22 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
22-72-9838 sıl doğdu? - Nası yaşadı? - Nasıl battı ? No. 43 — İIKINCI-KISIM — Yazan : Ziya Şakir Damat Ferit Büyük Bir Korku Geçirmişti Mehmet Ali Bey, mütarekeden ırkaya girmişti. Fır- lindeki mücadelelere İşti- ve daima Sadık Beyin Yapılan tahkikat, Mehmet Ali Beyin aleyhinde netice verdiği i- çin bu genç, arkadaşlarından Ke- mal Bey isminde diğer bir genç ile tevkif edilerek polis müdüriyeti- ne getirilmişti başlamıştı. Bal ta limanı yalısına kurşun $ıkanlar, hakikaten bu iki genç oldukları bal de, metin davranmışlar; hiçbir iti- rafta bulunmam, Damat Ferit Pa: İstanbul hudutlarından çıkarılma - sını emretmişti. İşte o zaman, Sa- dık Bey Partisi, bütün şiddetile ga leyana gelmişti Babialiye, polis müdüriyetine protestolar, tehdit mektupları yağ miya başlamıştı. Birçok nüfuzlu ze vat ta işe karışmıştı. Mesele, sara- ya intikal Hususi bende- gândan bazırları Vahdettine koşa- rak: — Şayet Mehmet Ali Bey sür- gün edilirse, ç zaptetmek mümkün olamaz. Malümu seniye- nizdir ki, bu zatın gözü pektir. E- min olunuz ki, sadrazam paşayı hal kın müvacehesinde çevire çevire döver.. hükümetin bâysiyet ve şe- refini bı t eder. Diye, meselenin âkıbetini bildir işlerdi. Vahdettin. derhal Damat Ferit lardı. , bu iki gencin etmişti derini — Aman. Suikast maznunlarına şiddetli bir muamelede bulunma- yiniz. Diye, söze başlar başlamaz; Fe- rit Paşa, büyük bir korkaklikla: — Ne münasebet, şevketmeap! Ben, Mehmet Ali Beyin, (.. Paşa) nın oğlu olduğunu bilseydim. tev- kif bile ettirmezdim... Hattâ bir , tahliyesi için emir ver- bele etmişti, bu meselede © kadar korkaklık göstermişti ki, yalnız Mehmet Ali Bey İle arka- daşı Kemal Beyi tahliye ettirmekle kalmamış.. (Bu iki gencin, İstanbul budutları hari, rılması hak- kındaki şayi n) olduğuna dair matbuata da birer “tekzipna- Me” göndermişti. K aranlığa kurşun sıkmakla başlıyan ve böyle bir skan- dal ile netice bulan bu hâdişeyi da ba mühim ve daha gülünç bir vaka takip etmişti. Damat Ferit Paşa, gerek Anado- Iudan yağdırılan tahkir ve tehdit- lere, gerek İstanbulda gösterilen is tiskal ve tezyiflere rağmen. daha hâlâ makamından kımıldamak fik Yinde değildi. Bu haris adamın, akıllara hayret Veren bü katı yüzlülüğü, Sadık B. ile tarafta: rtık büsbütün çi- ledler, çıkaracak hale gelmişti. N Bunlar, son bir içtima yaparak aziyeti müzakere ettikten sonra, âyet son kararlarını vermişler: — Bu adam: sadaret mevkiinden Mümkün değil cekilmiyecek. Bari Yahu, kâinata rezil ve rüsvay ede mukat vi Paşanın yalısma kurşun sı Mehmet Ali Bey, Sadık Bey yrtisinin (faal heyet) i reisi idi. genç: — İşi.» hn bırakın. Siz, karışma De 5 t mişti. Ve derhal, işe girişmiş- Ni dk Bey partisine mensüp olan vi aa da (Deli Hüseyin) denilen > vardı. Bu adam, o dev- e Sesur ve en becerikli zabıta urlarından olup, (Hürriyet ve hizmetinden yli istifade edilmişti. Fakat, fırka ikiye ayrılıp ta Deli Hüseyin Sadık Bey partisi tarafına geçer geçmez. diğer partiye mensup olan pölis müdürü tarafından derhâl va- zifesine nihayet verilmişti daha çıldırtı Deli Hü tikamını Damat Ferit Paşadan al- mak istemiş, hattâ birkaç kere onu öldürmek * için teşebbüslere