29 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

TAN e — 'BÜUĞÜN; Mlspanya Harbi Ki Ciddi Bir Safhada Ömer. Rıza DOĞRUL Ispanya harbinin çok ciddi bir safhaya girmesi, bir müddet - Tr Orta Avrupaya dikilen gözleri, ye- hiden İspanyaya çevirdi. Yabancı Yardımından en geniş ölçüde istifade tden İspanya âsileri, cümhuriyetin tlindeki topraklara yeniden saldır - Mışlar ve sön derece faik silâhlar kul- cümhuriyet kuvvetlerini müş kül bir vaziyete düşürmüşlerdir. Asi- Tin hedefi, Katalonya ile Valensi- Yayı ayırmak, Valensiya ile Madrid | Yasındaki müvasalayı kesmek, bu su- Petle ctümhuriyet cephesini yarmak, ğitmak ve harbe nihayet vermek lslel'ııekteıliı'. Rllzüııkü vaziyete göre, asilerin bu daksatları gerçekleştirmeleri ihtima P son derece kuvvetlenmiştir. Asi - kr Katal iyaya day ı ve bu İ|'Ükenin ikinci büyük şehri Lendayı |ehdit ettikleri için hükümet küv- || *etleri âsiler tarafından cepheye sev | ıle'meıı yüzlerce tayyare ve top kar- Hisında gerilemek mecburiyetini his- .'tmekte, fakat âsilerle çarpışma im- anı buldukça kahramanca düğüş- tedirler dıkl Asiler tarafında bulunan İtal - yan kuvvetlerinin bu muhare hıel'deki rolü bugünkü İspanya ha- leri arasında zayiat ve telefata Tesmi listelerden anlaşılıyor. Bu- hunla beraber bir İtalyan tebliği İtal- ! #nın bir müddettenberi İspanyaya | bir tek silâh ve bir tek asker gönder- ı'f'diği.ni temin etmekte ve Fransada ki sollar tarafından İspanyaya karış- |öak için vukubulan teşebbüslere kar- talyan noktainazarını anlatmak- , r. Bu noktai nazara göre Fransa- |,, Müdahale için vukubulan teşeb- Ş ba”ıel', muvaffakıyetle neticelenir ve t“ müdahale başlarsa Avrupa sulhü |'3him bir tehlikeye uğrıyacaktır. Bundan anlaşılan — nokta şudur: Tansızlar da başkaları nisbetinde İs- Yya hükümeti kuvvetlerine yardım ” €cek olurlar ve hükümet tarafının .B'İina'”hü hâdise İfalya tarafından i İin.mu! bir hareket sayılacak ve ih- Ş 'al ki, Almanya ile İtalya buna kar k Belmek için vaziyet alacaklardır. h:m İspanya harbi, yeniden beynel- İlel bir harp açmıya sebep olacak - "lı. A?ııi tebliğde, Ruslar Fr la- ğ hükümet tarafındaki gönüllüleri- E%l:tikleı'i takdirde, İtalyanın da lı—:di gönüllülerini çekmiye hazır bu duğu anlaşılmaktadır. ondradaki ademi müdahale ko- mitesi yakında faaliyete geç- *k üzere olduğu için İspanyada- a *bancı gönüllüleri geri almak me- İ yeniden ortaya çıkacak ve si- Mahafil tarafından verilen ma- 'ta göre nisan sonlarına doğru " itilâfname imzası beklenecektir. halde ademi müdahale komitesi- çalışmalarından İspanyanın bu- k 'kü vaziyeti ile alâkadar bir neti | ı'eklemiye yer yoktur. İspanyanın Dcı kuvvetler tarafından işgali bu işgalin kaldırılması meselesi, 'k bugünün değil, yarının hâdise - € alâl bir 1 , a Roma Müzakereleri Akdeniz Görüşmelere Esas Teşkil Londra, 28 (Hususi.) — İngiltere- İtalya müzakereleri günün en mü- him meselesini teşkil ediyor. İngilte- re Hariciyesi Şark mütehassısların- dan B. Rendel'in Romaya hareketi münasebetile Londrada tebarüz et- tirilen başlıca nokta şudur: İngiliz - İtalyan anlaşmasının esas larından birini Akdenizde statüko- nün tanınması teşkil eyliyeceğin- den, görüşmelerde Filistin statüsü meselesinin mühim bir rol oynıyaca- ği anlaşılıyor. Yakında Ademi Müdahale Komi- tesi de faaliyete geçeceği