15 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

FN RİCİ Kn ——— 15-5-1938 ,BUĞÜN. Duçenin Nutku Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Bir kaç gündenberi Düçeyi karşı. (amak için hazırlanan ve süslenen Ceneve bugün Sinyor Mussolininin "iyasi nutkunu dinledi, Sinyor Mus- *olini bu mutkunda İtalyan siyaseti- hin hedefinden bahsederek bunun kesle barış içinde yaşamak oldu-| nı, fakat sulhün emin olması için Müsellâh olması lâzım geldiğini ve yanın bütün kuvvetlerile hakkı- Mı müdafaaya hazır bulunduğunu *öylemiş, demokrasilerin bir harp İçin silâhlandıklarını sanmamakla beraber ideolojik bir harp vukuu takdirinde totaliter devletlerin müt- tehit bir cephe teşkil edeceklerini ve tonuna kadar yanyana kalacaklarını anlatmıştır. Sinyor Mussolini Almanyanın A- Yusturyayı ilhak etmesinden bahse- derken İtalyanın bu meseleye karşı aldığı vaziyetin bir zaruret tesiri al- tında alınmadığım, İtalyanın kendi Bönül isteğile bu şekilde hareket etti- Bini, başka türlü sananların, İtalyan | tarafından henüz unutulmıyan Sanksiyonlar devrini hatırlamaları lizım geldiğini ve İtalyanın birleş- Mek istiyen bir millete karşı gelmek İstemediğini, daha sonra Roma - Ber lih mihveri mevzuuna geçerek mih- Yerin sapsağlam ve daimi olduğu. Du, fakat onun başkalarile anlaşmı- Ya mâni teşkil etmediğini, Yugos- İavya ile yapılan, daha sonra İngil- Were ile imzalanan anlaşmaların hu- A ispat ettiğini ve İtalyanın bütün anlaşmaları harfi harfine ta *deceğini ve İngiltere ile yapılan an- anın daimi mahiyette sayılacağı Mi söylemiş, daha sonra Fransa ile Yapılmakta olan bahsederken: “Fransa ile başlıyan müzakereler devam ediyor. Fakat bu müzakerele- tin ne gihi bir neticeye varacağını İmiyorum. Çünkü İspanya mesele- nde Fransadan ayrılıyoruz. Fransa, lonanın muvaffakiyetini, hiz Frankonun zaferini istiyoruz. Demiştim, yy Bu sözlere bakarak Fransa ile İtal- Bizmnlaspseitrei minadik ine bı sözlere bakarak İngilterenin de "alya gibi Franko zaferine lehdar "duğunu yahut iki taraftan herhan. © birinin zaferiyle alâ İak harbin bir an evvel de olduğu söylenebilir, |, Hülâsa nutuk, birçok esasları tes- it ediyor: Bu esasların en birincisi totaliter İevletler arasında ideolojik bir cep- teessüis ettiğidir. Demekrasilerin — silâhlanmaktan i tları bu cepheyi yıkmaksa bu ph derhal faaliyete geçecek ve blok vücude getirecektir. dar olmıya itmesi İe- . : Kolombiya Şehirleri | Üniversite Talebeleri , Grev İlân Etiler İma gotu, 14 (A.A) — Kolombiyanın İ, elif üniversite merkezlerinde tale hâdiseler çıkmıştır. Üniversite İa, “tesi bakalorya imtihanı usullerin İt Yapılan tadilâtı protesto etmek İ* grev ilân etmiştir. Pasto'da siler hükümet konağına hücum Hard. Askeri kıtaların muka - k Reticesinde dört kişi ölmüş, | irk kişi yaralanmıştır. ) Yanda tertip edilen bir nüma he ga asında atılan dinamitli kesta ii Hg den beş talebe yaralan- etmi 8 vet İalebelerEl Tiempo ve El üslar ei Küzete