6 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

m — 6-2-938 İBÜĞÜN ..—.. Almanyada Yeni Hareket Ömer Rıza DOĞRUL ir müddettenberi Almanya- da için için bir takım kay- mamalar hissediliyor ve bunların patlak vermesi bekleniyordu. hayet dün verilen kararlar va ziyeti aydınlatmıya yardım etti. Bu kararların en mühimi Her Hitlerin, si; mış bulunmasıdır. Eski Almanya Harbiye Nazırı ve Alman ordula- rı başkumandanı Mareşal Blom- berg istifa etmiş, Alman ordusu yüksek kumandasına mensup di- ğer tanınmış şahsiyetler azledil. miş ve Her Hitler ile bütün müda- faa kuvvetleri arasındaki irtibatı temin edecek askeri bir makam vü cuda getirilmiştir. Her Hitlerin memleketteki bü- tün milli elemanları kendi eline toplamış bulunması, şüphe yek ki, onun nüfuz ve iktidarını kat kat artırmıştır. Çünkü onun eli bü- tün bu milli elemanları idare ede- cek, ve bütün bu milli faaliyetler sahalarını Nazileştirmeyi hedef ta nıyacaktır. Bu bakımdan son ha- reket Nazi Partisinin bütün milli elemanları benimsemesi mahiyetin de sayılabilir. Son hareket sırasında hayret u- yandıran ikinci bir karar, gizli bir kabinenin teşkilidir. Bu karara göre Almanyada iki kabine bulu- nacak kabinenin biri her memle- kette olduğu gibi resmi mahiyette dir ve devlet dairelerinin idaresi ile meşgul ve memleket siyasetin- den mesuldür. Diğeri ise gizlidir ve vazifesi, , askeri ve bazı hallerde dahili işler üzerinde Füh- rere tavsiyelerde bulunmaktır. Bu hükümet içindeki hükümet eski Mericiye Nazırı Fon Neurath'ın riyaseti altındadır ve Filt Mareşal- hğa terfi eden Görine, Ribbentrop, Göbbels, gibi ötedenberi Nazili- pe dermmen, mü» teşekkildir. Almanyanın bütün mukadderatına hâkim olacak. asıl hükümetin, bu hükümet olduğu son derece vazihtir. Anlaşılan siyasi, askeri ve iktisadi bütün nüfuz ve iktidarı eline alan Her Hitler Na- ziliğin en bellihaşlı elemanlarını toplyan bu gizli kabinenin çizece- Zi istikamet dairesinde hareket e- derek milli faaliyeti idare edecek- tir, ine son harekete ait üçün- cil karar, İktisat Nezareti. min bütün mesaisini münhasıran dört yıllık plânın tatbikine hasre- deceğidir. Dört yıllık iktısadi program, Al. manyaya çok pahalıya mal olan ve tahakkuku henüz çok şüpheli görü ven ayrı bir macera teşkilediyor. Son hareketle bütün iktısadi faaliyet. lerin bu programa tâbi olacağı ve bu sayede Almanyanın her ihtiya- etmesi için yeni ve hızlı bir faali- yete girişileceği anlaşılıyor, Bütün bunların bir neticesi var- sa © da Almanyada Nazi partisinin hükimiy, sağlamlamış oldu- Budur, Bu sağlamlama yüzünden Almanyanın ne kazanacağı veya me kaybedeceğini tetkik etmenin Yeri bu sütun değildir. Fakat Alman hayatının henüz is- tikrar bulmadığı, açık bir suret- te göze çarpıyor. İstikrar olmadık- Şa bu çeşit infilâkların tekerrürü beklenebilir. aaa aa MISIR; “Mavi Gömlekliler"in Reisi Tevkif Edildi Kahire, 5 (A.A.) — Vefd partisi, h'n “Mavi gömlektiler,, adı verilen teş k''âtmın relsi Bilâl dün bir nümayiş amda tevkif edilmiştir. İş