2 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Edib Kemal Kanunlarımız 9 ve 10 uncu cildler hazırlandı, yakında çıkıyor Sühulet Kitabevi Çinliler mücadeleye hazır! M. Goga Parlamentonun ÇanKayŞek Japonyanın feshedileceğini bildirdi sulh tekliflerini reddetti 3aşveklimizle Rumen Başvekili arasında telgraflar teati edildi t samimî RllHiaiiyatfa hÜkOmet Harbden sonra Romanyayı istüâ eden yiiz binlerce Rumsn kabinesinin programı J OndördOncü yıl sayı: 4899 umhuri yaşamış! Aradığımz en nefis erzakı, en İ3 Urfa ve zeytin yağlarını: Tophanede DEN1ZYOLLARI KOOPERATİFtffl^ bulursunuz. / L . tSTANBUE C A G A L O G L O Telgraf ve mefctub adresl: Cumnurtyet, tstanbu] Posta fcutusn: tstanbnL No 248 Telefon: Basmuharrtr ve evl: 22368 rahrlı hevetl: 24298. tdare ve matbaa tosmı 24299 24290 „.,.. 9 10101 L Topluca mubayaat evlerej E&dar gönderilir. Telefon: 44893 J degişim/nin manası Yahudi unsuru hep kazanc> irtişa unsuru kaçakçılık zihniyetile Çin Mareşalı, Başvekâletten istifa ederek yalnız Başkumandanlık işlerile uğraşacak. Japonya da J milleti harbe devama teşvik ediyor I Londra 1 (Hususî) Çirudeki Al man elçisi Japonyanın sulh şartLarını Mareşal Çan Kay Şek'e bildirmiştir. Mareşal Çan Kay Şek Japon tekliflerini derhal reddetmiştir. Romanyamn haricî siyaseti bir prensip meselesi değildir, belki tarihin ve coğrafyanın zaruretleri neticesidir. Ba netice kolay kolay değişemez, dahili siyasette ise Romanya, Almanya ve ltalyada olduğu gibi otoriter hükumet sistemine taraftardır. omanyada yapılan son meb'us seçiminın netıceleri bütün dünya için siirprizler getirdi. Eski Başvekıl M. Tataresco'nun riyaset ettiği millî lıberal partisi seçimde umduğu çokluğu elde edemedi. Bununla beraber seçilen meb'usların yüzde 38 ine malik çıktı. Buna karşı millî köylü partisi biraz kazancla eski mevkıini daha kuvvetli surette tuttu. Şimdi (Herşey vatan için) adını taşıyan eski faşist Demir miğferliler partisi meclısin yüzde yirmisine tekabiıl edecek kadar fazla meb'us çıkarmağa muvaffak oldu. Müfrit nasyonalist millî hıristiyan partisi de eski 9 meb'usuna mukabil 40 sandalye elde etmekle kendi varlığında büyücek bir terakki gösterdi. İlk aürpriz seçimifrvefdifi'btf'ıfeticeîertfe'dir. Efkârı umumiye seçim mücadelesinin en ziyade millî liberallerle millî köylüler arasında cereyan edeceğini tahmin ediyor ve vaziyetın bu iki büyük partinin ka2anclarına ve kayıblarına göre taayyün etmesini bekliyordu. Bu bekleyiş boşa çıktı, çünkü iki büyük partiden her ikisi kuvvetli hükumete esas olacak ekseriyeti kazanmamış bulunuyorlardı. Hükumet artık ya bu iki partinin iştiraklerile, veya onlardan birinin diğer partilerle anlaşmalarile kurulabilirdi. îşte ikinci sürpriz de burada tahakkuk etmiş oldu. Çünkü Majeste Kral Karol yeni hükumetin teşkili vazifesini ksndi varlığında terakki elde etmiş olmakla beraber meclis itibarile azlığın azlığı (bütün meclisin yüzde on biri kadar birşey) halinde bulunan millî hıristiyan partisine verdi, ve bu partinin reisi olan M. Goga yeni hükumeti kurmuş bulundu. Dahilî noktai nazardan ve parlamentoculuk bakımından bu geniş bir buhrana ayak atmak demektir. Dahilî siyasetin kargaşahğı duruluncıya kadar haricî siyaset mevzuubahis bile olamıyacağmdan şimdiki hükumet partisinin zaten malum olan programındaki millî ifratlara ve haricî temayüllerinin yakışık alan şekillerine rağmen bugünden yanna Rumen dış siyasasmda büyük değişikliklere intizar etmek abes olur. Filhakika yeni hükumeti teşkil eden millî hıristiyan partisi programına döviz olarak şu kelimeleri kaydetmiştir: AlUh, Kral ve millet. Adı hıristiyan olan patti için iki ilk kelimeyi tabiî bulmalıdır. Fakat o iki kelimenin bir parti programında oynıyacakkn rolü iyi anlamak için üçüncü kelimeye yükletilen yükü iyi görmek ve iyi kavramak lâzımdır. Burada millet ırk manasınadır. Hıristiyan partisi hâkim milleti ırkan Rumen olan halk manasma alıyor ve ekalliyetlere ancak ikinci üçüncü plânlarda yer veriyor Hele Yahudîlere açıktan açığa hiç yer vermiyor. Parti kendi dahilî hayatmda, kendi mensublarınm kollarına taktığı beyaz haçlara vanncıya kadar, Alman nasyonal sosyalizmini örnek tutmuş gibidir, ve tıpkı Almanyada ve İtalyada olduğu gibi otoriter hükumet sistemine taraftardır. *# . . Parlımanter usulde herşeyden'»c$!»oe meb'u» adedi itibarile bu kadar azlık otan bir parti hükumet kurar ve yürütebilir mi? Diğer anlaşmalarla bir çokluk temin etmedikçe hayır. Halbuki M. Goga hükumetini, kendi partisi haricinde yalnız millî köylülerden dört kisiyi şahsî muvafakatlerile beraberine alarak kurup çıkmıştır. Millî köylü partisi de bu dört kişiyi. ÇanKayŞek Başvekâletten istifa etti Londra 1 (Hususî) Hankeu'dan ildırildığine göre Mareşal Çan Kay Şek Başvekâletten istifa etmiştir. Mareşalın yerine Maliye Nazırı M. Koo Başvekâlete getirılmiştir. Mareşal ÇanKayŞek bundan sonra münhasıran Çin ordusu başkumandanlığınj ifa edecektir. Çin, uzun bir mücadeleye hazırlamyor Romanya Kralı Majeste Karol genc izcilere iltifat ediyor Bükreş 1 (A.A.) Kral Carol, radyo ile Rumen milletine hitaben söylediği bir nutukta herkesi saltanata ve hükumete sulhu kuvvetlendirmek yolunda yardım etmeğe davet etmiftir. Kral, miHetin istikbalirrden mrin ol duğunu söylemiş ardıı ve gencliğe selâmlannı bildirmrştir. " r " programım anlatmıştır: « Millî duygu, Romanyalıların, avazesile bütün kalblere hâkim bulunuyor. Bu, yeni hükumetin doğum beraatidir. Biz, bütün Rumen millctlnin istedjgi millî tarihimizin ihyası ve köylülerimizin hayat şartlannın ıslahı fikrinî temsil ediyoruz Ankara î (A.A.) Riyatetİ • biz, Romanya milletinin ruhanî kalkın cumhur Umumî Kâtibliğinden: M. Goga, hükumetin programım masının hıristiyan kilisesile mümkün ola » Yeni gene münasebetile yurdun cağına kaniiz. Biz devletin temelini teşkil ilân etti her tarafından, Atatürke, vatan Bükreş 1 (A.A.) Rador ajan eden Kraliyete inanıyoruz. Nihayet biz daşların yüksek duygularım ve sası bildiriyor: Başvekil Goga, yeni yıl mü milletin devletteki kurucu haklanna iman [Arkast Sa. 5 sütun 1 de] mimi temennilerini bildiren birçok nasebetile söylediği nutukta hükumetin Londra 1 (Hususî) Salâhiyettar Cüı mehafilinde temin edildiğine göre, J n hükumeti Japonlara karşı uzun bir mücadeleye h?zırlanmak üzere bazı yeni Japonlar Şanghaydaki beynelmilel mıntakaya asker ihrac ediyorlar tedbirler almıştır. Bu meyanda bazı ne Japon hükumeti, milleti harbe met ezcümle diyor ki: zaretlerin birleştirildiği ve muhtelif fırka «En büyük arzumuz, Çin anlaşmazli teşvik ediyor iderlerinden mürekkeb 15 sandalyesiz Tokyo 1 (A.A.) Yılbaşı münase ğının çabuk surette hallidir. Fakat millet nazınn kabineye alındıklan haber veril betile nesrettiği bir beyannamede hüku lArkası Sa. 8 sütun 3 te] mektedir. Atatürkün teşekkürleri M. Roosevelt'in nutku endişe ile bekleniyor Amerika Cumhurreisinin 933 de olduğu gibi bu başlıyacağı anlaşılıyor Amerikada sermaye ile mücadele Edebiyat gecesi büyük neş'e içinde kutlulandı Eski şairlerin eserleri kendi kıyafetleri içinde okundu, millî oyunlar oynandı telgraflar gelmektedir. Bundan çok mütehassis olan Atatürk, teşekkür defa da şiddetle mücadeleye