22 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Ali Haydar Mithat No.53 Padişahın oturduğu dairenin çamlı kapısı birinci kapıya hispet- Ie çok dardı. Ancak bir adam ge çebilecek derecede idi, İçe: sütunlaria süslenmişti Her tarafta ayna vardı. Sofranın yanındaki kapı açıldığı zaman bü yük bir salonla karşılaştım. Eşya- #1 on dördüncü Lül sisteminde idi. Bir köşede bir kanepe, bir koltuk ve halı ile örtülü bir masa vardı. Duvarın burlara yakın olan kısmı yesil bir perde ile örtülmüştü. Abdülhamit bir jaketay, yani bizdeki tabirle bir bonjur giymiş ti. Kıravatı garbin en son modası- na göre idi. Başındaki fes olmasa, şık bir Garp diplomatına benzeti- lebilirdi. Kalın sesiyle ismimi tekrar ede- rek beni kapidan karşıladı ve o- turttu. Mukaddemeye ihtiyaç duy madan hiddetli bir sesle dedi ki: — Sizi âyana geçirdim. İstifa et- tiniz. Madride sefir olarak gönder- mek istedim. Onu da reddettiniz. Şimdi sizi Londraya sefir yapıyo- rum. Zannedersem bu defa da red- aetmiyeceksiniz. yağa kalktım. Teşekkür et- tim. Sonra şu cevabı ver- dim: — Müsasdelerile hiç bir resm, sıfat kabul edemiyeceğim. Mem- lekete resmi bir $ıfatım olmadan hizmete devam edeceğim. Zaten Avrupaya hareket etmek üzere yim, — İHareketinizden haberim var. Fakat niçin resmi bir sıfnf kabul etmiyorsunuz? — Bir taraftan sadrâzamla, di- ğer taraftan > Ahmet Rıza Beyle anlaşmıya imkân görmüyorum, — Sadrâzam benim emrime tâ- bidir. Ahmet Rıza Bey mahdut fi- kirli bir adamdır. Kendisine faz- la derecede ehemmiyet verme- mek lâzımdır. Maksadım, sizin beni İngilterede müdafaa etmeniz dir. Bilirim ki İngilizler szii se verler ve sözünüze kiymet verir- ler. Fazla olarak ta babanıza kar- şı büyük bir sevgi ve itimatları vardır. Mademki Avrupaya resmi bir sıfatınız olmadan gitmiye az- mettiniz ve orada beni elbette mü- dafan edeceksiniz, ben de gtime- mize müsaade edeceğim. Size tev- di edeceğim vazifeye dikkat edi- miz: Ben kanunu esasiye sadıkım. Sadakalimi işte “Kasemle,, tekrar e diyorum. Siz de bunu İngilizlere karşı teyit edersiniz. Imanyaya karşı olan siya- setimde ne kadar aldandı- ğımı bugün itiraf ediyorum. Si- Yasetimi değiştirdim. İngilizlerin arkasından gideceğim. Memleke- tin selânetini İngilizlerle bera- ber hareket etmekte görüyorum. Zaten Alman siyasetinin ne oldu- ğunu anladım. Maksatları, Avus- turyayı Selâniğe sevketinek, ken- dileri de Tiryesteye inmektir. Bu suretle Adriyatik denizini kon- trolleri altına alacaklardır. Kendi. lerine ir maksat üzerine bizi ber dakika feda edebileceklerine kanaat getirdim. Fransızlara ge- lince kendilerine itimat etmek ca- iz olmadığını türlü türlü vakalar isbat etti. İtalya da Trantin mese- lesinde Avusturya ile anlaşarak Arnavutluğu işgal etmek İstiye- cektir. Halbuki İngiltere bu gibi mi- rasların peşinde koşmâz. Bunun için onlarla beraber yürümekte se lâmet vardır. Siz de kalkar. İngil- tereye gidersiniz. Oradan benimle doğrudan doğruya muhabere ede- ceksiniz. Mektuplarınız, mührünüz altında doğrudan doğruya benim elime gelecektir. Benim mektupla- rım da