8 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Ali Haydar Mithat - (Tercüme ve iktibas bhakkı mahfuzdur,) İki Kitabın Her Tarafta Uyandırdığı Alâka —393— 902 senesinde İngiliz Başve- kili Cembell — Bannermen İle bir yerde karşılaştım ve dedim ki: — Türk halkı arasında İngiliz- lere karşı sevgi hiç eksilmemiştir. İngiltereye hürriyetin beşiği gözüy le bakmak, memleketimizde bir an ane hükmündedir. Bize karşı olan Ingiliz siyaseti neden temelinden değişti? — Bizi Şarkta kuvvetli bir Tür kiye alâkadar eder. Abdülhamit is tibdadının yıktığı, zayıf bir Tür- kiyeye karşı hiçbir alâka duymu- yoruz. Zaten Mısırın işgali de gö- rüşümüzü değiştirmiştir. Maksat Basra yolunu temin ise buna başka yoldan da imkân vardır. Görülüyordu ki Abdülhamidin istibdadı Türkiye için en kıymetli bir dostluk olan İngiliz dostluğunu kökünden çözmüş, yıkmıştı. Bir hatıra haline düşen eski dostluk hislerini hiç olmazsa biraz canlandırmak” makşadiyle baba- mm siyasi hayatını ve hatıraları- nı İngilizce olarak neşrettim. Bu kitap İngilterenin en meşhur tabi- lerinden D. Murray tarafından bas tırıldı. Kitabm — mukaddemesine Parlâmento âzasmdan, Şark bilgi- leri âlimi Butler yazdı. —— ser, umumi bir alâka uyan- dırdı. Bütün dünya gazete- Jeri, bu münasebetle babamın ha- yatı, Türkiyedeki canlanma hare- ketleri eski Türk — İngiliz dostlu ğu hakkımda yazılar yazdılar. A- vustralyaya, Yeni Zelanda kadar bütün dünya gazetelerinde çıkan 'bu yazıları da ayrı bir cilt halin- de toplayıp neşrettim. © İngiltere Kralr Yedinci Edvard, 6 ve 26 Birinciteşrin ve 3 İlkkânun 1903 tarihiyle gönderdiği üç mek- tup ile kitap hakkmda düşüncele- rini bildirdi ve babam hakkmdaki dostluk hatıralarını tazeledi. Ame- rika Cümhurreisi Teodor Roosevelt- ten, İngiliz Başvekilinden ve diğer devlet adamlarmdan da derin alâ- ka gösterir mektuplar aldım. İngilterede hayat pahalı geliyor du. Geçim membalarım dardı, Be- raberce çalıştığım Hüseyin Toson Beyle beraber 1905 senesinde İs- viçrenin Cenevre şehrine naklet- tim, Orada babamın siyasi hayatı- nı Türkçe olarak yazmıya karar verdim. Kitap, 350 sayfalık olarak Abdullah Cevdetin İçtihat matba- asında cıktı. Her tarafta çok rağ- bet gördü, Hele vatanın içinden çok istendi. Rusya ve Kafkasya 'Türkleri de derin bir alâka göster diler. B u kitaba dair bana mektup gönderenlerden biri, Yusuf lAkçora idi. Mektubu Kazandan ge- liyordu. Meşhur Türk bilgileri âli- mi Vamberiden de dikkate değer bir mektup aldım, Babam hakkın- daki hatıralarını anlattıktan sonra mektubunu şu sözlerle bitiriyor- du: “Sultan Hamit, muhitine uy- gun olarak zalim doğdu, zalim öle- cektir. Bakalım milletinizi esirlik zincirinden kurtarmıya kim mu- vaffak olacak? Bunu Allah bilir.,, | Sami Paşa Zade Sezai Bey mek- tubunda şöyle diyordu: “Bu kitap milletin ebedi bir iniltisi halinde kalacaktır. Buna dair düşünceleri- mi Şürayı Ümmet gazetesinde ya- zacağım. Size