22 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

— Bu ormanlar baki oldukça, lere galebe etmek mümkün ğildir, demişlerdir. uslar bu hakikati anladıktan sonra, Çeçenleri mağlüp mek için harp sistemlerini de Üstürmişler; kılıçtan, kurşundan, Rülleden ziyade; ormanları yak Mak ve tahrip etmek suretile mü- sığınacak yerlerden mah- bırakmayı usul ittihaz etmiş- ir.... İşte bunun içindir kiş inleri mağlöp eden kılıç de- baltadır.) sözleri, bu orman- n ehemmiyetini gösteren bir ikattir. İ, Sirası gelmişken unutmadan söy Üretim ki; (Şeyh Şamil) işbaşına Mçergeçmez, herşeyden evvel bu #manların (milli hayat) taki & #semiyetini takdir etmiş; hüküm- olduğu ülkedeki ormanların rine kanat germiştir. Bu milli #vvet ve tabil müdafaa unsurunun der fert tarafından şiddetle muha- za ve himayesi için evvelâ umu- Nİ bir emirname neşretmiştir. Fakat bu emirnâme, kuru bir İwsiye ve tehditten ibaret kalma- *. Şamil, bu emrin tatbikmda şedit usul kullanmıştır. Her- gi meşru bir sebeple olursa ol- , kendisinden izinsiz ağaç ke- Veyahut bir boğa ceza almış- « Eğer kesilen ağaçlar meşru bir İstinat etmiyorsa. o tahri- Yöpan veyahut yapanlar, der- ne z h,bir ibret olmak üzere ceset- ii de bir hafta darağacında bıra- iştir, İstiklâl mücadelesi başlayıncaya “ar, ne Dağıstanda ve ne de Çe- İnistanda, muntazam bir hükü- fiş yekli mevcut değildi. Beyler- ve nüfuzlu şahsiyetlerden mü- , ep imtiyazlı bir sınf mevcut takla beraber, halk tam raânasi hukuk müsavatına malikti. Şan, . der Ve şöhret kazananlar; ancak İmanlara karşı koyanlar, yurt- nin müdafaasında şecaat ve cü Jıklarile temayüz edenlerdi. içindir ki bu muhitte “cosa- Re, lar, sahibine daima itibar, : vatandaşlarının üzerinde mut gösterilen itibar ile iktifa «- evvel kama, kılıç ve silâh Şök a - ve sonraları da - tü- B övün cesaret ve fedakârlık. ve nüfuz da getirirdi. Fa- iy bunlara malik olanlardan hiç ik SPİr hâkimiyet gösteremezler. Maş, halk tarafından kendi- oğan Hemen her fert, anadan Md bir süvari idi, Çocuklar, her ime öğrenirlerdi. Ve, ni- taki maharetlerini arttırmı- gayret ederlerdi. abadan evlâda intikal eden en Metli eşya; kıliç, “kincal" de- İbaretti, Diğer ev eşyasına, ehemmiyet verilir- İİ silahtan başka makbul ve Mi, Sap olan birşey varsa, o da iyi ©” İdi. Adeta halkın bütün yn hülâsası, yalnız at ve si- da *oplanırdı. İstan ve Çeçenistan hayatım Uzadıya tetkik etmiş olan isminde bir İngiliz halkın lisanından şöyle bir Yazmıştır: at. kuş gibi uçup giden, bir yi bir kılıç. bunlar olsun.. Cesur kalp- ka birşey isternez. 8 na ardan başka cihanda herşey izdir.. Hattâ herşey, “hiç” ak çelikli, çok keskin, aman dile kater doğrudur. Bir Dağıs- » bir Çeçenistanlının bütün - No:7 — Mücadele Günlerinde Dağıstan ve Çeçenistan Dağistanda bir kaleden farkı olmıyan bir köy gayesi ve dilekleri, yalnız bu kıta içindeki kelimelerde toplanır. Bu kadar fazla silâhla oynamak, bütün bu muhitte hayatın kıymeti ni azaltmıştır. Faydası nisbetinde zararlar da yaratmıştır. Bu zararın en başında, “kan gütme” vardır. Pek korkunç şekiller gösteren bu kan davalarından da ileride bab- sedeceğiz. Şeyh Şamil işe başladı- ğı zaman, bu hailevi âdet ve anane yi de ortadan kaldırmak muvaffa- kıyetini göstermiştir. eçenler ve Dağıstanlılar he- men umumiyet itibarile u- zan boylu, çevik hareketli, vücüt- lacak kadar cevval ve elâstiki, na- rin yapılı, kemikleri kuvvetliğir. Zekâları, yolundadır. "derşeyi kolayca anlarlar. Yaradılış itibari le zalim olmamakla Keraber, hain ve hilekâr düşmanlara karşı şid- detli davranırlar. Milli an'aneler, büyük bir sadakat ve taassupla merbut oldukları “Gini hisler”, bu halkı, hiç bir meğleni milletle ök çülemiyecek deresede mert, afif ve fazilet sahibi yapmıştır. Adetler ve an'aneler arasında ehemmiyet verilen cihet, “misafir. perverlik” tir: Bu eski ve necip Türk hasleti, halkın ruhunda kök- leşmiştir... Misafir, âdeta “mukad- dös” tir. Hiç tanınmıyan bir ya- bancı, hir bir kayıt ve şarta tâbi ol madan bir evin kapısını çalıp: — Tanrı misafiriyim. Beni ka- li eder misiniz?. Dediği zaman, derhal atından in- dirilir.. Hürmetle eve kabul edil! İzzet ve ikram ile odanın üst köşe- sine geçirilir. Bir misafir, bir evin kapısından ayağını attığı dakikadan itibaren, artık o ev halkının himaye ve mu- hafazası altına girmiştir. O misa- fir, o evde bulunduğu müddet zar- fında, herhangi bir şekilde olursa olsun bir taarruza uğrayacak olur. Sa, bütün ev halkı hayatlarını fe da ederek onu müdafaa etmeyi en mukaddes bir vazife bilir. Arala- rında kan davası olanlar hakkın- da da, &yni usul caridir P ek çok defa olmuştur. Ara- larında kan davası olanlar; farkında olmıyarak, misafir sıfa- tile aile düşmanlarının evlerine girmişlerdir. Fakat bu misafirlik- İeri hitem buluncaya kadar ev sa- hiplerinden hayrete şayan hürmet görmüşlerdir. Ancak şu var ki; mi safirlik müddeti hitam bulup ta o evi terkettikten sonra; birkaç yüz adım ötede yetişen, ve aradaki kan davasını İhtar eden evsahibi tara- fından mübarezeye davet edilmiş- lerdir. Kahramanlığa taallâk eden her $ey, makbul ve memduhtur. Köy- lerin kızları, hayatlarında kahra- manlık vakası olmıyan delikanlı larla evlenmiye katiyen rağbet et mezler. Onun için biribirlerine ha sım olan kabileler arasında, sık sık vakalar cereyan eder. Bu vakala- rın kahramanları, ekseriya evlen- mek çğına gelmiş olan, veyahut sev gililerinin gözlerine girmiye çalı- şan delikanlılardır. Rusların bu mıntaki yaklaş- ması, ve artık arada mücadelelerin başlamsı üzerine, bu gibi vkalar bir kat daha artmıştır. Artık o za man - ayni cinsteri ve ayni ırktan olan Çeçenlerle dağlılar, araların-" daki ufak tefek husumetleri bir ta rafa bırakmışlar; “büyük düşman” namını verdikleri “Çar kuvvetleri" ne karşı müttehit bir cephe almış- lardır. Ve işte, Kafkas Türklerinin hayat tarihlerine ebedi şeref ve if ten itibaren başlamıştır. mpi ül; hariçten, hiç bir mil let ve hükümetten yardım görmüyorlardı. Düşmandan “yani, Çar ordusundan” zaptedebildikleri birkaç toptan başka, ellerinde bü- yük silâhları yoktu. Yalnız, “Alla hın kudretine” ve peygamberin UYKUDAN ŞİFA Mergön uykuda geçirdiğimiz müddet Yaşamak, çalışmak - yahut eğlenmek » zamanımızdan kaybalmuş gibi görünür. İnsan oğlu her gün uyumaya mecbur olmasaydı daha İyi yaşamış, daha Büyük ve daha çok işler görmüş olacaktı gibi gelir. Uyku zarureti olmasaydı, iş in dan belki öyle ölürdu. Meselâ büyük büyük ciltler doldurmuş otan ilim adam» hergün ömürlerinden yasi, sekiz sa. #tini uykuda geşirmenelerdi, hi olmaz- 4a bir misli daha yazı yazmış olurlardı. Fakat, bir bakımdan da dü büyük teselli uykudur. Uyku hayat, hiç tahammül edilemiyesak, büs- bütün bir ıstırap olurdu. Vakitlerini sa de eğlenceyle, gecelerini dar barlarda geçiren mutlu 2: 1s, güneş değarken yataklarına dönüp uyumasalardı, & mütemadi eğlenceden nihayet bıkarlardı. halda fiziyoleji bakımından uyku, #imdilik, beslenmek gibi en mühim va- zifelerimizden biridir. Uykusuz hayat kabil olmadığı gibi, palkeloji bakımın» yata tahammül ettiren klarında uyku en iyi ilâç etli hastalıklarda insan rahat ve devamlı uyuyabilince hantalık daha hafif ve daha çabuk geçer, Uykuyu ke» sen bir hastalık insan için gerçekten fe lâket olur. Sinir ve fikir hastalıklarında devamlı uykunun faydalı tesiri daha ziyade betli olar. Hiç birşey duymamak, hiç bir ha- reket yapmamak, hiç birşey düşünme: mek sinir hastalığını geçinecek en İyi vasıtadır. Bunu da eh Iyi uyku temin eder. Onun Için ötedenberi, zayıf sinir. illeri tedavi etmek Üzere Veterstand u- #ulü denilen, hastayı Ipnotizma ie uyu. tarak günlerer, haftalarca devam ettiri. len bir uyku tedavisi vardır. Bu usulden #imdiye kadar binlerce sinirli hastalar is tifada etmişlerdir... Uyku ile tedavi yşulü gimdi, yine vaki İlerdir. Haber aldığımıza göre, ipekli SANAYİ : İpek Fiatları, Ipekli Kumaş Imalâtı Arttı Bursada ipekli kumaşların fazla i- mal edildiği ve sürprodüksiyon bulun duğu haber verilmiştir. Alâkalılar- dan aldığımız malümata göre, ipekli kumaşların mevsim itibarile fazla sa- tılmadığı ve elde stoklar bulunduğu, yaz gelince sarfiyatın artacağı anla- şılmaktadır. İpek fiyatlarının yüksel mesi ve bir kilo ipeğin 14,50 liraya çıkması ipekli işliyenlerin mühim bir kısmının kumaş yerine floş imal etmelerine sebep olmuştur. Çin - Japon harbi dolayısile Uzak Şarktan Avrupaya fazla ipek gönde-| rilemediği için Fransa, piyasamızdan ipek almak mecburiyetinde kalmış- tır. Fiyatların yükselmesi de bundan ileri gelmektedir. Dün hem bu İpekli kumaşlar, hem de ipekli çoraplar hak kında Sanayi birliği umumi kâtibi Halit Güleryüzle diare heyetinden Ce mil ticaret odası umumi kâtibi Cevat Düzenliyi ziyaret ederek görüşmüş- | kumaşlar ve ipekli çoraplar hakkın-| da elde mevcut nizamnameler hüküm leri aynen tatbik edilecektir. Görüş- mede ipek kumaşların fazlalığı hak- kında şimdilik yapılacak hiçbir şey olmadığı neticesine varılmıştır. ———— —— ruhaniyet ve manevi musvenetine güveniyorlar; ve koca Çar ordula- rına meydan okuyorlardı... Çarın en güzide asker kuvvetlerine, defa larca galebe etmişler; kendilerini esir etmek istiyen bu büyük düğ- munlarına hayrete şayan derecede telefat verdirmişlerdi. Yüz seksen milyon nüfusa, milyonlarca mun- tâzam askerlerden mürekkep ordu ya dayanan Çarlık, bu bir avuç Türk kahramanı ile senelerce mü- cadele etmişti. Bütün bu mücade- yaptırdıkları “askeri istasyonlar ve müstahikem mevkileri” ezmiş- ler, çiğnemişler, tahrip ve yağma etmişler.. Çarlığın azametine, ser- vetine, bütün gurur ve şevketine kahkahalarla gülerek kahir darbe ler indirmişlerdi. (Devamı var) hastaları demek olan merfinamanlara tatbik ediliyor. Bu hastalığı başkaların» da bile görmüş olmanızı temenni et- mem, fakat sibette duymuşsunuzdur. Bazıları Wkin gerçekten bir sstırabı tes- kin için morfin yaptırırlar ve onun kay- fini tadartar. Sonradan artık © keyiften vazgeçemezler. Hergün, daha sonraları günde birkaç defa, her saat bile morfin iğnesi yapmaktan kurtulamazlar... Ki» misli de görenekle o keyfi tadar, İşret gibi, ilkin bir merak, ae: Pek keyif gelir. Bir kere dan ne çıkar? İnsanın İradeti elinde de- ğil mi7, Aksi gibi, morfin tam da insa- Bin İradesini elinden Yavaş yavaş insanı hayvan menzilesine düşürür... İradeti zaten gitmiş olan bu hastaları Ipnotizma İle uyutmak tehiliketi olduğun dan onları hafif, zehirlemesi »x bir uy- ku ilâcıyle, İlder dört saatte bir ay şırınga ederek, beş gün, altı gün devam- h uyutuyorlar. Bu devamlı uykunun te- Siri harika gibi, hasta uyandıktan sonra, bir daha marfin şırıngası istamiyor, Vü- cudünün ötesinde berlelnde gerçekten ağrılar bulunsa inden gitmiş olan iradeti geri geldiğinden ağrılara da da- yanıyor. Böyle devamlı uyku tedavisi- nin evde yapılamıyacağını, mutlaka has tahane lâzım olduğunu elbette tahmin #dersiniz. Zaten uyku İle morfineman- ye ii eh pa Sar, Çarlığı muyonlar sökülecek ; Çekostovakya Cümhurreisi B. Beneş, eses eearesare. i PIYASA : Anadoludan gönderiler mal cinsinden dokuz bin kiloluk bir parti kilosu 119 kuruştan satılmıştır. tftiklerin Amerika için piysenmizdan bir mik Mr sarsar derisi alınmıştır. Bu deri- $ lerin çifti 2130-2650 kuruş arasında $ ve tilki derilerinin çilli 50 kuruştan $. verilmişti : : ; ; ; İhracat için kuşyemi ve sunam alın maktadır. Dün bir parti kuşyemi ki- losu 7,11 kuruştan ve susamların kis losu 16,27 kuruştan satılmıştır. * Karadeniz sahillerine sarı misir göB deritmekte olduğundan piyasada mı- #ır satışları iyi gitmektedir. Dünkü sa taşlarda mısırların kilosu 435-4385 Kuruştan enüşteri Bulmuştur. ee. ....... İHRACAT; Adananın Bir Türk paviyonun BANKALAR da izahat aliyor... Emlâk Bankası 327 Bin Lira Kazandı Ankara, 21 (A.A.) — Emlâk ve Ey- tam Bankasının umumi heyeti bü- gün saat 11 de Bankanın hususi dal- resinde toplanmıştır. Okunan idare meclisi rporuna nazaran Emlâk Ban- kası bu sene, ilk teşkil zamanındaki rakamlar istisna edilirse, diğer bü- tün seneler müsmelâtından yüksek olarak 786 gayri menkul mukabilin- de 1.798.180 lira ikrazatta bulunmuş we bunun bir milyon 354 bin lirasını yeniden tesis ve ihya edilmekte olan hükümet merkezine tahsis eylemiş- tir. Bankanın ikinci mühim bir vazi- fesi olafi mütekait, yetim ve dul ay- lıkları tediyatı da geçen sene zarfın: da 41,968 kişiye 3.109.900 liraya var- miştir. Rapora nazaran bankanın serma- yesinden (A) hissesini teşkil eden 10 milyon liradan takriben 7 milyon li- yakın kısmı nakde tahvil edilmiştir. Aylık İhracatı rasına mukabil hükümet tarafından GREEN en si e i “e. ğ rack 14834189 İren mez Ve bunmitaan 6 milyon İlalığa Geçen senenin ayni ayı içinde ihra- catta fazlalık görülmüştür. Bü mik-| tardan başka bazı müteferrik ihracat $a olmuştur. Bunların yekünu 34.343 liradır. İhraç olunan maddeler sırasi- | le pamuk, pamuk çekidi ve küsbesi, pamuk yağ, buğday, yulaf, un, susam, pamuk ipliği, pamuklu bez, yapağı| ve bir miktar barsaklır, X Berlin Türk ticaret odasının is- tatistiğine göre 1937 yılında Türkiye nin Almanya ihracat ve ithalâtında- i mevkli ithalâtta 97,8 milyon mark ve ihracatta İll,l milyon marktır. hık geçtikten sonra tutmak lr Bu usul, işrete fena alışıp ta, kendi Kendilerine ondan vazgeçemiyenlere de #ibette tatbik edilecek ve şüphesiz Iyi habı Kehf” ue yandıkları zaman ceplerindeki paranın para etmemesinden sıkılmişlar. Bu za“ manda dn beş altı gün devamlı uyuyan bir kimse uyandığı zaman Orta Avrupa» nın haritasını değişmiş görünce şaşırıp kalacak, | : | İ 21—5—1008 İ | PARALAR İ İ İ Prank i Dolar İ iret İ İ Belçika Pr, | Prem İ İsviçre Pr. Leva 23— | Florin 710 | Kron Çek 82.— İ Silin Avusturya 2— Mark Bel | Zioü 22.— Pengo 25. b ey 14— İ Diner s2.— Kron Isveç 32 Sterin o“ 62—| ÇEKLER İ İ Acılış Kapanış | | Paris Lr 25683 | İ NewYork 0.7680 © 07875) $ Mine 1m 18— Brüksel 4.0283 4.0802 Atina 807480 Ba7460 Cenevre 34305 34355 Solya anan, Gan | Amsterdar Lama © amin) Prag 225190 225190 i “0 Viyana 41807 kasr | Madrid 123810 — 123810 Berlin 19648 1086) Varşova 44069 4.1608 Budapeşte 30652 39082 Bükreş 1058730 1058780 Belgrad 342857 * 4207 Yokohama 2208 27en| Stokholm 3.0810 3.0810 İ Londra W8— w0— Moskova BW ON cat 933,218 lira olduğuna göre ihra-| Ke2a CB) hisselerinden satılığa çıka- rılan 2 milyon liralık kıssmına mah suben 1.100.000 liralığı satılmıştır. Bunka, memleket dahilindeki hizmet. lerini daha esaslı ve daha geniş bir surette yapabilmek için sermayesini tamamlamak teşebbüsünde bulun- maktadır. Bankanın umümi “mi sene 327 bin lira bir kâr. ANLAŞMALAR : İsviçre - Türkiye Ankara, 21 (Tan muhabirinden) — İsviçre ile aktedilen ve geçenlerde pa rafe edilen yeni ticaret anlaşması İs- viçredeki elçimiz tarafından imza e- dllmiştir. Yeni mukavele nisanın bis rinde meriyet mevkiine girecektir. Türkiye - Çekoslovakya Ankara, 21 (Tan muhabirinden) — Çekoslovukya ile yapılacak ticaret an laşması müzakerelerine iştirak ede - cek olan Çekoslovak heyeti yarın bu rada bekleniyor. ye BORSALARDA : Türkborcu, 19,20 elöti bu Liradan Satılıyor İstanbul borsasında muameleler gevşemiştir. Dün bir miktar Ünitür) Çimento üzerinde az iş olmuş, 12,90 liraya satıcı çıkmıştır. Gayri müba- dil bonosunun yüzü 2110 biradır. Franga dair Londradân gelen haber- lerde vaziyetin durgun olduğu gö- rülmüştür. Cumartesi bir sterlin kar- şılığı 161,87 frank' ile kapandığı ve birden birkaç santim yükselerek 161,81 frank olduğu bildirilmiştir. Pa riste Ünitürk 359 franktır. Bir ster. lin 4,9707 dolardır. Zahire Satış, Dün zahire borsasında Ziraat Ban- kası kilosu 5,27 kuruştan yüz elli bin kilo yumuşak buğday ve 5,20 ku- ruştar on beş bin kilo sert buğday sat mıştır. Tüccarın pek az malı satıl. #mıştır. Anadolu arpası 4.01 - 405, yemlik arpalar 4,16 « 4,175 kuruştan çavdar 4,30 kuruştan satılmıştır. Pi yasa gevşekliğini muhfaaza etmekte- dir. İn