mühürlü olarak size gönde- rilecektir. Bu muhabere $efaretin (Tercüme ve iktibas hakla mahfuzdur.) Abdülhamitle Yaptığım Üçüncü Mülâkat haricinde ve onların haberi olma- dan cereyan edecektir. Babanıza karşı takdirlerimi tek Tar ederim. Şurasını da unutma- yınız ki felâketine sebep ben de- ilim, düşmanlarıdır. Kğ yemle Almanyaya da uğrayacağımı bir maksat altında söyledim. Bunun üzerine Abdülhamit ilâve etti: — Almanlar beni bilirler. İster. seniz size bir mektup vereyim, şimdi Korfoda bulunan Almanya İmparatoruna götürürsünüz. O aralık bürümeüğe sarılmış, ö- zeri mühürlenmiş it içinde bir cezve ve zarflı iki can getirdiler. Abdülhamit mührü kınp kahveyi fincanlara boşalttı. Bunlardan bitini eliyle benim ta. | rafa doğru itti, — Kahve içmem, dedim. Taaccüp ve hiddetle yüzüme baktı. Fazla bir söz ilâve etmedi. Benim aklım, yanımdaki yeşil per dede idi. Burada bir pencere mi, bir kapı mi vardı? Bu sırada be- ni gizlice gözetliyenlerin karşısın- da mı bulunuyordum? Mi bu perdenin arkasın. da; Abdülhamidin bana gösterdiği teveccühün düzme ve yâlan olduğunu saniyesinde isbat edecek bir delil varmış: Babamın, çirkin bir karikatür şeklinde bir resmi... Bun e olduğunu âncak hal'den sonra gördüm. Mülâkat oldukça uzun sürmüş- ti. Bir sinir buliranı halinde idim. adişah gitmeme müsaade etme- den syağa kalktım. Veda ederek geriye doğru çekilmyie başladım Oda kapısının önüne geldiğim za- man dedi ki: — Böyle gayri tabii zamanlar- da sizi yanında görmeyt isterdim. Fakat gitmekte ısrar ediyorsunuz. Buna mâni olamadığıma mütees- #irim. Selâmetle gidiniz. Mektup. larınızı Ingiltereden beklerim.,, (Arkası Var) ER Fenerlerin Tamir MasrafıTenzilEdilecek | Fenerler idaresi, Tahlisiye idaresi- ne 120 fener devredecektir. Bunlar- dan çoğunun tamire mühtaç bir hal- de bulunduğu tesbit edilmiştir. Tah- lisiye mühendislerinden Haminin re- isliğinde bir heyet, fenerleri devir al mak üzere şu günlerde hareket ede- tir. Fenerlerin tamir masrafları, idareye verilecek 500 bin liradan ten- Zil edilecektir. Açıkta kalan memur. ların birer senelik ikramiyeleri de bu paradan kesilecektir. Rıhtıma Düşen Bir Vapur Dün sabah Karadenizden limanımı- za gelen İngiliz bandıralı İlarya va- puru, Kuruçeşmede Anadolu vapuru nun Üzerine düşmüştür. İlaryanın per yanesi, Anadolunun zincirlerini ko- pardığı için gemi irtibalsız kalarak sahilden ayrılmış, sonra tekrar bağ- lanmıştır, Hasar, olmamıştır. Halici Kim Temizliyecek? Halicin günden güne dolduğu gö rülmektedir. Kısa bir zaman sonra Haliç vapurlarının bazı iskelelere uğ- Tayamıyacakları, havuzlara girecek gemilerin de manevra sırasında müş külâta uğrayacakları anlaşılıyor. Fa- kat, Halicin hangi daire tarafından temizlenmesi Lizimgeldiği henüz tes- bit edilemmeiştir. Bu işin yakında bir karara bağlanacağı zannedili- yor. Kuruçeşme Depoları Kuruçeşme kömür depolarına ait kati proje bugünlerde gelecektir. Projede, esaslı değişiklikler olmuştur. Antrasit deposunun önüne saatte 200 ton kömür verebilecek bir ana kule tepsi BELEDİYEDE : Mezbaha Resmi Kilo Başına