25 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—- 25 -4 - 938 BÜĞÜN İîpıııyı Harbinden Sonra Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL lh!.ı biteceği de kolay kolay tah- edilemiyen İspanya harbinden ne olacağı şimdiden düşünü- enüz bitmiyen ve ne zaman Bu tahminlerin içinde göze çarpan- &n mühimi İspanyadaki yabancı kuvvetlerin çekilip çekilmiye- Şeğine ait değildir. Bilâkis İspanya- Ve Phi"!ik komşusu olan Portekizin , *rtekize ait müstemlekelerin is- dairdir. *rtekiz İspanyasının batı-tarafın- H kom A ve ötedenberi İn_ nin müttefikidir. Bu ittifakın temin ettiği en mühim is- 'it lakel, F z 3 SAaf Sayesinde her tecavüzden ko- harbi başldıktan sonra, erin daha fazla Almanlar tili, teveccüh gösterdikleri İn- gözüne çarpmıştır. İspan- le Frankistlerin muvaffak ise Almanya ile Portekiz a- münasebetlerin daha sık- sebep olacaktır. gazetelerinden biri bu me- uzadıya izah ettikten ki: “Vaziyet İngiltereyi €tmez. Çünkü vereceği ne- ı;"'llyınm Portekiz müstem- hy, © Yyutmasıdır. Belki de Al- Yanın müstemleke meselesi de Kkilde halledilmiş olacaktır.., Ç A ğ f .h"h"kyı hükümeti ekalli- Yetleri hoşnut ederek ekalli- /eselesini tehlikeli bir gaile İ tıkarmak için tedbir aldığı Memleketteki Alman ekal- hamına söz söyliyen Südet Bötükla lideri Henlayn şiddetli bir y l tler istediklerini anlattı. Ti S SidekAlyanlarn b Düye x. #iyet istediklerini ve şim- Ükları p7 Südet Almanların uğra- k'm ç arı telâfi ve tazmin M'i“ Söyledi. Gltariye t'*yı_, Südet Almanlara İcep,, , "*Tilmesini daha mühim Y azırlıyacak bir hâdise " ""îî:ıdkere Almanlara bu i iği takdirde daha ı u"*'m de ayni şekilde t Vermek icap edecek bu da " Gadaş ( 'Akyanın âdeta dağılmasına | N%:::c.kh' Fakat mahzur bun- ; —%“Hldiı. Südet Almanla- İf T A SSt verilmesi, bunların ların myaya kolaylıkla ka- Zi Saik olur ve bu suretle bi Alllııııyıyı iltihaka bir Mı l eder, İ % Çekoslovakya muhtari- < kabul etmemekte ve Sü- AAA dileklerini tatmin için “::;:lınsı devlet adam- ek ve Çekoslovakya .. y konuşmak üzere olduk- : "o*:. Alman liderinin “h.:hhhllu Avrupayı tehdit .—hk hiç te yatışmamış ol- UZAK ŞARK: japonlafın Son Gayretleri Boşa Çıkıyor Nevyork, 24 (Hususi) — Uzak Şark harbine dair, Hankov Ç::_, Tıyn;krlî- rından alınan en son haberlere göre, Japonların büyük takviye hwe Yihsien civarındaki Çin cephesini yarmak- için giriştikleri bütün ga_y - retler kati hiçbir netice vermemiş - tir.Yihsiende bulunan Japopn kuvvet leri, Tientsin — Pukov demiryolu hattı tahrip edilmiş olduğuîıdan, an- cak tayyareler vastıasiyle yiyecek ve mühimmat alabiliyorlar. Linşi'nin ce nubu garbisinde şiddetli bir muhare- be olmaktadır. ; Çinlilerin zafer haberleri : asılsızmış Pekin, 24 (A.A.) — Japon mahafili, Çinlilerin Şangtung cenubunda ka - zandıklarını iddia ettikleri büyük mu vaffakıyetin hakikate uygun olmadı- ğını beyan eylemektedir. Japonlar kendilerinden adetçe on misli faik düşman kuvveti karşısında ancak mart ayı içinde işgal etmiş oldukları arazinin dörtte birini tahliye etmiş- lerdir. Japon münakale kollarının ke- sildiğine dair Çinlilerin verdiği ha- berler de esassızdır. Çinlilerin taarruzlarının başında elde ettikleri ufak tefek muvaffakı - yetler hiçbir kati mahiyeti haiz de- ğildir. Kuvvetli Japon süvari ve mo- törlü kıtaatının harekete geçtiği ha- ,|ber verilmektedir. el MİSIR : F RE Başvekil Mehmet Mahmut Paşa Kralla Başvekil Arasında İhtilâf Kahire, 24 (A.A.) — Kral Faruk bügün, Başvekil, Mehmet Mahmut Paşayı kabul ederek siyasi vaziyet hakkında kendisiyle görüşmüştür. Siyasi mahafilde beyan olunduğu- na göre, birçok nazırların tayini hu- susunda Kralla Başvekil arasındaki noktai nazar ihtilâfı henüz tamami- le bertaraf edilmemiştir. Vaziyetin bugün tavazzuhu bekleniyor. LEHİSTAN : Japon milleti cihada davet olunuyor! Tokyo, 24 (A.A.) — Çindeki Japon ord! eski başk danı gene- ral Matsui, neşrettiği bir makalede Japon milletini komünistliğe karşı mukaddes cihada davet etmekte ve bu h Japon milletinin. disiplin ve enerji göstermesini istemektedir. “ivarsi ıil He- definin 400 milyonluk bir halk kütle- sini zalimlerin elinden kurtarmak ol duğunu yazdıktan sonra Çinin arka- sında bulunan iki veya üç ecnebi dev lete işaret ederek bugünkü müşkülât Almanyada Leh Akalliyetleri Tazyik Ediliyor manyayı, ekalliyetlere mütekabilen iyi muamele ecdilmesine — dair olan Almanya — Polonya beyannamesine Polonya derecesinde hüsnüniyetle ri- ayet et lmakl eyle İe t ttih ve ihtilâtların bundan ileri geldiğini kaydediyor ve Japonyayı fazla itima da kapılmaktan olduğu kadar disip- linde gevşeklik göstermekten de tah- zir eyliyor. Matsuhi, altı aylık bir gaybubetten sonra ilk haftaların heyecanında bir durgunluk bulunduğunu ve buna sa- ik olan zihniyeti şiddetle tenkit ede- rek diyor ki: Eğer bunun sebebi fazla nikbinlik ve ilk zaferlerin verdiği, göz kamaş- tırıcı neticeler ise, bu çok büyük bir hatadır..Düşman her kim olursa olsun katiyen istihfaf edilmemelidir. Ge- rek Çin gerek ecnebi devletler bizim en ufak bir zâf alâmetimizi bekliyor- lar. Harp sahasında ölen askerler na- mına ve onların ölümünün boşa bit- memesi için söylüyorum. gd TĞERİ İ eat SĞ DANİMARKA : Naziler, Hudutta Tadilât İstiyorlar Kopenhag, 24 (A.A.) — Sosyal aten gi inin bildirdiğine A göstermektedir. 4_RNAVUTUK : göre, Alman ve Danimarkalı Naziler evvelki gün Danimarka Şlesvig'inde üç siyasi içtimaa iştirak etmişlerdir. Bu içtimalarda söz alan hatipler - Gamalı haçlı büyük Alman - yadan bah işler ve hud! Almanya le- hinde mühim tadilât yapılması lâzım geldiğini söylemişlerdir. ' Wımbeı yapılmış ve wçe burada ha nsil evlenme mera- pi “İMek üzere ğ I 1 K yarın Ti- Bu gazete, D kalı - Führer - Klanseu ile taraftarlarının Danimar- ka tarafından unutulmaması lâzım geldiğini ilâve etmektedir. ESTONYA: Eski Cümhurreisi Tekrar İntihap Olundu Reval, 24 (A.A.) — Eski R_eisicüm- hur Paets, bugün, 19 muhalıff karşı 119 reyle tekrar altı sene müddetle miştir. Mumaileyh, nasyonal - sos- yalist teşekküllere dahil olmıyan Po- lanya köylü ve amelesinin bir takım tazyiklere maruz kalmakta oldukla- rını söylemiştir. 33 Komünist Mahküm Oldu Varşova, 24 (A.A.) — Varşova hi i, orduda fesatçüyane pro- pag yapmakla 33 komü- nisti iki ile on beş sene arasında te- halüf eden hapis cezalarına mahküm etmiştir. Altı maznun beraat etmiş- tir. t AMERİKA: d Bitaraflık Kanunu Hakkında Bir Takrir Vaşington, 24 (A.A.) — Bitaraflık kanununu hazırlamış olan Nay, bu kanunun dahili harp halinde tatbik edilememesi için pazartesi günü âyan meclisine bir takrir vereceğini söyle- miştir. Nay, İspanyaya gönderilecek olan silâhlara konulan ambargonun kal- dırılmasını intaç edecek olan bu tak- rire birçok âyan âzasının müzaheret edeceğini ümit eylemektedir. Nay, tarafından hazırlanan karar sureti Ispanya hakkında âyan meclisine tev di edilen ilk karar