28 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

w v w w e w — 28-4-938 Londra Konuşmaları Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL DAR S” Daladyenin Fr d - BUĞÜN, | İSPANYA : sini kurarak işe başlamasın - dan ve kuvvetli bir itimat ile karşı- Taşmasından sonra İngiltere ricali 'le temas etmek üzere Londraya gi- deceği anlaşılmış ve bu seyahatin Mevzuu ve hedefi, birçok tahminlere Yol açmıştı. Bugün anlaşıldığına gö- Te İnglitere Başvekili ile Hariciye Te İngiltere Başvekili Mister Cham- N rlain ile Hariciye Nazırı Lord Ha- ifaks, Fransa Başvekili ile Hariciye azırına, İtalya - İngiltere, anlaşma Sını intaç eden vaziyeti mufassal bir Sürette anlatacak, buna mukabil Tansız Nazırları da Fransa ile İtal- Ya arasında başlıyan — müzakereler kında malümat vereceklet ve bu ı"lllşmalıu'ııı. Avrupayı tatmin bakı- :f““hn, verimini tetkik edecekler - dr, Londra gazetelerinden birinin ver diği malümata göre, İtalya ile yapı- ve müzakere olunan anlaşmala Tn tetkiki Fransanın Sovyet Rusya » İngiltere, Fransa ve İtalyanın Al Manya ile münasebetlerinin tetki - kine yol açacaktır. Observer'in diplomat muharriri '"lflndın verilen bu son haber, dik te değer bir mahiyettedir. Çünkü İngilterenin, İtalya ile an- l.'“lktın sonra, yine Fransa ile bir- ın“! Almanya ile anlaşmak yolunu P edeceği ve bu yüzden Fransa Sovyet Birliği arasındaki münase- tleri tetkike lüzum gördüğü göze or. ı:“llmııyı ötedenberi, Fransa ile Vyet Birliği arasındaki karşılıklı im paktının kendi aleyhinde ol- Uğunu ve Almanyayı çember içine L.“îmn?'l istihdaf ettiğini söylüyor ve Yüzden Fransa ile anlaşamadığı- iddia ediyordu. Alman siyaseti - P. © belli başlı hedeflerinden biri Sa ile Sovyet Rusya, ve Çekos - Ya ile Sovyet Rusya arasında - Mütekabil yardım paktlarının fes temin etmek ve buna mukabil ü devletlerile anlaşmaktır. Fran- "ledn"üye kadar bu siyaseti kabul et İ'Bhel "e mütekabil yardım paktını Tedi, F lehinde olduğunu ' göster- Teti '“:“hla siyasetinin bu istika- Ması ümit edilmiyor. 'ni..k:“ n Fransanın yeni dörtler tİne ':leıelesiniıı yeniden görüşül- ı“ln ö 'l"ahar olmamasının en mü- bi de budur. tkarıda mevzuu bahsolan Ob- laş P Server gazetesine göre, Dört- Ç aktı Meselesi bir çıkmaz vücu- de Reti ik be ' Tmekte ve bu çıkmaz şu yüz- __55'1 olmaktadır: “Almanyanın Tasy rtlre Paktı lehinde bir jest yap Tütaj iı_"'nsl.— Sovyet paktını zafa uğ- v r"- Nitekim Fransanın da bu %lh *ddetmesi Dörtler Paktı proje kaş tahakkukuna yardım eder. Fa- hdrada geçirilecek vaktin kı - ıümşüîı’ülünden bu geniş meselenin qb_ Mesine imkân kalmamakta - B lq.und"l anlaşıldığına göre Fransa , ııŞlftl'nııı suya düşmesi, iki ta- Oldu 'rinin dörtler misakı lehin - Wştui“ml göstermesine, yahut ö- Yor, &fın misakı reddetmesine ba- Va; :h.y:ıy“ bu merkezde ise Sovyet İ u, Fransa paktının istikbalini, t €© bağlı saymak yanlış bir tah eşkil €tmez, Üle> b':ğ:ukikıt bu merkezde mi - ki Bli; Midir? Bu da önümüzde- hâdiselerinden sonra an İ ektir, ':"lıın >4 Başvekili Mister Cham - artta söylediği bir nu - arı tahdit imkânından * Fakat Londra konuşma- : '"îlı ıhı.m'neselenîn konuşulmıya - taha *-Avrupanın vaziyeti z :mmesellesinin ortaya Caj nuşulmasını kolay - :,.hç;“:"hiye“e değildir. y tani w“hnm Milletler Cemiyetin - Mak di e Ve İtalyan — istilâsını * Ü, Ti « SM, zeun".