2 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

No. 1 Karacaahmetten Geçerken.. yi az sonunun bir günüydü. Eğri büyrü, sıra sıra, sü- rü sürü serviler.. Servilerin üs tünde akşam gökli doğuyor: Tu- Tunç, bir tunç oluyor; tuncun Üs- tü kızıl kor; korun üstü koyu mor. Ve altında serviler... dalları kar- ga dolu, rüzgârı homurtulu; çatal malal, dizi dizi, küme küme, eğri güğrü, sürü sürü serviler... Her servi bir yeşil alev. Gövde- leri dev. Çevreleri ev.. yerüstü evi değil; öbür dünya evleri. Bunlar rm sahipleri, devirmiş kavukları, söndürmüş çubukları. Gömleksiz göğüslerinde Bay Hüvelbaki'nin beyitleri menevişlenmiş. Mermer den papuçlarını yata fırlatmışlar. “Topraktan oentârilerini yellere, tuğladan şalvarlarıfii sellerç sat- Mmıslar. Servilerii diplerine yan “âlimışlar. Kemikleri çomak, etleri toprak, adları taş olmuş çocuklar; hotoz- Jarmm yaldızlı oyaları dökülmüş taş bacılar; demir kafese konmuş taş ölüler; tahtaperdesi yıkılmış tuğla ölüler; izini çakal ezmiz top rak ölüler, Kızıl kordan koyu mo- Ta kaynayan göğün altında yeşil alev serviler; Güneş buraya akşama kadar ateş yağdırdığı için bu toprak gü- neşi sevmiyor. Güneşe tenezzül et- miyor. Ve her yaz akşamı güne- gi tahirir ediyor. Gündüzün güneşin “yağdıra yağdıra Ikram ettiği ate- gi gece yaklaşır yaklaşmaz, güne- #in arkasmdan fırlatıp atıyor. O- nun için çevreleri ev, gövdeleri dev, boyları yeşil alev serviler yanar. Taş kafalarda esen hava yanar, çalmamamış mermer yanar, küf- fenmiş su yanar, Kaldırımsız yol yanar, Tektük geçen kul vener. Eskiden can da yanardı cüzdan dr yanardı. Simdi de bencilen yolu sapan ya- nıyor. B irdenbire. firpererek durak- ğ iadım. Dört yanımı bir yokladım. Kollarım (göz kesildi, gözlerim kulak! Nah şurada bir yalak. Bu yalakla bir dev gövde arasımâr yan gelmiş bir mermer gövde kıpırdandı! oOKoca ak taş canlandı! Sanki ölüm uyandı! Ku- #aklarım gövdesini gördü, gözle rim sesini işitti, Tevfik Fikret te böyle olmuştu amma, poyraza kar- #t serin yazı odasmdaki süslü ma» sa başımda böyle olmustu. Hisar mezarlığı ölülerin sayfi- yesidir. Burası da tek hasirsiz İz besi. Bu bir insan sesi değildi Bir mermer dağmı oymuşlar, oymuş- Ter, uçsuz bucaksız bir dehliz vap- mışlar. Bu ses o dehlizin tâ dibi- nin daha ötesinden gelen bir ses- ti. Ne kör sesti ne keskin. Ne .canlıydı ne bitkin. Kalm, yuvar. » lek, mayasız hamurdan bir sesti, «Ciferine ok yedikten sonra dili keslimis, ogırtlağı kementlenmiş bir kaplanm hohlayan sesiydi. Kavuğu devrilmiş mermer göv- ikikci-Bera de kımıldanıyor, doğrulup eğmik yor, o örneksiz, tarifsiz sesile mi- rıldanıyor. Kükrer gibi mırıldanı- yor, mırıldanır gibi kükrüyor. Ürperiyorum, terliyorum, kir- pileşiyorum! Çocukluğumun bir hatırasmı ha- trlıyorum: Vampire ok, cine kr lıç, cadıya mızrak, hortlağa kur- gun işlemez! Onlar insan değildirler ki karşılaşmca kesip biçme hak- Yayrveresin! : — Hey yolcu! Yolcu hey! Mey var mı? Var mı mey? * Dünyayı sen apart Yok bence öyle şey. Hey yolcu! Yolcu