29 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

e BÜĞÜ İspanya Harbi Ciddi Bir Safhada Ömer Rıza DOĞRUL Popanya harbinin çok ciddi bir safhaya girmesi, bir müddet - tr Orta Avrupaya dikilen gözleri, ye- Miden İspanyaya çevirdi. Yabancı mından en geniş ölçüde istifade *den İspanya âsileri, cümhuriyetin *lindeki topraklara yeniden saldır - Muslar ve sön derece faik silâhlar kul- cümhuriyet kuvvetlerini müş kül bir vaziyete düşürmüşlerdir. Asi- in hedefi, Katalonya ile Valensi- Yayı ayırmak, Valensiya ile Madrid Mrasndaki müvasalayı kesmek, bu su- Yetle cümhuriyet cephesini yarmak, k ve harbe nihayet vermek İstemektedir. Bugünkü vaziyete göre, asilerin bu tları gerçekleştirmeleri ihtima K son derece kuvyetlenmiştir. Asi - İse Katalonyaya dayandıkları ve Wa Ülkenin ikinci büyük şehri Lendayı it ettikleri İçin hükümet kuv- Yeileri âsiler tarafından cepheye sev kediler yüzlerce tayyare ve top kar- #sinda gerilemek mecburiyetini his- te, fakat âsilerle çarpışma im- kinini buldukça kahramanca döğüş- Mektedirler, N .... ler tarafında bulunan İtal - yan kuvvetlerinin bu muhare Mlerdeki rolü bugünkü İspanya ha- erleri arasında zayiat ve telefata resmi listelerden anlaşılıyor. Bu- Munla beraber bir İtalyan tebliği İtal- bir müddettenberi İspanyaya tek silâh ve bir tek asker gönder- iğini temin etmekte ve Fransada sollar tarafından İspanyaya karış- için vukubulan teşebbüslere kar- talyan noktainazarını anlatmak» . Bu noktai nazara göre Fransa- da müdahale için vukubulan teşeb- yer, muvaffakıyetle neticelenir ve yi müdahale başlarsa Avrupa sulhü bir tehlikeye uğrıyacaktır. Bundan anlaşılan o nokta şudur tansızlar da haşkaları nisbetinde İs- Mya hükümeti kuvvetlerine yardım ek olurlar ve hükümet tarafının, İielarda bü hâdise İtalya tarafından ki, ki | bir hareket sayılacak ve ih- inal ki, Almanya ile İtalya buna kar iy,#elmek için vaziyet alacaklardır. Ani İspanya harbi, yeniden beynel- İlel bir harp açmıya sebep olacak - > Ayni tebliğde, Ruslar Fransızla- hükümet tarafındaki gönüllüleri- “uğu anlaşılmaktadır. ondradak! ademi müdahale ko- imitesi yakında faaliyete geç- İl, © üzere olduğu için İspanyada Şabancı gönüllüleri geri almak me- yeniden ortaya çıkacak ve si- mahafil tarafından verilen ma- göre nisan sonlarına doğru İtilâfname imzası beklenecektir. ademi müdahale komitesi Salışmalarından İspanyanın bu- Ü vaziyeti ile alâkadar bir neti beklemiye yer yoktur. İspanyanın | 1 kuvvetler tarafından işgali bu işgalin kaldırılması meselesi, , * bugünün değil, yarının hâdise - alâkadar bir mesele olmuştur. iltere hükümeti, İspanyada han ın kazanacağı, meselesi ile alâ ölmüyor, onun ehemmiyet ver- hokta yabancıların İspanyayı is- *tmemeleri, ve arada imzalana- #nlaşma hükümleri dairesinde İs- çen çekilmeleridir. kü; İngiltereye göre İspanya, an Yabancı işgal altında kalırsa İn- İçin, Fransanm muvasalası i teşkil eder. Yoksa bu- i İspanya, harp bittikten sonra İailtere ve Fransa ile anlaşır ve a İngiltere ve Fransanın Ma lerini koruyabilir. le bu şekil ve mahiyeti aldığı *ümhuriyetçi İspanyanın hariç- , “dum görmesine ve bu yardım Mip kendini kurtarmasına im Kalmamıştar, Bugünkü vaziyet bu 1k surette göstermektedir. Bu ber İspanyanın yabancı İsti