3 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

3-4-038 IT AN Gündelik Gazete TAN'in hedefi: Hal ede, fikirde, her. #eyde temiz, dürüst, samim! olmak, karlin. gazetesi olmiym çalışmaktır. ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kr, 1 Sena 2800 Er, 70 Er, GAY 100 Kr, 400 Er, SAY 800 Kr, 150 Kr, LAy 400 Kr, Milletlerarası posta İltihadına dahil gi. muyan memleketler için 80, 16, 6, 3.8 Hira ir. Abone bedeli pesindir. Adres değiş- Wirmek 25 kuruştur. Ceva için mektup isra 10 kurusluk pulü) lâzımdır. | GÜNÜN MESELELERİ j Macaristan Tehlikede IYazan: M. ZEKERİYA) , Almanyanın Şarka doğru siyase- tinin-yolu üzerinde ilk bulunan dev- let Macaristandır. Nitekim Avustul” Yanın işgalinden sonra Macaristanda endişe başlamıştır. Macar Nazileri faaliyete geçmiştir, Nazilerin Maca- ristanı içinden fethetmeleri imkânı çoktur; Çünkü; 1 — Macaristan iktısaden Alma yaya bağlıdır. Macaristanın bütün zirai istihsalâtı Almanyaya gider.) Avusturyanın işgalindenberi | Al- manya ile yapılan harici ticaret bir- denbire 6 40 nisbetinde artmıştır. ? — Siyasi vaziyet Almanyanın lehindedir. Macaristanın, o Umumi Harpten sonra kaybettiği ve hasreti- Bi çektiği toprakları bir Alman itti- fakiyle temin edebileceğine kani o- lan Macar diplomatları böyle bir it- tifaka muhalif değildirler. Macarlar Çekoslovakyada, Yugoslavyada ve Romanyada kalan milletdaşlarını bu surcile kurtaracaklarını umuyorlar. 3 — Macaristanda Nazi cereyanı şok kuvvetlidir. Bunlar hükümet içinde bile kuvvetli bir mevki sahi- bidirler. Gazetelerin çoğuna bunlar hükmederler. Dahilde Nazi propa- gandası kuvvetle faaliyettedir. 4 — Macaristandaki Alman ekal- liyetleri Almanyanın en kuvvetli | yardımcılarıdırlar, Bu, sebeple Almanyanın, Avustur- | a İşini tamamen hallettikten sonra, Macaristan meselesini de hâle te- şehbils etmesi ihtimali böyle bir hareket takdirinde Maca- ristam kazanması da güç değildir. Onun için Macaristanın Nazil z İeşmesi tehlikesi büyüktür, * Mektep Kitapları Şu mektep iita üi pları işini Kültür anl bir türlü halledemedi. d Ikmektep kitaplarını Vekâlet ü- kiç aldı. Bu, ilk adımdı. Mektep meye ağam bir ticaret vasıtası ol e şıkarmak lâzımdı. Fakat, bu Mir ei Bunu iyi organize et- Halbuki, Vekâlet ne yaptı? Anka- a İşten anlamıyan kimseler- Mürekkep bir heyet vücude ge- tirdi. Mekdey, kitaplarını bu heyete u heyette kıymetli edip- beğ ydı. Fakat, bunlar peda- izi me i. İlkmektep çocuğu tiyacını, o psikolojisini bilmiyorlardı, ç, ikardıkları eserler Md dan noksan oldu. Şimdi Vokâlik” yu kitapları yeni- dan tetkike üzüm görmüş, kitaplar baştan aşağı ok; Ke cekmiş. larına ne düşündüğünü La ilâtı ne şekilde yapmak istediği, nl iyice bilmediğimiz için bunun & #erinde mütalen Yürütmek mümkün değildir. Fakat, bu meselenin esaslı bir surette halli için Yapılması hiza gelen iş şudur: 1 — Vekâlette peda&or ve edipler. den mürekkep bir heyet teşkil ot. mek. Mektep kitabı yazacak adamın ne yalnız muallim, ne Yalnız peda. gog ve ne de yalnız muharrir olması kâfi değildir. 2 — Muhtelif memleketlerin muh telif terbiye sistemlerine göre Okul. landıkları mektep kitaplarından bi- Ter nümune getirtmelidir. 