ne dair çıkân ha &ri tekzip etmektedir. Parti bltün İnlihap mmikalarında namzet göste Pecektir, Siyasi mahafilin kansatine göre, Du intihap mücadelesi devresinde ka- binenin yeni bir esas dahilinde tevsti düşünülecektir. POLONYA: Macar Naibi Büyük Merasimle Karşılandı Krakovi, 5 (A.A.) — Macar Naibi Amiral Horthy yanında Hariciye Na arı Kanya ve diğer maiyeti erkânı olduğu halde bu sabah saat 9 buçukta Krakovi'ye gelmiştir. Trenin istasyo na girişi 101 atım topla selâmlanmış tir. Macar ve Polonya bayreklarile parlak bir surette donatılmış olan istasyonda Macar Naibi Relsicüm- hur, hükümet azaları, Mareşal Ryd asınıgli ve Polonyanm diğer mülki ve askeri erkânı tarafından selâmlanmış tır, Horthy Wawen'e giderek belediye dairesini ziyaret etmis ve sonra Ma reşal Pilsudski'nin mezsrma bir çe- lenk koymuştur. Wawen'de Macar Nalbinin şerefine muaz.am bir takıza fer kurulmuştur. IBAŞMAKALEDEN MABAATI Almanyadan Gelen Haberler (Başı 1 incide) etmesine pek iyi imkânlar vardır. Bundan başka Alman milleti yük- sek medeni kıymetler yaratmış, ça-| lışkan bir millettir. Almanyanın kendine lâyık bir medeni rol oyne-| masını ve dünyanın barış ve terak- ki hareketinin ilk safında yürüyecek bir hale gelmesini gönül elbette is ter, Fakat bu yolda düşünceler ve ar- zular, uzak bir seyircinin, bir dostun — anrunani EyEMCE yanın mukadderatını idare için tutu- lscak yol, tamamiyle Alman mille tine ait bir meseledir, izim Almanyadan da; kendi lerin ister sol, ister seğ dam- gasımı vursunlar, diğer ifratçı mem- leketlerden de birşey istemiye ve beklemiye hakkımız vardır. O da ken di siyasi akidelerini bizim memleke- timize ithalât eşyası diye sokmuya şalışmamalarıdır. (Haber) arkadaşi- mız birkaç gün evvelki bir nüsha. sında Divanyolunda açılan bir Al- man “okuma odası,, hakkında çok dikkate değer bir yazı ve bir resim neşretmiştir. Üniversitemiz ve lise- ler muhitinde açılan bu odanın ne gibi bir maksat takip ettiğine, tava- nındaki Alman milli haçı en açık bir alâmettir. Memlketimize kendi akidelerini sokmıya çalışmamak şartiyle hiçbir memleketin dahili rejimi bizi alâka- dar etmez, Bir yabancı memleketin kendi dahili şartları bakımından şu veya bu yolu tutmuş olmasını dost- luğa bir engel saymayız. Yalnız u- mumi barış ve istikrar namına şu temennilerde bulunmaktan geri kala- mayız: Demokrasinin ve aklın müş- terek ölçüleri her tarafta kök tut- sun, bu sayede milletler arasında müşterek bir lisan kullanmak ve an- laşmak imkânı hâsıl olsun ve harp felâketlerinin her vakit için önüne geçmek yolları açılsın. Ahmet Emin YALMAN Kimya Sanayii Için Faaliyete Geçiliyor (Başı 1 incide) sodkostik, asitsli'frik, süper fostat ve ayot fabr kalari vardır. , Bundan başka porselen ve bilhas» $a stayngut denilen tabak, bardak, Iâvabo gibi sıhhi tesisat ve levazımı yapacak bir fabrika da kurulacak - tır. Kler ve sodkostik fabrikasının bir kısım tesisatı ihale edilmiştir. Sümer Bank umum müdürü Bay Nurullah Esat Sümer ve umum mü- dür muavini B. Halit Civelek, bu ak HAR Cİ Başvekil B. Goga ROMANYA: Itifaklara Ve Dostluklara Tam Sadakat Bükreş, 5 (A.A.) — Rador Ajansı bildiriyor: Hariciye Nazırı Micesko gazeteci. leri kabul ederek Romanyanm hari. ci siyasetteki hattı hareketini fena bir tarzda aksettirmek istiyenlerin bu kötü hareketini tenkit ederek de. miştir ki: Romanyanm harici siyaseti şöyle hülâsa edilebilir: “Mevcut bütün ittifaklarımızı ve dostluklarımızı muhafaza edeceğiz.ay ni zamanda bu dostluklar çerçivesini genişletmiye çalışacağız. Evvelce gir miş olduğumuz teshhütleri katiyen bozmak fikrinde değiliz.,, HİNDİSTAN: Yeni Kanunu Esasi Kabul Edilmiyor Delhi, 5 (A.A.) — Hint kongre par tisi merkezi komitesi, teklif olunan federal kanunu esasiyi kabul etme meğe karar vermiştir. Komite, mm- taka hükümetlerini ve Hint Milleti- Bİ, halkın isteği hilâfına olarak, bu kanunu esasinin meriyet mevkline konması hususundaki her teşebbü- sü, lüzumu takdirinde idari işbirli- fini kabul etmiyerek, akamete uğrat maya davet eylemektedir. Muşta Zelzele Oldu Muş, 5 (TAN) — Bugün saat 12 44 te şiddetlice bir zelzele oldu. Hasır yoktur, TAN HABERLER | RUSYA: Moskova, 5 (A.A.) — Milano mah kemesi Italyan Ansaldo şirketinin Italyadaki Sovyetler Birliği harici- İye mümessilliğine karşı açmış oldu: ğu dava ile alâkadar talebettiği ihtiyati, hı olmak Üzere kabul ede- İrek Sovyetler Birliğinin Banko di Roma'daki alacaklarına haciz koy- muştur. Gerek mahkemenin bü kararı, ge- rek esassız olan Ansaldo'nun mezkür talebi 7 şubat 1924 tarihli Italyan — Sovyet ticaret anlaşmasını ihlâl ©- der mahiyettedir. Ve yine bu hareketler, İtalyan mü- essese ve firmalarının Sovyet ekono- mi teşkilâtlarına karşı ilerideki keyfi Sovyet Mallarının Musaderesinden İtalya Mesul Tutuluyor ve gayrikanuni icraatının nasıl inki- şaf edeceğini gösterir, o müossasel ki, Sovyet teşkilâtlarına karşı teah-| hütlerini yapmamışlar ve şimdi de Sovyetlerin İtalyadaki mallarını mü- sadere etmek teşebbüsünde bulunu - yarlar. İ Sovyet hükümeti Roma elçisine İverdiği talimatta Milâno adliyesinin İgayri kanuni hareketlerini İtalya hü- kümeti nezdinde şiddetle protesto et- miye, gerek İtalyan - Sovyet ticaret İmuahedesini gerek hukuku düveli ih- İMI eden mahkeme kararının feshini istemiye Sovyetlerin gördüğü zarar- dan doğrudan doğruya İtalyayı me- Sul tuttuğunu bildirmiye memur et- miştir. Son batırılan gemiler Korsanlık Karşısında Hâdiseleri Akdenizde yeni tedbirler alınıyor (Başı 1 incide) tesinin öğrendiğine göre, Aleira'nın bombardımanı dolayısiyle General Francoya şiddetli bir protesto yapı. lacaktır. İngilterenin İspanya sahil. lerinde hiçbir meşru abluka tanıma dığı ve bu sebepten dolayı İngiliz gemici abuk edemiyeceği Francoya bildirilecek. tir. İspanya kara suları dahilinde her- hangi bir millete ait olursa olsun her gemi tevkif edilebilir ve araştırıla- bilir. Fakat üç millik mıntaka hari- cinde İngiliz gemileri İngiliz bahri- yesinin himsyesini istemek hakkını haizdirler. Bu protesto