idarehanelerini taş- Müze Ve nümayiş yaparak maarif an azlini istemişlerdir ri Me — | ARİSTAN: eni Kabine & Kabine Kuruldu Bu, Mi dl 1 (AA) — Milli ban N Sli Ve «ski kabinede eko- ? İmreği ineyi le kismi kabineyi şu su - kayi Şekil ve ticaret Ye Nazırı: 4 nazırı: İmredi, Balı iktç, Maliye Nazırı: pa 7, Mezhepler Nazır: Kant Te. liye yat Nazırı: Siranyoviski, Da 2 Fişer, Mili Müdafaa Tal Ratz, Devlet Bakanı: müzakerelerden | HA MEKSİKA: Ingiltere İle Münasebetler 1): Kesildi Londra, 14 (Hususi) — Meksika hükümeti Ingiltere hükümeti ile dip lomatik münasebetlerini kesmiştir. Sebebi, Meksikada yabancı şirketle- re ait olan petrol kuyularının Meksi- ka tarafından istimlâki dolayısile İn gilterenin Meksikaya karşı dostluğa uymıyan vaziyet almasıdır. İngilte- r& hükümeti, birkaç gün önce Mek- sikaya gönderdiği bir notada 1935 te vuku bulan ihlilâi sırasında za - rara uğrıyan tebansı için aldığı taz - minat taksitinin ödenmesini istemiş, notada Meksikanım dahili işlerinden bahsolunması Meksika hükümetini muğber etmiştir. Meksika hükümeti, bahsedilen taksiti ödemekle beraber dostluğa uymıyan bu hareket tarzı- na karşı İngiltere ile diplomtik mü - nasebetlerini kesmeğe karar vermiş bulunuyor. Bu karar üzerine Mek - sikanın Londra sefaretanesi kapana cak ve sefaretanenin bütün evrakı konsolosluğa devrolunacaktır. Meksikada Ingiltere aleyhinde şid detli bir infial bulunduğu anlaşılı - yor. Tondra resmi mahafili, vaziyet hakkında henüz bir resmi mütalea- İda bulunmamaktadır. Amerikanın teşebbüsleri Vaşington, 14 (A.A.) — Diplomatik mahfeller Reisicümhurun satın alı - İnan petrol kumpanyalarına tazminat için yaptığı teklifler hakkında malü- matları olmadığını beyan etmekte - dirler. Bu mahfeller bu tekliflerin bir tecrübe balonu mahiyetinde oldu ğunu iddia etmektedirler. Satın ahı- nan birçok kumpanyaların mümes - silleri mevzuubahis tekliflere şim - 'diden itiraz ederek bunları gayri sa rih ve gayri kâfi olarak tavsif eyle- sriciye nezareti bu hususta tam bir ketümiyet göstermektedir, ,ALMANYA: General Göringin Yeni Bir Nutku Viyana, 14 (Hususi) — Avustur- yada bulunan general Göring, bugün söylediği bir nutukta altın ve demir den bahsederek altının bir ticaret vasıtası olduğunu demiri ise milli hürriyeti kazanma ve koruma vası- tası saymak lâzım geldiğin! söylemiş ve “başkalarında altın varsa, bizde de demir var,, demiştir. Hava Ta > | ! TAN BELÇİKA: B. Spaak Yeni Kabineyi Spaak Kuruyor Brüksel, 14 (Hususi) — Yeni Bel- çika kabinesini hariciye nazırı Spaak teşkil ediyor. Yeni kabinenin de es- kisi gibi bir koalisyon olması ve salı günü parlâmento ile karşılaşması bekleniyor. Yeni kabinenin şefi 808- yalisttir ve hükümetin harici siya - setinde hiçbir değişiklik olmıyacak- tır. YUGOSLAVYA: Çekoslovakya Nazır Muavininin Ölümü Belgrat, 14 (A.A.). — Zagrepten bildirildiğine gö; i iLk riciye nazırı muavini Pavlu'nun fe- ci akibeti bura efkârı umumiyesin - ce büyük bir