3 — Bu heyet bu neşriyatı tetkik ederek bizim ihtiyacımıza göre yeni baştan bir müfredat programı yap. malıdır. Çünkü bugünkü müfredat programı kâfi değildir. 4 — Bu müfredat programına gö- re bütün kitapları bu heyet hazırla. malıdır, Mektep kitabı müsabaka ile yazdırılmamalıdır. 5 — Bu heyetin hazırladığı kilap- ları Milli Talim ve Terbiye de bir de- çoktur ve | unacak, sslah ediler) TAN | News Chronicle İngiliz gazetesi, tanınmış muharrirlerinden Verner Bartlet'i Çine göndermiş ve oradaki harp vaziyetini yakından tetkik ettirmiştir. Muharririn, Çin - Japon harbini hangi tarafın kazanaca- ğına dair yazdığı dikkate değer bir yazıyı, okuyucularımıza naklediyoruz. U zak Şarkta Çin - Japon harbinin nasıl nihayet bulacağını on iki kişiye so- rarsanız, bunların onu ayni cevabı verir: — Çinliler iyi kötü birle- şik hareket ederlerse Japon- yanın yıkılması muhakkak- b tar! Ve geride kalan iki kişi şu veya bu tarafa meylettikleri için verdikleri cevaba ehem- miyet vermiyebilirsini O halde Çinin iyi kötü bir- leşik davranmasına imkân var mı? Bu suale aldığınız cevap kol silkmesinden iba- rettir! Bu kol silkmenin mânasını anlamak için Çin dediğimiz çok geniş sahada faal olan muhtelif kuvvetleri ölçmek biçmek lâzımdır. Bunu yap- tıktan sonra verilecek hü- küm, Japonyanın Çini esir et- ! meden evvel ihtilâl içinde par çalanacağıdır. Gerçi insan va- ziyeti inceledikçe bu hükmü biraz tâdil etmek mecburiye- finde kalıyor, fakat bu hük- mün mühim esaslara dayan- dığı şüphe götürmez. ugün Çinde en kuvvetli si- yasi nüfuz Soong; ailesinde- dir. Bu ailenin en tanınmış simsla- rından biri olan Bayan Çang - Kay- Şek bugün pek te göze çarpmıyor, çünkü aylarca deyam eden müt- hiş yorgunluktan kendini korumak için Hongkong'a gitmiştir. Onun en sadık müşaviri olan Avustur- yalı gazeteci Donald, esrarengiz bir hava içinde otel kulislerinde dolaşıyor. Bu ihtiyar gazeteci ile Bayan Şek'in Çin başkumandanı üzerindeki müşterek tesiri, Japon- yaya karşı Çin mukavemetini sert leştirmiştir. Soong ailesinin ikinci bir sima- sı, Başvekil ve (o Maliye ( Nazırı Kung'un karısı Bayan Kung'dur. Amerikada tahsil gören bu Bayan, bir siyasiden fazla bir mektep muallimine benziyor. Fakat son derece zengin bir kadındır. Ve kayınbiraderi olan Mareşal Çang - Kay - Şek üzerinde çok büyük bir nüfuzu haizdir. âyan Kung ile kocasının Japonlara karşı mukave- met göstermek hususunda müte- reddit oldukları söyleniyor. Fakat onlar da Çinin istiklâl ve hâkimi- yetini temin etmiyecek bir sulha razı değildirler Soong'ların üçüncüsü Bayan Sun - Yat - Sen'dir. Çok zarif, mün- zevi ve son derece radikal bir ka- dındır. Bu kadın, Mareşal Çang - Kay - Şek'e her düşündüğünü söy- lemekte tereddüt etmez ve Ma- reşal Japonlarla harbe hazırlanır- ken onu komünistlere mücadele- ye sevketmek ister. Bayan Sun - Yat - Sen Çin ih- tilâlinin lideri olan adamın karısı olduğundan son derece hürmet gör mektedir. Onun görüşüne göre Çi- nin birliği gün geçtikçe kuvvetle- necektir. Bizzat kendisi bana, ya- ri faşist generallerle komünist ge- nerallerin Japonyaya karşı ayni enerji ile harp ettiklerini temin et- miştir. oong hemşireler bunlardır. Biraderlere gelince en mü- himleri olan “T. V.” hâlâ tered- H” telâşa