hey! Mey var mı? Var mt mey? w ses şimdi .detâiçimden damarlarıma doğru; sinir. lerime doğru, boğuzıma Ve böğa. zimdan beynime doğru geliyordu. Azmazı üç asırlık ölü, mermer kavuğu bile devrilmiş Taşdede; beyaz beyaz, sağı sola kıpırd. yor. Bana sesleniyor: — Gel gel hayata bak! Gel kâinata bak! Gel, canlı taş nedir? Gör, dertli baş nedir? Kır korku hissini, İzzetli nefsini! Mey var mı? Varsa sun! Mey yoksa geç tosun! — Sen kimsin? Nesin? In misin, cin misin? — Ben de senin gibi bir adem oğlu idim evlât! Hem adem oğlu adem idim yolcu! — Ne vakit öldün? Ne vakit taş oldun? Ne vakit kavuğun ki. rldı? Ne vakit hortladm? — Gel anlatayım. Gel, korkma, Biz gibiler sizlerden korkarız, siz gibiler bizlerden korlmayınız! Gel yolcu! Gel, nsan sözünden, ölü yüzünden biraz anlar gibi gö. rünen yolcu gel! — Önee sorduklarıma ©svap ver taşdede! — Ben Hintte Çinde, çölde Çamlıcada binlerce yıl yaşadım. Kafamla yaşadım, Uç beş yil var ki öldüm. Fakat binlerce yıl ölü. yüm. Yanlış görme yolcu! Taş xe. #ilmedim, his kesildim, taş keril. mişler ( Ortasında his kesildim. Kavuğumu dehrin fırtmaları, dev- ranm sağnaşları devirmedi, ba gımı bir mey testisi kırdı, Hort- Yadığımm tarihini bilmiyorum, Ya insanların doğuşundanberi ya bu. raya düşeliberi. Mey var mı yol, cu? Mey var mı söyle! Mey varsa demlen, boş gezme öyle. yüp #ırtlarından buraya kadar çarpan son bir kirli kızıllık altında kavuklara çarpa. rak, hotozlara sürtünerek, püs. külleri kırık feslere tutünarak yü. rüdüm. Ne zamün hortladığını bil. miyen taşdedeye yaklaştım. O da yalakla servi gövdesine ellerini dayayarak ayaklandı. Havada ba. Yakasını Sıyıramadı Iki gün evvel Sirkecide bir hırsız. ik hâdisesi olmuştu. Lokantacı Yor ginin oğlu Vasil, konuşmadığı baba sım lokantasma gizlice girmiş,ve gece yarısı lâmbaları yakarak 60 Ji- rasını çalarken cürmü meshut b linde yakalanmıştı. Müddeium ğe akseden bu hâdisede hırsızlık ba- ba ile oğul arasında olduğu için Va- sil bakkında kanuni takibata lüzum görülmemiş ve serbest bırakılmıştı. Polis dün Vasili, bu defa da babasr- na hakaret süçundan meşhut suçlar müddetumumiliğine getirmiştir: 1d. din şudur: Vasil, gece babasmın evine gitmiş ve bağırmış: — Beni yakaladın da ne yaptın! İşte yine karşma geldim.! Bundan sonra da. ağız dolusu kü - fürler savurmuştur. Dava Sultanshmet sulh ikinci ce 2a mahkemesine verilmiştir. Hâkim, suçları sabit görmüş, Vasile 10 gün hapis ve 10 lira ağır para ooaası ver- miştir. izini eken Romen Kabinesinin Tekzip şeklinde itiraflar (Başı 1 incide) Sanat eserlerinin hangi yollardan Çingırlnm bağına geldiği birer bi. rer tetkike muhtaç bir meseledir. Bir vali ve belediye reisinde, bu gibi eserlerin satılmamasına dikkat etmek vazife ve mesuliyeti vardır.