ıl e.Eıesîluıı de Londrada ıhîilt"e Şüphe götürmez. Esa - | TMayı ü ük abeş istilâsını tanı - r; 3Yni ""i'ı'!m'mıştır. Fransanın B '“lyo._ Mzıy"h’ Olduğu apaçık gö- ; ;': i d"“ıel' Cemiyeti âçzasıgn | Satni> evlet iy : Üoi /-bu yolda 'Gdip_ ı“" teki veı' verdiği için bu Mek icap etmek- Frankistler Kastellonu Bombaladılar Londra, 27 (Hususi) Bugün Frakist lerin tayyareleri Kastellonu dört de- fa bombardıman etmiş ve bu yüzden elli kişi maktul düşmüştür. Barse - lonadan gelen haberlere göre bom- bardımana 20 tayyare iştirak etmiş: tir. Teruelde havaların fena gitmesi yüzünden askeri hareketler durmuş- tur. Frankilsler Kastellas eyaletinin Akdeniz cephesi üzerinde Franko kıtaları Latorreta ve Punto Pelado şehirlerini zaptetmişlerdir. Frankist filo harekat esnasında orduya yar - dım etmiştir. Cümhuriyetçilerin tebliği Barselon, 27 (A.A.) — Resmi teb-, liğ: 5. Akdeniz cephesinde Cumhuriye,L__ kıtaları Aliaga mıntakasında Fran - kistlerin tazyikine muvaffakiyetle mukavemet etmektedirler. Kıtaları- mız mühim bir mevzi olan Atalayo dö Alkalayı işgal etmişlerdir. Frankistlerin tebliği Burgos, 27 (A.A) — Resmi tebliğ: Akdeniz cephesinde Franko kıta- lari ileri hareketlerine devam ede- rek mühim olan La Torreta ve Pun- ta mevzilerini işgal etmişlerdir. Hü- kümet milisleri pek ağır zayiata dü- çar olmuşlardır. Alfambra mıntakasında Franko kuvvetleri Jorkas'ı zaptetmişlerdir. Ejaulve mıntakasında Frankistler yedi kilometre kadar ilerliyerek hü- kümet milislerine ağır zayiat verdir mişlerdir. çei Zaf ALMANYA: Alman Hükümeti Südetler Mesele- sini Halle Hazır Nevyork, 27 (Hususi) — Associa- ted Press'in Berlin muhabiri Alman yanın salâhiyetli bir şahsiyetile gö - rüşmüş ve bu salâhiyetli şahsiyet Al manyanın Çekoslovakyadaki Südet- ler meselesini derhal halle hazır oldu ğunu söylemiştir. Yalnız Fransa ve İngiltere arasında Londrada başlı- yan konuşmaların neticeleri bekle- necektir. Berlin, 27 (A.A) — Berliner Lokal Anzeyger gazetesi, Alman Südet par tisi reisi Henlay'ın tekliflerinin bir müzakere esası olamıyacağına dair Çekoslovak hükümeti tarafından ya- pılan beyanatı mevzuu bahsederek diyor ki: “Bu usul demokrasi devletlerinde “Hayır,, dememek için revaç bulmuş bir ananedir. Bu suretle hem menfi cevap verilmiş oluyor, hem de güya müzakere edilmek istenildiği — hissi veriliyor. Fakat Çekoslovakya Rei- sicümhuru ile Başvekili bu meseleyi böylece halledebileceklerini zanne- diyorlarsa çok vahim bir hataya dü- şüyorlar. Çünkü üç buçuk milyon ta raftarı olan ve Çekoslovakya Parlâ- mentosunda da en kuvvetli partiyi teşkil eden