16 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÇOCUK arabaları En son model En uygun fiyat ŞARK PAZARI BAZAR du LEVANT 314 Istiklâl caddesı Beyoglu Türkiyenin her tarafına gönderilir. j V|| Jll . Rfftn İSTANBUL C A G A L O G L Ü Sdjl . OUOU Telgraf ve mektub adred: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul. No. 248 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366, Tahrir heyeti: 24298, İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 umhuriyet n t ' 1R M 1 Q Q Q r3Z3ıî6SI ID M3yiS Ibüö ı M. Turhan Tan'ır Kadm avcısı Cem Sultan "~ I 1 Timurlenk * ^ Hurrem SultâÎL ÎL 1 Tarihî musahabeler Türkler içm söylenen sözler Viyana dönüşü Akından akma Mevcudu tükenmek üzere bulunan bu çok nefis ve çok faydalı eserlerden kütübhanelerinizi mahrum bırakmayınız. j 100 75 100 150 50 25 150 100 ^J 1 Bir hatıra ve bir hakikat ataya, muahedelerle müeyyed mahallî ve millî bir idare verebilmek için çekilen ve hâlâ bitmiyen zorluklar karşısmda hep hatırımıza bu işin ilk menşei ile müteveffa Briyan (Briand) geliyor. Bundan on yedi yıl önce idi, 1921 senesi Londra konferansında. Konferansa Türkiye namma Ankaradan giden bir murahhas heyeti de iştirak etmiş ve derhal vaziyete hâkim olmuştu. Konferansta Ankaranm kabul etmediği Sevr muahedesi yerine kurulabilecek bir Türk sulhu aranıyor ve bir türlü bulunamıyordu. Anlaşılmıştı ki bu sulhu o zaman için bulmak ve kurmak kolay değıldi. Çünkü vaziyet henüz kâfi derecede inkışaf etmemiş ve Loid Corc'un Türk aleyhtarı umudları henüz zayıflamamıştı. İtalyanlarla Fransızlar vaziyetten istifade etmek istediler. Mademki, dediler, sulhun hepsi yapılamıyor, Türkiye ile bizim aramızda olsun esaslı anlaşmalar kurulmuş bulunsun. Türk yükünü hafifletecek olan bu türlü anlaşmaları Türk murahhas heyeti de iyi karşüamağa müsaiddi, ve Fransa ile temin olunacak anlaşma akla daha yakın gö'rünüyordu. Fransız heyetinin başında o zaman Başvekil ve Hariciye Nazın olan Briyan vardı: Türk dostu bir Fransız, sözlerinin belâgati ve insanî fikırlerinin genişliğile bütün dünyada meşhur bir adam. Başladık konuşmıya ve geldik dayandık Hataya. Hani şimdi şu işleri hâlâ arab saçına döndürülmeğe çahşılan Türk Hatay yok mu, işte Vur aşağı, tut yular, mesele bir türlü hallolunamıyor değil, hemen hemen hiç ilerilemiyordu. Fransa ile aramızda Türkiyenin cenub hududu tayin olunmak isteniliyordu. Fransızlar bu hudud için şöyle bir formül üzerinde ısrar ediyorlardı: Payasın derhal cenubundan başlıyan bir hat Meydanı Ekbez noktasmda şimendifere müntehi olduktan sonra... ilâh. Böyle bir hudud kabul etmemek îçin Türk heyetinin delilleri çok kuvvetli idi: İskenderun, Antakya ve havalisile Bayır, Bucak ve Hazne nahiyeleri tamamen denilecek bir çoklukla hep Türktü. Halkı bu kadar kesafetle Türk olan bir yer nasıl hudud haricinde bırakılabilirdi? Londrada bitemiyen müzakereler Parise nakledıldı. Pariste de ayni müşkülâtla konuşmağa devam ettik. Arayerde bizzat müteveffa Briyan'ın bir müdahalesi vaki oldu. Türk murahhaslarını ayrı ayrı ve birer birer gören Fransız Başvekili bize şunları söyledi: Anlaşmayı mümkün kılmıyan zorluklarda sizin haklarınız olduğunu görüyor ve kabul edıyorum. Ne çare ki bızım tarafta da mutaassıb bir güruh coğrafî bazı girinti çıkmtılara yapışıp kalmışlardır. Bugün için benim istediğim milliyetçi Türkiye ile Fransa arasında harb halinin nihayet bulmasıdır. Bununla