Alınacak Belediye İktısat Müdürü Asım Sü- reyya, Ankaradan dönmüş, et fiyat. larının ucuzlatılmasını temin edecek | tedbirler hakkinda tetkiklere başlan- İ mıştır. Bu tetkikler on gün kadar sü- | recek, esas faaliyete Şubatın ilk bat-| tasından sonra başlanacaktır. Asım Süreyya, Ankarada yalnız et işiyle uğraşmıştır. İleride diğer maddelerle meşgul olacaktır. Diğer taraftan şimdiye kadar hayvan başı- na alınan mezbaha resminin bundan sonra kilo üzerinden tahsili için be- lediye hazırlıklara başlamıştır Bu ha İzırlık ta et fiyatlarının ucuzlatılma- sına ait bu kararın tatbikile beraber | yürütülecektir. İktisat Müdürlüğü, dünden itibaren bilhassa bu bakım- dan çalışmaktadır. Otobüslerde Yeni Levhalar Belediye, bütün otobüslerin ön ta- raflara büyük beyaz levhalar üze rine siyah iri harflerle yazılmış bir halde otobüslerin işledikleri yeri gös- İ teren levhalar asılması mecburiyetini koymuştur. Verilen mühlet dün bit- miştir. Mahalle Mümessillerine İkramiye Yol vergilerinin doğru bir şekilde tahakkuk ettirilmesini temin için be- lediye 938 bütçesile amele mümes- illerine bu vergiler için ikramiye verme usulünü koymayı kararlaştır. mıştır. li Fenni Zeytinyağı İstihsali İçin 2 Fabrika Lâzım Aydın, (TANI — Bu. İstihselâtta ve mahsulün iyileşmezin de evkaf idaresi, mühim bir âmil ve| örnek olmaktadır. Evvelce dağlarda, orman aralarm- da kendiliğinden yetişen delice zey- tinlere kimse ehemmiyet vermez, hat tâ bunlar kesilip kullanılırdı Halbuki, şimdi köylü deliceleri aşılayıp kendi toprağına dikmekte, fazlasını da bah İçe ve tarla sahiplerine satarak ovada | da zeytin yetiştirilmesine hizmet ey- lemektedir. Böylelikle san yıllarda O- vabahçe ve tarlalarında çok miktar- da zeytin ağacı yetiştirilmiştir. Ay- dmda zeytincilik yalnız miktar nok- | tasından değil, kalite bakımındanda İ inkişaf eylemektedir. Bunda da ev- kaf idaresi önayak olmuştur. Burada en büyük zeytin müstahsi- Y olan vakıflar idaresi, mevcut 80 bin ağacı muntazam ve bilgili mesai ile 200 bine çıkarmış bulunuyor. Bu yıl piyasanm düşük olması hasebiyle ev- kaf idaresi zeytinlerini satmaktansa kiraladığı iptidai bir fabrikada 2ey- tinyağı istihsalini tercih etmiştir. Bu yağların az asitli, lezzetli, hulâsa hak kıyla revaç bulacak ve söverek yeni- 1ecek ayarda olduğu görülmüştür. Bu da, zeytinlerin vaktinde aralanması, diplerinin açılması ve çapalanması lâ- zm geldiğini, böylece ağidi az ve mü- kemmel zeytinyağı alınabileceğini is- pat eylemiştir. Bugün Aydının fenni iki zeytinya- ğı fabrikasına ihtiyacı vardır, En bü- yük müstahsil sıfatiyle evkaf idaresi bu fabrikaları kuracak olursa hem kendi zeytinleri için istifade edeceği. ne, hem de halkın zeytinlerini sıkmak suretiyle hatır: sayılır bir varidat kaynağı temin eyliyeceğine şüphe yoktur. Evkaf idaresinin bu ihtiyacı ve menfaatini göz önüne getirip ha- rekete geçmesini beklemek lâzımdır. Diğer taraftan, Aydmda salamura zeytinciliği hiç inkişaf edememiş bu- Hunuyor. Hükümet bir mütehassıs gönderecek olursa, zeytinciliğimizin bu bakımdan da ilerlemesi mümkün