18 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 18.3.539 TAN Gündelik Gazete elk ei 'TAN'ın hedefi: Haberde, fikirde, har- Seyde temiz, dürüst, samimi olmak, Kariin gazetesi olmıya çalışmaktır. > ABONE BEDELİ Türkiye 100 Kr, 1 Sene 0 » Gay “9 2 3Aş sm » 180 » ty s0 » İletlerarası posta İttihadma dahil ol- Miyan memleketler için 30, 16, 9, 3,5 lira dır, Abone bedeli peşindir: Adres değiş Girmek 25 kuruştar, Cevap için mektup Yara 10 kuruşluk pul ilivesi lâzımdır. 2400 Kr, 100 » GÜNÜN MESELELERİ Avrupa Hasta IYazan: M. ZEKERİYA) Hasta vücut daima buhrana müsa- İttir. Ufuk bir tedbirsizlik, perhiz ma vücutte birtakım bozukluk” sebep olur. Hastanın harareti artar. Eiraftakiler telâşa düşer, Çün- her buhran bir ölümle bitebilir, Avrupa hastadır. İkide bir buh- Tanlar geçirir. Etrafta telâş başlar. Ma öldü, ha ölecek diye hastanın ba- Hihda titreşilir. Bu defa da öyle oldu. Hitlerin Avusturya darbesi, hasta Avrupa Yi tekrat buhrana sürükledi. Has- in ateşi artt, Ve ölüm işaretleri Körünür. gibi oldu... Her tarafta bir iş, acaba bu defaki buhran Av- Yupayı harbe mi sürüklüyor? Bu defaki buhran ciddidir ve mü- imdir. Hastalığın artmakta ve şid- İst kespetmekte olduğuna işarettir. akat henüz harp tehlikesi yoktur. Çünkü: Almanya şimdilik Avusturya dar- Desiyle iktifa edebilir. Bu darbe, dahilen sıkıntıda bulu- | Man Alman efkür umumiyesini bir Mülddet uyalıyabilir. Sonra Almanyanın Avusturyadan #onra ilk hedefi oÇekoslovakyadaki Almanlardır. Fakat Çekoslovakya, İ Avusturya gibi, kolay yutulur bir si, deride... Ken. Arim Ar © “eüsize edip hazırlamak Iizimdir. Boçünkü Avusturya ordusu elli bin £ kişiden ibarettir. Zabitleri yoktur. menaleyh Almanyaya yardım e- #cek halde değildir. Alman Erkânı biyesinin mütaleasına göre İse man ordusu bugün büyük bir har- öze alacak vaziyette değildir. Halbuki böyle bir harbi göze al- k ikça Çekoslovakyadaki Alman- lar meselesini halletmek mümkün nmüyor, | Hasta Avrupanın ağrıları ve isti. Ypları artmıştır. Vücudünü baştan- saran hastalıklar hep nükset- "iştir. Fakat harp tehlikesi henliz Yoktur, * Avusturyadan Kovulanlar ka lmanyada Naziler iktidar mev- > geldikleri zaman beynelmilel İhtet kazanmış birçok otoriteleri ia ketin dışına çıkardılar. Bu Bu,» bir kısmı Türkiyeye geldi. hların içinde Türkiyede ilk radyo- enstitüsünü kuran Dessaur gibi yk fizisiyenler, Nissen gibi ope- yazlar, Roptke gibi ekonomistler R, <inbach gibi feylezoflar vardı. ay demlar üniversite muhitimizde, tali, © im hayatımızda mühim ,* oynadılar. yine de Naziler Avusturyadaki ği ırkına mensup ilim udamla- dağ, ovuyorlar. Viyana ötedenberi j orlarile meşhurdur. Ve bu dok- f yaran çoğu Yahudidir. Türkiye © öap,Pirçok hastalar bu doktorlar ta- n tedavi edilebilmek için tâ inaya kadar gitmektedir. Keza loji sahasında Viyana âlimleri tagı, Bin en ileri safında bulunmak- ir, kaygaba bu fırsattan istifade ederek tik lerine yeni bir vatan aramıya ocak olan bu beynelmilel ilim a- Saral Yap rna kapılarımızı