de bir nüsha gönde receğim.,, Prens Sabahattinin mektubu şu sözlerle bitiyordu: “Mithat Paşa- nın hayatı millet için bir fazilet dersidir. Bu hayatım hatırasımnı canlandırmakla vatana büyük bir hizmette bulundunuz.,, Kitabm neşrinden biraz sonra Cenevrede garip bir hâdise oldu. O zamanki Cenevre şehben- derinin adı Haydardı. Türkiyeden bana gönderilen mektüp nasılsa o- açık olarak gönderilmişti. Mektup ta benim için hayati bir meseleden bahsediliyordu. Konsolosun bunu bilmesi Türkiyeden gizlice para ge- tirtmeme set çekiyordu. Ertesi gün İsviçre gazetelerine açık bir mektup gönderdim. Hay- dar Beyin konsolosluk değil, hafi- yelik işleriyle meşgul olduğunu, kendisine ait olmıyan mektupları postadan aldığını yazdım. Haydar Bey bu mektubu şahsına hir teca- vüz diye karşıladı. Aleyhime dava açtı. Bu dava aylarca İsviçre hal- kınm dikkatini topladı. Muhakeme salonu daima dolu idi. Avukatım İsviçrenin en meşhur avukatlarından B . Raisin idi, Ben- den hiçbir ücret istememişti. Mahki de davanın an- latırken, Mithat Paşanın hizmet- lerinden, Abdülhamidin babamı na- sıl boğdurduğundan bahsetti. Ga- zeteler bu sözleri tekrar ettiler, Abdülhamit İsviçrede böyle velve- leler kopmasından hoşlanmadı, be ni ve arkadaşım Hüseyin Tosunu î;lviçneden çıkartmayı aklına koy- (Arkası Var) İç Ticaretimizde Görünen İnkişaf Iç ticaretimizin günden güne büyük bir ivticaf ğösterdiği tesbit edilmek tedir. Devlet demiryolları nakliyatı nın grafikleri bunu açıkça ortaya ko yuyor. 1930 senesinde 83398 baş hay van, 945 bin ton eşya, nakledilmişken, 1936 da bu miktar 245602 baş hay van 2 milyon-109 bin ton eşya olarak | / tesbit edilmiştir. Yolcu nakliyatı da bir yıl evveline göre, yüzde 35,89 nisbetinde, eşya nakliyatı yüzde 1,83, hayvan nakli yatı da yüzde 96,03 nisbetinde art miştir, 1937 yılmın 9 aylık eşya nak liyatı 2193563 tondur. Halbuki 1936 yılmın 9 aylık yekünu ancak 1558499 tondur. p B ŞAİ AÖ eti LA 8 Otelcilik Sergisi İçin Bu ay içinde Prağda beynelmilel bir otelcilik sergisi açılacaktır. Ser gide, dünyanın her tarafındaki bey nelmilel turistik evsafı haiz otellerin neşriyatı teşhir edilecektir. Beynelmi lel komite, İstanbul turizm bürosuna da müracaat ederek otellerimizin neş riyatmdan nümuneler istemiştir. ida K LeNRE: KA İzmir - Bursa Telefonu İzmir, (TAN) — .Şehrimiz ile Bursa arasında telefon muhaveresi temin edilmiştir. Manisa ve Balıke sirle konuşmaları sıklaştırmak için telefon tesisatına daha iki devre ilâ vesine lüzum görülmüştür, PN İN B Egede 33 Nilyon Kile Tütün Satıldı Ankara, 7 (TAN) —'Ege mıntaka. sında bugüne kadar satılan tütün mik tarı 33 milyon kiloyu bulmuştur. Bu seneki rekolte 37 milyondur. 