25 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

PAZARLESİ köz ei 25 ' İLKTEŞRİN 24318,724819, 24810 b :âjîsmmsm. | YIL — No. 895 1987 KUR BAŞMUHARRİRİ: AHMET EMİN YALMAN — Ortada Mühim Bir Rejim Davası Var! MA N aat aa e TAREKE FĞ * ni ——JXX' Siyasi Nüfuzunu Menfaat İçin Kullanan, Şüpheli İşlerden Baç Aldığı Söylenen Yegârîe _ PelâhdangıHesap Aramak Lâzımdır eteler arasındaki münakaşaları kimi okkuyucu dedi- llz(oduediye zevkle okur, kimisi de sert sözlerle müna- kaşalar yapılmasından rahatsızlık duyar ve münakaşanın ke- silmesini ister. Te Teti Bütün oku ların şu noktayı hatarlamalarını dilerim ki bu defaki münakaşanım bize ait cephesi, çirkin bir sen ve ben kavgası değildir. Ortada açık ve mühim bir hedef vardır: a temizliğne çok aykırı düşen da İnkıdâp rejiminin dürüstlüğüne ve 'bı:ovuiyeu taı:tly: etmektir. Bunun için biraz rahatsızlık çekmiye de- en çok mühimdir. İşin içinde Trejimin * , » Bu görünüş ufku üzerinde “Yunus halka görünüşü manzarası vardır. Bu Ki Nadi” î,n bulunuşu hükümet ve fırka ile halk arasındaki ahengi bozan .en büyük sebeptir. '(A tatürk, büyük eserinin tertemiz kalmasında ve rejimin en yük- Aaek ahlâki prensipler üzerinde kurulmasında son derecede hassas- tır. Bunu daima ispat etmiştir. Hükümet te, siyasi nüfuzun şahsi emel- lere âlet edilmemesi, bir fedakârlık ve ıd_eal mesleği olması lâzım ge- len siyasetle ticaretin biribirinden tamamile ayrı tutulması noktasında daima çok titiz davranmıştır. Bu sahada elde edilen muvaffakıyet, her memlekete örnek olacak derecede mükemmeldir, ' “Bu arada bir tek istisna kalmıştır: O da “Yunus Nadi” dir' | Bunun niçin ve nasıl mümkün olabildiği merakla tet_kik edilebilecek bir mevzudur, İşin içinde çok ince psikoloji meseleleri vardır. aziyeti kavramak “için evvelâ şurasını itiraf etmek lâzımdır: V"Yunuı Nâadi”nin memlekete hizmetleri vardır. İstiklâl hlu.rhimgun-" “AVA AM #EELIK L Cti Açk ll AD GÜL LNM MA Madar, Hel 3 dür him dakikaların acı ve çok yakından iştirak etmiştir, Ağal cemaati, nasıl doğduğu günün hediyesi diye kendisine ağırlığınca al- tın vermişlerse, “Nadi” de hizmetlerini, ağırlığından defalarla fazla al- tmla ödetmitsir. Fakat bu hizmetler herhalde vardır. | Bundan sonra, bir iki gün evvelki tahlilimizde anlattığımız gibi, “Yunus Nadi” nin sayısız şahsiyetleri vardır. Şarlok Holımes,_ günün muhtelif saatlerinde nasıl kıyafet değiştirirse “Nadi” de şahsıyş_:t de- Biştirir. Bu noktada cidden üstattır. Her şahsiyete göre, ayrı bir ru- hu vardır ki, karşıdan bakılınca mutlaka sizi aldatır. Çhnku Mmeselâ mert adam veya iyi arkadaş göründüyse bu role kendisi de inanmış- tır. Bunun için rolünü harika derecesinde iyi oynar. T İKO | Kimi, memlekete hizmet eden ve bu kadar iyi ve mert bir görünüşü olân. kuvvetli bir gazetecinin şu veya bu ricasını esirgeyemez, kimi gekinir, kimi korkar. - ol Netice şuraya varır ki “Yunus Nadi” gemisini daima yürütür. Bu gemi içinde neler