10 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

IBSAŞMAKALEDEN MABAT) Fransada Milli Uyku Hastalığı (Başı 1 incide) emellerimizi de tahakkuk etiğrmiye hazırlanıyoruz. Bu sözler bir fısıltı şeklinde süy- lenmiyor. En yüksek sesle, en açık şekilde söyleniyor. Eğer Fransanın duyması, milli şüürun nihayet uyan- ması ihtimali olsa Göbbels herhal- de dilini tutar, Fransa da intibah ve hareket uyandıracak sözler sarfet- mezdi Fransızlar kendi iç kavgalarına o kadar dalmışlardır ki harici görmek ve işitmek kudretleri tamamile u- yuşmuştur. Blum, herşeyden evvel bünyeye kuvvet vermek, para mese- lesini halletmek için kendince milli saydığı bir bakımdan tedbirler tek- Mf etmiştir. Fakat bir uzlaşma ma- hiyetini gösteren bu tedbirler ne müu- halifleri, ne de kendi adamların memnun etmemiştir. Garibi şu ki Blum, bir sol siyase- tini, uzlaşma ve fedakârlık yolile kurtarmıya uğraşırken, işçiler tara- fımdan arkadan hücuma uğramıştır. Sitruen fabrikasının yirmi bin ame- lesi arasında başlıyan grevler dört tarafa yayılmıştır. Ne sosyalist, ne de komünist fırkasının otorite ve disiplini para etmemiştir. u suretle Blum hükümeti, iş- B çiler arasında istikrar ve sü- kün kurmak iktidarında bile olma- dığını ortaya koymuştur. Nüfuzu bu yüzden bütün bütün kırılmıştır. &- yan meclisinin mali projeyi reddet mesi üzerine çekilmiştir. Uzun senelerdenberi Fransada hüküm süren vaziyet şudur: Fransız halkı bir sol ekseriyetine rey verir. Sağ azlıkları paraya hâkim olduğu için bu çokluğa rağmen kendi siya- setlerini yürütmenin yolunu bulur lar. Bütün işler çığırından çıkmıştır. Ne &ol taraf iş görebiliyor, ne de se- ğın kendi siyasetini yürütmesine ih- tam bir hareketsizliğe mahküm et- miştir, Yeni kabineyi teşkile len en kuvvetli adamdır. Fakat milli bir cephe kurabilecek mi? Firkalar haricinde adamlardan bir milli ka- bine yapmak fikri yürüyecek mi? Fransa uykudan uyanacak mı? Harici tazyikin bütün ağırlığına rağmen bu suallere müsbet cevap yermek güçtür. Sinanın türbesi (Büği 1 incide) at 16 da lise müzik öğretmenlerin den Sadi Arsevenin idaresinde ola- rak bütün yüksek tahsil gençliğinin söylediği İstiklâl Marşiyle başlan. İdi. Bundan sonra Eminönü Halkevi Direktörü Bürhan toplantıyı açtı ve izü Akademi mimari talebesinden Kemal Elâgöze biraktı. Kemal Elâ- İgöz ezetimle dedi ki: — Biz İvaz'larla, Kemselettin'ler. le, Hayrettin'lerle ve daha birçokla- riyle övünebiliriz. Yalnız Sinan, baş layıp devam eden bir silsilenin en yüksek zirvesidir. Bu itibarla 9 Ni San Türk sanat âleminin bir günü ve koca Sinam bu âlemin bir sembolü sayıyoruz. Sinanın eserlerinde asalet, sade- lik, mantık, müvazene, ahenk ve öl çü vardır. Onu dünyanın en büyük sanat dâhisi sayılan Mikelanjla mu- kayese ediyorlar, Viyana Üniversite- si Profesörlerinden Hanri Gluk Si- nandaki dehayı —haklı olarak— Mi- kelânj'dan da üstün bul sırların ihmali o kadar çok, nankör- lüğü o kadar fazla ki, maalesef Sina- nımızın, Sinanlarımığın birçok eser- lerini tanınmıyacak kadar harap Va» riumttm haslaı Onl Je. eld