bir teşekkülle müzakere ye girişmek istememek çok manasız dır. Çekoslovakya hükümeti Hen- layn tarafından ileri sürülen ve mümkün olabilecek yegâne tarzı hal- li teşkil eden teklifi reddederse Çe- koslovakya devletine her halde hiz- met etmiş olmıyacaktır:,, Freud Tahliye Edildi Nevyork, 27 (Hususi) — Ünited Press'in Viyana muhabiri bildiriyor: Bütün dünyada şöhret kazanmış bü- yük âlim Rreud bir müddetten beri mevkuftu. Bugün büyük âlim tahli- ye olunmuş ve Avusturyayı terket- mek müsaadesini almıştır. Londra, 27 (Hususi) — Almanya- daki Yahudileri, 5000 markı geçen servetlerini hükümete — bildirmiye mecbur tutan bir karar neşrolunmuş tur. Bunların hepsi de dahil ve hariç teki bütün mallarını kaydettirecek ve ancak ruhsat dairesinde bunları ıq.tabileceklerdir . TAN Arnavutluk Kralı Zogo K. Apponyi Ile Evlendi Tiran, 27 (A.A) — Kral bu sabah sarayda Kontes Apponyi ile Arna- vutluk medeni kanunu mucibince evlenmiştir. Gelin, Pariste yeptırıl- miaş, inci ve gümüşle işlenmiş beyaz satenden bir eşvap.giymi, başına por takal çiçeklerinden bir taç koymuş- tu. Kral Zogo büyük üniformasını giymişti. Büyük gateride Arnavutluk par- lâmentosu reisinin idaresinde yük- ,|sek mahkeme reisinin huzuriyle ya- pılan merasim pek sade idi. Galeri- nin bir ucunda sağ tarafta gelinin davetlileri ile ecnebi sefirler, sol ta- rafta hükümet erkânı ile Kral Zogo- nun dostları bulunuyorlardı. Dük dö Bergamo İtalya Kralını temsil et- mekte idi. Tirandaki şenlikler Hükümdarlar balayını Drac'taki denize hâkim bir tepenin üstünde bulunan sarayda geçireceklerdir. İzdivaç münasebetiyle yapılan şenlikler Arnavutlara şimdiye kadar şahit olmadıkları parlak bir manza- rayı görmek fırsatını vermiştir. Kont Ciano ile Kralın kayınbirade ri Kralın, gelinin dayısı Kont Appon yi ile Macaristanın Roma Elçisi Kral liçenin şahidi idiler. Hükümdarlar, Balayını Draçtaki Sarayda Geçirecekler Kral Zogo, büyük üniformasile İNGİLTERE: Hükümetin Mali Siyaseti Tenkit Edildi Londra, 27 (Hususi) — Avam Ka - marası bugün bütçeyi müzakereye başlamıştır. Muhalefet bütçe aleyhin de beyanatta bulunmuş ve hüküme - tin bozuk bir dış siyasa tuttuğu için silâhlanma ihtiyacını bu şekilde tat mine mecbur kaldığını söylemişler - dir, Liberaller nâmına Sir Archibald Sinclair, hükümetin bir sulh siyase- ti, fakat memleket stratejik ihtiyaç- larına uygun bir siyaset tutması lâ- zımgeldiğini anlatmış ve israftan sa- kınmak lüzumunu ileri sürmüştür. Liberal lider, hükümetin mali siya- setini köhne ve çürük telâkki ettiği- ni söylemiş ve halen vergilerin ar- tırılmasını buna delil olarak göster- miştir. Amele namına Lawrence, bütçenin bir harp bütçesi olmadığını, fakat harp bütçesi de sayılmıyacağını, memlekete ağır yükler yüklediğini ve gelecek nesillere müthiş borçlar devrettiğini anlatmış, daha sonra “Hükümetin siyaseti bozuktur. İste- diği fedakârlıklar hürriyet ve de- mokrasi uğrunda değil, tecavüze hiz- met lehindedir,, demiştir. Daha