var? Buna şöyle bir bakalım: , #Ik göze çarpan nokta “Yunus Nadi” nin kendi gazetesini, lııı iş l gazetesi diye idare etmesi, satış ve ilân şeklindeki meşru ve itiraf edilebilecek kârdan başka maddi istifadeler arkasında kOŞn_lüSIdn'. *“Cumhuriyet” gazetesi kolleksiyonları bu bakımdan dikkate değer ve- gikalarla doludur. : Fakat asıl şüpheli işler, gazeteyi bir kuvvet diye kullan.arnk hariçte görülmektedir. “Nadi” resmen gazetecidir. Tüccar değildir. Fakat ti. caret işlerine ait hangi taş kaldırılırsa altından bir “Nadı'_' çıkar. Mu- ayyen bir nevi şirketlerde ya idare meclisinin reisi veya azuığn. ya- hut ihtisası olmıyan bu işlerde “Yunus Nadi” den bu şirketlerin bek- lediği himayesi ve nüfuzudur. B u “Nadi” bu kadar yaman bir tüccar mı ki tecrübe_smd_en ve fikrinden istifade için ecnebi, levanten ve diğer Beyoğlu â"' ketleri kendisine kârlarından bir pay vermek ihtiyacını duyuyorlar? İş şuradadır: “Nadi” levanten piyasada her işin altından .kalkaca_k bir mütehassıs diye yer tutmuştur. Hiçbir Türk şirketi ve müessesesi- le alâkası yoktur. Çünkü onlar bu nevi iş yapmaz ve böyle bir yardıma ihtiyaç duymazlar. Fakat birçok ecnebi ve levanten şirketler, *feîdlk' leri baç mukabilinde hizmet temin etmeği usul ittihaz etmişlerdir. “Nadi” kimi yere hulüs çakar, kimi yeri tehdit eder ve korkutur, daima işlerini yürütür. Muhtelif unsurlara mensup tazıları vasıtasile de piyasadan birdüziye yeni avlar kaldırır. adinin gazete haricinde yaptığı işlerin listesi bile muazzşm blr cilt tutar. Umumi bir fikir vermek çin birkaçının mahiyetini kısaca anlatalım: 1 — Bir soğuk hava deposunu terhin suretile mevhum bir şirket Em niyet Sandığından (20) bin lira borç almıştır. Bu muamele Şşmğln Nüfuzile yapılmış, onun ısrarlı yalvarmalarile, defalarla yenileştirilmiş- tir. Şimdi sandık, alacağını tahsil için muhatap bulamıyormuş. Ortadfı Şirketin kanuni mümessili yokmuş, Depoya gelince; onun makineleri- le müştemilâtınm rehine dahil olmadığı söylenerek tezvirler yapılmış Ve satılmasına imkân verilmemiş. ü 2 — Nadi bu depoya alâka bağladıktan sonra buz işini parm.agm.ii dolamış, belediyeye bir kar ve buz inhisarı yaptırmamak maksadile bir aralık Muhittin Üstündağ aleyhite gazetesinde batarya ile ateş açmıştır. — Iki, üç sene evvel hükümet hâm petrol inhisârı yapmak İçin bir Proje hazırladığı zğiyp aç Natli'' buna karğ şiddetli neşriyatta bulun- du. Çünkü bu petrö dlükası, YaT$I WW t olduğu duyulmuştu. Bu- /2 İ Muhterem General Nediç Taksim âbidesinde hatıra defterini imzalıyor Yugoslavya ve Romanya Genelkurmay Başkanları Bu Sabah Ankaradalar Kocataş su ve gazoz şişeleri Memleketimizde başka hiçbir kanmaz. Sıhhatinizi tehlikeli A KOCATAŞ MEMBA SUYU ve gazozlarını içiniz 70 derecede kaynar suda yıkanir. su ve gazoz şişeleri kaynar suda yı- tesadüften koruyunuz. Her yerde 18- rarla Kocataş suyunu ve gazozlarını araymız. ) L VCT Balkan Antantı Erkânıharp Re'sleri Arasındaki