giriş- mişti. Fakat her defasında, daşları mâni olarak — Senin yüzünden, bizim başı- muz da belâya girer Diye, Deli Hüseyini bu fikirden vazgeçirmişlerdi İşte: bu Deli Hüseyin de, Sadık ; partisinin faal heyeti arasında arka- B idi. Bu heyetin reisi olan Mehmet A- li Bey, Deli Hüseyin diğer iki arkadaşını alarak bir köşeye çekil. imiş; Sadrâzam Damat Ferti Paşayı ahusus ecnebilere- kar- şı gülünç etmek için müzakereye gi şti. Bu müzakere netlcesind şöyle bir plân tertip edilmişti. — Bir Vükelâ Meclisi günü. köp rünün üzerinde güzel bir tertibat a- Imacak... Sadrâzam Paşa oradan debdebe ve tantana ile geçerken, çürük yumurta ve limon kabuğuna tutulacak... Ve arabasının arkasın- dan (yuhat.) diye bağırarak ko- Plân, mükemmeldi. tatbikata gecilmişti Evvelâ, faal heyete mensup yir. mi kişi seçilmişti. Bunlara. lâzım gelen talimat verilmişti. Bu yirmi kişi: takdire şayan bir cüretle: ol- dukça tehlikeli olan bu işi deruhte etmişlerdi. Ve, meselenin Akıbeti ber ne olursa olsun, teşebbüslerin- den geri dönmiyeceklerini. birihir- lerine karşı yemin ile taahhüt lemişlerdi. Ve derhal, B ir çarşamba günu. lokanta- lardan, ve şerbetçi dükkân“ larından bir hayli İimon kabuğu ile Balıkpazarındaki yumurtacılardan epeyce çürük yumurta tetarik olu- narak bunlar, o gece bu yirmi fe daiye taksim edilmişti. Ertesi perşembe günü, Vükelâ Meclisinin toplanma günü idi. Sad- rüzam Damat Ferit Paşa, saat on birde Babiâliye gelmişti. Yemeğini, orada yemişti, Öğleden sonra da, Vükelâ Meclisi içtima etmişti. Meclis, müzakere ile mesgul ola dursun, ikindi vaktine doğru. Yir- mi kişilik skandal partisi de fsali- yete geçmişti. Bunlar, ikişer üçer kişilik postalara ayrılarak, köprü- mün İstanbul cihetinden İtibaren an beşer, yirmişer adım fasıla ile, kendilerine birer yer intihap etmiş lerdi. Bütün bu partiye kumanda eden Deli Hüseyin bu esnada. Babıâli- nin kapısının karşısındaki kahvede beklemekte idi Vükelâ Meclisi hitam bulup ta, &rtık nazırlar dağılmıya başlar baş lamaz, Deli Hüseyin derhal kah- yil terketmiş.. En kısa yollardan köprüye gelerek; orada küçük pos- talar arasında irtibat vazifesi gö- ren adama: — Hazır olsunlar.. si dağılıyor... geçecek. Diye emir vermişti. Bu emir süratle postalom teb ilmisti Ve bunlar et alarak gözle rafına çevirmişlerdi Deli Hüseyin. büyük bir sevinç içinde idi. Şimdi, burada büyük bir rezalet kopacak.. Ortalık, karmaka rışık olacak.. Belki de, Galata tara fında mühim bir panik baslıvacak.. Vükelâ Mecli- Sadrâzam da şimdi ia vaziy rini Eminönü ta Beyoğlu semti de karı sa, her taraf allak bı tık Sadrüzam Damat Ferit Paşanın iler tutar yeri kalmıyacaktı. D ki müfrit itilâfçılar, böy ce düşünerek heyecanlı dakikalar geçirirlerken, meselenin rengi de- ğişmişti.... Aradan, bir ceyrek. a- rım saat geçtiği halde, Damat Ferit Paşa bir türlü zuhur etmemişti eli Hüsev'n ile bütün orada- — Sebep?.. Sebep, basitti en münasebetsiz işe karışmasından ibarett Vükelâ Meetisi dağılırken. tesa- dülen Babıâlinin pencereleri ö de bulunan Eran! dür muavini İspartahı Kemal Bı karşıki kahvede oturan Deli Hüse felün şeytanın. bir zamanda bu eti umumiye mü yinin telâş ile kahveden fırlıyarak acele acele aşağı doğru indiğini