ile İngiltere hüküme- tinin İngilizler tarafından kontrol edilen deniz yollarında görülecek İentyayınt kz, Mapte erisin tırlmasına karar verdiği de Gene rai Franeoyu tebliğ olunacaktır. Barsolon, $ (A.A) — İngiliz New- yaplan hücumler Mısırda Seçim Mücadelesi : Mısırda, yeni seçim için hazırlık yapılıyor. Bugünkü vaziyete göre, İseçim mücadelesi haylt hararetli olacak ve belki de birçok yol açacaktır. Vefd Partisi, seçime iştirak etmiyeceğine dair şam Ankaraya gideceklerdir. | berleri tekzip etmiştir. hâdiselere çikan ha- castel kruvazörü bugün öğleden son ya Aleiranın batması hakkında tah- kikatta bulunmak üzere buraya gel- miş, Alciranın bütün mürettebatı ile ademi müdahale kontrol memurunu da alarak Marşilyaya hareket etmiş- tir, İ Lizbon, 5 (A.A) — Burada üç gün denberi ziyarette bulunan İngiliz filosu Cebelüttarıka hareket etmiş- tir. Bu münasebetle gazeteler Porte- kiz siyasetinin tamamiyle müsta- kil olduğunu ve ananevi İngiliz itti- fak: haricinde Portekiz'in diğer dev- iletlerle de dostluk münasebetlerini idame eylediğini yazıyorlar, En son harp vaziyeti Londra; 5 (TAN) — İspanyanın Cenubunda (OBadahus — Kurtube cephesinde bir haftadanberi şiddet- li muharebeler devam etmektedir Asiler, geçen hafta başında 12 mil ilerlemiş, olduklarını iddia ettikleri halde bugün bu ilerlemeninbeş milli geçmediğini haber veriyorlar. Üç asi tayyaresi bugün Alicanti'yi yeniden bombardıman etmiştir. Estramadora cephesinde Penna- roya mıntakasında Cümhuriyetçiler, Salto Del Gamo mevziini düşmün- dan zaptetmişlerdir. v İngilterede asabiyet İspanya hâdiselerini mevzuu bah seden Fransızca Temps, son gelen nüshasında şunları yazıyor; “İspanya hödiseleri hali hazırda beynelmilel meseleler arasında birin ci derecede yer almaktadır. Kartaca sahillerinde Endymon vapurunun ba. tırİlması, Barselonda yüzlerce tele fata sebebiyet veren hava bombar- dimanı, asilerin işgal ettikleri mintakalirda yeni bir hükümetin teessüsü, İspanyada dahili muhare- belerin doğurduğu buhranları İnki- $af ettirecek alâmetlerdendir. Zaten Teruel civarında yirmi ay- danberi devam eden ve henüz ne şe kil alacağı belli olmıyan o boğazlaş- mâ, dünyanın dikkatini çekmekten uzak kalmamıştı, Muhakkak olan, o Endymon'un torpillenmesi hâdisesi, İngilterede âzami derecede heyecan uyandır. mıştır. Amirallık birinci Lordunun Avam Kamarasındaki beyanatına göre, Yapur torpillendiği vakit Gine s6 burnunun 16 mil açıklarında bu lunuyordu. Haber alâkadar makam ların malâmu olunca derkal dört torpito, tecavüzü yapanı meçhul tah- telbahiri aramak üzere hâdise ma- halline gitmişlerdir. Nyon muahede sini İmza eden devletlerin bilhassa İnazarı dikkatini celbeden bu hâdise 3 ELE Profesör Âkil Muhtar (Yazan: B. Felek) Sırasına göre şahsen, sırasına göre yetiştirdiği talebesinin elile çoğumu- za âfiyet ve sıhhat vermiş olan bü- yük Türk hekimi Akil Muhtarın Pa- ris Tıp Akademisine âza seçildiğini gnzetelerde okuduk. Yalnız bir büyük âlim olmakla kal- mayıp tam mânasile