22 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Halledilemiyen | Baş Mesele Ömer Rıza DOĞRUL ekoslovakyanın istiklâli ve bü İ tünlüğü meselesi hâlâ Avru- Yi en çok meşgul eden meseledir. i Fransa ve Sovyet Birliği, Çe- İovakyaya yardım için teminat iler ve aradaki muahedelerin hü- rine göre hareket edeceklerini dirdiler, fakat bu teminatın ta- ulanması için İngilterenin de va- İvetini sarih bir surette anlatması İhetekleşiyor. Çünkü İngiltere, vazi- tini apaçık anlatmadıkça bu temi- İp eksik kalır ve Fransa ile Sovyet liği de bu teminatı yerine getir. hususunda müşkül bir vaziyete bilirler, Vaziyet gayet sarihtir. Çekosle- Ya bir taarruza uğradığı takdirde ansa, Almanya ile harbe girişmeyi almıştır. Sovyet birliğinin Çe- g akya yüzünden de, geçenlerde iyetli Sovyet ricalinin dedikleri bir koridor icat ederek Çekosle- anin yardımına koştuğunu kabul im, fakat böyle bir vaziyet kar- da İtalyanın da harbe katıştığı Pransaya © karşı vaziyet aldığı irse, şüphe yok ki, Fransanın miyeti müşkülleşir. Bu güçlüğü an. İngilterenin işe müdahalesi ber €der, Acaba İngiltere, bu şekilde müda- *decek mi? Ve Çekoslovakyanın İklâli ve bütünlüğü yüzünden ko- bir muharebede Fransa ile o- Çin - Japon Muharebesi Japonlar Kuvvetleri Yeni Çin Karşısında Muvaffak Olamıyorlar Nevyork, 19 (Husust) — Hankov - dan Çin umumi karargâhının bildir. diğine göre, Şantug vilâyeti dahilin- deki Japon taarruzu, Tientsin - Pu- kov demiryolu ile büyük kanalın bir- leştiği noktaya kadar inkişaf etmiş, ve bu havalide Çinlilerin çok keskin bir mukavemetile karşılaşmıştır. Ta- arruzun başlangıcında cenahlara çe- kilen mühim Çin kıtaları birdenbire büyük bir enerji ile Japon ordusunun gerilerine taarruza başlamışlardır. Çin taarruzu süratle ilerlemekte ve Japon kuvvetlerini ihata etmektedir. Diğer taraftan Tengşlen şehrinde| de şiddetli muharebeler vardır. Son sistem harp vasıtalarile mücehhez Çin askeri kıtaları, taarruza geçerek daha garpte bulunan Tsining şehri- ne kadar ilerlemişlerdir, Japon kuv- vetleri, Çin ordusunun bu kuvvetli tazyiki karşısında Şuşiyen civarına kadar geri çekilişler ve Çingtao'dan mühim miktarda takviye kıtaları al- mışlardır. Çin Ajansı, Şansideki Japon. ileri hareketi hakkındaki haberleri tekzip omuza hareket edecek mi? Yoksa böyle bir muharebede Fran- Ni taarruza uğramamış sayayark kalacak mı? Bütün hu noktaların biri de anla- mış bulunuyor. Çünkü İngilte- Çekoslovakya istiklâline karşı va- tini henüz tayin etmemiştir. imal ki, hu vaziyet bu hafta i- (“e anlaşılacak ve İngiltere kabine- sarşamba günü toplantısını yap- yine funu avam Kamarasında a bulunacaktır. Bu yüzden # Chamberlain, dün bu mesele ında sorulan suallere cevaben il söz söyliyecek vaziyette bu- A vadığını söylemiş ve daha sonra Yakında İngilterenin harici siya- izah edeceğini ilâve etmiştir. Yrupa sulhünün mukadderatı, nasıl bir taraftan Çekoslo- anın mukadderatına bağlı ise, lovakyanın mukadderatı da İn- nin vaziyetine bağlıdır. al Yüzden bütün Avrupa İngilte. » alacağı vaziyeti merak ve Mis- berlain'in beyanatını sabır. içinde bekliyor. (RP Aİ, w n Jetler Cemiyeti : a nn İtalya tarafmdan ilhakındanberi Habeşin Mil iy Cemiyeti azalığı sicilinden kay İmek için kolay kolay bir çare dı. Bu mesele hallolunma: w hiç olmazsa dış görünüş bakı- 4 “ ya bu meseleye benziyen ikinci isede çıktı: O da Avusturyanın Vİ silmek! Hanya hükümeti dün, Milletler ine bir nota göndererek Avus h Almanyaya o katıştığını ve til, hâkimiyet sahibi hir mem- “lmaktan çıktığım bildirdi. Bu Milletler Cemiyeti bir aza- kaydini silmek meselesi aşmış bulunuyor, Meselenin Sİ şekilleri bir hayli yorucudur. ümre Avusturya istik- Son çekmiye hakkı olup olma- yön uzadiya düşünülecek ve en İş * bir hukuki şekil bulunarak başarılacaktır. Fakat bu işin | © ediyor. Bu vilâyet dahilindeki Çin kı taları eski yerlerinde durmaktadır - lar. Buna mukabil buradaki Japon ki- taları tamamen tecrit edilmiş halde- dirler. Çangtso'dan gelen bir rapora göre, Çinliler Lingfeng'i geri almışlar Japonlar, Pinkyao yakınında mühim bir bozgunluğa uğramış bulunmak - tadır. Yeni Japon telefatı Rin Fin ahım. Banlinasi sakslun AVUSTURYA: Cenevreye Gönderilen Alman Notası Berlin, 21 (Hususi) — Almanya hükümeti bugün Milletler Cemiyeti sekreterliğine bir nota göndererek Avusturyanın müstakil bir devlet ol maktan çıkarak Almanyaya katıştı - ğını ve Milletler Cemiyetinde aza el maktan çıktığını bildirmiştir. Viyanadan gönderilen iki Avus - turya piyade alayı dört gün misafir olmak üzere bugün Berline varmiş- tır. Doktor Şaht ekonomik meseleleri görüşmek üzere Linz'e (varmıştır. Şaht daha sonra Viyanaya gidecek- tir. Avusturya kraliyetçileri şefi Al - bay Gustav Vulf'un Viyananın Al - wanlar tarafından — İşgali sırasında krallık bayrağı açtığı ve bir Alman zabitinin üzerine ateş açmasını mü- teakip intihar ettiği tekzip edilmek- tedir. Daily Telegraph'ın Viyana muha - birinin hudut harici çıkarılması için verilen emir Gestapo tarafından geri alınmıştır Hitlerin Roma Ziyareti Roma, 21 (A.A) — B. Hitlerin Ro- maya ziyaretine ait hazırlıklar bü - tün faaliyetiyle devam etmektedir. Şehirleri süslemek işine memur komi teler dış bakanı Kont Ciyanonun ida- resi altında çalışıyorlar. RUSYA: zl imei da Habeş meselesinin hal zl Uşylaştırmıyacaktır. Çünkü bu “$, Ylaştıracak bir tek âmil, İn- E © Fransanın, İtalya ile an- l e Milletler cemiyetini Ha- İM, Sicilinden silmek için teşvik gi ir, m P i bu işin de kolay kolay ba- ve anlaşılıyor, Hâdisele - hi ikkate değer tarafı, bir Afri- 4 İletin, Milletler Cemiyeti si-| Kaydinin silinmesi için çalı- tada bir Avrupalı milletin Hazer Kıyısında Sert Bir Fırtına Bakü, 21 (A.A.) — Hazer denizinde Apşeron yarımada- sını şiddetli bir kasırga altüst etmiştir. Moletovnet neft fab- rikası mühim hasara uğramış-| de Silinmesidir. tır. Burada 64 petrol kuyusu. mu su basmıştır, karşı yapılan taarruzu takviye için Sarı nehti geçmiştir. Japonler bu şehirde geçen cumartesi günü 200 ölü vermişlerdir. Sarı nehri şimal - den geçen bazı Japon müfrezeleri ta mamen imha edilmiştir. Japonlar, Şangtung'un cenup cephesinde Lin- yi'deki Çin kuvvetlerine karşı yap - tıkları taarruzda büyük bir zayiat vererek geri çekilmeğe mecbur ol - muşlardır. Halen Tsingpu demiryo - lu boylarında çok şiddetli müharebe ler vuku bulmaktadır. Diğer taraftan Japon makamatı Çinlilerin taarruzlarını kabul etmek le beraber bu haberleri baştanbaşa nakzeden haber vermekte ve Japon- Jarın ilerlediklerini bildirmektedir - ler. Bu hâberlere inanmak lâzım ge- lirse Japonlar, Hançuang şehrini iş- gal etmişlerdir. Japonların yeni kararları Şanghaydan bildirildiğine göre, Ja ponlar, Çin hadilinde Japonların iş- gali altındaki mıntakalarda bütün ec nebi gemilerinin hususi bir müsaade almadan servis yapmalarını yasak etmiştir. Bu höber Şanghay deniz mahfille rinde büyük bir endişe uyandırmış- tır. Bu emre muhalif gemiler, zap - tedilerek hamuleleri müsadere olü - nacaktır. Diğer taraftan, Şanghay gümrük - leri ve bilhassa diğer bir çok nokta - larda devletlerle itilâf hâsıl olduğu- na dair neşredilen haberler mübalâ- Balıdır. Ingiliz — Japon aadnnn hin sondai kan - FRANSA : Altın Meselesi Paris, 21 (A-A.) — Salâhiyettar mahfiller, son günlerde dolaşan ba- zı şayialar hilâfına olarak, Fransa milli bankası altın ihtiyatının yakın- da yeni bir revaluasyonun mevzuu- bahsolmadığını bildirmektedir. TAN > | Yeni Kargaşalıklar Londra, 21 (A.A.) — Bombay'dan bildirildiğine göre, Allahabad'da vazi- yet büsbütün vahimleşmiş- tir. Son günlerde kanlı çar- pışmalar olmuş, 7 kişi öl- müş ve 43 kişi de yaralan- mıştı. Dün yeniden çarpış- malar olmuş ve ölülerin sa- dır. Bütün mağazalar ka- panmıştır. | Mühim yi MACARİSTAN: Müfrit Bir Sağ Parti Kuruldu Budapeşte, 21 (A.A.) — Küçük çiftçiler partisine mensup altı me - bus “milli köylü ve işçi partisi, a - dında yeni bir müfrit sağ cenah te- şekkülü kurmuşlardır. Küçük çiftçi- ler partisi muhalefetin en büyük par İ tisi idi. Şefi Tibor Ekhard son ay - lar zarfında hükümete yaklaştı ve nasyonal sosyalist aleyhtarı bir mü- cadele tertibine çalıştı. Yeni parti, bir zirai ıslahat, bankalara ve kar - tellere karşı şiddetli tedbirler iste - mekte, Daranyi hükümetine meydan okumaktadır. Tıpkı Naziler Gibi Budapeşte, 21 (A.A.) — Budapeş- Hesen yerleri Yin GROİRMİKE karde nah partisi, hükümetin silâh endüş- trilerini devletleştirmesini, Yahudi - lerin mühim ekonomik mevkilerden uzaklaştırılmasını, Küçük Antant memleketlerinde, Macar ekalliyetle- ri bulunan her tarafta plebisitler yapılmasını, mecburi askerlik hiz » metinin kabulünü ve bolşevizmle mücadele edilmesini İstemiştir. AVRUPANIN SİYASİ HARİTASI : ziyetini gösteren şu haritayı üs- tündeki numaralardan takip e- delim: 1 — Milletler Cemiyetinde â- za olan milletler siyah olarak gösterilmiştir. Bunlar İngiltere, Fransa, Çekoslovakya, Rusya, Romanya, Yugoslavya, Bulga - ristan, Yunanistan ve Türkiye » dir. 2 — Lehistan ile Almanya 10 senelik ademi tecavüz paktile biribirlerine bağlıdırlar. 3 — Lehistan ve Fransa müt- tefiktirler. Yeni Lehistanı, Fran sa yaratmış sayılır. Fakat Fran Avrupanın bugünkü siyasi va | takviye kıtaatı Allahaba- da gönderilmekedir. Londra, 21 (Hususi) — | Hindistanda vuku bulmak- ta olan yeni kargaşalıklar hakkında hükümet o hava- lide ciddi kararlar tatbik etmek düşüncesindedir. İn- giliz hükümeti Hindistanın || süküna çok muhtaç oldu- ğunu düşünüyor ve bu sü- künu temin için bazı esas- kı fedakârlıklar yapmak is- İMEKSİKA : - ' Petrol İşi Kargaşalık mı Doğuracak ? Meksiko, 21 (A.A) — B. Kardenas, memleketin mali faaliyetinde karışık lıkların önüne geçmek üzere Maliye Nazırının icap eden tedbirleri tatbik etmesine karar vermiştir. İktısat Nazırı, milli petrol idaresile birlikte, petrol istihsalâtına ait faali- yeti köntrole memur edilmiştir. Mesai nazırı, işbirliği tesisi maksa- dile, amele teşkilâtile kontratlar ak- tedecek ve bu suretle her türlü iç timai ihtilâfın önüne geçecektir. Yüksek adalet divanı ile parlâmen- to B. Kardenasa kati surette müza- herette bulunacaklarına dair teminat vermişlerdir. Petrol kumpanyaları, ameleye, is- yevmiyelerini vermiye mahküm ol- muşlardır. LÜBNANDA: Yeni Kabine İçin Berut, 21 (A.A.) — Mebusan mec lisi sabık reisi Fmir Halit Şahap ye- i kabineyi teşkile memur edilmiş - # a At ak Ga Yudos; olan Yugoslavya, Çekoslovakya ve Romanya müttefiktirler. Yu. goslavyanın İtalya ile anlaşma- Sı, Romanyanın Almanya ile mü nasebetlerini düzeltmesi ittifa- kı zâfa uğratmıştır. 5 — Balkan Antantını Yugos- lavya, Romanya, Türkiye ve Yu nanistan teşkil ediyor. Antant kuvvetlidir. 6 — Roma protokolünü imza yan devletler İtalya, Avuş - turya ve Macaristandır. Bunu istihbari mahiyette bir ittifak saymak milmkündür. 7 — Bu numara Fransa, Rusya ve Çekoslovakya arasındaki it- tifakı anlatır, a 4 — Küçük'Antant devletleri İldi gazetelerine Ri | | büroları açacaktır. | Camii aa İmamı Öldürül Kudüs, 21 (A.A) — Arap ve Yahu- 'den bildirildi- İğine göre, Suudi hükümeti Filistin- de, Suriye ve Lübnanda propaganda Kudüs, 21 (A.A.) — Ömer camlinin imamı Şeyh Arif Yunus Elhüseyin, şehrin eski mahallesinden Camie git- mek üzere geçerken meçhul bir kim- se tarafından dört el ateşle öldürül- müstür. dolayasile tazminat namile, üç aylik. > ELEK Taştan Aslan (Yazan: B. FELEK) Gülhane parkının ortasındaki yo- hin sağında, yere konmuş bir aslan heykeli vardır. Bilmem dikkat etti- niz mi? Bir geyik yavrusu mu, kara- ca mı - iyi dikkat etmedim - hulâsa daha zayıf bir hayvamı parçalıyor. Heykel fena yapılmamış. Aslanın bütün hırsı ve avının olanca maz- lümluğu görünüyor. Lâkin bu heykel ara sira o kadar gülünç hale düşü- yor ki, haline acımamak kabil değil Dört, beş yaşinda, kızlı, erkekli bir takım 'çocuklar aslanın üstüne bini- İ yor, başıma çıkıyor, kuyruğunu çeki- yor ve onun, ürpertici vaziyetine uy- mıyacak ne varsa onu yapıyorlar. Gerçi aslanlıkla bir münasebetim, bir akrabalığım yok. Hattâ çoğumuz- İda olduğu gibi gönlümü aslan yatağı da yapmış değilim. Aslan südüyle de İbaşım hoş değildir. Gemi aslanlarına hiç tahammül edemem. Bütün bunlara rağmen o heykele pek aciyorum. Eğer aslanların heykeller üzerin- de bir kontrolü olsa idi, onu o halde. bıraktırmıyacaklarından emin ola- bilirdik. Gerçi heykele çocukların musallat oluşu onun yavrulara karşı müsama- hasile tevil edilebilir ama ceylânı pa- ralıyan, büyüdüğü zaman insanı te- pelemekte bir an tereddüt etmiyecek bir mahlüka şefkat beklenmezdi. Teferrüatını iyice (hatırlıyamıyo- rum. Bir masal vardır: Bir adamla bir aslan bir müzeyi geziyorlarmış, Müzede galiba bir tab lo varmış: Bir adam, bir aslanın ağ- zim açmış, Yirtiyor Adam sormuş: — Bü resme ne dersiniz? Aslan cevap vermiş: — Bunu izden biri yapsa idi, man zara tersine olurdu. Onun gib, insan oğlunun yaptığı aslan heyke.e, insan yavruları bin- mesinin bir insan işi olmaktan başka ü yruuumıcık MAmAnAMn aslan bakıcısı Androkles isminde biri- ni de yem diye bir aslana vermişler. Herife ilişmemiş. Yırtıcı hayvanın ba tab'ma aykırı hareketinin sebebini araştırmışlar, meğer vaktile o adam bu aslana hastalığında bakmış imiş, Hayvanm ona karşı bir iyilik bilme hareketi imiş. Aslanlarla insanla- rın arasındaki o münasebetleri mert- lik © tarafından tahfil etsek, oOkâh onun, (o kâh ötekinin lehine (hari ci kısmetler bulabiliriz. Lâkin ne ok sa taştan heykelini yapıp üstüne ço- cuk bindirmeyi aslanlar hazmede- mez ve hele aslanlardan heykeltraş çıksa idi, bu türlü heykeller yapmaz- dı. Osmanlı Bankası İmtiyazı İçin Ankara, 21 (Tan muhabirinden) < Millet Meclisinde bugün askeri ve mülki tekaüt kanununun 48 inci mad desinin değiştirilmesine ait lâyiha ile diğer bazı lâyihaların müzakereleri yapıldı. Bu arada Osmanlı Bankası im tiyaz,müddetinin uzatılması hakkın- daki kanuna flâve edilecek kanun lâ yihası da görüşüldü. Bu lâyiha müza- kere edilirken Maliye Vekili Fuat Ağ ralı, bir suale karşı şöyle dedi. “Osmanlı Bankası, mukavele mücibin- ce devlete iki bucuk milyon İngiliz lira- lık kredi açar. Bunun 1,250,000 Tirası im tiyaz müddetinin hitamma kadar devam. edecek ola Diğeri de, mukabilindi irası, verilmek sure- yle ve müvakkat nam İle açılan 1.230.000 İngiliz Tralık kredidir. Banka imtiyaznnmesi bu madde mw- cibince 837 senesi mayısının 31 inden iti- baren her sena bu muvakkat kredinin 250.000 lirası inde edilmek suretiyle 941 senesine kadar kapatılması lâzımdır. Hü. kmet etinde bu krediyi deha geniş tatmı- ya tüzum gördüğünden dolay! banka ile anlaşarak bunu dört sene geriye #lmiş- tar. Yapıları muzmele budur... Meclis Çarşamba günü toplanarak müzakerelerine devam edecektir. JİSKANDİNAVYA: Hariciye Nazırları Toplanıyor Oslo, 21 (A.A) — isveç, Norveç ve Finlandiya hariciye nazırlarının konferansı Osloda $ ve 6 nisanda top Janacaktır.