| Tarihi k:ıymette sanat eserlerini $a. | tm almak iddiası da bir tekzip değil- dir, bir itiraftır. Muhittin Ustündağ, bu yazıları niçin yazdığımızı bildiğini iddia e diyor, Biz, bu iddiaya oinanamıya. cağız. Otobüs sahiplerinin ifadele. rile tamamen teeyyüt eden ilk neş. riyatımızi yaptığımız zaman Ustün. dağ, bir gazetenin umum! menfaat endişelerile böyle bir yazı yazıca. ğmı tasavvur edememişti. İnsan'arın yalnız maddi menfaat sevkile harekete (£ gelebileceklerine ihtimal vererek! “Bu yazıyı yaz. mak için kaç para aldı?, demiş ve körükörline namus ve haysiyete tecavüzde (o bulunmuştu. (Bundan sonra da bu düsüncesizce sözü doğ. ru çıkarmak için bir takım tezvir dolapları kurulmuştur ki, bunların iç yüzü yakm bir zamanda Cim. kuriyet mahkemeleri tarafından ay. dmintılacaktır. Muhittin Üstündağm sanat & dığmı bilirim. demesinin ayni yol. da ters bir düşünüşün mahsulü ol ilk İcraatı (Başı 1 incide) miyen bugünkü parlâmentonun fes. hi sırasında hükümet programmı izah edecektir. Romenlerin tekrar devlet idaresinin başma getirilmesi işinde memleketimizde ekalliyetlerin istüfade hakları olan hususstian mahrum bırakılması demek değildir, Adalet evet, zulüm asla, Ecnebi memleketler bizde, devlet hayatınm şeklini milletin muvaffa. duğuna ihtimal vermekte kendimizi haklı görüyoruz. Muhittin Ustündağ, şu basit ha. kiketi göremiyor ki, bir gazetenin, hiçbir şahsi hisse tabi olmadan sırf umumi menfnat prensiplerini Ve v. mumi hayatta dürüstlük ve kanu. na hürmet esaslarını korumak için yazı yazması gibi hir ihtimal de dünya yüzünde vardır. Çıngırlının bağında belediye memurları, belediye arabaları Geçen gün bir fotoğrafçımızı, Çin. gırlınm bağma gönderdik. Muhittin kıyetile ve tam silkünet içinde tes. bit eden bir rejim görmelidir. Ça- hışkan ve sülhü seven milletimiz, kurtuluşunun en muvafık şartlarını kendi kıyasetine göre araştırmakta. dır, Hükümetimiz, yüksek menfaat. lerimizle harici siyasetimizi birbiri. ne uyduracaktır. Bu İşte ihtilâflar. dan içtinap olunacak, mevcut — itti. faklara riayet edilecek ve hudutla. romız haricindeki dostluklar arttırı. lacaktır. Jik icraat Başvekil Goga, müteakiben hükü. metin ilk icraatını anlatmıştır. Ee. nebi memleketlerin birer âleti olan, adeverul, Diminieata, Lapta gazete. leri kapatılacaktır. Hükümet vatandaşlık haklarınm tadili meselesini telkik etmektedir. Harpten sonra memleketi istilâ eden Yüz binlerce Yahudi unsuru hep kâ- zanç, irtişa ve kaçakçılık zihniyetile Hükümetin milli mesaiyi himaye kanununun tatbik edilmediğini kon- trol için ecnebi müesseseler nözdin - de komiserler tayin etmesi de tetkik olunmaktadır. Dahili sermaye ile çalıştığı, devle- tin bir takım oimtiyazlardan istifade ettiği muhtelif iş - lerde ecnebileri (o kullanmayı ter. cih eden müesseselerin Romanyalı. laştırılması da temin edilecektir. Hükümet Ziraat ve endüstri fiyat ları arasmdaki müvazenesizliği tet- kik edecek ve köylüye elzem olan maddelerin fiyatlarmı ucuzlatacak - tar. wRusya - Romanya Moskova, 1 (A.A.) — Havas ajan # bildiriyor: Yeni Romanya kabinesi teşekkül der etmez hariciye nazırı B. Mices - co'nun B. Lütvinof'a, umumi barışın muhafazasında kendisile teşriki me. sai ve Romanya tarafından bu hu - susta yapılmış olan taahhütlere ri- âyet etmek