ulması, yeni bir İspanyanın hazırlıyacaktır. H Roma Müzakereleri Akdeniz Meselesi Görüşmelere Esas Teşkil Londra, 28 (Hususi,) — İngiltere- İtalya müzakereleri günün en mü- him meselesini teşkil ediyor. İngilte- re Hariciyesi Şark mütehassısların- dan B. Rendel'in Romaya bareketi münasebetile Londrada tebarüz et- tirilen başlıca nokta şudur: İngiliz - İtalyan anlaşmasının esas larından birini Akdenizde statüko- nün tanınması teşkil eyliyeceğin- den, görüşmelerde Filistin statüsü meselesinin mühim bir rol oynıyaca- ği anlaşılıyor. Yakında Ademi Müdahale Komi- tesi de faaliyete geçeceği için İngi- liz — İtalyan müzakerelerinin de hızlanması beklenmetke ve Nisan sonlarında bir anlaşma İmzalanması umulmaktadır. Birçok müşahitlere göre, itilâf siyasi olmaktan psikolo- jik kıymeti baiz olacak, ve Her Hit- lerin Romayı ziyaretinden sonra bu kıymet daha fazla tezahür edecek, İtalyanın Almanyaya karşı şimdikin den daha kati bir hattı hareket takip edip etmiyeceği anlaşılacaktır. Rastlanan güçlükler Müzakerenin karşılaştığı güçlük- ler şu şekilde hulâsa olunuyor: 1 — İngilizler hâli Habeşistanın ilhakını doğrudan doğruya tanimak istememekte ve bu tanıma keyfiyeti ni Milletler Cemiyeti Konseyinin kararına bağlamak arzusundadırlar. 2 — İngilizler, dahili harpten son ra İspanyada bulunan İtalyan kıta- larının geri çekileceği hakkında yazı ile teminat istemektedirler. 3 — İngilizler İtalyanlara Filistin hakkında tam olarak “askeri vnalü- mat vermek. istememekte, fakat Sar da malümat taati etmeği kabul eyle- mektedirler. Bunun neticesi olarak Filistin me selesinin bir tarafa bırakılacağı nedilmektedir. . Propaganda meselesi ile Libyada- ki İtalyan kuvvetleri hakkında sure ti mahsusada bir anlaşma hâsıl ola-| cağı zannedilmiyor. Fakat bu mes lelerin de umumi bir itilâf akdi ile| vaziyette hâsıl olacak olan salâh ne- ticesi halledilmiş olacağı ümidi Var- dır. İngiliz gazeteleri Bu sabahki gazeteler İngiliz — £- talya anlaşmasiyle Franco zaferleri nin tesadüfünden memnuniyet gös- termekte ve Franco zaferinin İtal yan müdahalesine bir an evvel son vereceğini söylemektedirler, 'Taymis, açlığın ve menfur bom- bardımanın halkın manevi kuvvetini sarstığını anlatıyor ve General Fran coya Zaferini fena “kullanmamayı tavsiye ediyor. FİLİSTİN Silahlı Arap Çeteleri Yeniden Ateş Açtı'ar Kudüs, 28 (A:A,) — Filistin ara- zisinin her tarafında tethişçilerin bir çok hâdiseler çıkarmış oldukları ba- ber verilmektedir. “ethişçiler, birçok taarruzlarda bulunmuşlardır. 250 kişiden mürek- kep silâhlı bir çete Nablus şehrine girerek polis karakoluna ve asker çadırlarına ateş etmişlerdir. Kendi- lerine mukabele edilmiştir, Askeri makamat, yeniden kundak- çılık harekâtı yapılmasına mani ol mak İçin bütün trenler önünden dre- zinler göndermeğe karar vermişler- dir, Kudüs, 28 (Hususi) — Bugün bir Arap çetesi 8 kişinin ölümü ile neti- celenen hareketlerde bulunmuştur. Oldürülen o Yahudilerin 4 ü erkek, ikisi kadın, kisi çocuktur. Ediyor Deyli Telegraf gazetesinin siyasi muhabiri yazıyor: İngiliz hükümetinin Fransa ile ya kında yeni müzakerelerde bulunmak arzusunda olduğunu öğrendim. Bir taraftan da İngiliz — İtalyan müza- kereleri cesaret verici bir şekilde de vam etmektedir. Yalnız, anlaşmanın evvelce ileri sürülen bütün mesele- leri ihtiva etmemesi de mümkün gö- rülüyor. Bu arada İngilterenin Filis tin meselesini de anlaşmıya sokmak- ta ısrar etmiyeceği bildirilmektedir. İngiliz hükümeti, kendisi bir karar vermeden önce bu mesele hakkında bir müddet daha tetkikatta bulun. mak lüzumunu hissetmiştir. Ve o za- mana kadar Roma'nın temennisi veçhile Fransız — İtalyan münase- betlerinde vücut bulacak olan salâ- hın iki memleket arasında Suriye TAN ARİGİ HABERLER JUZAK hakkında bir anlaşmaya imkân ve-| receği ümit edilmektedir. Niyöz Kronikl gazetesi Mussolini |sene, Yugoslav güzeli olarak seçil * | dır. Resmini gördüğünüz bu genç kız, bu ş - iyaret etme | miştir. Müsabakada, jüriyi teşkil € - ai iy a İN KN ik, | den bütün âzalar, bu genç kıra ittifa- Chamberlain'in anlaşmanın imzasın- dan evvel İtalyanların | İspanyadan çekilmelerini temin etmek istediğini ka yakın bir ekseriyetle rey vermişlerdir. söylüyor ve İtalyanların Chamber-İ MİSİR £ memmuniyet- Tain'in son nutkundan leri dolayısiyle şu mütaleaları ileri sürüyor: Bu memnuniyetin sebebi kolayca anlaşılabilir, zira Chamberlain faşist İtalyaya İspanyayı ve Batı Akdeni- Zinde nüfuz ikramında bulunmuştur ve buna şimdi —Mussolini tabii memnun kalacaktır— Habeşistanı istismar etmek, faşist rejiminin yı- kılmakta, olan, ekonomisini dizele biraz daha kuvvet ve devamlılık ver mek için oldukça mühim bir istikraz hediyesi ilâve edecektir, BULGARİSTAN: Mebus Seçiminde Hükümet Kazandı Sofya, 28 (A.A.) — Bulgar ajan- sı bildiriyor; Sofya vilâyetindeki seçim de dün tam bir sükün ve intizam dahilinde yapılmıştış. Seçilen 30 mebustan 17 si seçim nutuklarına hükümet siya- setine taraftar olduklarını bildirmiş lerdir. Dünkü seçimle bütün mebus se gimi sona ermiş bulunmaktadır. Ye- ni meclisi teşkil eden 160 mebustan 103 ü seçim mücadelesinde küküme- te müzahir olduklarını kat'i olarak bildirmişlerdir. Iskenderiyede Bir Çarpışmada 70 Kişı Yaralı Iskenderiye, 28 (A.A.) — Dünkü intihabat esnasında »ebrin muhtelif see side kaan üzere 70 kişi yâralanmıştır. Nahas Paşanın Iskenderiyeye ge- İlişi birçok kargaşalıklara sebep ol- muştur, Vefd partisine mensup birçok gençler polis memurlarına taş almış Jar, polisler de onlara sopalarla hü- cum etmişlerdir. Nümayişçilerden 45 kişi tevkif e- dilmiştir. DRL ka AA De KISA HABERLER X Litvanya parlâmentosu yarın topla» nacak, yeni Başvekilin beyanatını dinli- yecektir, X B. Mussolini, 30 martta Ayan Mecit- sinde bir nutuk söyliyeceklir. # Sovyetler kahramanı ünvani veris len Papanin, şimal deniz yolu merkez ida resi birinet rels muavirliğine tayin edil- miştir, X Südney Taymis gözeteri, Amerika, İngiltere ve Fransanın safıharp gemileri- hin tonilâtorunu 42 bin ton olarak tesnit ettiklerini bildiriyor, Almanyada, bütün mekteplerde 1936 mektedir, Dünkü, bugünkü ve yarınki Almanyanın hudutları haritada ay- danberi talebeye bu harit: rı ayrı çizgilerle gösterilmiştir. ŞARK: Japonlar Büyük Bir Hezimete Uğradılar NewYork; 28 (Hususi) — Uzak Şarktan gelen en son haberlere göre Mareşal Şang-Kay-Şek bugün Tiyen- çin - Bukav hattı civarındaki bütün Japon kuvvetlerini püskürttüğünü ve bütün cephe boyunca Çin kuvvetleri nin zafer kazandığını bildirmiştir. Japonların