açamaz mr e yi e Yeni Bütçe Kop, 15 Milyon Lira $e , ,Y3. (TAN) — Umumi meclis. ! edilen vilâyetimizin yeni itçesi 1,4467,300 liradır ve ge- . Sehekinden 173,300 lira fazladır. Almanya, Anşlus davası TAN ı kendi kendine cebren halletti. Şimdi bütün dünyada gözler Çekos- lovakyaya dikilmiştir. Bugünkü havaya göre, Almanya buraya hücum ederse ikinci büyük harp derhal kopacaktır. Bu sebeple Çekoslovakya günün meselesidir. Bu sütunlarda maruf bir İngiliz muharriri tarafından Çekoslovakya için yazılan şu yazıyı buraya alıyoruz : Barısın Destei Çekoslovakya İmanyanm Avusturyayı ilhakmdan sonra eski adıyla Bohemya, bugünkü a- dıyla Çekoslovakya, meşhur Bismark'ın dediği gibi, Avru- panın en mühim tehlike nok- tas oldu. Burada yaşıyan Al- manlar için istenen şey, siyasi ve kültürel muhtariyet ise, Çe- koslovakya Almanları bu de- mokrasi içinde tam siyasi ve kültürel hürriyeti, Almanya- nın en aziz dostu olan Lehis- tandaki ve İtalyadaki Alman- lardan daha çok haizdirler, Çekoslovakyada (o yaşıyan Al manların şikâyetleri belki de doğ- rudur. Fakat bunların daha büyük maksatlar için âlet olerak kulla nıldıkları da şüphe götürmez. Çünkü üçüncü Releh Çekoslovak- yayı da kendi nüfuzuna bağlı gör- mek ister, Çekoslovakya Cümhuriyetinin nüfusu 15,000,000 dur. Bunların 11,000,000 nu Bohemyada, Silez- yada ve Moravyada yaşarlar, Al manya ise en fazla bu vilâyetler- Je alâkadardır. Bu memlekette almanca konuşan ekalliyetin sa- yısı 3,500,000 dir. Bu Almanlar da müfrit milliyetçi oldukları için Al manyanın müsellâh kuvvetleri için mükammal hir talkvive satıp tey kelerin Almanya tarafından ilha- | Kı, Alman ordusunun stratejik va zifesini hafifletir. Alman hududu- na yakın olan Silezyadaki Opava ile Tuna arasındaki mesafe yüz milden fazla değildir. O halde A- vustarya, Bohemya ve Moravya Almanyaya ilhak olunduğu takdir» de Almanya bugünkü 950 millik Çek Alman hududu yerine yeni hududa sahip olur ve bu ye- ni hudut sayesinde Berlin, Lâyp- zig, Nübemberg, Dresden, ve Çem- rutz gibi merkezlerin emniyeti sağ- lamlanmış olur ve buradaki Al man nüfusu, ve Alman müessese- leri daha fazla emniyet kazanır, ekoslovakyanın ziraati de Almanyaya çok yardım e- decek kuvvettedir. Bu memleket 1932 ile 1936 senelerinde her yıl vâsali 1,6 milyon ton buğday, 1,78 milyon ton yulaf, 1/3 milyon ton arpa, 9,l milyon ton patates, 240,000 ton mısır, 542,000 ton pan- car istihsal etmiştir. Çekler bu mahsulâtın bir kısmını ihraç ede- bilirler. Almanlar da bu mahsulâ- ta muhtaç oldukları için Çekoslo- vakya bu memleket için çok kıy- metlidir. Bundan başka Çekoslovakyada kereste mebzuldür. Çünkü mem- leketin üçte biri, ormanlıktır. 