arzusunu bildirmeğe Yü- zum görmesi dikkate lâyık addedil - mektedir. B. Litvinof'un cevabı da çok nazikâne olmuştur. Bununla be- raber B. Micesco'nun bu telgrafmm Goga kabinesinin burada müstabel dış politikası hakknda hasıl ettiği fikri ziyadesiyle değiştirebileceğin - ————————————— yat peynir ve taze soğanla karı- şık keskin bir anason kokusu var. dı. Karacaahmed'n konuşan ölüsü ile karsı karşıyayım. (Arkası Var) Ustündağn arsasma toplanan ta. rihi sanat eserlerinin resmini ala. serleri hakkında da: “Niçin yazıl.| BAŞMAKALEDEN MABAAT Celâl Bayar'ın Bir Sözü 25 Ee Derin Bir Hazie Karşı- ladığım Bir Tariz (Başı 1 incide) çıkmış olacak. Çünkü; Başvekil Ce- lâl Bayardan da bu hususta tariz işittim. Bana dedile Ki: — Atatürkün milli rehperliği al tında deyim eğen bir milli gidiş var. Başvekillikte bir tebeddül olmasi, bu gidişin ne istikamet, ne de usul bakımından değişmesi gibi bir tesir hâsıl edemez, “Yeni hükümet ve rimli çalışmaya ve temizlik mücade- lesine daha fazla kuvvet verecek, yolunda bir iddinda nasıl bulunabi - liriz ki hükümetin başmda bulünan- lar, hep ayni arkadaşlardır. Ara. mızdan eksilen yalniz İsmet İnönü” dür, İsmet İnönü, aramızdan eksi- mekle umumi hayatta verimin ve temizlik mücadelesinin artması gibi bir düşünce elbette hatıra gelemez. Çünkü Ismet Inönü verimli çalışma- da, temizlik mücadelesinde, umumi menfaat prensiplerini korumakta son derecede titiz bir devlet arlamıdır ve bunu dajma ispat eyimiştir... Şu cevabı verdim: — Görüyorum ki yazılarım yan- İliş bir tefsire uğramıştır. Ben verim ve mücadele bakımından şahsi bir İ ferkr hiçbir zaman hatıra getirme- dim. Yalniz Atatürkün mühim nut kuna ve hükümetin programma ba- karak gu kanaati ifade ettim ki, in- kılâbın gidişine göre bu işler üzetin- de milli kuvvetlerin teksif edilmesi- başmda kalmış olsaydı ayni şey ola- caktı. Yazılarım yanlış bir his uyan- dırdığına göre © ileride maksadım! caktı, nitekim de aldı. Arsuda bulu. nan Iki bekçi buna mani olmağa çalışmışlardır. Fotoğrafçımız, bun. ların üzerinde çöpçü kıyafeti oldu. ğüna dikkat etmiş ve şu suali sor.) muştur: Siz belediye hizmetinde deği misiniz? Zeki bekçilerden biri derhal şu cevabı yetiştirmiştir: — Öyleyiz, fakat maaşımızı Mu. hittin Ustündağ kendi kesesinden veriyor, Belediye kadrosunda görünüp ve belediye üniformasmı taşıyıp maaş. daba açık bir şekilde ifadeye dikkat ederim. R ir tariz işitmek tatlı bir şey idi 'akat - Bâşvekitin va 4 yanımdan ayrıl sonra şu ka- naate vardım ki bütün hayatında işittiğim tarizlerden en tatlısı, Ce- Jâl Bayarım bana söylediği sözler- dir, Bu sözlerden dolayı derin bir ferah ve memnuniyet duydum. Bir Başvekilin doğrudan Soğruya neşir maksadile söylemediği bir gö- zü neşretmeye bir gazetecinin hfik- kı ve salâhiyeti yoktur. Fakat Baş- larını hususi kimselerden alan bir ik vekilin yukarıdaki sözlerinde o ka- sıf memur bulunduğumu bilmiyor. | dar asil ve necip bir ruhun ifadele- duk. Kadıköy okuyucularımızdan bir çoğu, diğer bir noktaya