13 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

Açılış törenine iştirak eden işçiler ve binlerce kövlü.. Meydan Muharebesi Bugün Kırmızı Taraf Şiddetli Mukabil Taarruza Geçiyor (Başı 1 incide) Arazi çok çetin olduğundan kırmı- Zzının zayıf setir kıtaları muannidane Müdafaalar yaptılarsa da, mavinin nisbetsiz üstünlüğü karşısında daha fazla mukavemeti lüzumsuz gördüler. Bu suretle Germencik şarkındaki Ab dürrahman cephesi mavi tarafından işgal edildi. Maviler, kırmızı taraf toplanmasını ikmal etmeden, daha doğrusu tama- mile kuvvetlenmeden, kati neticeyi almak azmile hareket etmektedirler. Fakat kırmızı da toplanmasını bi- tirmek üzeredir. Öğleden itibaren cepheye kırmızınm mühim — takviye kıtaatının sürülmüş olduğu da haber almmıştır. Bu vaziyete göre yarın (bugün) her iki tarafın şiddetli ve kati muharebelere girişeceğine mu- hakkak nazarile bakılmaktadır. Yarınki (bugünkü) harp, iki tara- fın son kozlarını oyniyacakları neti- €ei katiyeli bir meydan muharebesi olmak istidadımı göstermektedir. Bu şeklin tahakkuku halinde bu meydan muharebesinin Ege manevralarında hihal safhayı teşkil edeceği tabiidir. Hava muharebeleri: Bügüne kadar Ege manevraların - da görülen hava manevraları şöyle hülâsa edilebilir: Birinci gün: Akşama kadar de - vam etmek şartile devamlı keşif ve bambardiman uçuşları yapıldı. Her iki tarafın tayyareleri, edindik leri kıymetli malüimatla kendi taraf komutanlarını esaslı kararlara sevke decek imkânlar hazırladılar. İkinci gün: Bugün de en ziyade ke- gif hareketlerine ehhemmiyet verildi. Her iki taraf biribiri hakkında ta - mamile vuzuhsuzluk içinde olduğun- dan tarafeyn tayyareleri, harekâtın üstündeki perdeyi delerek malümat edinmek için çırpındılar. Her iki ta- rafta da Türk tayyareciliğinin fera- gatli enerjisi göze çarpıyordu. Üçüncü gün: Bugün tayyarelerin azami faaliyet gösterdikleri bir gün oldu. Mavi tarafı temsil eden tayyare lerin Nazilli ve Aydın istikametlerin- de yaptıkları gece uçuşları Türk tay yâareciliğinin ermiş olduğu mertebeyi gösteren bir hârika oldu. Bugün yapılan hava muharebeleri, manevrada olduğumuzu zaman Za- man hatırlatmakla beraber, hepimizi heyecandan heyecana sürükliyen fe- dakârlık örneklerile doluydu. Her iki taraf filoları kendierline verilen va- zifeleri, (bazan hayatlarmı tehlikeye sokacak derecede kendilerinden gece rek, kendilerini muharebenin zevkine kaptırarak) gerçekten yaptılar. Gerek tabiye sahasımda, gerekse cenhe gerilerinde âzami tesirler gös - terdiler. Atatürk kızı: Sabiha Gökçenin son iki gün zar - fındaki faaliyetleri kayde şayandır. Artık kelimenin bütün mânasile as- tığı muhtelif vazifelerden büyük mu- vaffakıyetler toplryarak döndü. Be- raberinde değerli haberler ve rapor - lar, kıymetli krokiler getirdi; bu su- retle mensup olduğu .mavi taraf ku - mandanlığının takdirlerile karşılan - di. Kırmızı hava kuvvetlerinin tah taarrüz,, denilen şekilde çok ai - çaktan urarak mavi motörlü birlikle ri bombalamaları bunların harekâtı- nı âzami derecede sekteye uğrattı. Manevra