Müzakere'ere Perşembe Sabahı Başlanıyor Yugoslavya ordusu Genelkurmay Başkanı, General Nediç, beraberinde ikinci başkan ve harekât şubesi mü- dürü Generaller ile Genelkurmay- dan iki albay, iki yüzbaşı ve kendisi- ni Edirnede karşılıyan mihmandar- Tarr kurmassalhay Mümtaz ve kür « | may yüzbaşı Ihsan olduğu halde dün sabah 10,22 de Sirkeci istasyonuna muvasalat etmiştir. Istasyon Yugoslav ve Türk bay- raklariyle süslenmişti. Yugoslav he- yetini, Istanbul Vali ve Belediye Re- isi Ustündağ, Istanbul Komutan Ve- kili General Osman Tufan, Merkez Komutanı General Ihsan Ilgaz, Yü - goslavya Ceneral Konsolosu ve kon- solosane erkânı karşılamışlardır. (Arkası 8 incide) Bir Kararı Fransanın Müh m İspanyol Mültecileri Fransadan Çıkarılıyor Pi İtalya İle Alme tyanır, ” Anlaşmıya Yanoşa... c 4 de bumu anlatmakta ve âsi- Oi ilk hamlede Madridi ele ge- Bagek maddi ve manevi nüfuzla- ağlamlamak, daha sonra 1s- a Cümhuriyetinin kılıç artık- e meşgül olmak istediklerini rmektedir. panya Cümhuriyeti silâh ve dmmat satın almakta birçok klere uğradığı, üstelik yaban- müdahalelerin hasımlarma ver- gi kuvvetle karşılaştığı için müş ül buhranlar içinde bulunduğu ıhakkaktır, skalcar Adalarında bul: ya- ... Yunan Veliahdinin Nişanı Atina, 24 (A.A.) — Veliaht prens Paul'ün nişanlanması dolayısile elçi- ler kralı ziyaret ederek tebrikte bu- hınmuşlardır. * yetinde kaldığımı — hissettirmek- tedir. halde bütün gösteriler, ya- kımda vukuu beklenen kati muharebenin âsiler lehinde netice vermesinin oldukça kuvvetli oldu- ğunu gösteriyor. Buna karşı gerek Ispanyanın mukadderatı ile, gerek Akdenizin emmiyeti ile alâkadar olan devlet- lerin hattı hareketinde de bir ta- havvül hissolunmaktadır. Bu dev- letler, Ispanyada vuku bulan hâ..di selerin hangi tesirler ve tazyik- lere tâbi olduğuna göz yumarak müstakbel hükümetin kendilerine karşı hasmane bir siyaset tutma- masmı düşünmekte ve İtalyanm Akdenizde statükoyu değiştirmek j kuvvetlerin ikide birde hü- ııeı; merkezlerine karşı tayyare ibar ı ; yap I Ve fin maneviyatını kırmaları, Glnhuriyet hükümetinin karşılaş- df güçlükleri artırmaktadır, kontrol : — — on günlerde Cümhuriyet hükü- *igün Münin Barselonaya göçmek fik- rgisi ilbde olduğunun musırrane söy- (A.A. bir söyjmesi ve nihayet buna dair olan Akdenizde torpito muhri Biarritz, (Fransa), 24 Dahiliye Nazırının vermiş olduğue İngijjaların yavaş Yyavaş teeyyüt et limata tevfikan mıntaka polis ideler alasi de Cümhuriyet hükü si, İspanyadaki dahili harbin badan tağşılaştığı güçlükler yüzünden danberi Fransada oturmakta olaverildi. Ple bir karar vermek mecburi- panyolları, servetlerinin dereces: Zaten bu petro? ” SAa M z b (Arkası 8 incide) fikrinde olmadığına — dair veı:dıgı sözü samimi teminat mahiyetinde telâkki etmektedir. Paris gazetelerinden bir kısmı- am Ispanya harbi biter bitmez İs- panyolların yaptıkları tahribatı te lâfi için paraya muhtaç oldukları- na ve bu parayı şurada veya