Tarı İfinayı göstermek” “Ünarıı Bi rada ismin! anmaktan çok daha mu- İkaddes bir vazifedir. Bugünkü ka- dirşinas Atatürk çocukları ataların dan aldıkları yüksek ilhamla, zinin ihmal izlerini sileceklerdir.,, Bundan sonra Yüksek Mühendis Mektebi adına söz alan talebeden Fakih, Koca Sinanın tesadüfen ye- tişmiş bir sanatkâr olmadığını, onun hız aldığı bir kültür bulunduğunu ve İeseşlerinin bu kültürün muhassalası or. Son a- | nde dünkü ihtifalden bir görünüş Süleymaniy edeki İhtifal Büyük Sanatkâr Sinanı Dün Heyecanla Andık Genç bir hatip söylüyor İde ayrıca Sinan için toplantılar ya- İpılmıştır. . | Şehremini Halkevinde saat -17,30 da toplanılmış ve Sinanın o ciyarda- seyis eker er arab dan söz söylenmiştir. Fatih Halkevinde de saat 21 de bir ihtifal yapılmıştır. Evvelâ Ev Başka- ni bir açış söylevi vermiş, bunu mi- mar Kemal Altanın Sinan hakkında projeksiyonlu bir konferansı takip etmistir. Memlekette Sinan ihtifali Çankırı, 9 (A.A) — Mimar“ Sina- İnan ölümünün 350 inci yıldönümü münasebetiyle bugün Sinanın eseri Eğer Fransada görülen hastalık | olduğunu söyliyerek sözlerini şöyle olan Büyük Cari çevresinde ihtifal emareleri bir fertte görünseydi dok- torlar hastalığı tehlikeli görür, teş- his kondurmak için konsültasyonlar yaparlardı. Ortadaki emareler karşı- $irda belki de uyku hastalığı teşhisi- ni kondururlardı. Fransada milli dertleri teşhis e- derek ilâcını söyliyecek milli dok- torlar henüz ortada görünmüyorlar. Fransız milli şuuru, milli bünyedeki ağır hastalığı farketmişe benzemi- yor. "Ahmet Emin YALMAN Balkanlı Misafirlerimiz (Başı 1 wnctde) tirahatle ve Yalova civarında gez - mekle geçirdiler. Yalovanın yeni o- telile arzettiği güzel manzara pek çokları için bir sürpriz oldu. Akşam, otel Termslde misafirler şerefine verilen ziysfet çok samimi ve neşeli bir hava içinde geçti. Akşam yemeği için bir Balkan protokol usulü icat edildi Yemek beş kişilik küçük masalarda yenli- di. Her masaya bir bayan riyaset e- diyordu. Her bayan, kendi masasın- da dört Balkan mümessilliğine men #up birer mümessil bulunmasına dik tirmiştir: — Sinanlarımız, size olan borcu- İmuzu, sizin gibi sanatkârlar yetiştir. diğimiz zaman ödemiş olacağız. Müteakiben o Üniversite adına E- debiyat Fakültesi talebesinden Ab- dülkadir Karahan heyecanlı bir hi- tabe irat ederek Sinanın ayni zaman da iyi bir asker olduğunu söylemiş ve Sinanın ağzından söylenmiş bir şiirden beyitler okumuştur. Abdürrahman Naci Demirağ kürsüde İbi Son olarak mühendisler, mimar- lar, ve leknik okullar adına mühen- dis Abdürrah'nan Naci Demirağ Si- nanın çocukluk, gençlik ve sanat ha- yatını anlatmış ve Mimar Sinandan sonra yetişen ve kiymetleri bilinmi- yen mimarları sayarak şöyle demiş- tir: Saltanat devrinin bu gibi fen erbabını himaye etmemesi yüzün- den yakın zamanlara kadar Türk mi marisi ve mimarlığı meflâç bir vaziyete düşmüştü Cümhuriyetimi- zin ilânından sonra Türk mühendis ve mimarlarında yeniden görülen kudret ve. yükseliş , hareketini Wti- harla kaydetmek isterim. Bu feyizli millet daha