dikkatimizi celbettiler. Kadıköyünün , temizlik vasıtaları ihtiynen zaten kâfi gel mezken çöp arabaları, arsanın rh. amını doldurmak maksadile Uimm bağma toprak taşımak kullanılınış. ri vardır ki bu yüzden duyduğum hazzı yalnız kendime saklamağı Ja doğru bulmadım. Eskiden bu memlekette hüküm süren bir anane vardı. O da bir ma- Çıngır. | kama geçen devlet adamınm ken- için | dinden evvel geleni çekememesi, kü- çük düşürmeye çalışması ve kendi Acaba o Kadıköylülerin bü #idin. | yaptıklarını mühim göstermek için larına karsı da tevile sığar bir nok.| onun yaptıklarmı âdeta bozmaya ta keşfedilebilecek mi? den şüphe edilmektedir. İtalya - Romanya meyletmesidir. Celâl Bayarm sözleri şunu göste- riyor ki Türk inkılâbı bu çirkin ve bayağı ananeyi yıkmakla kalmamı Roma, 1 (A.A.) — Yeni Roman| er, Jnkılâbin yarattığı ahlâk telâke ya hariciye nazırı Miceseo, Kont Cia | yeri ve yurt sevgisi o şekildedir ki no'ya sulhü muhafaza etmek ve Hal | yi. Başvekil, benlik iddiasma delâ- yan — Romen dostluğunu ye “İlet edebilecek en uzak bir tefsirden lendimek için kendisile teşriki me -| ite rahatsızlık duyuyor. Kıymetli sai edebileceğinden mütevellit mern- | bir çalışma arkadaşı sıfatile sevdiği muniyetini bildiren bir telgraf gÖn - | ve senelerce beraber çalıştığı İsmet dermiştir. Ciano da ayni hisleri ifade eden İnönünün eseri hakkında herhangi bir bakımdan tereddüt uyandıracak ve Micesco'mun faşist hükümetinin | ve setünlük iddinema k hi ' N yol açacak hiç sempatisine güvenebileceğini ilâve bir söze, imaya, hattâ uzak tefsire «den telgrafla cevap vermiştir. Titulesen mücadeleye girişiyor Bükreş, 1 (A.A) — Şimdiye ka - dar hiçbir partiye intisap etmemiş razı olmuyor. #smet Inönü 12 genelik de- vaml: bir faaliyetten sonrz olan Titulescu'nun milli köylü PAT- | dinlenmeyi hak edince ve Başvekil- tisine girdiği öğrenilmektedir. Titu - | yiğe diğer bir arkadaşı ince orta, lascu, bu hareketile Goya hükümeti | rca yu manzarayı gördük: Bir Sa: ne karşı mücadeleye girişeceğini an. niye igin bile sandalya bağlılığı gös- latmak istemiştir, Bükreş, 1 (A.A.) — Jasoy'da bir- kaç Yahudi gazetesi kapatılmıştır. Yahudi muhaceretine karşı termiyen, bütün arkadaşlarma eski sevgiyi, memleket islerine eski ateş- H alâkayı muhafaza eden Ismet İnö. nü ve eski kabine şefine karşı mua. Sofya, 1 (A.A.) — Memleketleri- | melesi hiç değişmiyen, onun büyük ni terkedecek olan Romanya yahudi- | hizmetleri hakkında tereddüt uyandı lerinin Bulgaristana girmemelerini | racak en uzak bir tefsir karşısmda temin için resmi hiç bir tedbir alm - | rahatsızlık duyan, hassasiyet göste- mamıştı.r Bununla berâber, kesif bir | ren bir Celâl Bayar... muhaceret akmı karşısında kalmdığı | “Türk inktlâbmm siyasi ahlâk ba- takdirde hükümetin Obunu tahdit| kımmdan elde ettiği olgunluğa bir etmek üzere tedbirler alacağı zanns- | ölçü aramak lâzım gelirse Celâl Ba- dilmektedir. yarm İsmet mönü hakkında ortaya ne $ıra gelmiştir, Ismet Inönü de iş|” Bugünkü program: ISTANBUL RADYOSU ÖĞLE