teessürle karşılanmış- tır. Birçok zevat 'Çekoslovakyanın Zağreb konsoloshanesine ve Belgrad sefarethanesine giderek dost memle- ketin düçar olduğu matemden dolayı taziyetlerini bildirmişlerdir. “Cena- ze, bugün Zağrebe nakledilmiştir. Öğrenildiğine göre, kocasının oto- mobilinin düştüğü Sava nehrinin cere yanına kapılmış olan Madam Pavlu, Ömer Çahaiç isminde küçük bir sa- tıcı tarafından kurtarılmıştır. Belgrad, 14 (A.A) — Devlet Baka ni Dr. Behmen istifa etmiş ve yerine gazeteci mebus B. Caber Kulenoviç tayin edilmiştir. Dr. Behmene Yugos lav tacı nişanının büyük haçı veril - miştir, i ba arruzlarınâ Karşı Barajlar HABERLER | | Henlayn, Loğdraran Ayrıldı Çek Hükümeti, Yeni Statüyü Hazırladı Yeni Seçimde Hiçbir Tazyik Teşebbüsüne Karşı En Küçük Müsamaha Gösterilmiyecek Prag, 14 (Hususi) — Çekoslovak- ya hükümeti milliyetler statüsünü hazırlamıştır. Bu yüzden yakında Südetlerle ve sair ekalliyetlerie mü zakere başlıyacaktır. Müzakereler bittikten sorira sira statünün kanun olmasına gelecek ve hükümet bunu temin edecektir. Nazırlar meclisi, bugün toplana- rak milliyetler statüsü projesini tet kik etmiştir. Nazırlar böyle bir sta- tünün hali hazırdaki meselelerin uz laştırın geniş bir zihniyetle halle - dilmesine yardım edeceğini müşa - hede etmişlerdir. Yarı resmi Ceteka ajansına göre, hükümet, alâkadar unsurlarla mü - zakereye girişerek statü projesini par lâmentoya sevketmeğe hazırdır. Meclis bundan başka gelecek be - lediye intihabatı esnasında nizam ve asayişi temin etmeğe matuf tedbir - leri tetkik etmiştir. Hiç bir tethiş- çi manevrasına veya tazyik teşebbü- süne karşı müsamaha gösterilmiye - cektir. Henlayn'in Londra temasları Londra, 14 (A.A.) — Henlayn dün akşam arşadaşlarile yemek yedikten sonra otele dönmüştür. Henlayn'in şahsi dostu olan İngilterenin Berlin- deki eski hava ataşesi miralay Kris - ti mumaileyhin arkadaşları tarafın- dan vuku bulan davet üzerine Lon- draya geldiğini söylemiş ve Avrupa ya ait meselelerin görüşülmesi için Pşimdi zamanın müsait olduğunu ilâ- VOLERİNİİ herne Ezme “uemşeir ki: BREZİLYA: HükümetDarbesi Teşebbüsünde Londra, 14 (Hususi) — Brezilya- da yapılan darbeli hükümet teşebbü- sünün akamete uğramasından sonra zabıta hariçten getirilmiş birçok si- lâh depoları bulmuştur. Cümhurreisi Vargas, bugün beyanatta bulunarak darbei hükümeti yapmak istiyenle - rin memlekete yabancı bir ideoloji yüklemek fikrinde olduklarını, ve bu uğurda milli hâkimiyeti de çiğ - niyecek derecede ileri gittiklerini söylemiştir. Darbei hükümet teşeb- büsünde bir yabancı parmağı bulun- duğu temin olunuyor. gazertmi; sında 4ondrüyı ve ingiliz şehirlerini hava taatruzlarından ko. rumuk için, balonlardan müteşekkil barajlar yapılıyor. Bu barajlar, gece vukubulacak hava taarruzlarında tayyareleri ve korkutmaya yarıyacıktır. Bu resimde, son ma bü barajların tecrübeleri yapılırken gö- Yabancı Parmağı “Henlayn Ingiltere efkârı umumi yesile temas