birçok Sinanlar yetiştir- miye hamzettir, İ yapıldı. Sinanın eserleri hakkında İmutuklar söylendi Edirnedeki merasim Edirne, 9 (A-A.) — Sinan günü bu sene Edirnede parlak bir - surette yaşatıldı Öğleden sonra başta umumi mü fettiş, baş müşavir, vali ve belediye relsi olmak üzere orta okullar mu- allim ve talebeleri. memurlar ve bü yük bir halk kütlesi, Halkevi salon- larını doldurmuş bulunuyordu. Tö- rene saat 15 te şehir müzikasinın çaldığı istiklâl marşı ile başlanmış e bunu müteakip kürsüye çıkan mimar Sedat Çetintaş, Sinan hak - tuk söylemiştir. Mimar Sedattan sonra tarih öğretmeni Osman Pere- meci ve Nafia başmtihendisi Kemal Ölçer de büyük sanat dâhimiz koca Sinanın hâyat ve eserleri bukkında kiymetli birer hitabede bulunmuş- lardır. Törene bütün halkın iştira- kiyle cümhuriyet marşı söylenerek nihayet verilmiştir. Bir Yugoslav Heyeti Geliyor Belgrad, $ (A.A.) — Avala ajansı bildiriyor: Balkan Antantı ekonomik konseyinin içtimaf esnasında, Yu - kında heyecanlı ve parlak bir nu -| TAN Fransadaki Buhran (Başı 1 inside) tiğini söylemiştir. Dalâdiye dün Her yö, Janneny ile, bugün Blum ile gö- Tüşmüştür. Sosyalistler, Blumdan başkasının riyaseti altında teşekktil edecek “bir hükümete iştirak veya müzaheret 6- dip etmiyeceklerini bü akşam karar» laştıracaklardır. Populer, demokrat partisi “Geniş- letilmiş kabine, prensibini tasvip et- mişse de:bu husustaki kararını De» İlâdiye'nin, programının büyük hat- ları hakkında vereceği izahata talik etmiştir. Bu parti Ilanden ve Keyno parti- sidir. Iyi haber alan mahfellere göre, Da lâdiye “Blum'dan Pol Reyno'ya ka- dar,, parolası altında, sosyalistler've merkez fırkaları o mümessilelrinden mürekkep bir “temerküz kabinesi, teşkil etmiye gayret edecek ve bu kabinede komünistlerle müfrit sağ cenâh fırkalarının mümessilleri bu- lunmıyacaktır. Siyasi müşahitler, sosyalistler ka- bineye girmekten imtina ettikleri takdirde Dalâdiye'nin bazı tenkitçi- lerin ve merkez fırkasına mensup ba 2 zevatın yardımile, parlâmentoda- İki sosyalistlerin müzaheretine güve- İnerek, bir radikal sosyalist kabinesi kuracağını tahmin eylemektedirler, Oğrenildiğine göre, sosyalistler | aşağıdaki iki noktanın temin edilme- sini istemektedirler: 1 — Pol Bonkur tarafından ta- kip edilen harici siyasete devam €- dilmesi, 2 — Dormua'nın dahiliye nezare- tinde kalmasi Gazetelerin mütaleaları Figaro gazetesi yeni kabineye Da- lâdiye'nin memur edilmesini mill! İ müdafaa işinin başta geldiğini göste- ren bir hareket teşkil ettiğini sö: yor. Pöl Pariziyene göre Dalâdiye, eski maliye nazırı Bone'ye inühim bir mevki verecek ve bir silâhlanma nezareti vücude getirecektir. Reyno- nun maliyeye getirilmesi muhtemel- dir. (Maten'”e göre eski Başvekil göten'in dahiliyeya gelmesi bekleni. İüzere Pişo'num ve Fransa bankası ge- İnel direktörü Frernize'nin ; isimleri zikrolunuyor. Pol Bonkur'un harici- yede kalması muhtemel görülmekte- 10-4-938 ,Rüştü Aras Kahirede (Bap 1 Iş Bankasını, konsoloshaneir yi. vilâyet dairesini ve beledi yaret etmiş ve Iş BankasımıB