'Malatyada Trahom Azalıyor Malatya (TAN) — Trahom müca dele teşkilâtı iyi çalışıyor. Büyük köy lerde kurulmuş olan daimi teşkilât sayesinde, gerek burada ve gerek köy lerde trahom çok azalmıştır. — Sürmenede Tefftişler Sürmene (TAN) — Trabzon def terdarı ve hususi muhasebe müdürü buraya gelmişler, Maliye ve Hususi Muhasebe işlerini teftişe başlamışlar dır. Bir kontrol memuru da tapu mu amelelerini teftiş etmektedir, 'Trab zon fındık mütehassısı Kâzım, fındık ağaçlarını muayene etmek üzere bu raya gelmiştir. Ankara hukuk mezun larından Osman, yeniden ilâve olunan hâkim muavinliğine tayin olunmuş ir Eroin Davası WNeticelendi Asliye beşinci ceza mahkeme. si, dün mühim bir eroin kaçakçı. lığı davasmı neticelendirmiştir. Hâdisenin, Militiyadis, Aram is. minde iki suçlusu vardır. Bunlar, geçen sene Hacı Osman bayırın. daki bir de ele geçmişti. Mahkeme, bu davayı dün bitir | miş ve her ikisinin de suçlarını sabit görmüştür, Militiyadis, bir sene 6 ay hapise ve 2163 lira ağır | para cezası ödemiye mahküm ol muştur. Aram da bir sene hapis | yatacak ve 1329 lira ağır para ce zası ödiyecektir. eroin imaline mahsus bazı aletler | Boğaz ve Liman Yine Dğnizbaâk_ Geçiliyor Denizbankın İstanbul teşkilâtı için önümüzdeki hafta hazırlıklara başla nacaktır. İktısat Vekâleti nakliyat umum müdürü Ayet Altuğ, bu işle meşgul olmak üzere şehrimize gele cektir. Haber verildiğine göre, Ayet ğine getirilmesi takarrür etmiştir. Umum müdürlük için henüz kati bir malümat yoktur. Denizbank muhasebe teşkilâtı için niz yolları idaresi, eski hesapların ka tf tasfiyesine çalışmaktadır. Diğer de niz müesseselerinde de bu yolda bir faaliyet vardır. Diğer taraftan, deniz ticaret mü dürlüğü, hazirandan itibaren umum müdürlük halinde çalışacaktır. Bu değişmeler kadrolarda fazla bir tadi. lâta sebep olmıyacaktır. p İNi B , Dolmabahçe Sarayının Tenviri Dolmabahçe sarayınm cepheden tenviri için yeni tesisat yapılmıştır. Sarayın deniz tarafı, parmaklıkların dibine konulan projektörler vasıtasi. le ve binanın her tarafına ayni mik. tarda ziya verilmek üzere aydınlatıla caktır. Projektörlerin tecrübeleri ya. pılmış ve muvafık görülmüştür. ——— Yeni Afiş Kuleleri kuleleri için bir tip kabul edilmiştir. Elli tane kule yapılacaktır. Bunların yerleri de ayrılmıştır. Fakat kuleler, gerek para meselesi, gerek projenin bir defa da mütehassıs Prost tarafın dan tetkik edilmesi için Haziranda ya pılacaktır. A M B U ; Sadabat Paktı Devletleri lanacaklarını haber verirken, verilmiş bir karar da yoktüur. Topkapı Maltepesinde 2 Ev Soyuldu de birkaç hırsızlık vakasıi olmuştur: Takkeci mahallesinde bir Ermeni kadının evi dört gün evvel meçhul kimseler tarafından soyulmuştur. Bir kaç gece evvel de, demir parmaklık. ları kesmek suretile Maltepede tüc . car Mehmet Tacettinin köşküne hır. sızlar girmiş, bir sürü eşya toplayıp götürmüşlerdir. Jandarma, bu hâdiseler hakkında tahkikata başlamıştır. RESE YA T VNS ÇUĞAR y Tek Biletle Seyahat Usküdar tramvaylarında gidilen is tikamette, nekadar tramvay değiştiri lirse değiştirilsin, tek biletle geyahat edilmesi hakkındaki proje kabul edil miştir, Yakında, bu yeni şeklin tatbi İçinFaaliyete yapılan hazırlıklar - ilerlemiştir. De- Şehrimizde yenîdeâ yapılacak afiş Sâdabat paktı devletleri Hariciye Nazırlarının ilkbaharda Kâbilde top. dört devlet erkâniharbiye reislerinin de bu nu müteakip toplanmaları ihtimalin « den bahsetmiştik. İran sefaretinden verilen malümata göre, erkâniharbı. ye reislerinin toplanacakları hakkın. daki haber doğru değildir ve şimdilik Topkapı Maltepesinde son günler. Balıkhanede günün Boğaziçi ve liman, dün de balık isti lâsma uğramıştır. Fakat, bu seferki balık akını birkaç gün öncekilerle kı. yas edilemiyecek kadar fazla olmuş tur. Kıyılarda büyük, küçük birçok kimseler, bol bol ve kolayca balık av lamışlardır. Dün balıkhane, balıktan geçilmez bir hale gelmiştir. En çok hamsi, us. kumru ve palamut tutulmuştur. Dün Hamsinin kilosu bir kuruşa kadar ve Altuğun Denizbank müdür muavinli. | "İlmiştir. Hattâ akşama doğru kilosu 20 paradan hamsi satıldığı görülmüş tür. İstavritler, kilosu 15-20 kuruştan müşteri bulmüştur. Çinakop fiyatla Balık Akını_na Uğrağl hararetli satışları rı 15 kuruşa kadar düşmüştür. Us. kumru bollaştığı için kilosu 20 kuruş tan verilmiştir, Timanımızda bekliyen Yunan ve I. talyan gemilerine bu seferde hayli ba lık yüklenmiştir, Dünkü balık akını karşısında, Haliçte ve köprünün etra fımda yüzlerce balıkçı sandalı birik . miştir. İçlerinde, sandallarını doldura rak balıkhaneye birkaç sefer yapmak imkânımı bulanlar olmuştur. Bu balık bolluğunun birkaç gün i. çinde nihayet bulacağı tahmin edili. yor. Gayrimübadil - Bonoları — Niçin Yükseldi ? Bir gün önce 22 liraya kadar çıkan gayri mübadil bonoları, dün sabah 20 liradan satılmış, fakat öğleye doğru tekrar 25 liraya fırlamıştır. Bu yük selişin hiçbir muayyen sebebi yoktur, Bunların değistirileceği, fğ daki | sayialar tekzip edildiği için, fiyatla rm Şu günlerde normal laddo imces ği tahmin ediliyor. Bir çok gayri mübadiller, bu ani yükselik karşısmda tereddüde düş. müşlerdir. Çünkü bunlar, geçen haf ta fiyatların bir kaç lira yükseldiği ni görünce bonolarını hemen satmış lar, fakat, fiyatların mütemadiyen yükselmekte devam etmesi karşısın da- şaşırmışlardır. Gayri mübadillerden diş tabibi Ali Azmi, dün kendisile görüşen bir mu harririmize bu endişeler hakkımda şunları söylemiştir: — Ortada fiyatlarım yükselişini icap ettiren norma| bir sebep olma dığıma göre, bu değişmeden en çok sarraflar istifade ediyorlar. Fiyat art ması karşısında gayri mübadillerin ellerindeki bonoları toplıyanlar, bun larm mukabilinde emlâk almak için kapatmıyorlar, Çoğunun spekülâsyon yapmak maksadını güttükleri tah min edilebilir. Birçok gayri mübadiller, dört beş senedenberi sakladıkları bonoları, bir hafta evvel fiyatlar 17 — 18 li rayı bulunca hemen satmışlardır. Hal buki, yükseliş devam edip te 25 lira yı bulunca şimdi hepsi pişman olmuş lardır. Eğer, bunların değiştirileceği şayi aları doğru ise, bunun bir an önce gayrimübadillere duyurulmasını isti yoruz.,, ğ çae di eee ea Bir Kadın Çiğnendi Şoför Hasanım idaresindeki 1946 numaralı otomobil, Karaköyde Fat . ma isminde bir kadına çarparak yara lamıştır. Şoför yakalanarak takibata başlanmıştır. Kadın, hastanededir. Biv e sezi AE L G Odalar Niçin Isıtılmıyor ? Usküdarda oturan bir okuyucumuz dün, bize şunları anlattı: “Her semtte olduğu gibi Usküdar. da da, Halkevinde bir zehirli gaz kur su açıldı. Kadın, erkek, genç, ihtiyar herkes buraya intizamla devam edi . yor. Fakat, kurs görecek halka tah. sis edilen odaların bu kış kıyamette ısıtılmadığını görüyoruz, Hattâ bazı kimselerin, sırf bu yüzden dersleri ka çırdıkları da oluyor. Buna bir çare bu kine başlanacaktır. Beylerbeyinde Ortamektep - Açılamıyor Orta t »drisat umum müdürü Avni, Ankaraya dönmüştür. Gelecek tedris yılında şehrimizde yeniden, açılacak orta okullarım sayısı 12 olarak tesbit edilmiş, yerlerinin tayinine başlan mıştır, Beylerbevlilerin köylerinde bir orta . mektep açılması hakkındaki 1StEkleLi gelecek sene de yerine getirilemiye cektir. —— ——— İstanbul - Köstence Yolu 8 Saate İniyor Romen ticaret filosuna iki yeni ge mi ilâve edilmek üzeredir, “Transil . vanya,, ve “Basarabya,, isimlerini ta. şıyan bu gemiler, Danimarka tezgâh larına ısmarlanmıştır. Ağustostan iti. baren Köstence — İstanbul — Pire— Iskenderiye hattımnda işlemiye başlıya caklardır. Yeni gemilerin sürati 21 mildir. Şimdi 14 saat süren İstanbul Köstence yolu, bu vapurlar işlemiye Şehrin muhtelif yerlerinde yeniden yapılan binalarla tamir edilenlerden bir kısmının belediyeden alınan ruhsa tiyelere aykırı yapıldığı veya hiç ruh. satiyesiz inşa edildiği görülmüştür. Belediye, mıntakaları içindeki yapı ve tamir işlerini sıkı surette kontrol etmeleri için şube mühendislerine e - mir vermiştir, a ağinAkaselia İzmit Halkevinde İzmit, (TAN) — Halkevi gençle ri “Beyaz kahraman,, — piyesini ve “Zor nikâh,, komedisini muvaffaki. yetle temsil etmişlerdir. Tanburacı Osman pehlivan, Hal. kevinde konserler vermektedir. Antak, müsait bina olmadığı için |- - | —— başladıktan sonra 8 saate inecektir. (l —. . e A Ki MPİLee ei | BIRKAÇ SATIRLA | . . ü — — RIIIISG*IYGSII YGPI'GII b arphane ve Damga matbaası müdü .nşuqf rü Fuat, Maliye Vekâletinin daveti Seferler Aksıyor Fırtma ve soğuk devam ediyor. Dün şehrimizde hava tamamile ka ,| palı geçmiş, fasılalı bir şekilde kar serpiştirmişitir.. Hararet derecesi, sıfırdan yukarı çıkmamıştır. Karadenizde oldukça şiddetli bir fırtına vardır. Bu yüzden bir çok kü çük vapurlar, Büyükderede havanın dinmesini bekliyorlar, Denizyolları vapurlarının seferlerinde fırtma yü zünden yine bazı gecikmeler olmuş- tur, Dün öğleyin beklenen Güneysu vapuru, bir gün teahhürle ancak bu gün gelebilecektir. Verilen haberlere göre, Anadolu nun birçok mıntakalarında kış oldük ça şiddetli hüküm sürmektedir. Dün, Ankara, Çorlu, Bilecik, Kocaeli, Konya, Erzurum