için İngi- liz — İtalyan müzakerelerinin de hızlanması beklenmetke ve Nisan sonlarında bir anlaşma imzalanması umulmaktadır. Birçok müşahitlere göre, itilâf siyasi olmaktan psikolo- jik kıymeti haiz olacak, ve Her Hit- lerin Romayı ziyaretinden sonra bu kıymet daha fazla tezahür edecek, İtalyanın Almanyaya karşı şimdikin den daha kati bir hattı hareket takip edip etmiyeceği anlaşılacaktır. Rastlanan güçlükler Müzakerenin karşılaştığı güçlük- ler şu şekilde hulâsa olunuyor: 1 — İngilizler hâlâ Habeşistanın ilhakını doğrudan doğruya tanımak istememekte ve bu tanıma keyfiyeti ni Milletler Cemiyeti Konseyinin kararına bağlamak arzusundadırlar. 2 — İngilizler, dahili harpten son ra İspanyada bulunan İtalyan kıta- larının geri çekileceği hakkında yazı ile teminat istemektedirler. 3 — İngilizler İtalyanlara Filistin hakkında tam olarak “askeri malü- mat vermek istememekte, fakat Şar da malümat taati etmeği kabul eyle- mektedirler. Bunun neticesi olarak Filistin me selesinin bir tarafa bırakılacağı zan- nedilmektedir. , Propaganda meselesi ile Libyada- ki İtalyan kuvvetleri hakkında sure ti mahsusada bir anlaşma hâsiıl ola- cağı zannedilmiyor. Fakat bu mese- lelerin de umumi bir itilâf akdi ile vaziyette hâsıl olacak olan salâh ne- ticesi halledilmiş olacağı ümidi var- dır. İngiliz gazeteleri Bu sabahki gazeteler İngiliz — İ- talya anlaşmasiyle Franco zaferleri- nin tesadüfünden memnuniyet gös- termekte ve Franco zaferinin İtal- yan müdahalesine bir an evvel son vereceğini söylemektedirler, Taymis, açlığın ve menfur bom- bardımanın halkın manevi kuvvetini sarstığını anlatıyor ve General Fran coya zaferini fena kullanmamayı tavsiye ediyor. Meselesi Ediyor - Deyli Telegraf gazetesinin siyasi muhabiri yazıyor: İngiliz hükümetinin Fransa ile ya kında yeni kerelerde bul l arzusunda olduğunu öğrendim. Bir taraftan da İngiliz — İtalyan müza- kereleri cesaret verici bir şekilde de vam etmektedir. Yalnız, anlaşmanın evvelce ileri sürülen bütün mesele- leri ihtiva etmemesi de mümkün gö- rülüyor. Bu arada İngilterenin Filis tin meselesini de anlaşmıya sokmak- ta ısrar etmiyeceği bildirilmektedir. İngiliz hükümeti, kendisi bir karar vermeden önce bu mesele hakkında bir müddet daha tetkikatta bulun- mak lüzumunu hissetmiştir. Ve o za- mana kadar Roma'nın temennisi veçhile Fransız — İtalyan münase- betlerinde vücut bulacak olan salâ- hın iki memleket arasında Suriye hakkında bir anlaşmaya imkân ve- receği ümit edilmektedir. Niyöz Kronikl gazetesi Mussolini nin, Her Hitler Romayı ziyaret etme den evvel İngiltere ile anlaşmak, Chamberlain'in anlaşmanın imzasın- dan evvel İtalyanların İspanyadan çekilmelerini temin etmek istediğini söylüyor ve İtalyanların Chamber- lain'in son nutkundan memnuniyet- leri dolayısiyle şu mütaleaları ileri sürüyor: Bu memnuniyetin sebebi kolayca anlaşılabilir, zira Chamberlain faşist İtalyaya İspanyayı ve Batı Akdeni- zinde nüfuz ikramında bulunmuştur ve buna şimdi — Mussolini tabii memnun kalacaktır— Habeşist! Resmini gördüğünüz bu genç kız, bu sene, Yugoslav güzeli olarak seçil - miştir. Müsabakada, jüriyi teşkil e - den bütün âzalar, bu genç kıza ittifa- ka yakın bir ekseriyetle rey vermişlerdir. MISIR : Iskenderiyede Bir Çarpışmada 70 Kişı Yaralı * Tek A istismar etmek, faşist rejiminin