olacaktır. Halk, bunu dilemektedir. —— ———— konulacak ve 22,000 metre mikâplık büyük deponun önüne bir kömür mü naklât köprüsü inşa edilecektir. Depolar, ihtiyatlarile beraber yedi tane olacaktır. Ayrıca bir de Biriket fabrikası kurulanaktır. kapandı Eminönü mıntakasında yiyecek içecek satan yerlerin kontro- lüne sıkı bir surette devam edi- liyor. Dün, hu muntaka içinde- ki bütün kahvehane ve gazinolar | bir doktorla iki memur tarafın- dan teltiş edilmiş, hem dükkân-| İlarla ocakçı ve garsonların te- mizliğine bâkılmış, hem de pişir- | dikleri kahve ve çaylardan nü- İl müneler alınmıştır. Diğer taraf. İl tan kuyu suyu kullandığı için iki fırın dokuzar gün, pislikten dolayı dört lokanta, bir yağcı ve İİ hileye saptığı için de bir yağcı | ve İ MAARİFTE : Mekteplerde Grup Usulü Tatbik Edilmiyecek İlk tedrisat kanununa rağmen ba- nı ilkmekteplerin dördüncü ve beşin- ci sımflarında grup usulünün tatbik edildiği anlaşılmış, bu gibi mektep- lerde 'her sınıfın bütün derslerinin bir muallim tarafından idaresini te- min edecek şekilde lâzımgelen deği- #ikliğin derhal yapılması bildirilmiş- tir. Ticaret Mektebi Yıldönümü Yüksek İktısât ve Ticaret Mekte- binin kuruluş yıldönümü münasebe- tile çekilen tazim telgraflarma Bü. yük Şef Atatürk ve Başvekil B. Ce- 1âl Bayar, şu cevapları vermişlerdir: BAY ŞUKRU BABAN YUKSEK IKTISAT ve TİCARET MEK 'TEBI DİREKTOR VEKİLİ "Mektebinizin kuruluşunun yıldöni İ stile hana karşı gönterilen temiz rekoltesi 10 milyon kiloyu bulmuş > İL SİNİR ATATURK Mektebin mezun ve talebelerile tarafınız dan hakkımda gösterilen duygulara teşek kür eder, cümlenize başardar dilerim, BAŞVEKIL: C, BAYAR Vekâlet Emrine Alınmamış Kadıköy Birinci Kız Orta Mektebi Müdürü Feridunun vekâlet emrine alındığı yazılmıştı. Maarif Müdürlü. | günden bize bildirileceğine göre, bu İhususta ne Kültür Direktörlüğüne, | ——— İne mektep ideresine hiç bir tebligat yapılmamıştı Ecnebi ve Ekalliyet Mekteplerinde Ecnebi mekteplerinde okutulmak- ta olan ahlâk dersinin bundan sonra yalnız ecnebi tâbiiyetinde bulunan ta» lebelere gösterilmesi, mekteplere bil- dirilmiştir. Azlık ve yabancı okullarının mü- dür muavinleri, pazartesi günü Maa- rifte mühim bir toplantı yapacaklar, mekteplerin tedris vaziyetini görü- şeceklerdir. # Ölen muallimlerin silelerine yar dım cemiyeti, yıllık kongresini bu a- yın 29 unda Üniversite konferans sa- lonunda yapacaktır. * İlk tedrisat muallimleri için çocuk bakımı, resim, beden terbiye- si ve aile bilgisi için yeniden birer kurs açılmıştır. X Masrif inzibat meclisi, dünkü toplantısında beş muallimin cezalan- dirılmâsına karar vermiştir, Iki Paket Eroini Yuttu Fakat.. Gümrük muhafaza teşkilâtı me- murları, Şükrü isminde birini Hay. darpaşada şüpheli vaziyette dola- şirken görmüşler, üzerini aramak istemişlerdir. Şükrü, yakalanacağı- Bı anlayınca cebinde bulunan iki paket eroini hemen yutmuştur. Memurlar, Şükrüyü doktora gö- türmüşler, eroin paketlerinin mi- desinde bulunduğu tesbit ettirdik- ten sonra kendisine müshil ver- mişlerdir. Paketler, olduğu gibi