düştük. Hel zetesi nın yüreği oynadı. Efendim, mesele gt Polis Alemdarda Iki tans kulak bul- sm kulağı kulak bulunur? Ben de bunu düşündüm. Ve aklıma: — Yerin kulağı var, Sözü geldi. Aca- ba sokakta bulunan kulaklar, yerin ku- laği mı diye de düşünüyordum. Nika - Bulunan kulak- yet, dür iş lar Tıp fakültesi talebesinden bir gence aitmiş, (gencin kulakları değil, başka yerden tedarik ettiği kulaklar) üzerinde fenni etütler yapmak için başkasından almış. Gerçi birbirimize — Bana kulak v. a maslhatte bu- luhuruz amma, birinin ötekine kulak verdiği görülmüş şey değildir. Malbukl rsanız bunun pekâlâ İmkânı bu- e, İçimizde hiç söz dinlemiyen, bir şeye kulak aşmıyanlar, bu âzalarını bir sün olarak saklıyacak yerde “göz kulak ölmak,, istiyenlere » velev kl, #riyet olarak » verseler fena mi olur” fa gözden geçirdikten sonra Vekâlet temiz bir şekilde bastırmalıdır. Bu söylediklerim yalnız ilkmek- tep kitapları içindir. Diğer mektep- lerdeki kitaplar için de buna benzer bir yol tutulmalıdır. Bu yol tutul mazsa, memlekette mektep kitabı sıkıntısının önüne geçmek mümkün olmıyacaktır. Muvakkat tedbirlerle, mevcutları tâdil ve ıslah ile bu me- sele halledilemez. RDAN PAZARA Kulakların Esrarı Da e e e YAZAN: | ; BURHAN FELEK ? , sansa arar Sokakta bulunan kulakların — Yahul Kulaklarını sekaktm mı Bi raktıni Tarzında gerzenişler edildiği olur du, Eğer günün birinde yine böyle sahibi belli olmıyan ağız ve tunur- #a, sakın telâşa düşmeyiniz! Yi bir tetkik yapmak için bir ti başkasından tedarik ettiği Azalardır, bi zim değil, B ir mecliste idik. Aramızda salla pati görüş iri de vardı, Mazi- tundan kendini dünyanın en güzel, en akıllı, en dirayetli, en kurnaz, en mi matlı adamı sayan birisi, bu çeşit mah- lüklara maktu gerdan gerişlerle harıl harıl her 144 mek bâhsine geldi, Kimisi doğru, kimisi eğri taraftarı oldu, Eğri taraftarlarından birisi, doğruluğun mahzurlarını göstere mek için mahuti — Doğru eöyliyeni dokuz köyden ko- varlar, dedi. Herkesten dirayetli, herkerten malğ- matlı, herkesten akıllı ve herkesten zeki olan zat hemen bunu ele aldi ve bu fikri teyit için fal ve fin veya bu İşten çıkarılmasını mleni ola rak getirdi, zak Şark Flarbini inliler | Kazanacak Milli Çin lideri Mareşal Şang - Kay - Şek ve karısı düt içindedir. Çini yeniliğe sevk hususunda en çok sözü geçen a- dam odur. Gerçi bu adam hükü- mette bir mevki sâhibi değildir. Fakat tekrar Başvekilin muavin- © ve maliye nazırlığına geti- rilecek olursa Çinde emniyetin da- ha fazla sağlamlanacağı ve daha kolaylıkla kredi teminine imkân bulunacağı şüphe götürmez. Fakat “T. V.” hükümete ancak birkaç şartla avdet eder. Çünkü kendisi ile başkumandan arasında ihtiras mücadelesi değil, fakat huy tezadı vardır. T. V. maliye nazırlı ğına geldikten sonra Çin maliye- Dediğim saliapati de fırsat bekliyor” mug — Doğru söyliyeni dokuz köyden ko varlar, Zatıâliniz de her yere girer çı- kursnız, Lahülhamt hiç kavulmazsınız. Aksi kaziyeye Inanalım mı? Demez mi? Ben bu patavatsıza dik dik baktım. işsm bayhuda İmiş. Herkesten zeki, yetli olan kimesne gülerek; — Sani öyle! Çok yükür hiçbir yerden kevulmadım! Diya haline hamdetti, Ben de ferahladım. eçende türkçeleştirilmiş bir film