bu havalide tam bir hezi- mete uğradıkları anlaşılmaktadır. Çin umumi taarruzu göçen cumartesi gü- nü başlamış ve süratle inkişaf ederek Japonların her tarafta gerilemelerile 'neticelenmiştir. Çinliler Şantuğun ce nubundaki büyük kanalı geçerek Ja- ponlarla karşılaşmışlar ve bu karşı- lsşma neticesinde Japonlar burada da gerilemişlerdir. Çinliler yüz mil şimslde de taarruza geçerek Lincin şehrini zaptetmişler ve daha şimalde demiryolu hattınm birçok noktaları- nt tahribe muvaffak olmuşlardır. Bu- rada Japonların ricat hattı kesildiği görülmektedir. Şanşung'un garbında İ Jdarbe indirmiye muvaffak olmuşlar. Binlerce Çin askeri Hoan vilâyeti- nin şimalinden Sarı nehri tekrar ge- çerek Japonları izaca başlamışlardır. Japon kaynakları bu haberleri ne tekzip, ne de teyit ediyorlar. Fakat Japonların sükütu Çinliler tarafından verilen haberlerin doğruluğunu teyit eder mahiyette görülmektedir. Japonların Nankinde kurdukları yeni Çin Cümhuriyeti, dün işe baş Jamış, fakat bu münasebetle mers- sim yapılmamıştır. Neşrolunan be- yannamede hükümetin muvakkat ol- duğu ve ileride Pekin hükümetle bir Jeşeceği bildirilmektedir. AMERİKA: Miralay Huse Vefat Etti Nevyork, 28 (Hususi) — Büyük harp senelerinde ve sulh konferan- sındaki mesaisi esnasında büyük şöh ret kazanan miralay Honse bugün 79 yaşında olduğu halde vefat etti. Eski cümhurrreisi Vilson'un en $a- mimi arkadaşı idi ve Büyük harbin 3 senesini Avrupada geçirerek dai- ma Vilson'u vaziyetinden haberdar etti. Sulh konferansına resmen işti- rak eden miralay Honse, dahan son- raları Amerika âyanının Versay mu- ahedesini kabul etmemesi üzerine Vilson'a uzlaşmayı teklif etmiş, fakat Vilson bu teklifi kabul etmediği için ikisinin arası açılmıştı, Bir milyonerin evini soydular Nevyork, 28 (A.A.) — Maskeli dört Gongster, Nevyorka yakın bir yerde oturan milyoner Şari Milgrinin yazlık evine girerek ütü hizmetçileri ni bağlamışlar ve milyonerin karısı- ha, feci işkencelerle,*para ve mücev- herlerinin yerini göstermeğe mecbur etmişlerdir. Şakiler 100 bin dolar kıy metinde mücevher alarak ve kim ol dukları tanınmadan kaçmışlardır. FRANSA: Maden Amelesinin Grevi Bitmedi Paris, 28 (Hususi) — Paris mıntaka sı maden endüstrisindeki grev hakkın da henüz bir anlaşma şekli buluna - mamıştır. Amele murahhasları dün akşam B. Blum ve Vensan Oriol ile görüş - müşlerdir. Yarın grev işinin halledil mesi ümit edilmektedir. Yarın öğleden sonra iki taraf ara- #ındaki ihtilâfın halli için nazırlar bir içtima aktedeceklerdir. Paris, 28 (A.A.) — B. Blum. Fran- sanın Londra sefiri Korben, Daladie ve Hava nazırı Gilaşambr ile görüş - tükten sonra Başvekâlet dairesine gi- derek Juhonun riyasetinde maden en düstrisi grevcilerile tayyare fabrika ları amelesi tarafından gönderilen | ELE 50 Bin Kaynana! (Yazan: B. FELEK| Evlere şenlik demeyiniz! Ben kay- nanalara karşı yapılan ve bugüne ka- dar bir türlü reddedilmiyen bunca haksız tarizlerin aleyhindeyim ve €- ğer bir “kaynanaları esirgeme derne- gi,, kurulursa hemen âza olurum. Onun için bugünkü yazıma bu güzel başlığı koyarken Ağustosta limonata içer gibi ferahlık hissettim. Efendim! Bu 50 bin kaynana Ame- rikanın bilmem hangi şehrinde geçit resmi yapacaklarmış. (Belki de şimdi