a- lınmıştır, Yapılan muayenede bun ların içinde eroln bulunduğu tesbit edilmiş, Şükrü, beşinci Asliye mah- kemesi Müddelumumiliğine veril miştir, POLİSTE : ,Kurtuluşta Bir Sabıkalı Öldürüldü Evvelki gece Kurtuluşta bir cina. yet olmuş, Genç bir adam tabanca ile öldürülmüştür. Vakanm tafsilât Şu. | dur: Sabahm erken bir saatinde işine gitmekte olan Cemil isminde bir bah. İ| çivan, Kurtuluşta Tepeistinde, Akre pobun gazinosunun arkasmdaki yol - dan geçerken, bir adamın yüzükoyun, İl kanlar içinde yattığını görmüş, he - || men Kurtuluş polis karakoluna haller vermiştir. Hâdise yerine gelen zabıta memur. ları, 30 yaşlarında kumral bir adamın ensesinden vurularak öldürülmüş ol. duğunu görmüşlerdir. Cesedin üze. rinde lâcivert bir caket, ayağmda kurşuni renkte bir kilot ve eski lâs tikler vardır. Cebinde 30 lira kadar bir para, yarısı içilmiş bir paket si. gara bulunmuştur. Maktulün ayakka bılarında saman ve gübre pislikleri görülünce, civardaki mandıralardan birinde çalıştığı zannedilmiştir. Fa kat, bu mandıralarda çalışanlar mak tul tanıyamamışlardır. Yapılan muayenede katilin çok ya. kım bir mesafeden teş ettiği anlaşıl. mıştar. Kurşunun girdiği tarafta ba- rut yanıkları vardır, Mesoleden haberdar edilen müddet. umum! muavini Feridun ile emniyet ikinci şube cinayet masası memurla. rı, büdise yerine giderek tahkikata başlamışlardır, Adliye doktoru En. ver Karan ceşedi muayene etmiştir. Dün akşam geç vakit cesedin, Ana doluhisarında oturan sabıkalı hirsiz » olduğu tespit edilmiştir. Saldin bu el- varda hırsızlık yaparken öldürüldü - İ ğü tahmin edilmektedir. Kuvvetli iz. İler üzerinde yürüyen zabıta, katili şiddetle takip etmektedir. İhtiyar Dilenci Öldü re iken kurtarılan Aleksandr isminde ki 70 lik ihtiyar, diin hastanede öL müştür. Kolları bileleelrinden kesik o- lan bu kör ihtiyar, sahilde dolaşırken müvazenesini kaybederek denize yu. varlanmıştır. Aleksandrın, dilenerek geçindiği anlaşılmıştır. MÜTEFERRİK : Tütün Konferansı Bir Hafta Sürecek Tütün konferansı, dün öğleden ev- vel toplanarak çalışmalarına devam etmiştir. Konferans, bir hafta kadar sürecektir. Murahhaslar, İnhisarlar Umumi Müdürü Mithat Yenelle tütün işleri müdürü Adnan Hâlet Taşpınarın re- fakatinde olarak, tütün depolarını gezmişlerdir. Müşterek Demiryolu Tarifesi İda müşterek demiryolları tarifesi tes biti için. Peştede bir konferans açıl- mıştır. Konferansta memleketimizi temsilen, Devlet Demigyollraı Tarife- İler Dairesi Reisi Naki hazır bulun- maktadır. Konferans, bir hafta ka- dar çalıştıktan sonra kapanacaktır, Nazım Hikmet Tevkif Edildi Şair Nâzım Hikmetin Nişantaşın- daki apartmanmda, evvelki akşam a. rama yapılmış ve kendisi komünistlik tahrikâtmdan suçlu olarak tevkif €- dilmiştir. Nâzım Hikmet hakkında bu yolda bir zabrt tanzim edilmiştir. Nâzım Hikmetin Ankaraya gönderile rek orada muhakeme edileceği haber verilmektedir. İçme YURTMAŞ ie Sevgili yurdanun porta- / kal, ölen gibi ilki ei larının zamanıdır. Bunlar 4 sağlık ve kuvvet kaynağı- dır. Bol, bol ye. Ulusal Ekonomi j ve / Arttırma Kurumu 4 