yı- kılmakta olan. ekopomişini, Gizslie biraz daha kuvvet ve devamlılık ver mek için oldukça mühim bir istikraz hediyesi ilâve edecektir. BULGARİSTAN: Mebus Seçiminde Hükümet Kazandı Sofya, 28 (A.A.) — Bulgar ajan- sı bildiriyor: Sofya vilâyetindeki seçim de dün tam bir sükün ve intizam dahilinde yapılmıştır. Seçilen 30 mebustan 17 si seçim nutuklarına hükümet siya- setine taraftar olduklarını bildirmiş- lerdir. Dünkü seçimle bütün mebus se- çimi sona ermiş bulunmaktadır. Ye- ni meclisi teşkil eden 160 mebustan 103 ü seçim mücadelesinde hüküme- te müzahir olduklarını kat'i olarak bildirmişlerdir. iye, 28 (A.A.) — Dünkü intihabat esnasında “ehrin muhtelif lerinde isıklık i ;fı;âtea;'ırmısş%%'l'ısk?nremum %î#ıî üzere 70 kişi yaralanmıştır. Nahas Paşanın Iskenderiyeye ge- lişi birçok kargaşalıklara sebep ol- muştur, Vefd partisine mensup birçok gençler polis memurlarına taş atmış lar, polisler de onlara sopalarla hü- cum etmişlerdir. Nümayişçilerden 45 kişi tevkif e- dilmiştir. KISA HABERLER * Litvanya parlâmentosu yarın topla- nacak, yeni Başvekilin beyanatını dinli- yecektir. * B. Mussolini, 30 martta Ayan Mecli- sinde bir nutuk söyliyecektir. * Sovyetler kahramanı ünvani veri- len Papanin, şimal deniz yolu merkez ida resi birinci reis muavinliğine tayin edil- miştir. u * Südney Taymis gazetesi, Amerika, İngiltere ve Fransanın safıharp gemileri- nin tonilâtosunu 42 bin ton olarak tesvit ettiklerini bildiriyor, FİLİSTİN : iltere hükümeti, İspanyada han ın kazanacağı, meselesi ile alâ “8r Ölmuyor, onun ehemmiyet ver- hokta yabancıların İspanyayı is- *tmemeleri, ve arada imzalana- anlaşma hükümleri dairesinde İs- | Yadan çekilmeleridir. t çünkü İngiltereye göre İspanya, an Yabancı işgal altında kalırsa İn- &te için, Fr mu' l Silahlı Arap Çeteleri Yeniden Ateş Açtı'ar Kudüs, 28 (A:A.) — Filistin ara- zisinin her tarafında tethişçilerin bir çok hâdiseler çıkarmış oldukları ha- ber verilmektedir. DN &ehlike teşkil eder. Yoksa bu- '—lpanyn, harp bittikten sonra iltere ve Fransa ile anlaşır ve l Ü üsma İngiltere ve Fransanın l%.e'ltleıiui koruyabilir. p *le bu şekil ve mahiyeti aldığı ;ü"'lhuriyetgi İspanyanın hariç- t k;î:lm görmesine ve bu yardım nıp kendini kurtarmasına im Mamıştır. Bugünkü vaziyet bu Çık surette göstermektedir. Bu beraber İspanyanın yahancı isti Urtulması, yeni bir İspanyanın Hasını hazırlıyacaktır. Tethişçiler, birçok taarruzlarda bulunmuşlardır. 250 kişiden mürek- kep silâhlı bir çete Nablus şehrine girerek polis karakoluna ve asker çadırlarına ateş etmişlerdir. Kendi- lerine mukabele edilmiştir. Askeri makamat, yeniden kundak- çılık harekâtı yapılmasına mani ol- mak için bütün trenler önünden dre- zinler ggöndermeğe karar vermişler- Kudüs, 28 (Hususi) — Bugün bir Arap çetesi 8 kişinin ölümü ile neti- celenen hareketlerde bulunmuştur. Oldürülen — Yahudilerin 4 ü erkek, ikisi kadın, kisi çocuktur. Almanyada, bütün mek de 1936 d gue allemande. 