NEŞRIYATI: Saat 12,30 Plâkla Türk musikisi, 12,50 Havadis, 13,05 Eminönü halkevi göste çit kolu tarafından bir temsil: Saat 1400 Son AKŞAM NEŞRİYAT: Saat 18,30 Plâkla dans musikisi, 19,00) ve halk şarkıları, 20,30 O Hava raporu, 20,33 Ömer Rıza tarafından arapça lev, 20,45 Bay Musafler İikar ve ark daşları tarafmdan Türk musikisi ve şarkıları, (Saat ayarı), 21,15 Viyol ki: Canzonetti, $ — Monti: Çardas, 2218) Ajans haberleri, 22,30 Plükla sololar pera ve operet parçaları, 22,50 Son berler, ve ertesi günün programı, Son: ANKARA RADYOSU ÖGLE NEŞRIYATI; Saat 1230—12,50 Muhtelif plâk riyatı, 12,50—13,15 Plâk: Türk mesi ve halk şarkıları, 13,15—13,0 Dahili harici haberler, AKŞAM NEŞRIYATI: Saat 1830—18,35 Plâk neşriyatı, 1 —19,00 masal, Nerettin Af tam, 1900-1930 Türk musikisi ve b şarkıları, (Servet Adnan ve arkadaşla 1930—1045 Saat ayarı ve arapça 9 riyat, 19,45—20,15 Türk musikisi ve b8j şarkıları, (M, Kardaş ve arkadaşlari 20,15—20,30 Edebi konuşma: Behçet K/ mal Çağlar, 20.30-21.00 Pllikla dans mİ sikisi, 21,00—2115 Ajans haberl 21,15—21,55 Stüdyo i e a Millöçher: Carlotta, 3 — Leopold: garia, 4 — Sehubert: Serenade, 21.5: 2200 Yarınki program ve Yetiklâ mal “i l SENFONILER i 14,45: Roma kısa dalgası: Senfo: konser, 18 Milâno: Senfonik konser, Peşte kisa dalgası: Senfonik konser, Sel ya: Macar musikisi, 21,30 Napoli Ploraf Parodinin İdaresinde senfonik konser, HAFIF KONSERLER 6,45 Paris Kolonyal; Plik mresikif 7,10 Berlin kısa dalgası; Pazar kor (8,15: Devamı) 9,20 Pariş Kolon; 'Plâk, 10,15 Berlin. ,kma dalgası: korosu, 10,45 Paris Kolonyal: Plâk, 1 Berlin kma dalgası: Büyük orkestra seri, İZİSMROMA Mia dalgasi hali mwasikisi, 01230 © Berlin dalgası: Geçit resmi marşları (13: Hi musiki (14,15: Devamı), 13 Paris K: yal: Plâk, 13,10 Bükreş: Jülea orkest (14,25; Konserin devamı) 13,15 Roma sa dalgası: Karışık musiki, 17: Lâ; Hafif musiki, 1705 Varşova: Şimal sikisi, 17,15 Berlin kına dalga; sarkıları ve danıları, 18 Peşt, orkesirasi, 18,02 Bükreş: Askeri 19,10 Bükreş: Operet ve vals musikisi 30 Peşte: Çigan orkesirası, 20,10 Ostİ va, Brüno, Prag: Hafif£ musiki, 20,30 reş: Plik konseri, 2245 Peşte: Ork (Mozart, Hayda, Novaki, Rotres), Bükreş: Konser nakli, OPERALAR, OPERETLER 17,18 Roma kusa dalgası; Lirik lardan parçalar, 18 Roma, Bari: 18.35 Roma kısa dalgası: Oda konseri, 21 Viyana: Bohemya kuart ve Bari, Şarkı resitali, 2330 Vi Keman resitali (Piyano refakatile) DANS MUSIKISI aa Peşte, 23,10: Napoli, F Viyana, Gras, Kolonya, 2, Brüno, Bratislava MUÜHTELİF 16,30 Roma ksa dalgası: A ve musiki, 20.45 Bari: İtalyan vi musikisi neşriyatı, 2020: Bari: Yi sözlü ve musikili program, koyduğu güzel ve asil his) ha iyi bir ölçü bulamayız. | Umumi hayatta çalışanlar irat da bu yolda bir. karşılıklı #VEİ saygı bulunması, 'Türk inMls temin ettiği yüksek ahlâki ğun ve her şeyden Üstün Mr sevgisinin ifadeleridir. Umümi yalımızda devamlılık ve istifrar bundan sağlam bir garanti f980" etmek imkânı yoktur. oo | Ahmet Emin YALMAN