etmek arzusundadır. Va ziyet pek nazik olduğu için ziyareti hakkında şahsan beyanatta bulun - mak istememektedir. Bununla bera- ber mumaileyhin Hitlerin emrile Londraya geldiği hakkında yapılan telmihleri katiyetle tekzip edebili - rim, Bu gibi dedikodular manasız - dır.,, Londra, 14 (Hususi) — Südetler lideri Henlayn bugün parlâmento a- zalarından bir kaçı ile görüştü. Bun- lardan biri Harold Nikolsen'dir. Ko- nuşmada Südetlerin metalibi bahis mevzuu olduğu anlaşılıyor. layn, bugün Londradan hareket et- miştir. Henlayn muhafaza kıtaları Prag, 14 (A.A) — Yeni ihdas e- dilen “Henlaynist muhafaza kıtala - rı,, nın şefi Viliy Brandner Südet partisi gazetelerinde neşrettiği bir beyannamede ezcümle şöyle demek- tedir: “Bu kıtalar cesaret, disiplin ve mü cadele fikri lâzım olan her yerde mü dahale cdecek olan azimkâr muha - rip bir kuvvet teşkil edeceklerdir. Bu kıtaların vazifesi Führer'i muha- faza, nizam ve disiplini idame et - mektir. Camianın hayatı veya mül- | ye kadar yürüyeceklerdir.,, UZAK ŞARK: Orta Çinde , Kanlı Harpler Oluyor Nevyork, 14 (Hususi) — Uzak Şarktan gelen en son haberlere gö- re, orta Çinde devam eden ve Lung- Hen- | kü tehlikeye girdiği zaman bu kıta- lar ön safta bulunacaklar, hayata ve hayati bir sahaya olan HKakkımızın ELE Aman Antikadır Dokunmıyalım ! IYazan: B. FELEK)J Yerine yeni Adliye sarayının ya- pılacağı eski Mehterhanc binası yı- antikaya olan zaa- fını münakaşa edecek değilim. Lâkin antikanın da bir güzeli, bir enteresa- nı olduğunu da inkâr edemeyiz, Şu uğursuz Mehterhane binası an- tika olsa ne olacak, olmasa ne ola- cak! İçerisinde yapılan bin türlü tâ. dilât ve tamirat yüzünden şüphesiz şimdi eski çehre ve karakterini ta- mamen kaybetmiş olan bu köhne bi- nanın tarihi kıymeti olacağı yıkılın. cıya kadar kimsenin hatırına gelme- di mi? Gerçi eski eserleri muhafaza et- mek, onları harap olmaktan koru- mak medeni memleketlerin borcu- dur. Lâkin düne kadar bir zindan o- larak kullanılan bu binatnın Sıymeri bugün yerine Adüye Sarayı yapılır- ken mi meydana çıkmıştır? Ve niha- yet (tarihi kıymet) denilen bu iddia- ların ölçüsü de nedir? Korkulan şudur ki; İstanbul gibi her tarafı eciş bücüş binalar, he- sapsız ve kontrolsüz harabelerle do. lu olan bir şehirde imar hareketi ve bu zaruretle istimlâk ve yıkıp açmak işleri başlarken önümüze gelen her taşa: — Aman tarihi kıymeti vardır. Ka bakçı üzerinde kibrit çakmıştır. Gi- bi iddialarla bir yığın moloza anti- kalık tevcih etmiye kalkarsak, hele bu iş'bir de moda olursa bu temiz- likte ortadan kaldırılacağı şüphesiz olan Yenicami helâları için de mu- zibin biri çıkıp: — Buranın tarihi kıymeti vardır. Bizzat mimar Kasımın yaptığına () dair “doküman,, larım var. Yıkamaz sınız, Dedi mi? Eminönü meydanı hapı yutar. İşin fenası burayı ne yapsak eski şöhretini izale edemeyiz. Bence Hema iki ilimlere kenmteal içim salâhi. yettar arkeologlardan, mimarlardan ve tarihçilerden mürekkep