a Merkezi Avrupa devletleri arasın- | Ankaradan Telefon ve Telgrafla Otobüs e Tahkikatı Yeni Safhada Ankara, 21 (TAN muhabi- rinden) — İstanbulda otobüs ruhsatiyesi verme işlerindeki yolsuzluğu tetkik etmek üze- re İstanbula gönderilen mül- kiye müfettişlerinden gelen tetkik raporları, Dahiliye Ve- kâletince inceden inceye tet- kik olunmuştur. Vekâlet, tet- kik raporunda zikredilen bazı hususlar Oüzerinde bilhassa durmuş ve bunları tahkika muhtaç görmüştür. Bunun/üze rine rapor, aynen İstanbulda bulunan Mülkiye Teftiş Heye- ti Reisine gönderilmiştir. Müfettişler tahkik safhasını da bir an evvel ikmal ederek Ankaraya yeni bir fezleke göndereceklerdir. Bu rapor- da, İstanbul Belediyesindeki alâkadar memurların yolsuz- luk işindeki alâkaları da tes- bit edilecek ve icap ederse haklarında sual açılacaktır. Yeni Posta Vapurlarımız Ankara, 21 (Tan muhabirinden) — Almanyada inşa edilmekte olan 14 posta gemisinden büşka hükümet 10 gemi daha yaptırmıya karar vermiş tir, Bu gemilerin on milyon Türk Hira sına çıkacağı tahmin edilmektedir. Önümüzdeki marttan itibaren peyder pey teslim edilecek 14 gemiden onu Denizyolları işletmesi, ikisi Akay, iki lardan Rizeli Mehmet oğlu Saide ait| si de İzmir liman işleme idaresi için ssmarlanmıştı, Fakat gerek bunlar, gerek yehi 1. marlanacak on vapur tebiatile Deniz banka intikal etmiş bulunmaktadır. Yeni gemilerin projeleri Iktısat Vekâ letinde tetkik ödilmiöktedir. "71 Kaçakçı Tutuldu Ankara, 21 (A'A.)' — Geçen "tir bafta içinde gümrük muhafaza teşki lâtı, ikisi ölü yetmiş bir kaçakçı, altı yüz doksan altı kilo gümrük kaçağı, on sekiz bin iki yüz altmiş-dokur'def ter sigara kâğıdı, otüz dokuz Türk 4 rası, yedraltm lira, bir tüfek, üç mer 74f; bir kayık ile yirmi fki kaçakçı kay vanı ele geçirmiştir. MLEK N İki Suçlu Tutuldu Antalya, 21 (Tan muhabirinden) — Hakkı isminde birini ağır surette ya. ralıyan Sadık ve Süleyman adında Beyşehirli Nuri Konya Emniyet mü- âlrlüğü târafından aranıyordu. Iki katil de, sahte nüfus kâğıdı ile dola gırken burada yakalanmıştır. | BİRKAÇ SATIRLA ecel Karol vapuru yolculardan R Triyenin üzerinde deklire harici 60 lira ve bir parça kumaş bulunarak bak kmda tahkikata başlanmıştır . gerin Tearet oiamm Türk meh süllerine ait İstediği yeni nümüneler Berline gönderilmiştir, . (K srokür köprüsünün dört tarafındaki kulâbelerin yıkılması işi bir mite ahhide verilecektir, TAKVİM ve HAVA 22 İkincikânun 1938 CUMARTESİ Kasım 76 Rumi: 1354 Tkincikânan? 9 12,25 1112 536 Jinday O Gün:si Arabi: 1357 Zilkâde: 20 Güneş: 1.20 — Öğle Tirindi: 14,57 — Akçam: Yatsı: 18,47 — imejki YURTTA HAVA VAZİYETİ Dün, Trakya, Kocaeli, Urfa, Karadeniz kıyıları kısmen, diğer yerler fazla bulutlu Sivas civarı sisli olarak geçm ştir: Rüzgürlar Egede şimalder. Karadeniz kt yılarmda cenuptan orta kavvette esmiş, di ğer yerlerde sakin kalmıştır: Dün Istanbalda hava kısmen bulutlu geç miş, rüsgür şimali şarkiden ve saniyede 3 metre hızla esmiştir: Sant 14 te bazomet Te 764,5 milimetre, hararet en çok 8,6 ve en az erir santigrat olarak kaydedilmiş dir: