8 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: "Ali Haydar Mithat İki Kitabın Her Tarafta Uyandırdığı Alâka De 902 senesinde Ingiliz Başve- kili Cembeli — Bannermen İle bir yerde karşılaştım ve dedim ki: — Türk halkı arasında Ingiliz. lere karşı sevgi hiç eksilmemiştir. İngiltereye hürriyetin beşiği gözüy le bakmak, memleketimizde bir an «ne hükmündedir. Bize karşı olan İngiliz siyaseti neden temelinden değişti? — Bizi Şarkta kuvvetli bir Tür kiye alâkadar eder, Abüülhamit is tibdadının yıktığı, zayıf bir Tür- iyeye karşı hiçbir alâka duymu- yoruz. Zaten Mısırın işgali de gö- Tüşümüzü değiştirmiştir. Maksat Basra yolunu temin ise buna başka yoldan da imkân vardır. Görülüyordu ki Abdülhamidin Astibdadı Türkiye için en kıymetli bir dostluk olan Ingiliz dostluğunu kökünden çözmüş, yıkmıştı. Bir balıra i hiç olmazsa biraz canlandırmak makşadiyle baba- mm siyasi hayatını ve hatıraları nı İngilizce olarak reşrettim. Bu kitap Ingilterenin on meşhur tabi- lerinden D, Murray tarafından bas tırıldı. Kitabm müukaddemesine Parlâmento âzasından, Şark bilgi- leri âlimi Butler yazdı. ser, umumi bir alâka uyan- dırdı. Bütün dünya gazete Yeri, bu münasebetle babamın ha- yatı, Türkiyedeki canlarma hare- ketleri eski Türk — Ingiliz dostlu ğu hakkında yazılar yazdılar, A- vustralyaya, Yeni Zelanda kadar bütün dünya gazetelerinde çıkan bu yazıları da ayr bir cilt halin- de toplayıp neşrettim. İngiltere Krar Yedinci, Edvard, 6 ve 26 Birincitesrin ve 3 Tlkkânün 1903 tarihiyle gönderdiği üç mek- tup ile kitap hakkmda düsüncele- rini bildirdi ve babam hakkındaki dostluk hatıralarını tazeledi. Ame- rika Cümhurreisi Teodor Roosevelt- ten, İngiliz Başvekilinden ve diğer devlet adamlarından da derin alâ- ka gösterir mektuplar aldım. İngilterede hayat pahalı geliyor du. Geçim membalarım dardı, Be- raberce çalıştığım Hüseyin Toson Beyle beraber 1905 senesinde İs- viçrenin Cenevre şehrine naklet- tim. Orada babam siyasi hayatı ni Türkçe olarak yazmıya karar verdim. Kitap, 350 sayfalık olarak Abdu'lahı Cevdetin Içtihat matba- asmda çıktı. Her tarafta çok rağ- bet gördü. Hele vatanm içinden çok istendi. Rusya ve Kafkasya “Türkleri de derin bir alâka göster diler. i u kitaba dair bana mektup gönderenlerden biri, Yusuf 'Akçora idi. Mektubu Kazandan ge- yordu. Meşhur Türk bilgileri âli- mi Vamberiden de dikkate değer bir mektup aldım. Babam hakkın. daki Hatıralarını anlattıktan sonra mektubunu şu sözlerle bitiriyor- du: “Sultan Hamit, muhitine uy- gun olarak zalim doğdu, zalim öle cektir, Bakalım möületinizi esirlik zincirinden kurtarmıya kim mu- vaffak olacak? Bunu Allah bilir, İ Sami Paşa Zade Sezai Bey mek- tubunda şöyle diyordu: “Bu kitap kalacaktır. Buna dair düşünceleri- mi Şürayı Ummet gazetesinde ya- zacağım. Size de bir nüsha günde receğim.,, Prens Sabahattinin mektubu şu sözlerle bitiyordu: “Mithat