gördüm. Mintte cereyan etmiş bir romari, Sergüzeşt filmlerinin zengin tarafı artistin kudretinden ziyade dekor in zenginliği olduğu Için, bu ta- raftan filmi güzel buldum. Mevzuu da türkçeleşmiya müsalt. Çünkü her filmi türkçeye çevirmek pek uymuyor. Me - selâ Napolyon veya kraliçe Viktoryayı perdede türkçe söylerken görmek biraz erip geliyor, hast macera filmi, türkçeleşmi ye müsalt bir filmdi. Hattâ, şarka ait bi mevzu olduğundan filmin bizim muni- kimizle ahenkleştirilmesi de hemen he men muvaffak olmuştu. Yalnız bir nak- t3 muttasıl kulaklarımızı harap ediyor. Bizim sahneye nasılsa girmiş olan ve türkçenin Aksan toniğini değiştiren 20 uk ve Kötü ahenk. Bunu nasıl atacağız bilmiyorum. Hariçten alınmış adamlara yaptırılan türkçeleştirlimelerin tabliti ve bu yüzden temin ettiği muvaftakıyeti | karşısında “artist, terin sözlerine vers dileri sahne edası ve bazen de müter- elmlerin artistlere söylettikleri “tered- me, dilleri, koskocaman bir emeği ber » bat ediyor, Bu filmde biraz zevzakçe bir Almanı “duble, eden gencin muvaffakıyeti, mus hakkak bu idi. Beni bu bi. Adeta nevmit ola» sine tam manasile hâkim olmak ister. Koyu garp iktısatçıları gibi 6 da denk olmıyan bütçeyi cina- yetlerin en çirkini sayar. Bunun- la beraber (T V.) nin yakında da- ha mühim birrol sahibi olması bekleniyor. Bu adam bugün Çin bankası ve Hongkong'daki Kanton bankası şefidir. Bu adam maliye nazırlığına gelecek olursa, Çinde- ki müspet kuvvetlerin faaliyetle- ri çok tesirli bir şekilde artacak- tar, aponlar da, yıkmak iste- dikleri Çinin halâ için birçok yardımlarda bulunmakta- dır. Japonlar, Çang - Kay - Şek'e ulu orta hücum ederek onunla katiyen müzakereye . girişmiyeceklerini - söylemekle Mareşalin mukaveme- tini sertleştirmiş ve ona sonsuz bir kuvvet kazandırmışlardır. Çang - Kay - Şek, Çin birliğinin müces- sem timsali olmuştur. Çang - Kay - Şek'in vaktile Ja- pön taleplerine karşı yumuşak dav ranmasını, bazıları zâf alâmeti se- yıyor, bazları da onun Çin ha- zırlığını tamamlamak için harbi geciktirdiğini söylüyorlar. Fakat bu yoldaki bütün iddialar, artık akademik bir mahiyetten ileri git- miyor. Bugün muhakkak olan bir nokta Çang - Kay - Şek'in Çin bü- tünlüğünü kurtarmaya azmetmiş olduğudur. Çang - Kay - Şek, an- cak bütün kuvvet ve prestijini kaybettikten sonra boyun eğer. Ve boyun eğmemek için her şeyi ya- pacağı şüphe götürmez. inliler belki de askeri mağ- Ç lâbiyetlere © uğrıyacaklar, levazım kıtlığı içinde kalacaklar- dır, Belki Hankov da düşer ve Çin hükümeti belki de ikiye ayrılır ve bir kısmı cenupta mukaveme- ti hazırlamakla, bir kısmı şima- li garpte ayni vazileyi üzerine al- makla meşgul olur, fakat bütün bunlar Çin generallerine elele ver- meyi öğretecek, Çinlileri daha fazla uyandıracak ve Japonyaya karşı mukavemeti keskinleştire- cektir, Bu sayede daha fazla yol- Yar açılacak ve bu yollarla dış dün ya ile temas edilerek limanların zıynı telâfi edilecek, Çinliler tays yarelerini artırarak şehirlerini bun larla müdafaa edecektir, Hulâsa Çinin harbi kaybetmesi için bir sebep görmüyorum. ———> ş EZ Varakı Mihri Vefayı, Kim Okur, 5, .3ç Kim Dinler ? Yazan: SABİHA ZEKERİYA törlüğü ve Kraliyet (o yıkıldı tan sonra