başkaları da bütçenin buh- ran bütçesi olduğunu anlatmışlar ve muhafazakâr mebuslar hükümet le- hinde söz söylemişlerdir. Gazeteler yeni vergilerin iyi tesir bırakmıyacağıı lehindedir. Büyük Britanyanın yiyecek ve si- lâhlanma için de iptidai maddeler sto ku vücuda getireceğine dair Maliye Nazırının beyanati bilhassa gazetele- rin nazarı dikkatini celbetmekte- dir. Deyli Telegraf gazetesine göre, da- ha şimdiden bir milyon tonluk zahi- re ve 400 bin ton da şeker stoku yapılmıştır. Deyli Meyl, zahire sto- kunu iki milyon ton olarak tahmin ediyor. Deyli Herald gazetesi de mev cut zahire stokunun bir harp takdi- rinde Büyük Britanyaya üç ay yete- ceğini yazıyor. B. Eden Otokrasilere Şiddetle Hücum Etti Londra, 26 (Hususi) — Eski harici- ye nazırı B. Eden bugün söylediği bir MISIR : Yeni Kabineyi Mehmet Mahmut Pş. Kurdu Kahire, 27 (A.A) — Kral, Mehmet Paşa Mahmut'un istifasını kabul et- miş ve ileyhi yeni kabineyi teş kile memur etmiştir. Yeni kabine derhal teşekkül etmiştir. Bundan ev velki kabinede 16 nazır mevcut iken bu kabinede 18 nazır vardır. Tadilât tan başlıca nezaretler müteessir ol- mamakta ve biri nasyonalist diğeri müstakil olmak üzere il:i devlet na- zırına yeni kabinede yer verilmeme- si üzerine meşrutiyetçi liberallerin nisbetini arttırmış bulunmaktadır. İntihabat neticesinde vücude ge- len hükümet partilerinin koalisyonu eski vaziyetini muhafaza etmekte- dir. MEKSİKA : İngilterenin İkinci Notası da Reddedildi Meksiko, 27, (A.A.) — İngiliz no- tasına verdiği cevapta Reisicümhur Kardenas İngilterenin petrol kum - panyalarının satın alınmasına karşı yaptığı ikinci itirazı reddetmekte ve “bu iş mahkemeler tarafından tet - kik edilmekte olup henüz kati bir karar istihsal edilmediği için,, İngil terenin diplomasi yolile teşebbüste bulunhak hakkını tanımamaktadır. nutukta demokrasiyi küuvvetle müda- faa etmiş, halkın ve ferdin hürriyeti ni tanımıyan otokrasilere karşı şid - detli hücumlarda bulunmuştur. Mis- ter Eden, “İngilterenin en büyük mi- rası, harpleri ve zaferleri, değildir. En büyük mirası, hür bir halkı müs- takil yaşatmak yolunda kazandığı mu vaffakıyettir. İngilterede herkes ka- nun dairesinde hürdür. Çünkü ancak hür insanlar, konuşur, münakaşa e- der, ve anlaşabilir. Hürriyet ne kadar boğulursa insanlar arasında anlaşa- mamazlık tehlikesi kendini o derece gösterir ve devamlı sulh o nispette sarsılir. İngiltereye yakışan daima birleşik yaşamak ve demokrasiyi ko- | HARİCİ HABERLER | UZAK ŞARK: Çinliler Yeni Takviye Kataları Gönderiyorlar Şark harbine dair alınan en son ha- berlere göre, Çin hükümeti Şantung harp cephesine takviye kıtaları gön dermektedir. Son askeri hareketlerin altıncı gününde vaziyette esaslı bir tebeddül görülmüyor. İki taraf son derece şiddetli muharebeler yaptık - ları halde ikisi de kati bir netice el- de etmekten uzaktır. Hankeu, 27 (A.A.) — Resmi teb- liğ: Linyi şehrinin üç taraftan Ja - ponların muhasarası altında bulun- masına