Paşa- nın hayatı millet için bir fazilet dersidir. Bu hayatm hatırasınt canlandırmakla vatana büyük bir hizmette bulundunuz.,, itabm neşrinden biraz sonrr Cenevrede garip bir hâdise oldu. O zamanki Cenevre şehben- derinin ad: Haydardı. Türkiyeden bana gönderilen mektüp nasisa 0- nun adresine gitmiş ve sonra bana TTercüme ve iktibas hakkı mahfuzdar,) açık olarak gönderilmişti. Mektup ta benim için hayati bir meseleden bahsediliyordu, Konsolosun bunu bilmesi Türkiyeden gizlice pâra ge- tirtmeme set çekiyordu. Ertesi gün Isviçre gazetelerine açık bir mektup gönderdim. Hay- dar Beyin konsolosluk değil, hafi- yelik işleriyle meşgul olduğunu, kendisine &it olmiyan mektupları | postadan aldığını yazdım. Haydar Bey bu mektubu şahsına bir teca- vüz diye karşıladı. Aleyhime dava açtı. Bu dava aylarca İsviçre hal- kınm dikkatini topladı, Muhakeme salonu daima dolu idi, Avukatım Isviçrenin en meşhur avukatlarından B. Raisin idi. Bon- den hiçbir ücret istememişti. Mahkemede davanın esasını an- Jatırken, Mithat Paşanın hizmet- lerinden, Abdtiihamidin babamı na- sil boğdurduğundan bahsetti. Ga- zeteler bu sözleri tekrar ettiler, Abdülhamit İsviçrede böyle velve- | leler kopmasından hoşlanmadı, be ni ve arkadaşım Hüseyin 'Tosünu kr çikartmayı akima koy- (Arkası Var) İç Ticaretimizde Görünen İnkişaf İç ticsretimizin günden güne büyük bir irianf gösterdiği tesbit edilmek tedir. Devlet demiryolları nakliyatı nın grafikleri bunu açıkça ortaya ko yuyor. 1030 senesinde 83398 baş hı van, 945 bin ton eşya, nakledilmişken, 1986 da bu miktar 245602 baş hay van 2 milyon-109 bin toneşya olarak tesbit edilmiştir. Yolcu nakliyatı da bir yı evveline güre, yüzde 35,89 nisbetinde, eşya nakliyatı yüzde 1,83, hayvan nakli yatı da yüzde 96,03 nisbetinde art miştir, 1937 yılının 9 aylık eşya nak Miyatı 2193563 tondur. Halbuki 1986 yılının 9 aylık yekünu ancak 1558499 tondur. A eman Otelcilik Sergisi İçin Bu ey içinde Prağda beynelmilel bir oteleilik sergisi açacaktır, Ser gide, dünyanm her tarafındaki bey nelmile! turistik evsafı haiz otellerin | neşriyatı teşhir edilecektir. Beynelmi | Tel komite, Istanbul turizm bürosuna dü müracaat ederek otellerimizin neş riyatından nümuneler istemiştir. İzmir - Bursa Telefonu Izmir, (TAN) Şehrimiz ile Bursa arasında telefon muhaveresi temin edilmiştir. Manisa ve Balıke sirle konuşmaları sıklaştırmak için telefon tesisatına daha İki devre ilâ Bir Eroin Davası Neticelendi Asliye beşinci ceza mahkeme. | si, dün mühim bir eroin kaçakçı. lığı davasmı neticelendirmiştir. Hâdisenin, Militiyadis, Aram İs. | minde iki suçlusu vardır. Bunlar, | geçen sene Hacı Osman bayırm. İİ daki bir köşkte eroin yaparlar . | ken yakalanmışlardır. O zaman, | birtakim uyuşturucu maddelerle l İl de ele geçmişti. | Mahkeme, bu davayı dün bitir miş ve her ikisinin de suçların sabit görmüştür, Militiyadis, bir sene 6 ay hapise ve 2168 lira ağır | para cezası ödemiye mahküm ol İ muştur. Aram da bir sene hapis yatacak ve 1329 lira ağır para ce | zası ödiyecektir. | Denizbank İçinFaaliyete Geçiliyor Denizbankın Istanbul teşkilâtı için önümüzdeki hafta hazırlıkları başla nacaktır. İktısat Vekâlei nakliyat umum müdürü Ayet Altuğ, bu iş'e meşgul olmak Üzere şehrimize gele cektir. Haber verildiğine göre, Ayet Altuğun Denizbank müdür muavinli. Zine getirilmesi takarrir etmiştir. Umum müdürlük için henüz kati bir. imalimat yoktur. Denizbank muhasebe teşkilâtı için yapılan hazırlıklar. ilerlemiştir. De. niz yolları idaresi, eski hesapların ka t tasfiyesine çalışmaktadır. Diğer de niz müesseselerinde de bu yolda bir faaliyet vardır. Diğer taraftan, deniz ticaret mü dürlüğü, hazirandan itibaren umum wüdürlük halinde çalışacaktır. Bv değişmeler Kadrolarda farla bir tad'. lâta sebep olmıyacaktır. Dolmabahçe sarayının eepheden| tenviri için yeni tesisat yapılmıştır. Saraym deniz tarafı, parmaklıklar dibine konulan projektörler vasıtasi. le ve binanm her tarafına ayni mik. tarda ziya verilmek Üzere aydınlatıla caktır. Projektörlerin tecrübeleri ya. pılmış ve muvafık görülmüştür. — 0. Yeni Afiş Kuleleri Şehrimizde yeniden yapılacak afiş kuleleri için bir tip kabul edilmiştir. Elli tane kule yapılacaktır. Bunların yerleri de ayrılmıştır. Fakat kuleler, gerek para meselesi, gerek projenin bir defa da mütehassıs Prost tarafın dan tetkik edilmesi için Haziranda ya pılacaktır. Sadabat Paktı Devletleri Südabat paktı devletleri Hariciye Nazırlarının ilkbaharda Kâbilde top. TAN eroin imaline mahsus bazı aletler | a ” İ selişin hiçbir muayyen sebebi yoktur. Dolmabehçe Sarâyının | Bunların deği i, daki Tenviri k?Y Payinlar tekzip edi eği için; fiyatla Balıkhanede günün Boğaziçi ve liman, dün de balık isti lâsina uğramıştır. Fakat, bu seferki balık akını birkaç gün öncekilerle kı. yas edilemiyecek kadar fazla olmuş tur. Kıyılarda büyük, küçük birçok kimseler, bol bol ve kolayca balık av lamışlardır. Dün balıkhane, balıktan geçilmez bir hale gelmiştir. En çok hamsi, us. kumru ve palamut tutulmuştur. Dün Hamsinin kilosu bir kuruşa kadar ve rilmiştir. Hattâ akşama doğru kilosu 20 paradan hamsi satıldığı görülmüş tür. İstavritler, kilosu 15.20 kuruştan müşteri bulmuştur Çinakop fiyatla © Gayrimübadil Bonoları Niçin Yükseldi ? Bir gün önce 22 liraya kadar çıkan gayri mübadil bonoları, din sabah 20 liradan satı'mış, fakat öğleye doğru tekrar 25 liraya fırlamıştır. Bu yük rin Şu günlere normal hadde imes gi tahmin ediliyor, Bir çok gayri mübadiller, bu arf | yükselik karşısında tereddüde düş. mişlerdir. Çünkü bunlar, geçen haf ta fiyatların bir kaç lira yükseldiği ni görünce bonoların hemen almış lar, fakat, fiyatların mütemadiyen yükselmekte devam etmesi kargı da şaşırmışlardır. Gayri mübadillerden diş tabibi AJi Azmi, dün kendisile görüşen bir mu harririmize bu endişeler hakkında şunları söylemiştir: — Ortada fiyatlarm yükselişin! İcap ettiren normal bir sebep olma dığma göre, bu değişmeden en çok| sarraflar istifade ediyorlar. Fiyat art ması karşısmda gayri mübadillerin ellerindeki bonoları toplıyanlar, bun larm mukabilinde emlâk almak için kapatmıyorlar, Çoğunun spekülâsyon yapmak maksadını güttükleri tah min edilebilir. lanacaklarını haber verirken, dört vesine kizum görülmüştür. İL yemi Egede 33 Nilyon Kile Tütün Satıldı Ankara, 7 (TAN) —'Ege mmtaka. sında bugüne kadar satılan tütün mik tarı 33 milyon kiloyu bulmuştur. Bu seneki rekolte 37 milyondur. Malatyada Trahom Azalıyor Malatya (TAN) — Trahom müca dele teşkilâtı iyi çalışıyor. Büyük köy lerde kurulmuş olan daimi teşkilât sayesinde, gerek burada ve gerek köy lerde trahoim çok azalmıştır, Miso— Sürmenede Teftişler Sürmene (TAN) — Trabzon def terdarı ve hususi muhasebe müdürü buraya gelmişler, Maliye ve Husus! Muhasebe işlerini teftişe başlamışlar dır. Bir kontrol memuru da tapu mu amelelerini teftiş etmektedir. Trab xön fındık mütehassısı Kâzım, fındık ağaçlarını müayene etmek üzere bu!ti raya gelmiştir. Ankara hukuk mezun | lirse değiştirilsin, tek biletle seyahat larından Osman, yeniden ilâve olunan | edilmesi hakkındaki proje kabul edil hâkim muavinliğine tayin olunmuş| miştir. Yakmda, bu yeni şeklin tatb! kine ve vazifesine başlamıştır. devlet erkâniharbiye relslerinin de bu nu müteakip toplanmaları ihtimalin - den bahsetmiştik. Iran sefaretinden verilen malümata göre, erkâniharbi. ye reislerinin toplanacakları hakkın. daki haber doğru değildir ve şimdilik verilmiş bir karar da yoktur. Topkapı Maltepesinde 2 Ev Soyuldu Topkapı Maltepesinde son günler. de birkaç hırsızlık vakasi olmuştur: Takkeci mahallesinde bir Ermeni kadının evi dört gün evvel meçhul kimseler tarafından soyulmuştur. Bir kaç gece evvel de, demir parmaklık. ları kesmek suretile Maltepede tüc - car Mehmet Tacettinin köşküne hır. #izlar girmis, bir sürü eşya toplayıp götürmüşlerdir. Jandarma, bu hâdiseler hakkında tahkikata başlamıştır. kaale Tek Biletle Seyahat Usküdar tramvaylarında gidilen is ikamette, nekadar tramvay değiştiri başlanacaktır. Birçok gayri mübadiller, dört beş senedenberi sakladıkları bonoları, bir hafta evvel fiyatlar 17 — 18 hi| rayı bulunca hemen satmışlardır. Hal buki, yükseliş devam edip te 25 lira yı bulunca şimdi hepsi pişman olmuş lardır, Eğer, bunların değiştirMeceği şayl sları doğru ise, bunun bir an önce geyrimübadillere duyurulmasını isti yoruz.,, Meniere Bir Kadın Çiğnendi Şoför Hasanın idaresindeki 1946 numaralı otomobil, Karaköyde Fat - ma isminde bir kadma çarparak yara lamıştır. Şoför yakalanarak takibata başlanmıştır. Kadm, hastanededir. iz Odalar Niçin Isıtılmıyor ? Usküdarda oturan bir okuyucumaz dün, bize şunları anlattı: “Her semtte olduğu gibi Usküdar. da da, Halkevinde bir zehirli gaz kur Su açıldı. Kadın, erkek, genç, ihtiyar herkes buraya intizamla devam #di . bazı Boğaz ve Liman Yine hararetli satışları ri 15 kuruşa kadar düşmüştür. Us. kuraru bollaştığı için kilosu 20 kuruş tan verilmiştir. Timanımızda bekliyen Yunan ve L talyan gemilerine bu seferde hayli ba lık yüklenmiştir, Dünkü balık akını karşısında, Haliçte ve köprünün etra fında yüzlerce balıkçı sandalı birik . miştir. İçlerinde, sandallarını doldura rak balıkhaneye birkaç sefer yapmak imkânmı bulanlar olmuştur. Bu balık bolluğunun birkaç gün İ. ginde nihayet bulacağı tahmin edili. | yor, Beylerbeyinde Ortamektep Açılamıyor Orta tsdrisa* umum müdürü Avni Ankaraya dönmtiştür. Gelecek tedris yılında şehrimizde yeniden, açılacak orta okulların sayısı 12 olarak tesbit edilmiş, yerlerinin tayinine başlan mıştır. Ancak, milaalt bina olmadığı için Bevlerbeyfilerin köylerinde bir orta mektep açı:ması hakkında sstepiçlı | gelecek sene de yerine getirilemiye pektir. İstanbul - Köstence Yolu 8 Saate İniyor Romen ticaret filosuna ik! yeni ge mi ilâve edilmek üzeredir. “Transil - vanya,, ve “Basarabya,, isimlerini ta. şıyan bu gemiler, Danimarka tezgâh larına ısmarlanmıştır, Ağustostan iti. baren Köstence — Istanbul — Pire— Iskenderiye hattında iğlemiye başlıya caklardır, Yeni gemilerin sürati 21 mildir, Şimdi 14 saat siren Istanbul Köstence yolu, bu vapurlar İşlemiye başladıktan sonra 8 saate inecektir. yenme iie Ruhsatiyesiz Yapılan İnşaat Şehrin muhtelif yerlerinde yeniden yapılan binalarla tamir edilenlerden bir kısmının belediyeden alman ruhsa tiyelere aykırı yapıldığı veya hig ruh. satiyesiz inşa edildiği görülmüştür. Belediye, mmtakaları içindeki yapı ve tamir işlerini siki surette kontrol etmeleri için gube mühendislerine e - mir vermiştir. — İzmit Halkevinde Izmit, (TAN) — Halkevi gençle ri “Beyaz kahraman,, 8—-1-938 sam Hamsinin Kilosu 20 Para| Fırtınadan Seferler Aksıyor Fırtına ve soğuk devam ediyor. Dün şehrimizde hava tamamile k& pulı geçmiş, fasılalı bir şekilde kar serpiştirmişitir.. Hararet dereeesi, sıfırdan yukari çıkmamıştır. Karadenizde oldukça şiddetli bir fırtına vardır. Bu yüzden bir çok kü çük vapurlar, Büyükderede havanm dinmesini bekliyorlar. Denizyolları vapurlarının seferlerinde fırtına yü zünden yine bazı gecikmeler olmuş- tur, Dün öğleyin beklenen Güneysu vapuru, bir gün teahhürle ancak bu gün gelebilecektir. Verilen haberlere göre, Anadolu nun birçok mıntakalarında kış olduk ça şiddetli hüküm sürmektedir. Dün, Ankara, Çorlu, Bilecik, Kocaeli, Konya, Erzurum ve Erzincan mınta kalarma kar yağmıştır, Mendires suları yükseldi Izmir, 7 (Tan muhabirinden) — Mendres nehrinin suları dört metre kadar yükselmiştir. Cellât (gölünü akıtmak için Tire yolunda açılan ih tiyat kanalın yıkılması üzerine mü bendisler mahalline giderek tedbir al mıya başlamışlardır. Bakırçaym sula rı Büyük Bergama köprüsü seviyesi ne kadar yükselmiştir. al şi Göçmenler Gönderiliyor Son kafile olarak Köstenceden ge tirilen 1699 göçmenin bir kizmı va purda diğe. bir kısmı misafirhanede misafir edilmişlerdir. Kendilerine is kân müdürlüğü tarafından sıcak ye mek ve içecek dağıtılmış, barındırı! dıkları yerler ısıtıtmıştır. Bunlardan 950 tanesi Istanbul vi lâyeti içinde yerleştirileceklerdir. Vi lâyetimize ayrılanlardan 114 aile bu gün Silivriye, 123 aile de öbürgün Çatalcaya gönderilecektir. Geri ka lan 749 göçmen de yarm Çorluya sevkedileceklerdir, Bu 749 kişi Tekir dağı mıntakasına yerleştirilecekler Karadeniz Eroğlcinda Çalışmalar Karadeniz Ereğiisi (TAN) Kaymakam Refik Kuzucunun gay « retile ölgün muhitimizde bir canlı. lık görülmiye başlanılmıştır. Kız ayın 60 mer yildönümü' münasebeti le Halkevi salonunda yapılan ve çok samimi geçen toplantı bunun misal. lerinden biridir. Yübaşı gecesi de Halkevi relsi Noter Ahmedin teşeb. büsile Kaymakamın başkanlığı al. tında toplanılmış, sabaha kadar t6. miz bir hava İçinde eğlenilmiştir. Ortaokul talebesinin temsil ettikleri “İkizler,, piyesi çok alkışlanmıştır. Ferdi —————— — — ——— BİRKAÇ SATIRLA | —— — — bi (Dsrphane ve Damga matbaası müdü rü Fuat, Maliye Vekâletinin daveti üzerine Ankaraya gitmiktir, Türk ve islim ei müzesi müdürü Abdülkadir Erdoğan, Yananistan müzelerindeki Şark eserlerini tetkik etmek üzere Atinaya gitmiştir, o - . isarif inzibat komisyonu, dünkü top lantsında, mazeretsiz vaziielerine gelmiyen sekiz muallimi istifa etmiş say muya karar vermiştir, o petanbaldaki merarlklarda ngmere taj yapılmaşma başlanmıştır, 18 piyesini ve | gündenberi bu iş evvelâ tramvay yollarma “Zor nikâh,, komedisini muvaffaki. | isabet eden mezarlıklarda bitirilerektir, yetle temsil etmişlerdir. 'Tanburacı Osman pehlivan, Hal. kevinde konserler vermektedir. YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzda hava umumiyetle kapalı ve yağışlı geçmiştir yağışlar Trabzonda ve Di yarbakırda yağmur, Ankara, Çorlu, Bilecik Kocaeli, Balıkesir, Konya, Erzincanda kar şeklindedir Rüzgârlar Trak yor. Fakat, kurs görecek halka tah. | ya ve Marmara havzasında şimalden kuv sis edilen odaların bu kış kıyamette | vetli, Keradeniz kıyılarında cenuptan, ce mıtılmadığını görüyoruz, Hattâ kimselerin, sırf bu yüzden dersleri ka çırdıkları da oluyor, Buna bir çare bu Yunamaz mı?,, nabi Aradoluds yimslden orta kuvvette es miş, şarki Anadoluda sakin kalmıştır Şehrimizde Hava Dün İstanbulda hava tamamen kapalı geç miz, hafif çisinti ve kar serpümtişi olmuştur o Yalova kaplıcaları müdür muavini Dr, Halim, tetkikat icin gu günlerde Fransaya gidecektir, Rüzgür şimalden saniyede 8 ile 9 me” buzla esmiştir Saat 14 te barometre 788, milimetre İdi Hararet en çok 22 ve en 8” 0,5 santigrat olarak kavdedilmistir