de Türkler ve Mısırlılar tari büyük tezahürat yapılmıştır. Hariciye Vekilimiz ve mal: at 12 de, Iskenderiyelilerin tezahüratı arasında trenle doğru hareket etmiş Ve resmi simle uğurlanmıştır. Yune B. Hitler Viyanada (Başı 1 incide) takdir etmelerini bekliyorum.,, Hitler, daha sonra halkı birleştir! mek için neler yaptığını söylemiş, bir aralık halkın yüzde altmışını bir leştirdiğini; fakat, munskkitlerin işi tamamlarıya iAâRi olduklarını, daha sonra “vazifesini yapmıya de- vam ederek işi tamamladığını veen nihayet Alman birliğini tahakkuk &t- tirmekle'bahtiyâr olduğunu kâydet- miştir. Kahire elçisi de istasyonda b? Dört senelik plândan bahseden B. | rasim esnâsında hazır bulun Hitler: “Hasımlarımız. bizi aç bırak|; yakenderiyeden Kahireye mıya teşebbüs ederlerse ben de Alİ yolda bütün duraklarda man dehasını seferber ederim Ve bu | gömhüriyetinin mümessiline na karşı gelirim,, demiştir. Tat yapılmış buketler takdimi Her Hitler, Avusturyanın öteden- | muştur. beri Almanyaya katışmak istediğiz) T seye Arası hamil olan ni, fakat demokrat devletlerin bu- ar 5 at 15 de Türk ve Misir buyri â öylemi — pa mâni olduklarını söylemiş, PİS -İdonanmış olan Kahire st bisit neticesini tam bir emniyetle bek N N girmiş ve Hariciye Vekilimiz lediğini ilâve etmiştir. da Mısır Hariciye Veziri, B. Hitler Viyanada lisi, Hariciye müsteşarı, Harici Her Hitler, bugün Viyanaya gel-|kânı, polis müdürü, Balkan miş ve büyük halk kütleleri tara - | ketleri sefir ve konsolosları fından karşılanmıştır. Belediye dai-| dan selâmlanmıştır. Bir kıta resinde belediye relsi Noybaher söy | selâm resmini ifa etmiş ve lediği nutukta: memleket milli marşlarını çal! “Bu şehir sizindir. Himayeniz al. | Istasyonu ve civarını dolduru? tına alınız, demiş, Hitler de “Viya | Hariciye Vekilimizi coşkun na bir mücevherdir. Ona lâyik ol-|ratla alkışlamıştır. Buradan, duğu mevkii verebileceğime inanı- | billerle yollarda halkın alkışli yorum,, sözile mukabele etmiştir. |sında Türk heyetinin ikameti Öğle üzeri yapilan merasim esna- | sis edilen otele gidilmiştir. sında doktor Göbels “Bütün dünya -| & Doktor Tevfik Rüştü Aras ya “büyük Almanya devleti günü- | saraya giderek hususi defteri nü ilân ediyorum,, diyerek Alman -|lamıştır. Bunu müteakip, ya ile Avusturyanın birleştiğini an-| ve Hariciye Vezirini ziyaret latmış, nutuk üzerine bütün Alman | bu ziyaretler iade olunmuştuf” ya ve Avusturyada iki dakika süküt| * Akşam, Türkiye elçisi, edilmiş ve müteskiben memleketin | doktor Tevfik Rüştü Aras her tarafında gamalı haçı taşıyan| hususi bir ziyafet vermiştir. bayraklar. çekilmiş, düdükler çal - z i mış, başlıca şehirlerin üzerinden tay ME e pin esl, e ço İşi münasebetile bütün gazetelefi Führer bir aralık balkonda görün-| kiye cümhuriyeti ve bunun müş ve hararetle alkışlanmıştır. Hİt| yaratıcısı Atatürk hakkında ler, bundan sonra yol üzerinde ken-| hareretli" makaleler yaz disini alkışlıyan halkın arasından | Türk milletinin ve Büyük şef geçerek Hötel Emperyal'e gitmiştir.