bir heyet yapıp İstanbulun “tarihi kıymeti ha- iz,, binalarını sıkı bir tetkik mahsu- lü olarak tesbit ettirmek lâzımdır. Yoksa bugün Kösem Sultanın Lâden yapıştırdığı bir duvar, yarın sarhoş Sultan Mehmedin altında sızdığı bir sundurma, öbürgün zümrüdüanka kuşunun konduğu çınar ağacı karşı. mıza birer antika olarak çıkacak, çı- kacak, çıkacak ve işin kötüsü hakiki antikalar bu kalabalıktan sıkılmıya başlıyacaklardır. hay demiryolu şebekesini ele geçir- meyi istihdaf eden muharebeler, Ja- ponlar lehine dönmüştür. Japon kay naklarından gelen bir habere göre Japonlar Lunghay demiryolu şebeke sini bilfiil kesmiş bulunuyorlar. Bir Japon seyyar kuvveti, 'Tanşan ci - varında bir çelik köprüyü dinamitle berhava ederek hat üzerindeki mü - pakaleyi durdurmuş bulunuyor, Çin liler Lunghayın müntehası olan Hay €ay limanını tahrip edip ve demir - yolunu da bozuyorlar. Çünkü Japon ların Haycay limanını işgal etmele - rinden korkuluyor. Fakat Çin kaynakları henüz bu haberleri teyit etmemişlerdir. Hong- kongdan gelen bir habere göre Ja - ponlar, Fuçav limanından on mil me safede olan bir yere asker ihraç et- miş. bulunuyorlar. Japonlar, Kantondan uçan bir ta- kım Çin tayyarelerinin Japon zırh- larına karşı bombalar attıklarını bildiriyorlar. zn Bugün Japonya hariciyesinin bir mümessili Japonya ile Amerika ara- sında bir ademi tecavüz paktının ya pılabileceğini, yalnız bunun için A- merikanın teşebbüsü bekleneceğini söylemiştir. Çin tebliğine göre Hankov, 14 (A.A) — Çin tebliği: Japonlar Şantung'un Cenubunda iki haftadan beri devam eden yıpra- tıcı muharebeler neticesinde Çin mi İzı binalar hasara uğramıştı Dün Sabah Üç Zelzele Oldu İstanbul, 14 (A.A. — Rasathane - den bildiriliyor: Bu sabah saat 6 yı 42 dakika 27 sa niye geçe, diğeri saat 6 yı 56 dakika saniye geçe ve üçüncüsü de saat 8 zi 56 dakika 36 saniye geçe olmak ü- zere üç zelzele kaydedilmiştir. Ayni merkezden geldiği tahmin edilen ve birincisi nisbeten şiddetlice olan bu zelzelelerin merkez üstü İstanbul - dan 510 kilometre mesafede olduğu tahmin edilmektedir. * Sıvas, 14 (TAN) — Bu sabah saat 4 ü 49 geçe dört saniye süren bir zel zele olmuştur. Hasar yoktur, * Ankara, 14 (Tan muhabirinden) — Bu sabah biri şiddetli, ikisi hafif üç zelzele olmuştur. Eskişehir ve Kayse yide de birer deprenme duyulmuş - tur. Gelen haberlere göre, Kırşehirde de zelzele şiddetle hissedilmiş ve ha, m linde Pehsiyen ve Fengsiyen yolu ie Luga istikametinde ilerlemiye hazır. lanıyorlar. Bu muntakada bir düş man taarruzu beklendiğinden Çin kı. tatı takviye edilmiştir. Hankeo, 14 (A.A.) — Çin seyyâr kuvvetlerinden bir kıta, Çinseddini aşmıştır. Bu kıta, hâlen Pekinin 30 kilometre şimalinde Pekin kavemetini kıramıyacağım anladık- larından bu taraftan her türlü ümidi keserek Şantung'un garbinde. Tsinin mintakasına tekrar ehemmiyet ver- miye başlamışlardır. Tsinin'de Japonlar Suşov'un şima- : si Suiyan demiryolu üzerinde Tang - Ping şeh ir.