rağmen bu mıntakada nisbi bir sükün hüküm sürmektedir. Yilisienin 19 kilometre cenubu şar kisinde Hungvaveksunlingçiao mın- takasında kanlı muharebe devam et- mektedir. Çinliler, Tengienin şimalinde de - mir yolunun büyük bir kısmını tah- rip etmişler ve Tengsienin üzerine ansızın yaptıkları bir hücum netice- sinde düşmanı büyük zayiata uğrat- mışlardır. Bir İngiliz Vapuru Tevkif Edildi Şanghay, 27 (A.A.) — Röyter a- jansının muhabiri bildiriyor: 1337 ton hacmindeki İngiliz Tung vo vapuru dün akşam Yangçe nehri- 'nin mansabında tevkif edilmiştir. Ja pon askerleri gemiye çıkarak Yapıj' run Çinli olan mürettebatını süngü- lerile yaraladıktan sonra esaslı araş- tırmalar yapmak üzere vapuru Çung ming adasındaki Japon üssüne sevk etmişlerdir. Japonlar Tungvo'dan bir el ateş edildiğini iddia ve vapurun gayrimu- ayyen bir zamana kadar mevkuf ka- lacağını beyan etmektedirler. Bir İngiliz topçekeri vaka mahal- line gitmeye hazırlanmaktadır. Fa- kat Japonlar vapuru tahliye edecek lerini bildirmişlerdir. YUGOSLAVYA: Radikal Birliği Amele Teşekkülünün Kongresi Belgrat, 27 (A.A.) — Ortodoks pas Ş#ELEK (Yazan: B. FELEK) Bundan şu kadar yıl evvel - ne ka- dar olduğunu sormayın - çocuklu - ğumda bir gün Taşdelene gitmemiz lâzımgeldiydi. Mevsimin yaz olduğunu söylemi- ye hacet yok. Ben sevincimden gece uyumadım. Ertesi günü şafakla be - raber büyük bir manda arabasına bindik. En az altı saat sürecek olan bu seyahate yakın dostlarımızdan bir aile ile birlikte çıkıyorduk. Babam merhum tabancasını, dost aile reisi de kırma Belçika çiftesini aldı. Ve yola revan olduk. Efendim! Bu Alemdağı yolu o za- man bana bir uzun gelmişti, bir uzun gelmişti ki, dille tarif edemem. Orada ne yaptık, ne ettik? Tafsile : deymez. Zaten aklımda değil. Yalnız! av çiftesile oynarken baş parmağımı horosa kaptırmıştım. Onu unuta -! mam, (Zaten birçok hâdiselerin ha-! fızamda kalmasına bir takım bece -| riksizliklerim âmil olmuştur.) Dönüşü de ayni suretle yaparak! tamam 12 saat öküz arabasile bir yol: culuk yaptığımız Alemdağında topu! topu dört beş saat kalabildikti. Sonradan zamanla Alemdağına bi-| sikletle gitmiye başladımdı. Gerçi | mesafe kısalır gibi oluyordu amma| yolgunluklu bir şey olduğundan pek| zevkli değildi. Bugün Alemdağı, şehrin varoşu ha-i Hine geldi. Şileye bir buçuk saatte ; gidiliyor. Yazları, her pazar Şile, ka| zinoda yer bulunmıyacak kadar ka-! labalık oluyor. Vaktile Kâğıthaneye gitmek bir| hâdise sayılırken şimdi 75 kilometre-) lik Şileye bir kâğıda gidiliyor. Demek istiyorum ki; artık sayfi- yelerde mesafe mefhumu eski ölçü -| lerle ölçülmüyor. Taşdelen Üsküdar iskelesinden 24 kilometredir. Bükreşin meşhur say- fiyesi Sinaya şehirden 100 kilometre uzaktır. Geçen sene kendisine misa- fir olduğumuz Rumanya gençlik teş- kilâtı reisinin oturduğu kasaba Bük- reşe 140 kilometredir. re gidip geliyor. —— Edirne şösesi Lüleburgaza kadar | asfalt yapılalı Silivri, Silivı-ikapısı—? na geldi. Ve