5n 6n Prontiüres de'| Allemagne intâr b mektedir. Dünkü, bugünkü ve yarınki rı ayrı çizgilerle gösterilmiştir. i talebeye bu harita öğretil - Almanyanın hudutları haritada ay- İ e UZAK ŞARK: Japonlar Büyük Bir Hezimete Uğradılar New-York, 28 (Hususi) — Uzak Şarktan gelen en son haberlere göre Mareşal Şang-Kay-Şek bugün Tiyen- çin - Bukav hattı <civarındaki bütün Japon kuvvetlerini püskürttüğünü ve bütün cephe boyunca Çin kuvvetleri nin zafer kazandığını bildirmiştir. Japonların bu havalide tam bir hezi- mete uğradıkları anlaşılmaktadır. Çin umumi taarruzu geçen cumartesi gü- nü başlamış ve süratle inkişaf ederek Japonların her tarafta gerilemelerile neticelenmiştir. Çinliler Şantuğun ce nubundaki büyük kanalı geçerek Ja- ponlarla karşılaşmışlar ve bu karşı- laşma neticesinde Japonlar burada da gerilemişlerdir. Çinliler yüz mil şimalde de taarruza geçerek Lincin şehrini zaptetmişler ve daha şimalde demiryolu hattının birçok noktaları- nt tahribe muvaffak olmuşlardır. Bu- rada Japonların ricat hattı kesildiği için bunların şarka doğru kaçtıkları görülmektedir. Şanşung'un garbında ve cenup şarkında da taarruza geçen Çinliler, burada da Japonlara bir darbe indirmiye muvaffak olmuşlar- dır. Binlerce Çin askeri Hoan vilâyeti- nin şimalinden Sarı nehri tekrar ge- çerek Japonları izaca başlamışlardır. Japon kaynakları bu haberleri ne tekzip, ne de teyit ediyorlar. Fakat Japonların sükütu Çinliler tarafından verilen haberlerin doğruluğunu teyit eder mahiyette görülmektedir. Japonların Nankinde kurdukları yeni Çin Cümhuriyeti, dün işe baş- lamış, fakat bu münasebetle mera- sim yapılmamıştır. Neşrolunan be- yannamede hükümetin muvakkat ol- duğu ve ileride Pekin hükümetile bir leşeceği bildirilmektedir. AMERİKA: Miralay Huse Vefat Etti - Nevyork, 28 (Hususi) — Büyük harp senelerinde ve sulh konferan- sındaki mesaisi esnasında büyük şöh ret kazanan miralay Honse bugün 79 yaşında olduğu halde vefat etti. Eski cümhurrreisi Vilson'un en sa- mimi arkadaşı idi ve Büyük harbin 3 senesini Ayvrupada geçirerek dai- ma Vilson'u vaziyetinden haberdar etti. Sulh konferansına resmen işti- rak eden miralay Honse, dahan son- raları Amerika âyanının Versay mu- ahedesini kabul etmemesi üzerine Vilson'a uzlaşmayı teklif etmiş, fakat Vilson bu teklifi kabul etmediği için ikisinin arası açılmıştı. Bir milyonerin evini soydular Nevyork, 28 (A.A.) — Maskeli dört Gongster, Nevyorka yakın bir yerde oturan milyoner Şarl Milgrinin yazlık evine girerek ütü hizmetçileri ni bağlamışlar ve milyonerin karısı- na, feci işkencelerle,*para ve mücev- herlerinin yerini göstermeğe mecbur etmişlerdir. Şakiler 100 bin dolar kiy metinde mücevher alarak ve kim ol- dukları tanınmadan kaçmışlardır, FRANSA : Maden Amelesinin Grevi Bitmedi Paris, 28 (Hususi) — Paris mıntaka sı maden endüstrisindeki grev hakkın da henüz bir anlaşma şekli buluna - mamiıştır. Amele murahhasları dün akşam B. Blum ve Vensan Oriol ile görüş - müşlerdir. Yarın grev işinin halledil mesi ümit edilmektedir. Yarın öğleden sonra iki taraf ara- sındaki ihtilâfın halli için nazırlar bir içtima aktedeceklerdir. Paris, 28 (A.A.) — B. Blum. Fran- sanın Londra sefiri Korben, Daladie ve Hava nazırı Gilaşambr ile görüş - tükten sonra Başvekâlet dairesine gi- derek Juhonun riyasetinde maden en düstrisi grevcilerile tayyare fabrika ları amelesi tarafından gönderilen murahhas heyetini kabul etmiştir. He yet, Başvekilden patronlarla yaptığı » #ELEK 50 Bin Kaynana! (WXazan: B. FELEK| Evlere şenlik demeyiniz! Ben kay- nanalara karşı yapılan ve bugüne ka- dar bir türlü reddedilmiyen bunca haksız tarizlerin aleyhindeyim ve e- ğer bir “kaynanaları