intibaları: Bugün Başvekâlet vekili Celâl Ba- yar, Mareşal Fevzi Çakmak, Orge - neral İzzettin Çalışlar, vekiller sa - bahtân akşama kadar manevra sa- sahasında dolaştılar, dün gece şid- detli yağmurlar yağdığı halde, açık- ta bulunan kıtaların neşesi insanı hayretlere sürükliyecek derecede faz laydı. Mareşal Çakmak, Orgeneral İz- zettin, mebuslar ve birçok general- ler Germencikte kurulmuş olan mo- dern seyyar hastaneleri gezdiler. Bu rada Trakya manevralarında dahi göremediğimiz yeniliklerle karşılaştık —— Halyayar aei g Gbirlar Bilhaşsa Türk tipi sedyeler kullanıl- ması fevkalâde pratik şeylerdi. Iperit ve diğer zehirli gazlara mah sus çadırlar, geniş yatakanelerle Türk tipi iperit duşları dünyanım en mo - dern harp malzemesi sırasında sayı- labilen şeylerdi. Mareşal gördükleri mükemmeliyet- ten çok memnun olarak güler bir çehre ile: — Korkmayın artık zehirli gazlar- dan! buyurdular! Köylümüzün alâkası: Manevra sahasındaki bütün köylü- ler, sonbahar faaliyeti içinde olduk- ları halde işlerini güçlerini bırakıyor, yüksek tepelere toplanarak manev - raları takip ediyorlar, değneklerine dâyanarak yamaçları deviren aksa - kâllı Türk ihtiyarlarına, sonra Türk kadınlarına, Türk çocuklarına bakıp ta bu milletin yüreğindeki imana hay ran olmamak kabil değil, Köyler havaya karşı tamamile giz lenmiş dallarla, yapraklarla örtüle - rek göze görünmez bir hale getiril- mişlerdir. Beyrutta Bir Cinayet —— Bir Ermeni Amerikan Konsolosunu Öldürdü Beyrut, 12 (TAN) — Buradaki A- merikan general konsolosu, bu sabah 35 yaşlarında bir Ermeni tarafından tabanca ile öldürülmüş, katil kaçar- ken yakalanmıştır. Bu adam, geçen- lerde Amerikadan buraya gelmiş, fa- kat tekrat Amerıkaya dönmek üzere #210 el Alaassati Tala, “alçak- B / * Bu son ayı da eh Nazilli kombinasının açtlış merasiminden bir gö[rünüş.. yetle tahtp buyuran Büyük Şef Atatürk işaret ediyorlar.. Hudutlar Açılıp Meşru İspanyaya Silâh Verilecek (Başı 1 incide) İngiltere sefirini kabul etmiştir.Görüş meler, İtaylanın cevabi notası Üzerin. de idi. Vaziyet, İngiltere kabinesinin Çarşamba günü toplanmasından son ra Fransa kabinesinin toplanması i- zerine anlaşılacak ve İngiltere ile Fransanm tam mutabık. kalmasile ye ni vaziyet ortaya çıkacaktır. Fransa İspanya hududu Muhakkak bir nokta, İngiltere ile Fransanım ademi müdahale komite- sinin meseleyi halletmekten âciz ol- duğuna inandıklarıdır. O halde İtal. yanın meseleyi bu komiteye gönder - mek istemesinin hikmeti. meselenin hallini geciktirmektedir. Bu vaziyet karsısında vanlacak iş, Franconun lehine ihlâl edilmis olan müvezeneyi yeniden tesis için Pirene hududünu acmaktır Hududun acılması ile İspanya ciim hurivetine sTâh ve mühimmat gön- derilecek, ve İspanyava Fransız küv- vetleri #öndermek iİmkânı da ihtimal haririnde bulunduru!mıyacaktır, Pa- kat ilk karar İsnanvava g'denlere pa- gsanort verilmesi. İsnanvaya gönderi- lesak brmehi malzemes'nin transitinin gerbestisi ile iktifa edecektir. Gönüllü hahsine eelince ferdi mahiyetini kay- kakmdeanaltir Kransanm milli fabri- tahsis ettiği için hususi fabrikalar İs panyaya Serfbestçe malzeme verebile ceklerdir. Londranın bu esaslar dairesinde Parisle anlaşması kuvvetle muhtemel sayılıyor. Paris ile Londra arasında kati an- laşma başarıldıktan sonra itilâf ade mi müdahale komitesine takdim edi- lecek ve Fransa ile İngilterenin Ak- denizdeki hareket serbestisi mahfuz kalacaktır. M. Delbos, bugün Fransanın Ber- lin Büyük Elçisi M. Poncet ile görüş- müştür. İtalyaya göre Roma Mahafiline gelince, bunlar son İtalyan notasının verilmesi Üze- rine ecnebi Mmemleketlerde sükünet ve nikbinliğe doğru bir temayül hâ- &l olduğunu kaydediyorlar. Garbi Akdeniz Fransız gazetelerinden Petit Pari- sien'e göre İngiltere ile Fransa, gâarhi Akdenizde sevkülceyiş müvazenesi ve müvasale emniyetini temin için bazı tedbirler düşünmektedirler. Fransa . İspanya hududunun açılması bu ted. birler arasındadır Bu sayede Cüm. huriyetci İspanya daha iyi Silâhlan- mak imkânını elde edecektir. Dâha miüzsnet tedbirler de tetkik edilmekte- 13«10 YöT “Manevra Karşısında Bir Duşunce Turk-Duşman Değil, Mavi - Kırmızı Dost-Düşman SŞabiha Gökçen 8 birinciteşrin 937 günü manevralar için yaptığı bir köonuşmada aynen şunları söyledi: “Eskişehirden hareket ederek filo uçuşile geldik. Hava berrak ve mü- saitti. Arkadaşlarımla jirlikte seya- hatimiz çok güzel geçti. Memnunum. Hangi taraftan harekâta iştirak ede ceğim hakkındaki zualinize benim i- çin şu veya bu taraf olmadığını söy- lemek isterim, Arada bir renk farkı vardır. Vazifemi yapmıya geldim.., Mertliğine toptan mandığımız bu hakiki Türk kızının sözünde güıel ol- duğu kadar da derin bir mâna- var-. Demu'cıh limanı, Kuşadası, Sıgavık civarına çıkartıldığı farzeusen mavi kuvvetler düşman değildir. Mavi ta- raftır. O mavi taraf ki, memleket hudut- ları içinde Türk yurdunu müdaf2a et mesini bildiği kadar bir ihraçtan son- ra,yapılacak muharebe hareketlerini de bilmiye mecbur olan Türk ordusu nun bir parçasıdır. Kırmızı nekadar Türkse, bugünkü manevrada mavi de tam odur. Kar- şılıklı çarpışan iki renk arasında ay- ni köyden askere alınmış, ayni baba- nımm oğlu iki isan vardır ki, bunlar bi- ribirlerine sarılarak biribirlerinmi te- rini koklamak ve bu kokuda ana, ba- ba ocağımın hasretini dindirmek - için manevranın sona ermesini ben../Or lar. Dadaylı Tosun oğullarından Ah- met oğlu Ali kırmızı tarafta ise Da- daylı Tosun ağullarından Ahmet oğ- lu Veli de mavi taraftadır. Bazı ga- zeteler yazılarında maviye düşman, kırmızıya “Milli,, diyorlar. Sonra bu- nu da hakikat bir şeymiş gibi maka- lelerinin muhtelif safhalarında kırmı zıya Türk, maviye “düşman,,etiketini yapıştırıyorlar. Bu sözler, mavi tarafı temsil eden binlerce Türk subayı, ve on binlerce Türk Mehmetçiği namına, affedilmez bir tariz mahiyetindedir. Değil bir ordunun kendi parçaları a- rasında, farzı muhal olarak karşılıklı iki devlet arasında manevralar ya - pilsa dahi, temsil edilen Trenklere Türk ve Düşman demek, askeri ede- biyatım icap ettirdiği dil terbiyesine aykırı düşen bir hareket olür. Kırmızı ve mavi tabirlerinin halk tarafından anlaşılmasını kolaylaştır. mak endişesile düşülen bu hatanın askerce ifade edilebilecek ehven tara- ft vardı. “Dost ve düşman,, tabiri kulanmak ta bu işi görebiirdi. Kırmızı tarafa “Türk,, diyen ka- lemin, karşı tarafın hangi millet ol- duğunu yazmamış olması gariptir. Kırmızı tarafın Türk olduğu söy - lendiğine nazaran mavi ne çeşit bir düşman, veya hangi millettir? Suali doğmaktadır. Manevrada iki taraftaki Türk yav- rularmı, vazife ve kita itibarile biri birlerinden farketmek içın birisine kırmızı, birisine de mavi bir forma giydirilmiş olmaktan başka bir hu- susiyet. yoktur. Sökeye gelen, Aydı- *İce tamamen istihsal edilememiştir. dan garbe doğru harekete hazrrlan- makta olan kırmızı Türklerden ayı"t eden hususiyet sadece manevr" ” r. Türk olan kırmızı tarafın karşısın da mavi taraf Tür kolmayıp ta “>hi- ci düşman olsaydı, onun alnını daha. kıyıda iken karışlarlardı.Bugünkü mo dern harp sanatinde müdafaa bölge- sinin ön kenarı denizin kenarı? -. Düşman oradan daha içeriye zar girer! Heyecana kapılmıyalım. Ya- pılan iş- bir talim, bir tedris. da- ha doğrusu bunları ihtiva eden bir mnnevradm?.!m,m Sabih nmhı 'ten ifadeet zetecinin. hem ; ! hem de ayıptır. Harıa Harbi etin Oldu Aydın, 12 (Hususi surette gönder diğimiz muhabirimizden) — General Mümtaz, General Muüustafa yerine mavi kuvvetlerin başına geçince bil- hassa öğleden sonra, inkişaf eden hârekâtta motörlü liva ile hava kuv- — vetlerine istinat ettiğini göstermiş « tir. Saat 16 sıralarında kırmızmın git- gide artan mukavemeti mavi taarrü“ zu katşısında büyük takdirler uyan- dırmış, mavinin almak istediği neti- Gerek mavi, gerek kırmızı havâ filolarmın şiddetli bombardımanı ve j havada heyecanlı bir muharebeye gi- | rişmeleri denebilir ki Ege manevra « larının en şayanı dikkat hâdisesidir. ş Tabiye bakımından büyük ehem- miyeti haiz olan . Abdurrahmantepe” sinin bir kısmı mavilerde, bir kısmi da kırmızı tarafta kalmıştır. Bu te- pe neticei katiyenin istihsali bakI- mından büyük ehemmiyet taşımak- tadır ki yarm (bugün) harp talihinin hangi tarafa teveccüh edeceğini gö rveceğiz. j Akşama doğru Mendirek boyun * dan ilerliyen mavi motörlü krtalar Germencikle Aydın arasında hatti geçmeğe çalışmışlar, kırmızı kuvvet* © lerin canla başla müdafaası ve tesir” li ateşile geri çekilmişlerdir. D | Saat 21 de mavi tayyareler Aydı- nı şiddetle bombardıman ettiler, Şeh- re birçok bombalar düştü. ' Ayni saatte Orduevinde verilen Zİ: yafette Mareşal Çakmak ta bulundu- İzzetin Çalışlar, Manevralara iştirak eden heyetlere, askeri erkâna ve ga* zete mümessillerine madalyalar ver” di. Manevralar yarma neticeleniyor. Perşembe günü komutanlar manevrâ © nin kritiğini yapacaklardır. Perşem” be gecesi Aydım valisi Manevra dâ“ vetlilerine bir ziyafet vereceklerdir. Aydma girdiği bildirilen mavi kuvve” tin, geri ile müyasalesini temin ede- memesi üzerine haâakem heyeti bunü bir avantaj kabul etmekle berab—:rıî bunun işgal demek olamıyacsğıma K? | rar vermiş ve bunun üzerine kuvvet” |