Türkiycnin sulhu tamam olmuyor. Fakat biz Fransızlar Türkiye ile harbsiz bir hale geçmiş olacağız. Bu vaziyeti ihdas etmekte müşkülpesend olmıyahm, ve şimdiki zorluklann hallini kat'î sulh zamanına ve hele Türk Fransız dostluğunun kat'iyetle emin olduğum büyük inkişafı devirlerine bırakalım. O zaman bütün zorluklar kolaylıkla bertaraf edilir. Müteveffa Briyan'ın bu müdahalesi tesirsiz kalmıyarak ve onun sözleri sened tutularak Türk murahhas heyeti muahedeyi kabul etti. Ankaraya döndüğümüz zaman bu muahedeyi Büyük Millet Meclisince reddedilmiş bulduk. Meclıs, böyle bir muahedeye muvafakat eden murahhas heyetini de tabiî bir hayli tartaklamış. îşin içyüzünü Atatürke izah ettiğimiz zaman müşarünileyhin vermiş olduğu cevab şudur: Briyan sözlerinde çok samimî olabilir. Fakat muteber olan sözler değilddr, muahededir. Bir kere muahedeyi kabul ederseniz artık onun arkasmda iddia edebileceğiniz dava kalmaz. Şahıslar iktidarda daimî değildirler. Maruf bir Türk dostu olan Briyan'ın halefleri kendilerini onun şahsî sözlerile mukayyed tutmıyabilirler. O n u n için muahedenin reddi zarurî idi. Reddolunan bu muahedeyi tadil olunmuş bir şekilde yeniden akdedebilmek için Franklen Buyyon Ankaraya geldı. Uzun müzakerelerden sonra Hataya verilecek hususî (yani müstakil) bir idare ona. Kahraman hava şehidlerimiz için dün yapılan ihtifal Siyasî buhranın sonu M. Spak yeni Belçika kabinesini teşkil etti Yeni kabinede dört sosyalist, dört katolik, iki liberal ve bir müstakil nazır var ve Brüksel 15 M. Spak, yeni kabineyi teşkil etmiştir. Yeni kabinenin baş lıca nazırları, aşağıdaki zevattır: Başvekil ve Hariciye Nazın M. Spak (sosyalist), Maliye Nazın M. Ferar (liberal), Millî Müdafaa Nazın General Deni (müstakil), Kabinede 4 sosyalist, 4 katolik, 2 liberal ve 1 müstakil vardır. Yeni nazırlar, öğle vakti tahlif edil mek üzere Kralın nezdine gitmişlerdir. Kabine, salı günü parlamento huzu runa çıkacaktır. Belçikada ilk defa olarak bir sosya list başvekâlet makamına gelmiş bulunuyor. Yeni Başvekil kimdir? Yeni Belçika Başvekili M. Spak Bir manga asker, hava şehidlerini ateşle selâmlıyor Vatan uğrunda ölenlerin aziz hatıraları anıldı Tayyare abidesi önündeki merasim çok hazin oldu, heyecanh nutuklar söylendi ATATURK Büyük Şefimiz, dün bir gezinti yaptılar M. Spak, Belçika'nm şimdiye kadar görmüş olduğu başvekillerin en gencidir. Kendisi 39 yaşındadır. Büyük devlet adamı liberallerden Pol Janson'un torunu ve müstâfa başvekil M. Pol Emil Jonson'un yeğenidir. 1936 danberi hariciye nazırlıgı uhdesiı» de bulunmaktadır. Evvelce sosyalist fırkanın müfrit sol cenahının temayüllerini temsil etmiş olan M. Spak, bir istihale geçirmiş olup halen fır« Yeni başvekil, ilk defa olarak 1932 de kanın mutedil temayülünü temsil eimekBrüksel mebusu intihab edilmiştir. Ken tedir. disi 1935 senesinde ilk Van Zeland kaKabine ilk îçtimaını yarın aktedecekbinesinde münakalât nazın olmuştur ve tir. (a.a.) Ankara 15 ( A.A. ) Dün Orman çiftliğinde bir gezinti yapmtş olan Reisicumhur Atatürk bugün de şehir dahilinde bir müddet gezdikten sonra Anadolu kulübüne uğramışlar ve o sırada kulübde bulunan Vekil Kırşehirde 2504, Yozgadda 145, Keskindede 494 lerle görüşerek saat 21.30 da olmak üzere 3143 evin yıkıldığı tesbit edildi köşklerine dönmüşlerdir. Atatürk, kulübden çıktıktan Ankara 15 (Telefonla) Bu ayın olmak üzere 158 dir. sonra o civarda ve yol güzergâ onuna kadar Kırşehir ve civarında zelzeZelzele sahasında ağır ve hafif olmak hında toplanmış olan gencler tale felâketinin neticelerini tetkik eden ko üzere 104 yaralı tesbit edilmiştir. Bun rafından şiddetle alkışlanmtstır. misyonun raporunu hazırlıyarak Baş lardan 65 yaralı Kırşehir hastanesinde Başvekâlete verilen zelzele raporunun esası yüzbaşı Kemal Çolakoğlu, nutkunu irad ederken... Hava şehidlerimiz için her sene olduğu gibi, bu sene de, büyük bir ihtifa! yapılmış, aziz hava kahramanlarımızın hatırası, bir kere daha anılmıstır. Bu münasebetle, dün öğleden sonra, saat 12,30 vekâlete verdığini bıldirmıştim. Bu ra tedavi altına alınmış ve 4 i iyileşerek köypordaki esaslara göre, Kırşehirde 150, lerine dönmüş ve bir yaralı vefat etmiştir. Yozgadda 22, Keskinde 47 olmak üzere Bugün hastanede 23 hastanın tedavide ceman 219 köy zelzeleden tamamen ve oldukları ve 18 yaralıya ameliyat yapılya kısmen müteessir olmuştur. dığı görülmüştür. Tamamen yıkılan köyler, Kırşehirde Heyet, yeni yapılacak köylerin yerlerî 49, Yozgadda 4, Keskinde 1 1 olmak ü için bazı tavsiyelerde bulunmuş, bütün zere 64 tür. evlerin sağlam kayalar üzerinde yapılmaKırşehrinde 2504, Yozgadda 145, sının muvafık olacağını ilâve ederek bunAnkara 15 Başvekil Celâl Bayarla Hariciye Vekili Dr. Tcvfık Rüştü Aras Keskinde 494 olmak üzere 3143 ev ta lann çimento ve harçla tutturulmuş taşlarrefakat ve maiyetlerindeki zevatla birlık mamen yıkılmıştır. la ve tek katlı olarak inşa edilmesini isteMeliha Avni Sözen, heyecanü hitabesini söylüyor te bugün şehrimize dönmuşlerdir. Kırşehir vilâyetinde 153, Yozgad vi miştir. [Arkası Sa 3 sutun 5 te] lâyetinde 1, Keskin kazası dahilinde 4 lArkası Sa. 5 sütun 6 da] dan itibaren, Beyazıdla Saraçhanebaşı afilllllllllllllllllt1lllllll11MIII1lllllllllIlllllllH1III rasmda, tramvaylar işlememiş, halk Fatih Tayyare âbidesi önünde toplanmağa başlamıştı. Başvekil Ankarada Celâl Bayar, merasimle istikbal edildi [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Ada nanın imarı îçin mühim kararlar verildi IIIHIIIIIIIIUIinilllinillirHIIIIIIIIIIIIJIIlMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIMIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIlllllltlllllllllllliMtlllllMIIIMIIIIIIIlllll Belediye, varidatının her sene yükselmesi, şehrin güzelleşmesi için bir çok imkânlar hazırlıyor Beşiktaş Harbiyeyi, Alsancak Galatasarayı 3 2 yendiler Dünkü spor hareketleri mEfrJİM$&{L'>. <mPWl JlHrfi'flf Jtti" iM^^lfe^ ^ "j|t <ub&i Mersin Silifke yolunda meşhur Korifüs kalesi raz artarak yarım milyonu bulmuştur. 937 senesi bütçesi 499,000 lira olarak yapıldığı halde, 938 bütçesi 558,317 lira olarak kabul edilmiştir. Adana (Hususî) Adana Belediye meclisi, dört senelik içtima devresinin sonuncusunu ikmal etmiştir. Bu sene yapılması duşünülen işler dığer senelerdekinden daha zengin ve ehemmiyetlidir. Devlet bütçesindeki inkişaf gibi, belediyelerimiz varidatında da tezayüdler görülmektedir. Meselâ Adana beledıyesinin, Cumhuriyetin ilânı senelerindeki varidatı YUNUS NADt 250,000 lira iken, bu rakam her sene biİArkası Sa. 5 sütun 3 tei Şehir oteli, honser holü Bu sene bütçesi içinde başlıca göze çarpan işlerden biri, şehir oteli ve müştemilâtmdan olan konser holüdür. Bu otel için esasen geçen sene bütçesine tahsisat konmuştu. [Arkası Sa. 1 sütun 4 te] Dıiiiku Beşiktaş Harbiye maçından bir enstantane (Yazışı 6 nçı