gö- rünce derhal dısan fırlamıs. Bü yük bir dikkatle onu takibe başla- mmstı Deli Hüseyinin, köprüye indiği- Orada bir adama emir verdiği. Bu adamın da, oradaki küçük rma bir sözleri din | Eminönü tarafına ni. ni, şeyler söyle: liyenlerin derh dönerek heyecanlı bir vaziyete ge- çeceklerini görür görmez. hemen 0- radan bir arabaya atlıvarak Babı. #liye gelmiş.. Derhal Damat Ferit Paşanın odasına koşarak: — Aman Efendimiz!.. Sakın da akım alçak lar köprünün üzerinde bekliyorlar. (Arkası var) DIŞ TİCARET: Romanyaya Pamuk Ihracına Başlıyoruz Romanya ile yapılan son ticaret an İlaşması üzerine Türkiye pamukları-| nın Romanyaya ihracı için Bükreşte bazı şartlar tesbit eden yeni bir mu- kavele yapılmıştır. Bu mukavele ile. Türk tiplerinin fiyatları tayin edilmiş, ve Romanya piyasalarının! vaziyeti gözönüne alınarak pamuk ih| Tacâtıni tanzim eden esaslar kararlaş tırılmıştır. Hâber aldığımıza göre, pa İmukların ihracı hükümetimizin mu- vafakati ve murakabesi altında ve iç piyasaları sarsmiyacak şekilde yapı lacaktır. İhracata yakında başlana- caktır. Adananın İhracat Vaziyeti Adana vilâyetinin dahil olduğu halde Hun İçinde ithalât ve ihracatı tesbit edilmiştir. Bir ay içinde Adanaya it-| halât miktarı lirs olarak ziraat ala-| t3 8433, benzin 2525. çimento 1244.| petrol 21827. hırdavat 1433. 55999, müteferrik 50835. kahve 5 İkanaviça 4134. kösele 1179. yerli men | | 16516 catı 13848| | imi | mul mülhakatı da geçen kincikd- | ecnebi met kine parçaları 51563, makine yağı | 4636, ay: küçük eşya itha 238848 lira ki. hepsinin tutarı 478724 liradır. Geçen 1937 senesinin ikinei- nun ayının ithalâtı 632185 liradır. lât azalmış İhracata gelince pamuk 366237. ıskarta pamuk 1004. çekityağı 651 arpa 4198, yulaf 460. un 14421. su- sam 4815, iplik 215790. bez 58478.| yapağı 1272 ve küçük miktarda ih- racatı yapılan maddelerin yekünu da 56137 liradır. Geçen sene ayni ayın ihracatı daha fazladır. İsveçle Ticaret Anlaşması İsveçle ypatığımız ticaret anlaş- masının meryiete girdiği tarihten ev vel başlamış olan bususi takas mu- ameleleri eski anlaşma hükümleri | dairesinde tamamlanacaktır. Bu hu- İsustaki karar, gümrüklere bildirilmiş tir. LOM A HEKİMİN Ekmekte May Ona hamursuz ekmek derler. İn- sanlar ekmeyi yeni icat ettikleri za man hamurlu mu, hamursuz mu yedikleri bilinmez ama, hamursuz ekmek her yerde ve her devirde s6- faletin en son derecesi sayılmıştır. İsrail oğullarının hamursuz bay mında hamursuz ekmek yemele- ride bayram günlerinde kibarlık etmek için değil, vak lünde dolaşırlarken lp ekmeği le Sina çö- hamursuz ka» mayalandıramadıkları sefalet günlerini hatırlamak dir. Hamursuz ekmek hiçbir vakit makbul dir gıda değildir. Buğday- dan çıkarılan un sadece suyla ka- içine hamur ateşte pişirilince kaskatı, lezzetsiz birşey olur. Pek ince şekilde yapılmazsa bamursuz ekmeği çiğnemek bile pek gületir. Zaten hamursuz ekmeği mide usaresi de eritemez. Ekmeğin bizim her gün seve se- ve yediğimiz kıymetli gıdamız ol- masma sebep onun hamuruna ma- ya katılmasıdır. Ekmek hamuruna maya katılınca unla su demek olan hamurda fizik, kimya ve biyoloji bakımlarından birçok hâdiseler meydana çıkar. Bu hâdiselerin hep- i sayınıya, burada imlcân olma- dığı gibi, lüzum da yoktur. Fakat şu kadarını söylemek lâzımdır ki, unun nişastası şeker olur, onun için ekmek insana tatlı getir, Bundan baska nun içinde ekmekte kol insui kmek hamuru. Iko) hâsil Evet, ol vardır ama, bu al- arar vermez, ekinöğe büyük bir iyilik yapar. Alkolden çıkan karbon gazı ekmeğin hamu- runu şişirir. Ekmeğin nasıl yapıl dığını gördüğünüz varsa, ekmek hamurunun mayalanmadan önce nasıl kücük olduğunu ve mayalan- dur al N a Olmazsa... dıktan sonra nasıl şiştiğini bili niz. Böylece şişmiş ekmek hamuru ın İçinde ateş karşısına gelin- ce sünger gibi delik delik olur, ha- fifleşir, yumuşacık olur, Hamursuz ekmeği dişlerimiz ketemediği hal- de, hamuru mayalanmış ekmek ko lay kolay, adeta keyifle. çiğnenir ve kolayca hazmedilir. Buğday w- nundan yaptıkları hamuru maya- landırmayı akıl eden eski staları mızı bu akıllarından dolayı ne ka dar takdir ederek ne kadar min- net bağlasak azdır. Tabii bilirsiniz ki, ekmek yap- mak için iki türlü maya kullamlır. Biri bayağı ekmek mayası, öteki bi- ra mayası. Bayağı mava ekmeğin hamurunda az değişiklik yapar. hamuru çok şişirmez. Un esmer 0- lursa onun rengi de beyazlanmaz. Halbuki bira unu hem daha ziyade şişirir. hem hevarlatır. Bira mayasile yapılan ekmek ayni hacimde olduğu halde bayağı ma- ya ile yapılan ekmekten daha ha- fif olur ve daha kolayca hazmedilir. Hastalara. onun için, francala yani bira mayasile yapılan ekmek yedi: rirler, Bazı yerlerde ekmek yaparken buğday ununa, ellide bir nisbette, patates unu katarlar, o vakit ek- mek pek lezzetli olur. hem de bir- kaç gün bayatlamadan taze taze ka lar. mayası Ekmek hamuru yanmak icin kul anı vadır suyun da çek ehemmiyeti Ayni hamur, avni mava ol. duğu halde bazı fırınların çıkardık ları ekmek daha tatlı olur. Bunun sebebi şimdiye kadar öğrenileme- diğinden en lezzetli ekmek çıkaran | Belçika İrsstir. Tiftik standardı isini EKONOMİ Kliring Hesaplarının Son Vazi Ankara, 2i (A.A) — Tktmat Vekâletin den alman malümata göre, 10—2—1938 ta rihindeki kliring hesapları durumu şöyle dir: DIŞ TİCARET Kliring hesapları bakiyeleri ve krem ithalâta alt taahhütler CETVEL —1 Türkiye Cümbheriyet Merkez Bankasın den alman hesap hülüsalarma göre 10— 21938 tarihindeki k bakı ve kredili ithalât için Cümburiyet Merkez Bankasına verilmiş taahhütler ye künları: Türkiye Cümhuriyet ki kliring hesapları borçlu bakiyeleri ng hesapları yele: Merkez Bankasında ! iyeti / Memleket Avusturya Belç ka Bulgaristan Çekoslovakya Pialândiya Fransa Halanda Tagiltere İ Bpanya Isveç levigre Latya Masin Norvoş Komanya | Rusra Yugoslavya | Yunanistan Miktar T.L, 794.200 5,600 1300 2.846.000 698.000 3.903.109 1.055,60 8,637.900 435,500 1.622.500 497.700 1807400 912,300 611.400 1,040,300 155 900 368.200 146,106 CETVEL —2 Kredili ithalât için Cümhuriyet Merkez B Memleket resmi daireler Almanya 12145394 T,L, Avusturya 39910 327.463 e 5449 85.877 292591 Çekoslovakya Fransa Holanda ingiltere Ispanya Isveç İsviçre iralya Macaristan | Norveç Leh stan Yuzoslavya Yunanistan Rusya Irlanda Yukardaki 2 numaran cetvelde yetleri: yazılı Altı aya kadar vadeli resi ösireler Bide T.L 1,268 692 5.110.664 385,534 1,428,240 CETV! hususi Memleket