bu- rada bulacaklarına dair yaptıkları neşriyat ta ayni moktai nazarı te- yide yaramaktadır. Demek ki Ispanyanın mukadde- ratı son kati muharebenin netice- sine bağlıdır. Bu hâdisenin de pek yakın bir atide vukuu bekleniyor, Dost İran Nazırı Ankarada —-—— -— Atatürk B. Semii'yi Kabul Ederek Uzun Müddet Görüştüler Ankara, 24 (A.A) — Reisicüm- hur Atatürk bugün İram Hariciye Nazırı Ekselâns Semli'yi kabul e- derek kendisile uzun müddet gö- rüşmüşlerdir. Bu mülâkatta Hari- ciye Vekili Doktor Rüştü Aras ta hazır bulunmuştur. Ankara, 24 (Tan Muhabirinden) — Iran Hariciye Nazırı Ekselâns Se- miü, beraberlerinde İranm Ankara Büyük Elçisiyle Tahran Büyük El- çimiz, Iranm Bükreş Elçisi, maiyet- leri ve mihmandarları olduğu halde, eksprese bağlanan hususi vagonla bu sabah Ankaraya geldi, Muhterem misafirimiz, İran ve Türk bayraklarile donatılmiş olan is- tasyonda, Hariciye Vekili Doktor Rüştü Aras, Hariciye Vekâleti siya- si müsteşarı Numan Menemencioğlu, Ankara Valisi ve Belediye Reisi Tan- doğan, garnizon kumandanı General Gökçe, Protokol şefi Keçeci, Ankara Merkez Kumandanı albay Demir, Em niyet Direktörü Sadri Aka, ve Afgan Büyük Elçisi ile Iran ve Afgan El- çilikleri ileri gelenleri tarafından ka.r şılandı. Askeri bir kıta selâm resmi- ni ifa etti ve muzika Iran ve İstiklâl Marşlarımı çaldı. Istasyonun iç ve dışını dolduran kalabalık bir halk kütlesi de değerli misafirimizi alkışladı. Muhterem misafirimiz Ekselâns Semii, refakatinde Iran Büyük Elçisi olduğu halde saat 11 de Riyaseticüm hur köşküne giderek defteri mahsu- su iİmza ve öğleden evvel Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Arası, Başvekil Vekili Celâl Bayarı ve B. M. Meclisi Reisi Abdülhalik Rendayı ziyaret et- tiler, ve bu ziyaretler iade edildi, (Arkası 8 incide) B. Metaksas Atinada Atina, 24 (A.A.) Başvekil B, Me- taksas bugün Ankaradan dönmüştür. Halk Başvekili parlak bir - suretti karşsılamıştır. 4 Yakırd> "TAN, Sütunlarında : | Britanya meze—— — rılmayı düşünmektew.. Cephane nakliyatı Tokyo, 24 (A.A) — Hongkong'tan - Asahi gazetesine bildirildiğine göre Nankin hükümeti bir memleketin zımni müsaadesiyle Hongkonga ge- len mühimmatı nakletmek üzere Ken lung'da birkaç yüz kamyon hazırla« maktadır. Bu kamyonların harici şe. killeri değiştirilmiştir. Bunlardan iki veya üç yüz tanesi gece Hongkong ile Canton arasında gidip gelmekte. dir. İngiltere Bahriye Nazirı İtalyaya Uğradı Roma, 24 (A.A.) — Çok iyi ma. lümat alanı menabiden öğrenili' “'ne göre, B. Duff Cooper'in Istalyaya uğ. raması aslâ siyasi mahiyette değil. dir, İngiliz bahriye birinci lordu, Ak- denizdeki teftişini bitirdikten sonra Maltadan Napolye gitmiş ve dün Öğ- leden sonraki vaktini orada geçirmiş. tir. j Teşrifat icabı kendisine Amiral Valli tarafından refakat olunan M. Cooper, sabahleyin Napoliden hare- ket etmiştir. Romada kendisinin v gonu Paris sürat katarıma bağlanmıs ve tren saat 11 de hareket etmiştir. Bir