ve Erzincan mınta kalarma kar yağmıştır. » Mendires suları yükseldi Izmir, 7 (Tan muhahbirinden) — Mendres nehrinin suları dört metre kadar yükselmiştir. Cellât gölünü akıtmak için Tire yolunda açılan ih tiyat kanalın yıkılması üzerine mü hendisler mahalline giderek tedbir al rı Büyük Bergama köprüsü seviyesi ne kadar yükselmiştir. SA , — LA Göçmenler Gönderiliyor -Son kafile olarak Köstenceden ge tirilen 1699 göçmenin bir kısmı va püurda diğe- bir kısmı misafirhanede misafir edilmişlerdir. Kendilerine is kân müdürlüğü tarafından sıcak ye mek ve içecek dağıtılmış, barındırı! dıkları yerler ısıtılmıştır. Bunlardan 950 tanesi İstanbul vi lâyeti içinde yerleştirileceklerdir. Vi lâyetimize ayrılanlardan 114 aile bu gün Silivriye, 123 aile de öbürgün Çatalcaya gönderilecektir. Geri ka lan 749 göçmen de yarın Çorluya sevkedileceklerdir. Bu 749 kişi Tekir — Kaymakam Refik Kuzucunun gay « retile ölğün muhitimizde bir canlı . — lık görülmiye başlanılmıştır. Kızıl ayın 60 ıncı yıldönümü' münasebeti le Halkevi salonunda yapılan ve çok samimi geçen toplantı bunun misal. lerinden biridir. Yılbaşı gecesi de Halkevi reisi Noter Ahmedin teşeb. büsile Kaymakamın başkanlığı al. tında toplanılmış, sabaha kadar te. — miz bir hava içinde eğlenilmiştir. — Ortaokul talebesinin temsil ettikleri — “İkizler,, piyesi çok alkışlanmıştır. —— üzerine Ankaraya gitmiktir, « Türk ve İslâm e:rlerl müzesi müdürü Abdülkadir Erdoğan, Yunanistan müzelerindeki Şark eserlerini tetkik etmek üzere Atinaya gitmiştir, . e Murîf inzibat komisyonu, dünkü top lantısında, mazeretsiz - vazifelerine gelmiyen sekiz muallimi istifa etmiş say mıya karar vermiştir, stanbuldaki :ezırlıklırdı numero taj yapılmasıma başlatımıştır, 15 — gündenberi bu iş evvelâ tramvay yollarıma isabet eden mezarlıklarda bitirilerektir, o Ya.lovı kaplıcaları müdür muavini Dr, Halim, tetkikat için şu günlerde Fransaya gidecektir, . 4 4 dağı mıntakasına yerleştirilecekler j dir. x * Karadeniz Eroğlîelnda aai g tafihto mari 3iniş Çalışmalar j Karadeniz Ereğlisi (TAN) — — | | p Jî DT Y Ü bavi $ T Sral: yarbakırda yağmur, Ankara, Çorlu, Bilecik Kocaeli, Balıkesir, Konya, Erzurum ve Erzincanda kar şeklindedir Rüzgârlar Trak ya ve Marmara havzasında şimalden kuv vetli, Karadeniz kıyılarında | | | | Fi ği incıkânun 1938 b I 'UMARTESİ ı v 1 inci ay Gün: 81 Kasım: 62 | Arabi: 1356 Rumi: 1353 | Zilkade: 6 Birincikânun: 26 Güneş: 7,26 — Öğle: 12,22 | İkindi: 14,44 — Akşam: 16,56 | ce-| | Yatsı: 18,34 — İmsâk: 5,40 | < nubi Anadoluda şimalden orta kuvvette es miş, şarki Anadoluda sakin kalmıştır i Hava - lunamaz mı?,, Dün İstanbulda hava tamamen kapalı geç miş, hafif çisinti ve kar serpintişi olmustur 0.5 santigrat olarak kavydedilmistir L Rıızıl.r şimalden saniyede 8 ile 9 metff hızla esmiştir Saat 14 te barometre 755'!;' milimetre idi Hararet en çok 2,2 ve en #7 — zi ii B