1929 —30 da Çekoslomakya, 23.800.000 mikâp yarda kereste is- tihsal etmiş ve bunun yarısını ih- raç etmiştir. Kereste ise, Alman- Yanın en çok muhtaç olduğu ip- tidai maddelerden biridir. Fakat Çeköslovakyanın zirai mahsullerinden daha mühim bir â- mil, onun senayiidir, Bohemya, Moravya ve Silezya Avrupanın en çok sanayileşmiş memleketlerin- den biridir. Nüfusun yüzde kırkı sanayi ve madencilikle meşgul | dür. Çekoslovakyanın 1936 da kö- mür istihsali 12233181 tondu. Linyit istihsali ise 15,948,767 ton- du. 1936 du Çekoslovakyanın de- mir ve çelik istihsali 1,140,000 ve 1,560,000 tondu. Çekoslovakyanın mühendisliği bütün dünyada şöh- ret kazarimıştır. Bilhassa onun harp Sanayii çok kuvvetlidir. Pil sen'deki Skoda fabrikaları kirk r #“ AVU Be STURYA gün Alban “* Yarar AP yah ve ağla Bi imi. — Çekoslovakyala' muhtelif milletler vardır. MACA : a, EN gi /9 zamanim sirri imami Bu haritada, bu milletlerin Çekoslovakyanın nerelerine yerleşmiş olduğunu görüyoruz dır. Bundan başka Brüno ve Bra- tislava'da da silâh fabrikaları var- dır. Çeklerin sekiz otomobil fab- rikası sene (40,000) otomobil çı- karmaktadır. Çeklerin Ausscig'de- ki kimya sanayii, Almanya kari- cindeki en büyük kimya müesse- seleridir. Çekoslovakya son sene- lerde teslihata çok ehemmiyet ver- diği için mühimmat imalâtını çok ileriye götürmüştür. ütün bunlar, Çekoslovakya- nın iktısadi bir define ok duğunu gösteriyor. Habsburglar #mnaratorluğunun sukutu ü uDpAFSLOrLUR Blâlış'nden beşla Dir ri ve nüfusundan 'dörtte biri Çek cümhuriyetine isabet etmiş, fakat imparatorluğun içindeki kömür linyitten yüzde 85 i, demir ve çe- lik sanayilnden üçte ikisi, mensu- cat sanayiinin yüzde 70 i, şeker sa- nayiinin yüzde 93 ü Çekoslovakya- ya nasip olmuştur. O halde Al- manya, Çekoslovakyaya hâkim o- lursa eski Avusturya - Macar im- paratorluğunun en büyük kısmını ele geçirmiş olur. Ve bu sayede Reich'in askeri kudreti kat kat büyür. Fakat Çekoslovakyayı ikinci bir Avusturya sanmak ve onun hemen ele geçeceğini zannetmek çok yan- ış olur. ekoslovakya ile Avusturya arasında üç mühim fark vardır: Birincisi; Çekoslovakya nüfusu- nun ekseriyeti, Alman değildir, Al- man olmadıktan başka 300 sene çektikleri Alman boyunduruğuna bir daha girmemeğe azmetmiş bir millettirler, Ikincisi: Avusturya tek başına İSÖNÜL Bu sütunda, evlilikte mesut olma- Bin Sırlarını araşlırıyorum. Bu defa da bü sırrı doğrudan doğ-| ruya okuyucularıma sormak İstiyo-| Tum, Gençlere evlenecekleri zaman me- sut olmanın yollarını gösterebilirsek daha mesut bir yuva kurmalarını kolaylaştırmış oluruz. Çoğu muhit. lerindeki evlilerin biribirlerine kar- şi aldıkları soğuk vaziyetlere, nile kavgalarına, boşanmalara bakarak evlenmekten korkuyor ve kaçıyor. lar. Evlilikte bedbahtlık asil olan değildir. Asıl olan bahtiyar olmak: . | Ben evliyim ve mesudum: İ Çünkü | 1 — Şimdi bekârliğma mis betle daha rahatım. ? — Karım, iştirak etmek suretiyle, sıkıntımı azalttı. 3 — Ailemin nüfus miktarın- dan memnunum. 4 — Karımın ailesi ile müna- sebetim iyidir. 5 — Eğlencelere karımla git- meyi severim. 6 — Para meselesinde karım- | In aramızda ihtilâf yoktur. | 7 — Ben karımı kıskanmam. | 8 — Karımı iyi giyinmiş gör mek beni sevindirir. 9 -— Karım iyi bir ev kadını- ır, 10 — İkimizin tabiati biri- birine benzer. binden fazla amele kullanmakta. ' A İŞLERİ Evlilikte Mesut Olmak İçin Ne Yapmalı? tır. Yalnız bunun yollarını bilmek lâzımdır. İşte bu yolları bulmak maksadiy- le okuyucularım arasında bir anket açıyorum. Aşağıda iki sual listesi bulacaksınız. Bunlardan biri mesut, biri bedbaht kocalar içindir. Sualle- ri okuyunuz okuduğunuz Sual size uyuyorsa sağ tarafa bir işaret koyu- nuz, etmiyorsa boş bırakıp geçiniz. Sonra bu kâğıdı TAN'da Gönül Doktoruna gönderiniz. Eğer ayrıca izahat vermek isterseniz, bunu da ayrı bir mektup halinde yazmanm rica ederiz; . -. Evliyim, fakat vE. | Zira 1 — Birçok meselelerde anla- şamayız, ? — Ev yiikü omuzlarıma a- ğır geliyor. 3 — Karımın cehaleti beni rahatsız ediyor. 4 — Karım evle alâkadar ol- müyor. 5 — Karımın arkadaşları ay- rıdır, 6 — En mânasız şeylerden müteessir olur, 7 — Boş vakitlerimde erkek arkadaşlarımla / birlikte olma. yı tercih ederim, 8 — Karım üstüne başına bütçemin tahammülünden fazla para sarfeder. 9 — Küçük şeyler karımı ra- hatsız eder. 10 — Karımın akrabalariyle am açıktır. kendini müdafaadan âcizdi. Çekos- lovakya ise kuvvetli bir memle- kettir. Uçüncüsü: o Avusturyanın bir çok dostları vardı, fakat mütte- fikleri yoktu. Çekoslovakya ise, Almanyadan sonra Avrupanın en kuvvetli iki memleketi ile mütte- fiktir, Çekoslovakya birkaç dela Ber- lin İle anlaşmak için müzakerelere girişmek istemiştir. Çekoslovakya- nın razı olmıyacağı bir şey varsa hâkimiyetini, yahut müdafaasını sarsacak herhangi bir teşebbüstür. Sonra Çekoslovakya nazilerin hü- kümete karışmalarını hiç bir va- kit kabul etmez. Almanya bu gibi noktalar üzerinde ısraz ettiği tak- dirde silâha davranması icap ede- cek ve bu da hiç kolay olmıyacak- tar, Ç ek ordusu 181,00 mevcutlu- dur, Bir milyon kadar ihti- yat kuvveti vardır. Ve hepsi de ga- yet mükemmel bir surette terbiye ve talim görmüştür. Çek silâh fabrikaları dünyanın en birinci fabrikaları arasındadır ve bu fab- rikalar yavaş yavaş” eket içi- ne çekilmektedir. Çekoslovakya- nın Almanya hududu üzerinde 1935 te başladığı tahkimat, bitmek üzerslir. Müdafilerin vazifesini coğrafya kolaylaştırmaktadır. Hu- dut dağlıktır ve makineli kıtala- rın hareketine müsait değildir. Çek ordusunun kudreti, müdafaa- nın kuvveti, Almanların koruma- ğa mecbur oldukları diğer hudu- dun uzunluğu, oÇekoslovakyanın lehindedir. Bu itibarla Çekoslo- vakya askerlik bakımından, daha çok büyük bir memlekete karşı du- rabilecek vaziyettedir. Kg'a Çekoslovakya er- kânıharbiye reisi General Krejei'nin söylediği sözler bu va- kalara istinat etmekte idi. Gene- ral Krejei ordusunun hâzır oldu- ğunu, ansızın vükü bulacak her harekete müheyya bulunduğunu söylemiş ve bu sözlerle bir haki- kati anlatmıştı. Çekoslovakyanın askeri kuvve- ti, Avrupa barışının temellerinden biridir. Çünkü ani bir hamlenin muvaffakıyeti umulduğu zaman 0- na mukavemet etmek çok güçtür. Fakat Çekoslovakyaya karşı bu şe kilde bir taarruz, ancak pek büyük bir harp pahasına yapılabilir. O hulde Çekoslovakya Avrupa barışının desteğidir. Ve bu destek Çünkü Çekoslovakya hiçbir vakit boyun eğmiyecek ve teslim olmıyacaktır. GÖPÜŞLERP lim Beynelmilel midir? Ee Bl Yazan: SABİHA ZEKERİYA Ben şimdi bunun aksini iddia — Elbette beynelmileldir. le bir herze, sual şekline da, sorulur mu, derler. sokulurğ Bu geçmiş ve geçmekte olan asır. larin feylezofları, âlimleri, milletle. rin kütüphanelerini dolduran mil. yonlarln eserin nasıl bütün milleti re mal olduğunu, beşerin ve cemi yetlerin tekâmülünde bunların nej muazzam roller oynadıklarını, Şeks. pir'in, bir Göte'nin, Hügu'nun, birl Dostjevski'nin,' bir Aynştayn'ın va. tanı, milleti, milliyeti olmadığın, bütün bu asırların ilmini yapan &- damların, bütün milltelerin ve müş terek bir insanlığın çocuğu olduğu nu söylerler, Zaten ben de nksini iddin edecekf değilim. Fakat muayyen bir zam ve mekân içinde bunun aksini iddi «edenler var. Yalnız iddia değil, fi halinde önümüze koyanlar var. Ben de hâdiselere bakıp bu suali sormal mecburiyetinde kaldım. Muayyen bir zaman ve m içinde ilim kitaplarının yakıldı; Aynştayn'lerin, ve onun âyarını İbüyük âlim ve feylezoflarn m İketlerinden kovulduğunu görmemi: İmiydik? Daha dünkü gazeteler V. yanada büyük âlimlerin, fen adam larının esrarengiz şekilde intihar tiklerini, bir teessüre kapılarak ken dileri yetmiyormuş gibi karıların ve çocuklarını da zehirlediklerin yazmadılar mı? Beynelmilel bir şöh rete sahip psikoanalis nazariyesinirl üstadı Fröyd'ün, yirminci asrın ili mükâfatmı kazanan Leovi'nin, me hur operatör Noman'ın tevkif edil. diklerini gazeteler yazmadılar mı? Bu adamların cürmü, günalı Xi ayni kan ve ayni milletten olmama) jdeğil midir? O halde ilim mutlak su rette beynelmileldir, demek, hâdise lere göz yummak olur. İlim beynelmilel midir? Sualiyk muasır münevver ve âlimleri yer yüzünde, geçmiş asrın müfettikleri ni mezarlarında kızdırmışsam, bı ilme karşı bir sayısızlıksa, bu say gısızlığın günahını bende değil, hâ diselerde aramak lâzım. MUSTA: Sahte Bir Gümüş Lira Çıktı Muş, (TAN) — Bakkal Mustafi oğlu Ahmet, Ziraat Bankasına ola borcunu “öderken, verdiği bir ka gümüş liradan birinin kalp olduğu görülmüştür. Tahkikata başlarılmı tır. Kış Hafif Geçi. Muş, (TAN) — Bu sene kış şid detli olmamıştır, Ikincikânunun al tısına kadar buraya ve Altınovayı kar yağmamış, hareret te zait 4— İten aşağı düşmemiştir. 7 Kânunusa İnide başlıyan kar şubatın on beşini kadar sürmüştür. Şimdi yerde 10 santim kalınlığında kar vardır. Bu na rağmen hararet derecesi yalnı bir gün nakıs on sekize düşmüş, di ğer günler zait ve nakıs 4—5 ara sında değişmiştir. Odun ve kömür boldur, ucuzdur menim GEREDE » Elektrik Tesisatının Tecrübeleri Bitirildi Gerede, (TAN) — Elektrik tesisi tinin ilk tecrübeleri yapılmış, muvz fakıyetle neticelenmiştir. Tesisat 2 bin Hraya mal olmuştur. Bir aya kı dar küşat resmi yapılacaktır. Soka) lara 215 lâmba konulmuş, abone mi teri yüzü bulmuştur. X Esentepe mevkiindeki büyü parka bir havuz yaptırılmıştır. Hs vuzun senkli elektrikli tertibatı d vardır.