hlar Almanya D,M, ankasma verilmiş olan taahhütler yekfinlari Hususi şahıslar Yekün 8,885.697 T,L, 21,031.091 254,443 294353 20078 20.078 310.102 838.165 13,576 1.576 23.109 23.359 192.486 197935 35058 142.265 522.951 815.572 14,722 20571 254,593 1.989.014 233.297 207.145 20213 55: 699 160.369 12453 16.152 33.223 148.583 227 vazi 4833 33.169 14,470 227 kredili ithalitm vadelerine göre Daha uzun veya başka vadeli hasas şahıslar r. 3116038 1,025,33$ resmi daireler TL, 10876702 3.012.738 EL —3 Muhtelif memleketlerin Merkez Ban kalarmön tutulan kliring hesapların daki alacaklarımız. Miktar T, L 11.815.400 Memleket Almanya "a ve b hesapları, 23400 180.800 Estonya Lel ZİRAAT: Kongre Için Bütün Raporlar Bitiriliyor Ziraat kongresi için ticaret odasın- da hazırlanmakta olan raporlar ta- mamlanmak üzeredir Pirinç mesele- si etrafında oda sanayi müdürlüğü tetkiklerini bitirmiş ve pirinc değir- İmenlerini gezerek raporunu hazırla- görüş- mekte olan komisyon da vazifesini bitirmiştir. Odaca deri. yünlü, pa - muklu işleri etrafında da raporlar ha arlanmaktadır. BORSA 21—2—938 PARALAR Frank Dolar Laret Belçika Pr, Drahmı laviçre Fr, eva Florin Kron Çek Silin Avusturya Mark Ziow Penso Ley Dinar Kron İsveç Sterlin ÇEKLER Acş 2419 0,795714 15,110 pre 05,7480 3,4275 634020 14233 226587 4,2063 123810 10675 42158 3.9942 108.19 342057 2.7208 2.1268 308 308 60— 60.— 23,615 23,575 99 2 emföy cizk 61.— 62- Paris Nevyork Milano Brüksel Atina Cenevre Soiya Amsterdam Prag Viyana Madrit Berlin Varşnen Budapeşte Bükreş Belgrat Yokohama 422 0,1937 151125 4,6825 6.7460 34272 3,4920 14232 22.058) 4.2063 123810 19686 42158 3,962 108,10 34,285 fırınları bilmek halkın kendi tec» rübesine kalmıştır. | BORSALARDA ' lurkkorcu 19 Lira Uzerinden Muamele Gördü i Dün Ünitürk 19-19.05 lira arasında muamele görmüştür Gayri mübadil bonoları 25 liradan başlıyarak 23 Wi- raya kadar satılmıştır. Sıvas - Erzu- rum tahvilleri 95.25 liradır. Aslan ci- mentosu 13.30 lira üzerinden alınıp satılmıştır. Bir İngiliz lirası 627 - 680 kuruştur Londra borsasında bir ster lin 152.59 frank ve 5.00625 dolar- dır. Paris borsasında Ünitürk 347 İfranktır. Satışlar, umumiyetle gev- şek geçmiştir. Dünkü Zah're Satışları Zahire borsasına getirilen iki gün- lük zahire miktarı on dört vagon buğ day. on bir vagon arpa ve bir vagon çvadardır Ziraat bankasının piyasa- ya çıkardığı mallardan dün pek 82 İ satılmıştır. Tüccarın malları banka- İnin fiyatlarından 1 - 2 para fazlasına alınmıştır. Arpa ve çavdar ihracat cıları biraz ma) almışlardır. Arpa İs- teklidir. Buğday fiystları yumuşak» lar 5.175 - çavdarlıların o Polat yumuşakları İ6.15 - 617.5 kuruştan İDün ancak dokuz 6.10 kuruş arasında, 1-2 verilmiştir. vagon yumuşak buğday ve 5.125 kuruştan iki vagon satılmıştır. Yulaf çuval ındık 33 kuruştan müşler Paris Borsası Londra 152,15, Nevyork 3050. Berlin 1233.—, Brüksel 5157625, Amsterdam 1703,50, Roma 160,50, Lizbon 138.50. Ce- Devre 707.—, Kurşun 18.10.—, Bakır #4, Kalay 185,60, Altın 130,10, Gümüş 20.16/20, Cinke 1441 105 İ gres YURTTAŞ sanay Ü Her günkü kazancından 9 yardm ipli pey aye e Bel 2ğ # kada daima namına açık bu- İ landuracağın arttırma he- İ sabına yatır. haaa!