beşeriyeti ve 0- bun izlirap ve zâaflarını anlamış bir hakim olan üstadın Fransa Tıp âle- mi tarafından bu tarzda takdir edil mesi bizim için sevinilecek ve iftihar İ edilecek, bir hüdisedir, Avrupaya gönderdiğimiz bir spor- cumuz beş on rakibini yenerek gale- be temin ettiği zaman duyduğumuz büyük öyüncün yanında, tıp ve İlim âleminde üstünlüğü en salâhiyetlar bir ilim müessesesi tarafından tasdik edilmiş bir Türkün böylece sayılı dünya bilginleri arasına alınması hâr disesi Türklük nâmma yapılabilecek en büyük propaganda hizmetlerinin. başında sayılabil Vaktile ağabeyisi Celâl Muhtar hakkında da yazdığım gibi mütevazi bir memur ailesinin çalışma | vasıta İve imkânları mahdut bir çocuğu olan Akil Muhtar kendi kendine, sırf ze- kii İbilmiyen sa'yile yeti İgisi ve daimi tetebbüleri sayesinde yüksek vukuf ve ihatasmı dostuna ve rakibine teslim ettirmiş bir in- sandır. Hepimizi zaman yaman sıkan ma- işet zarwretini ve beşerin düsebilece- #i müşkül vaziyetleri yakından gör- müş ve hissetmiş olduğu için kendi- sine müracaat eden halsiz ve çaresiz. hastaları içinde çok defn tedavi mas- rafını bizzat üstüne aldığı yoksula. rı İyi etmiye, zenginleri tedaviden fazla ehemmiyet verdiğini bildiğim ve Paris Tıp Akademisinin âzası ara- «na almakla iftihar duyduğunda şüphe etmediğim cok değerli âlimi- miz profesör Akil Muhtara bize yal- mız âfiyet değil bir de böyle emsalsiz iiftih ırsatı verdiğinden dolayı bu- İrada alenen teşekkürü bir borç bil. dim, Bu vesile ile üstada uzun wen ö- mürler ve hayatbahş muvaffakıyed- pr dilerim. ADRİYATİK : Şiddetli Bir Fırfına Hüküm Sürüyor Belgrat, 5 (A.A) — Adriyatik de- nizinde şiddetli bir fırtına hüküm sürmektedir. Garda ismindeki İtal- yan ticaret gemisi Kortehoula Ada- sı civarında batmıştır. Mürettebatı kurtarılmıştır, BEYRUT: Her Tarafa Yen'd:n Beyannameler Atıldı Beyrut, 5 (A.A) — Arap gençlik teşkilâtı her tarafta beyannameler neşrederek İngilterenin Filistindeki hareketlerini protesto etmekte ve Ingiliz mallarına boykot edilmesini halktan istemektdir, zatinde çok elim olduğundan B. Eden Londrada derhal İtalyan ve Fransız sefirlerile Akdenizi kontrol eden kuvvetlerin kadrolarında yapıl ması icap eden ilâveleri konuşmak ü- zere temass girişmiştir. Deniz amirallığı tarafından açıl. mış olan tahkikat neticeleninciye kadar herhangi bir tahminde buluna rak mesulü tayin etmek imkânsız- Idar, Geminin kömür yükü Cümhuri- yetçi İspanya topraklarına çıkarıla- cağına göre darbenin asi İspanyol- lar tarafından yapıldığı tabiidir Bu nunla beraber herhangi bir kanaste varmak için Londraya gelecek fenni raporlara intizar etmek mecburiyeti vardır. Şimdilik Akdenizde korsanlık fa- sliyetinin tekrar almış çürümüş ol. duğu şüphesizdir. Hayli zamandan- beri herhangi bir hâdisenin cereyan etmemiş olmasından dolayi kontro- lü gevşetilen bu mintakada tedbir. lerin yeni baştan ve daha sıkı şart lar içinde alınması icap ettiğini son hâdise Nyon anlaşmasını imza eden devletlere anlatmaktadır...