suretidir. Bitaraflık kanununun tamamile ilgası hakkında âyan âzasından King tarafından da meclise bir karar su- reti verilmişse de hariciye encüme- ni bunu hiç müzakere etmemiştir. Bombardıman Tayyaresile Yeni Bir Rekor Kırıldı Vaşington, 24 (A.A.) R Albay Ro- ber, Hold, Kaliforniyadan Virjinya- ya kadar olan mesafeyi 45 dakikada yani saatte vasati 350 kilometre sü- ratle katederek bombardıman tayya relerile Amerika kıtasını katetmek rekorunu kırmıştır. Tayyareci, geçenlerde Buenos - dilmiştir. Estonya Cümhurreisliğine intihap & Aires'e giderken binmiş olduğu a?ni (Uçan kaleye B gi Sie l ç TAN HARİCİ HABERLER Müdafaasın Ispanyada Frankistle Cümhuriyetçilerin #ELEK (Yazan: B. FELEK| Küçükken Karagöze giderdim. Pek hoşuma ğgitmiyen oyunlardan biri “Kanlı Kavak,, idi. Nedense küçük- lüğümdenberi kanın hattâ Karagöz- de geçen lâfından bile hoşlanmaz- dım. Bu Kanlı Kavak oyunundan şim di aklımda kalan yegâne şey bir ço- cuğun ismi idi. Bu çocuğa “Musluk,, ı Yarmışlar Frankistler, Teru Londra, 24 (Hususi) — Saragos- sa asi kaynaklarından alınan haber- lere göre; general Jose Varela kuman dasındaki Frankist kıtaları Aliaga'yı işgal etmişlerdir. Bu kuvvetler, ayrı- ca Molino'dan hareket eden ikinci bir Frankist kolu ile teması temin ederek altı cümhuriyetçi livanın bu- lunduğu çıkıntının kapanmasını ik- mal etmek'üzere şimali şarki istika- metinde ileri hareketlerine devyam etmektedirler. 80 kilometrelik bir cephe üzerinde yapılan taarruz neti- cesinde, müdafaa hattının üç nokta- dan yarılmış olduğu haber veriliyor. Frankist İspanya nezdindeki Ha- vas ajansı muhabiri general Jose Va rela ile görüşmüş ve general kendi- sine Frankistlerin halihazırda cüm- huriyetçilerin tedrici surette ele ge- çirmekte oldukları çıkıntılarını çem- ber altına almaktan ibaret yeni bir tabiye kullanmakta olduklarını be- yan etmiştir. General, halihazırda bu çıkıntılar içinde mahsur kalmış olan cümhuriyetçi milislerin miktarı 15 bin tahmin olunduğundan, bunların büyük bir kısmının yakında esir edi- leceklerini söylemiştir. Ayni kaynaktan, Teruel cephesin- de de Frankist kuvvetlerin yeni bir taarruz hareketine giriştiklerini ha- ber vermekte ve son askeri hareket- ler neticesinde cümhuriyetçilerden birçok top, tüfek, tank ve cephane elde edildiğini bildirmektedir. Diğer taraftan Kastellon eyaletin- deki asi sivil vali ile askeri makam- almışlar ve bu hususta bir kararna- me neşretmişlerdir. 'Cümhuriyetçi kaynaklara göre Barselon, y4 (A.A.) — Milli mü- dafaa nezareti tebliğ ediyor: Maestrago mıntakasında Akdeniz Bir Taarruza Geçtiklerini Bildiriyorlar lar 18—45 yaşındaki bütün erkekle- derlerdi. Neden, niçin derlerdi? Doğ- rusu . ne siz sorun, ne ben söyliyeyim. Çünkü verecek cevabım yok. Ancak bu “Musluk,, sözü üzerimde garip bir tesir yapmış olmalı ki muttasıl düşü- nürüm: Hepimiz yüreklerimizde yatan as- lanların sesi imiş gibi kendi kendimi- ze birer soyadı koyduk. Bu adların seçişindeki serbesti dünyanın en hür memleketlerinin en serbest seçimle- rinde bile yoktur. Biz bu seçimde yal- nız —dediğim gibi— yüreğimizde ya- tan aslanı dinledik. Düşündüğüm şu- dur: Bu kadar hür bir seçimde neden içimizden birimiz olsun kendimize: “Musluk,, adını vermedik. Halbuki: Herbirimizin kimi damla damla, kimi horul horul isale ettiğimiz şey kendi malımız değildir. Nasıl muslukların vazifesi küçük büyük herhangi depo- dan veya kaynaktan gelen suları a- kıtmaktan