| gide mümessiline candan hof Yarın (Bugün) Almanya ve 'Avus-| pi, iğ turyada plebisit nymla Sükna a bilir Bam eke eleyip şa he yoktur, rielye Vekilinin bu ziyareti ” ., | Mısır münasebatında mühim Yukarı Avusturya idaresi B. Hil-| giğe teşkil edeceğini kaydettik lere, hediye olarak beş bin sene €v-| va iki memleket münasel dir, Paris, 9 (A.A.) — Dün akşam ye- pılan komünist plingiide, liderler- ! den Kaşen, Düklo ve Torez, cümhur- | riyetçi Ispanya hududunun açılması ni istemişlerdir. | Sosyalist parti milli meclisi toplandı Sosyalist Partisi bu gece toplana- İrak Başvekille yapılan görüşmelerin neticeleri hakkında verilen izahatı dinlemiştir. Anlaşıldığına göre, Da- lâdiye, sosyalistlere 17 nazırlıktan beş nazırlık ayıracağını, Fransız si yasetinin ana hatlarında değişiklik! apmak niyetinde olmadığını, İspan yada Ademi Müdahale politikasına devam edeceğini bildirmiştir. Başve kil, Komünistlere hükümete İştiraki teklif etmiyeceğini ve müzaheretini almak üzere görüşmelere de girşi- miyeceğini söylemiştir. Verilen izahat sosyalist delegeler tarafından gayri kâfi görülmüştür. Fakat, bazı şartlar dahilinde hükü- İ mete. müzaheretin mümkün olduğu İ sanılmaktadır. Sosyalist partisi milli mecliste bu gece saat 22 de toplanmış ve Başve- kille sosyalist heyeti arasında yapı- lan görüşmeler hakkındaki izahatı dinlemiştir. Bu müzakerelerin sa- baha kadar süreceği anlaşılıyor. B. Dalâdiye, bu vaziyet karşısın- dö, sabahın üçüne doğru alınması muhtemel karardan kuracağı kabine hakkında neticeler istihsal için pa- zar sabahin bekliyecektir. Başvekti, yarın sabah istişsrelerine devam e decektir, İvusturyalılar da bu sabah trenle şeh vel yapılmış taştan bir balta vermiş | bir tarihçesini yapıyor, Miss tir. asil Türk milletini hayranlık Şehrimizdeki Avusturyalılar | |dir eylediklerini ve onlara ve Almanlar rey veriyorlar (o |rin bir muhabbet beslemekte Şehrimizde bulunan Alman ve A-|lârım yazıyor ve ziyaretin vusturylalar da plebisite iştirâk et. | Misir münasebatında hayırlı $ mek üzere dün bir kafile halinde Ka | hale olmasını temenni edereği radenize çıkmışlar ve reylerini ver-| İ mişlerdir. Dün sabah köprüden 11 | “— Aras, Mısırda kendini de kalkan Şirketi Hayriyenin 68 nu- | leketinde gibi bulacak ve uni maral: vapuru 491 Almanı Büyük -|kin uyanmasına yardımcı ol#? dereye götürmüş ve orada Alman|deş Türkiyeye Misirın cani bandıralı İthaka vapuruna aktarma |luğuna şahit oacaktır.,, etmiştir. Vapur, Türk kara suların.| O Hükümet gazetesi olan dan çıktıktan sonra'reyler verilmiş. | Kemalist © Türkiyeyi met tir. sonra diyor k: Ankarada bulunan Alman ve A -| “Mısırda Şark paktına Ht meyi çok isterdi. Fakat birtek! ci taahhütleri bugün buns makidır. Mısırın askeri kud tığı vakit mezkür pakta o di tir. Bununla beraber Türkifii zaman Mısırın dostluğuna £Wİj ir. rimize gelecekler ve yine 68 numa - tahı vapur kendilerini Haydarpaşa - dan alarık Büyükdereye götürecek- tir. Bunlar da ayni şekilde reylerini kullanacaklardır. Bugün gidecek| kafile 600 kişiliktir. Fransa hududuna ilticay8 kalmış ve Franso