esirgeme derne- ği,, kurulursa hemen âza olurum. Onun için bugünkü yazıma bu güzel başlığı koyarken Ağustosta limonata içer gibi ferahlık hissettim. Efendim! Bu 50 bin kaynana Ame- rikanın bilmem hangi şehrinde geçit resmi yapacaklarmış. (Belki de şimdi yapmışlardır). Bunlara Amerika Cüm hurreisi Mister (Ruzvelt) in madama sı da riyaset edecekmiş. Çünkü müşa- rünileyha son zamanlarda kaynana olmuş. Kız tarafından mı, oğlan tara- fından mı, orasını bilmiyorum. Bu haberi okuduğum Paris g; sinde muharrir, Pariste de böyle 50 bin kaynanadan mürekkep bir geçit resminin meselâ Şanzelizeden yukarı ya doğru geçit resmi yapmasını düşü nüp keyifleniyor. Doğrusu ben bu kaynana resmige- çidi fikrini fevkalâde enteresan bul « dum. Hani 50 bin değil amma, İstan« bulda da şöyle 5 bin mevcutlu bir kaynana geçit resmi yapılsa vallahi yer yerinden oynar. Muhterem kayınvaldelerimizin Ba- yezitten Taksime kadar yayan gelme lerine imkân olmadığı için içtima, yerli mallar pazarı falan gibi milli te- zahürlere firperverlik Galati y lisesini ç ya pılır. Önlerine torunları izciler geçer- ler. Trampetlerle yola düzülürler. O- radan Taksimdeki âbideye kadar en az bir saatte yürümek şartile yaya giderlerken, etrafta kendilerini görmi ye gelmiş kadın erkek, oğlan kız bü- tün halka iltifatlarda bulunurlar. Taksimde | " yenel bir çelenk ile âbideye hürmet ettikten sonra dilimizde mevcut (Kaynana zı riltısı) ismindeki oyuncağın ilgası hakkında Eyüp kazasına ve “kaynana dili,, ismindeki yeşilliğin adının değiş tirilmesi hakkında da bahçel müdürlüğüne birer dilekçe imzaladık tan sonra, Taksim bahcesinde biraz amefoolonirler ve biraz da gelin ve da matlarını çekiştirmek Üzere üçer be- şer gruplar halinde evlerine dönerler. Ne güzel olur değil mi? Meclisin Dünkü Toplantısında Ankara, 28 (A.A.) — Büyük Millet Meeclisi bugün Hilmi Uranın başkanlı ğında toplanarak Nafıa Vekâleti 1937 mali yılı bütçesinde “nafıa vekâleti emrindeki mektepler inşaat, tamirat, tesisat ve saire masrafları karşılığı,, adıyla açılan hususi fasla konan tah- sisattan sarfedilemiyen kısmının 938 mali yılı bütçesine de yeniden varidat ve tahsisat olarak kaydedilmesine da- ir olan kanunun ikinci müzakeresi- ni yapmış ve kabul etmiştir. Büyük Millet Meclisi çarşamba gü nü toplanacaktır. * B beheaet Di inden Türk Ticaret Bankası Umumi Heyeti Ankara, 28 (A.A.) — “Türk tica- ret bankası,, hissedarlar heyeti umu- miyesi, bugün banka merkezinde ida re meclisi reisi ve Ziraat bankası umum direktörü Nusret Meray'ın riyasetinde senelik toplantısını yap- mıştır. Umumi heyet, idare meclisi ve mu rakıplar — raporlarını, tasvip — ve 1937 bilânçosunu ve kâr ve zarar hesabını tetkik ve tasdik ettikten sonra müddetleri biten idare meclisi — âzalıklarına Hakkı Saffet Tarı ve Sait Hâmit Basak'ı tekrar intihap etmiş ve Ankaradan ayrılan Kemal Ziya Eritman'ın yerine de Sümer Bank muamelât direktörü Hilmi'yi Banka murakipliklerine de tekrar Ziraat bankası hukuk işleri direktö- rü Mazhar Nedim Göknil, Anadolu Ajansı muhasebe direktörü Cemil Okten'i seçmiştir. görüşmelerin neticesi hakkında ma- lümat istemiştir. . * Paris, 28 (A.A.) — İki büyük muhafazakâr gazete olan> Löjur ve Eko dö Pari gazeteleri 28 marttan iti baren birleşiyorlar, Bu birleşme eko dö Parinin aylardanberi içinde çır-