Cümhuriyet teessüs et- ti. Her cümhuriyet gibi, İspanyol Cümhuriyeti de dinle devleti ayırdaş! İspanyada çok kuvvetle hüküm sö ren derebeylerinin imtiyazlarımı ©* linden aldı, kraleların mürteci ierar atını kanunlarla set çekti. Bir taraf” ta, Cümhuriyetin teessüsünden men“ faati zedelenen rühban, derebeyleri, kral taraftarları, diğer demukrasi taraftarları, halk ve müşterek halk cephesi hükümeti kas ettiler. İspanya o harbinin ilk küçük mukaddimesi budur. kümetleri, İspanya harbine müdahas neşretti, men'i müdahale komitesi çıktan açığa Francoyu siz içtimaları, çene yormaktan bü tinin harikalar yaratan fedakârlıklar Frankistlerin muvaffakıyete yaklaşı tığı bir devredeyiz. olmaz. İngilterenin ecnebi lerde bulunduğu, Milletler miyetine müzaheret bi yaptı ve şu kararları neşretti; duğunun bi tin müdafaasının temin edilmesi. 3 — İspanyol hükümetinin midas faası için, yiyecek, mülhümmat malzeme tedarik edebilecek bir ziyete konulması, Milletler Cemiyetinin dut yatmış bülbül gibi, sesinin kesildiği bir &ı. rada kendine müzahir birliğin bu ka beraber, pek (komiktir. mar tomar karar neşretmek, h lerle alay etmek gibi birşey. Kürag dan ne çıkar? Kararları tatbik medikten sonra... Varak mihri ve, İtayı, okur, kim dinleri... Son gelen Mısır gazeteleri, şimdi Kahirede bulunan, merhum P mize göre, Prenses Ulviye yakında İş çularla bu meseleyi görüşecektir. İstanbuldaki istişarelerden İ Prenses Ulviye tekrar Mısıra giderek. lü fırkaları birleştiler. İntihabatı bu” Bundan sonra Avrupanm, bazı hü İspanyada Primo de Rivera dikti İ tarafta daş zanınca, kralcılar, dereheyler isyan | İteşekkül etti. Almanya, İtalya da a tuttular, is) tedikleri gibi yardım ettiler. Millet” bütün gayretleri, Ademi Müdahale Komitesinin sayı”) karış öteye geçmedi. İspanyol mille” 1 — İngilir hükümetinin paktın İbütün vecibelerini ifaya ümade ok ? — Taarruza uğrıyan her devles le etmiyeceklerini ilân ettiler, Mile) letler Cemiyeti açık beyannameler rı, muazzam top ve ateş kuvveti kar şısında İki senelik cansiparane biri mukavemetten sonra sarsıldı. Bugün | f Frankistlerin muvaffakıyetiyle İse / panyada harp biter mi7 Orası belli orduları İspanyadan çekmek için müzakere Cemiyos tinin yağla balla ağzımı kapadığı bu | günlerde, İngilterede Milletler Ces Lord Sez silin Başkanlığı altında bir İçtimai fi “ w Seyfeddinin refikası Prenses Ulviye” nin miras hakkından istifade edemi- yeceğini yazmaktadırlar. Öğrendiği « rarları, hüsnü niyete delil olmak İspanya yıkıldıktan, taarruza uğrıyan milleş, ler yerle yeksan olduktan sonra. ta, N Prens Seyfeddinin Mirası © tanbula dönecek ve burada hukuk - imiras hakkını almak üzere bir dayg | | açacaktır. İ yakın dostu sıfatile bir meblâğ tal edilmiş, fakat, Bayan Ulviye bu pa. © rayı reddetmiş HENDEKTE:; Bir Kaçakçı Mahküm Old Hendek, (TAN) — Kaçakçıl dolayı mevkuf Ikbal köyünden Meh-) met hakkında bir yıl, bir sy ve beş gün hapis, 1575 lira hafif pera cezası hükmedilmiştir. Mehmet bu dan sonra Eskişehir vilâyet me zinde altı ay sürgün kalacak ve ç& müddetine muadil bir müddet te em niyeti umumiye nezareti altında b Tundurulacaktır. Agi Yine Mısır gazetelerinin yazdığına © (göre, Prens Seyfeddinin karısına, bir