yapmışlardır). Bunlara Amerika Cüm hurreisi Mister (Ruzvelt) in madama sı da riyaset edecekmiş. Çünkü müşa« rünileyha son zamanlarda kaynana olmuş, Kız tarafından mı, oğlan tara- fından nn, orasını bilmiyorüm. Bu haberi okuduğum Paris gazete- sinde muharrir, Parisöe de böyle 50 bin kaynanadan mürekkep bir geçit resminin meselâ Şanzelizeden yukarı ya doğru geçit resmi yapmasını düşü nüp keyifleniyor. Doğrusu ben bu kaynana resmige- çidi fikrini fevkalâde enteresan bul « dum. Hani 50 bin değil amma, İstan- bulda da şöyle 5 bin mevcutlu bir kaynana geçit resmi yapılsa vallahi için bunların şarka doğru kaçtıkları | yer yerinden oynar. Muhterem kayınvaldelerimizin Ba- | kadı gelme ve cenup şarkında da taarruza geçen | yezitten Taksime kadar yayan ge Çinliler, burada da Japonlara bir lerine imkân olmadığı için içtima, yerli mallar pazarı falan gibi milli te- zahürlere misafirperverlik gösteren Galatasaray lisesinin bahçesinde ya pılır. Önlerine torunları izciler geçer- ler, Trampetlerle yola düzülürler, O- radan Taksimdeki âbideye kadar en az bir saatte yürümek şartile yaya giderlerken, etrafta kendilerini görmi ye gelmiş kadın erkek, oğlan kız bü- tün halka iltifatlarda bulunurlar, Taksimde hammellerinden yapılmış ir çelenk ile âhideye hürmet ettikten sonra dilimizde mevcut (Kaynana nı rıltısı) ismindeki oyuncağın ilgası hakkında Eyüp kazasına ve “kaynana dili,, ismindeki yeşilliğin adının değiş tirilmesi hakkında da bahçeler umum. müdürlüğüne birer dilekçe imzaladık tan sonra, Taksim bahçesinde biraz w#cotonliter ve biraz da gelin ve da matlarını çekiştirmek üzere üçer he» şer gruplar halinde evlerine dönerler; Ne güzel olur değil mi? —————— Meclisin Dünkü Toplantısında Ankara, 28 (A.A.) — Büyük Mület Meclisi bugün Hilmi Uranın başkanlı ğında toplanarak Nafıa Vekâleti 1937 mali yılı bütçesinde “nafıa vekâleti emrindeki mektepler inşaat, tamirat, tesisat ve saire masrafları karşılığı,, adıyla açılan hususi fasla konan tah- sisuttan sarfedilemiyen kısmının 938 mali yılı bütçesine de yeniden varidat ve tahsisat olarak kaydedilmesine da- ir olan kanunun ikinci müzakeresi- ni yapmış ve kabul etmiştir. Büyük Millet Meclisi çarşamba gü nü toplanacaktır. Türk Ticaret Bankası Umumi Heyeti Ankara, 28 (A.A.) — “Türk tica- ret bankası, hissedarlar heyeti umu- miyesi, bugün banka merkezinde ida re meclisi reisi ve Ziraat bankası umum direktörü Nusret Meray'ın riyasetinde senelik toplantısını yap- Umumi heyet, idare meclisi ve mu rakıplar o raporlarını, tasvip o ve 1937 bilânçosunu ve kâr ve zarar hesabını tetkik ve tasdik ettikten sonra müddetleri biten idare meclisi âzalıklarına Hakkı Saffet Tarı ve Sait Hâmit Basak'ı tekrar intihap etmiş ve Ankaradan ayrılan Kemal Ziya Eritman'ın yerine de Sümer Bank muamelât direktörü Hilmi'yi seçmiştir. Banka murakipliklerine de tekrar Ziraat bankası hukuk işleri direktö- rü Mazhar Nedim Göknil, Anadolu Ajansı muhasebe direktörü Cemil Ökten'i seçmiştir. —ş—ş— görüşmelerin rieticesi hakkında ma» İâmat istemiştir, * Paris, 28 (AA) — İki büyük muhafazakâr gazete olan Löjur ve Eko dö Pari ştazeteleri 28 marttan iti baren birleşiyorlar, Bu birleşme eko murahhas heyetini kabul etmiştir. He yet, Başvekilden patronlarla yaptığı