Vaşington 1 (A.A.) Siyasî sene, lerinin ve saadet dileklerinin Anadolu ajann vasıtasile iletilmenni id renin Ruzvelt hükumetile müessir su rette teşriki mesai etmek istemıyen büyük emir buyurmuşlardır. İnsaiîlık borcu «Hisar» kurbanlarınm ailelerine yardım Hisar facîası kurbanlaruun ailelerine yardım, dün de devam et miş, bir çok müessese ve merhametli yurddaşlar iane listesinin yekununu kabartmışlardır. Altıncı liste Lîra 4692,40 5 2 0,50 25 25 Edebiyat gecesinde bulunanlar İstiklâl marşmı dinliyorlar Üniversite Edebiyat Fakültesi talebesinin tertib ettiği büyük edebiyat gecesi diin akşam Tepebasında Ünyon Fransez salonlarında yapılmıstır. Bu münasebetle fevkalâde bir şekilde süslenmiş olan salonlar şehrimizin edebiyat ve san'at âlemine mensub kadın, erkek güzide bir kalabalıkla hmcahmç dol mustu. Gece, 9 buçukta hep birlıkte söylenen İstiklâl marşile basladı. Btmu müteakıb Edebiyat talebesinden kendi kadrosundan' çîkarmıştır. Bundan anlaşihr ki millî'köylU partisi M. Goga hükumetine arka vermiyecektir. Tabiî mılK lıberaller de öyle. O hslde ba hukujaet ekseriybfsiz bir hükumettir ve simdiki mecFisi'>*çalışamıyacaktır. İşte buradadır ki dahilî buhran kendini gösterir. Yeni hükumetin teskilâtı esasiye kanununa riayetkâr olacağı hakkındaki teminatma rağmen ya ^mdi seçilen meclis çok geçmeden dağıblarak yeni seçime geçilecek, yahud onun uzun müddet toplanmaması Raci, Mithat, Rüştü, Zeki, Oğuz; Nedim, Fuzulî, Yunus Emre, Karacaoğlan, Pir Sultan, Aptal kıyafetlerine girerek onlarm eserlerinden parçalar okudular ve çok alkışlandılar. Nihayet Turan Cemiyetinin genclerî millî kıyafetlerle Idıl Ural, Kırım, Azerbaycan dansları, ve Edebiyat talebesi de Zeybek, Karadeniz oyunları oynadılar. Bu güzel gece samimî ve nezih bir hava içinde sabaha kadar büyük bir neş'e içinde gecti. çaresi bulu' ariak memletette yeni bükumetîn parti zihniyetlerine uygun bir takım icraatı görülecektir. En sonunda şimdiki mecl's gene dağıtılmak ve gene yeni seçim yapılmak üzere. Romanya için bu teşebbüsü oldukça b'üyiik dahilî bir buhranın göze alınması Ifeanasma almakta yajıhş yoktur. Öyle anlaşılıyor ki Majeste Romanya Kralı yeni hükumetin teskılinde tuttuğu se.mayeye karşı yeni bir hücumile nihayet bulmuştur. Dahiliye Nızırı tckes tarafından ya pılan hücumdan sonra Ruzvelt, nazınn beyanatına iştirak ettiğini bildirmiştir. Ruzvelt'in pazartesi günü parlamentonun acılışında söyliyeceği nutukla salı günü bütcenin müzakeresi esnasmda yapacağı beyanrt endişe ile beklenmektedir. Esasen iyi olmıyan iktısadî vaziyetin büsbütün fenalaşmasından korkan gazeteler, ekseri tle hükumetin hattı hareketini tenkid etmektedirler. Amerika Cumhurreisi M. Roosevelt Bazı mahı'iller, Ruzvelt'in 1933 senesinde yaptığı gibi şiddetle mücadeleye başlıyacağını zannetmektedirler. •llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Dünkü yekun Avukat Ural Dilek Kâtibi Remzi Tamerer Müstahdem Nesim Çakar Foto Rökor sahibi Vahid Kutsal Antalya Umumî Nakliyat T. A. Ş. Ihtilâlciler Teruel şehrini istirdad ettiler ıııııMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll 38,85 Antalya Umumî Nakliyat T. A. Ş. memurları 4788,75 Yekun Hükumetçilerin bir generali erkânıharbiyesile beraber esir düştii, cepheye giden beş ecnebi gazetecisi yaralandı PEK YAKINDA: Gabriele cTAnnunzio Belki evet, Belki hayır.. Büyük ttalyan edibinin bütün dünya lisanlarına tercüme edilert fevkalâde cazib romanı... Ihtilâlciler tarafından istirdad edilen Teruel kasabasından bir görünüş YUNUS NAD1 lArkası Sa. S sütun 4 te] (Yazısı 3 üncü sahifemizdedir)