ibaretse, bir çoğumuzun vazifesi de ayni şekilde bağlı olduğu- rTşuz küçük, orta, büyük depo veya kaynakların manevi sularını akıt- maktan ibarettir. İlim olsun, fikir ol- sun, servet veya salâhiyet olsun. O halde neden musluk adını al- madık? Belki çok umumi olur da nu- mara konmak icap eder diye! * Nasrettin Hoca merhum kırda gi- derken susamış. Bir ağaç dibinde tı- alı duran bir pınara yanaşmış. Lü- lenin ağzındaki tıkacı çeker çekmez su kuvvetle ve delice fışkırmış. Üs- tü başı sırsıklam olan Hoca da: — Tevekkeli senin ağzına bu tıka- cı vur şlar. Diyerek savuşmuş Musluğun makbulü istenildiği ka- dar açılıp istendiği kap ve kapalı iken dı_ımlgı sızdırmıyandır. el Cephesinde de Yeni etmektedir. Frankistler Cerro Gordo- yu istirdat etmişlerse de cümhuriyet çilerin bir mukabil taarruzu karşı- sında ağir zayiat vererek kaçmıya mecbur olmuşlardır. Calcala de Chivert'in şimalindeki mevzilerimize frankistler tarafından yapılan şiddetli taarruzlara rağmen cephede bir değişiklik olmamıştır. İngilterenin cümhuriyetçi İspanyaya yardımı isteniyor Londra, 24 (A.A.) — Dün Kins- halde Ispanya vaziyeti hakkında ak- tedilmiş olan fevkalâde konferansın küşat celsesine muhtelif siyasi parti- lere mensup binden fazla murahhas iştirak etmiştir. Mumaileyh, ademi müdahaleyi takbih etmiş ve cümhu- riyetçi Ispanyadaki siyasi esirlerin hayatını muhafaza etmek ve Frankist lerin Barselonun sukutu halinde if- ratkârane muameleler icra etmeleri- ne mâni olmak için İngiltere hükü- metinin mesaisini teksif etmesini tek- lif eylemiştir. ü Konferans bürosu, muhalif libe- rallerin reisi Arşibald Senkler'den bir telgraf almıştır. Bu telgrafta B. Çemberlaynın siyaseti takbih edil- mekte ve bu siyasetin Frankoya ta- raftarlık etmekte olduğu bildirilmek tedir. Karar suretine nazaran liberal ve amele fırkaları murahhasları, hükü- metin cümhuriyetçi İspanyaya kar- şı hattı hareketinin ne olduğu bildi- rilmesi için ısrarda bulunmayı taah- hüt etmektedirler; Sendikalar murah Lhasları, Ispanyaya doğrü vururlar ki hem su heba olm, v Ka SesseY gen Terven t YT Dİ vi he!n ya bir yardımda bulun elâlemin üstü bdş:rbgî'bît olmaz, sadile hükümet üzerinde bir tazyik icra edilmesi meselesini Tredünyon- lar kongresine sevketmeyi taahhüt etmişlerdir. — Konferans, - enternasyonal - mar- şını terennüm etme ksuretile mesai- FRANSA : Habeş Meselesi Seyahatine Hazırlıklar Berlin, 24 (A.A.) — Italyaya icra edeceği seyahatte Führere refakat e- decek olan yüz kadar Alman gazete- cisi hususi bir üniforma giyecekler- dir. Bu karar, gazetecilerin muhtelif hasyonü sosyalist teşekküllerin çeşit çeşit kıyafetlerini iktisa etmelerine mâni olmak için ittihaz edilmiştir. Hatırlardadır ki Düçe Almanyayı zyaret ettiği sırada İtalyan gazeteci- lerinin kâffesi Caşist milis üniforma- sını giymişlerdi. Avusturya Bankası Tasfiye Ediliyor Berlin, 24 (A.A.) — Resmi gaze- tede intişar etmiş ola yeni bir kâ- nun, paraya ve Rayhşbanka mütcal- lik olan Alman kanunları ahkâmını Avusturya arazisine teşmil etmekte- dir. Avusturya ,milli bankasının bank not ihracı hakkına nihayet verilmiş ve bankanın tasfiyesine girişilmiştir. Yarından itibaren Ayvusturya milli bankasının banknotları piyasada ka- nuni olarak tedavül etmiyecektir. İngiliz - Fransız Müzakereleri Karşısında Berlin, 24 (A.A.) — Börsen Zei- tung, İngiliz — Fransız müzakerele- ri hakkında diyor ki: v “İki memleket kurmayları arasın- da yapılacak müzakereleri muhik gös termek için Avrupa semasında bey- hude yere kara bulutlar aranıyor. Bu müzakerelerin diğer Avrupa devlet- leri üzerinde tazyik yapmak gayesi- ni'güttüğü tahmin edilebilir. Fakat böyle bir şey psikolojik bakımdan de ti sahilinde muharebe şiddetle devam | sine hitam vermiştir. Kar şı sın d a ALMANYA : İNGİLTERE: Fransız gazeteleri B. Hitlerin Roma İngiltere Kralı Bir — caci sarenaaA Sransız gaze- Ç nternasyonal vaziyeti uzun uzadıya mevzuubahis etmektedir. E- pok diyor ki: “Habeşistan için takip edilen usul çok mahiranedir. Bu belki zevahiri kurtarmak ve eşkâle uymak için za- rTuridir. Fakat bütün bunlar birer maskaralıktan başka bir şey değil- dir. Çünkü birçok devletler emrivakii daha şimdiden kabul etmiş bulunu- yorlar, Dünya sulhünü birçok vahim tehlikelerin tehdit ettiği bir sırada Habeşistan işini halletmek için daha üç beş ay beklemek mânasızdır. Hu- susiyle ki, Filletler Cemiyeti Avus- turyanın yirmi dört saat içinde orta- dan kalkmasına göz yümmüuş ve Av- Tehlike Atlattı Londra, 24 (A.A.) — Kralın oto- mobili Vindsor şatosunun revakı ö- nüne vasıl olmadan biraz evvel diğer bir otomobil ile müsademe etmiştir. Ne kral ve ne de her iki otomobilde bulunan diğer zevattan hiç kimse ya- ralanmamıştır. " Silâhlı İngiltere ,, Londra, 24 Sandey Taymis gaze- tesi, İngiliz — İtalyan münasebet- leri hakkında diyor ki: “Eğer silâhlanmamızı ilerletmemiş ve zayıf kalmış olsaydık - İtalyanın bizim dostluğumuzu bu derece istek-| sinin yutulmasına karşı en küçük bir le aramıyacağını söylersek hata et-| itirazda b_ulunmmmştır. *Bu böyle o- 'miş olmayız. Kuvvetli olduğumuz ve | lunca ı;&frıkada bir Arap devletin Küvvetimiz hergün arttığı içindir ki, îğamesınde gösterilen titizliği bir tür diğer devletlerin ihtiraslarını daha| — îrgığîıîî;r:î"u 1 ) büyük bir soğukkanlılıkla mütalea l e YAY “İtalya ile Fransa arasında n ç i apıl- edebiliyoruz. Bu, mazide bizzat bizim ması lâzım gelen tek bir şey vîrsî o istifade ettiklerimizden diğerlerini | da, boş ideoloji kavgaları yerine dost mahrum bırakmak istediğimize de-|luk ve dürüst teşriki mesai zihniye- lâlet etmez. Bunun delâlet ettiği mâ- tini ikame eylemektir. Binaenaleyh na başka milletlerin bizim zararımı- F_x_'ansia i!e İnşi İterenin bilhassa bu - za olarak istifadeler temin edebilme- | Si”Fü gibi biribirine bağlı bulundu- : ğunun tebarüz ettiği bir anda böy- lerinden artık korkmadığımızdır.,, — İle bir harekette bulunmamız çok l(îy " |metli olacaktır.,, * Lö Pöti Jurnal diyor ki: IS LER “—. l_îerşey'değişiyor. Hattâ her- * B. Chamberlain Paskalya tatillerini | "AN8i bir karar vermeden evvel Fran geçirdiği, Sütherland'dan dün sabah Lon-|Sâ veya İngilterenin söz söylemesini draya dönmüş ve doğruca Başvekâlet dai- |bekliyen merkezi Avrupanın müzahe resine gitmiştir. ret ve himaye gören devletleri bile w: _Ro:ı:dn çl:::ı!l::l Popolo di Roma gaze- | meselâ Çekoslovakyanın Berlin ve inin dün sa Ü - nüshaları toplattırıl- Romaya yanaşmakta olduğunu görü- & Ssn tamamiyle aksi tesir hasıl edi Almanya ve İtalya ötedenberi bu gi- tir. mıiştir. t : yoruz. Bu, çok manidardı! Ve bi di ? ) T. Ve bize is * göre, Lit pat ediyor ki, Fransa büyük devlet vanya ile Letonya hükümetleri yakında MÖ İtalyan İmparatorluğunu tanıyacaklardır. |Tolünü oynıyarak noktai bi tesirlere şiddetle karşı gelmişler- Delice fışkıran pımarlara böyle tıkaç rupanın en eski milletlerinden biri- —