hududu? müştür, Bunların çoğu Lerida, ve Tremp ile,daha başka gelmiş bulunuyorlar. Dün mülteci geri dönmüşse de B“ çidine varınca daha ileri gi ceğini anlamış ve artık haft, hayatlarını-feda etmenin lacağını bildirmiştir. Londra, 9 (A.A) — Deyli gazetesinin bildirdiğine yada dahili harp biter bit” ya ile İtalya, Franko ile di dostluk,, ve ticaret paktları ” Ispanyada Kat'i Bir Harp Bek'eniyor (Başı 1 incide) hareket etmektedir. Cümhuriyetçile- rin bu hareketi Madritteki küvvet- lerle Frankist İspanyanın cenubun- daki'asi kuvvetler arasındaki nakli- yatı tehdit etmektedir. Buna mukabil âsilerin karargâhı Barselonaya ışık veren bütün elektrik membalarını İşgal ettiklerini ve Ak- denize doğru ilerlediklerini bildiri- yorlar. j Almüküttami gazetesi, het W kat etti, Bu suretle, ekonomi ve ba-| $in konferanslarının bütün âzası kar makarışık bir halde dağıldı ve biri- birlerile tanışmak mümkün oldu. Yemekte, çok samimi bir hava vardı. Gece geç vakte kadar türlü türlü Balkan raksları oynandı, neşe- li saatler geçirildi Kıymetli misafirlerimiz, yarın sa bah buradan ayrılacaklar, öğle ye- meğini Büyükadada Yat Klüpte yi- yecekler ve akşam İstanbula döne- “ceklerdir. Demirağ sözlerinin sonunda Bü-| goslavya ile Türkiye ve Yugoslavya İyük Şefin dehasını tebarüz ettire.| v > İrek gençliği “Sağ ol Atatürk,, sözle rini tekrara davet etmiş ve binlerce sek tahsil genci Sinanın ölmez e- seri önünde üç defa ve hep birden bu sözleri bağırarak tekrar etmi: Toplantıya İstiklâl Marşı ile son ve- rilmiştir. Müzeler mimarı Kemal Altan, dün gece radyoda Sinan hakkında bir konferans vermiştir. Şehremini ve Fatih Halkevlerinde ile Yunanistan arasindaki ticaret an laşmalatının yenileştirilmesi müza- kerelerinde bulunmak üzere bir Yu goslav heyeti yarın sabah İstanbula hareket edecektir. | Ticaret ve endüstri nezareti di - İrektörlerinden B. Sava Obradoviçin riyasetindeki Yuğöslav heyetinin di ğer azası ticaret ve endüstri neza - reti müşayirlerinden OB. Mihailoviç ile ayni mezaret sekreterlerinden B, Tamiç'tir. MAARİFTE: Prf. Pittard, Dün Yalovaya Gitti Üniversitede konferanslar ver - mekte olan İsviçreli arkeoloji âlimi profesör Pittard dün sabah eşile bir likte Yalovaya gitmiştir. Profesör bu akşam şehrimize dönecek ve ya- rın akşam konferanslarına devam edecektir. Sonuna kadar mukavemet ceklerdir. Ayni gazete diyo”. A Başvekil orduya hitaben bir beyan name neşretmiş ve harp sahasını ter kedenlere karşı merhamet göstermi- yeceğini fakat liyakat (gösterenleri taltif edeceğini bildirmiştir. Başvekil, mukavemet edilmesini İtavsiye ederek demiştir ki: “— Sizce de malüm olduğu veçhi- le muzaffer olacağımızdan katiyen e minim. Bunun için de yapılacak bir tek şey vardır: Mukavemet etmek, Bugün de 8000 İspanyol milisi “Almanya hükümetinin da bulunan askeri teknik$ alması muhtemeldir. Bükreş, 9 (A.A) — Dul ya Hariciye Nazırı B, Kom” & neral Franconun mümessil sutzo Bükreş ve Salamanl, metleri arasında umumi a j mını haiz mümessiller vasif suretle münasebet | tesi“ tasrih maksâdile nota teğf dir.