ben bunları şunun için yazıyo-! rum: Devlet Demiryolları Banliyö tren-! lerini Pendikten ileriye İzmite kadar| $ L kalya yortularından sonra ilk defa olarak dün öğleden sonra çıkan bü - tün gazeteler, pazartesi günü Belgrat ta toplanan “Yugoras,, ismindeki Yu- goslavya radikal birliği amele teşek külünün kongresinin ehemmiyetin- den bahsederek bu münasebetle hükü met reisi Stoyadinoviç tarafından söylenen nutku aynen neşretmekte- dirler. Gazeteler nutkun, Başvekilin ame lenin beynelmilel komünist ve Mark sist usullerine istinaden teşkilât yap masına şiddetle itiraz ettiği, fakat Yugoslavyalı işçilerin devlet çerçe- vesi içinde işçilerin hakiki ihtiyaçla- rına ve dahili hayatın icaplarına te- kabül edecek büyük bir milli teşek- kül vücude getirmeleri lâzım geldi- ğini söylediği kisımlarını bilhassa te- barüz ettirmektedirler. AMERİKA : Teslihat Projesine Karşı İtirazlar Vaşington, 27 (A.A) — Ayan âza- sından Borah Mecliste Amerikan bahriyesinin inkişaf projesine itiraz ederek bu projenin yabancı hükü- metler tarafından bir tecavüz siya- seti alâmeti telâkki edileceğini ve de niz silâhları yarışının artmasına se- bep olacağını söylemiştir. Borah, İn- giliz siyasetinin diktatörlüklerle de- mokrasiler arasında ihtilâf çıkması tehlikesini bertaraf ettiğini ve İngi- liz — İtalyan itilâfının “kuvvetlerin yeni bir muvazenesi ve müşterek em niyet nazariyesinden feragat,, mahi- yetinde olduğunu ilâve eylemiştir. Netice olarak Borah, Japonyanın otuz sene evveline nisbeten daha az tehlikeli olduğunu çünkü “şimdi pek rumaktır.,, demiştir. meşgul,, olduğunu söylemiştir. İ Ayni isabet olur. Geçen senelerde : de bir Sapanca treni vardı. Halkın; rağbeti o kadar oldu ki; yer bulun- madı, trenler tramvaya dönmüştü. Bu rağbeti artırmak Devlet Demir- yollarının da menfaati icabı olduğu - na göre trenleri sıklaştırmak, çabuk- laştırmak ve yolecuyu ayakta bırakma mak çareleri bulunursa İstanbul hal kına cidden iyilik edilmiş olur. 100 kilometre uzaktaki Sinaya Bükreşin sayfiyesi olduğunş göre 95 kilometrede İzmitin, 75 kilometrede ki Şilenin İstanbulun sayfiyesi sa- yılmamasına sebep yoktur. Yol ve otomabil türizmin en büyük âmilidir. Onlar oldukça beriki geliş- miye başlar. Mareşal Fevzi Çakmak'ın Teşekkürü Ankara, 27 (AA) — Genel Kur- may Başkanı Mareşal Fevzi Çak- mak, 23 Nisan Ulusal egemenlik ve Çocuk Haftası mMmünasebetiyle almış o!duğu telgraf ve yazılara teşekkür- lerinin iblâğına Anadolu Ajansını tavsit etmişlerdir. n KISA HABERLER ** Sirp ordusunun en mMmeşhur gene - rallerinden Yako Pavloviçin ölümü bü- tün Yugoslavyada büyük tees: dırmıştır. * Litvanya ajansı Vilna « Sür uyan- ç Kovnas de- miryolunun Litvanya arazisinde tahrip edildiğine dair — Polonya Bazetelerinde çıkan beyanatı tekzip etmiştir. * Dünkü Rumen Bazeteleri, Demir Muhafız teşkilâtının kanunen feshinden sonra da fesatçı hareketlerde bulundu - ğBunu iİsbat eden yeni vesikalar neşret- Her gün şeh-. eeei zi K vak Si