13 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Türkiyede Yenilik Mücadelesinin .. Tarihi -- —i3— , Hans Kohnun İngilizce eserinden Türkçeye çeviren: Ali Çetinkaya Bayındırlık Bakanı 921 de Ankara hükümetinin diplomasi vaziyeti kuvvet. Jenmişti. Onun askeri kuvvetleri, Erme « nistanda, Kilikyada muzaffer olu« yor ve bu zaferlerle diğer Müslü- man milletlerinin ve bilhassa Hin- distan Müslümanlarmın şevk ve - heyecanı yükseliyordu. Şark mil - letleri, yeni Türk varlığını, Avru- pa emperyalizminin — ilerlemesine karşı bir (Tabya) nazariyle gör . >meğe başlamışlardı. Yalnız İngil - tere ile Yunanistan, vukubulmak- ta olan hâdiseleri anlamak istemi- yordu. L 1921 Şubatmda, müttefik dev - | letler tarafından, Londrada yapıl- mak üzere bir konferansa davet | vükubuldu. Bu konferansa İstan- ! bul hükümetinin ve ilk defa olmak !ıll dizere Ankara Büyük Millet Mecli- , &İ hükümetinin ve Yunan hüküme- | tinin delegeleri iştirak etti. Anka- | ya hükümetinin delegesi olan Be- kir Sami bütün Türkiye için söz Y' göyledi ve fevkalâde mutedil bir | tecrübe proğramı ileri sürdü ve | Edirneden sarfmazar etmek ve | beynelmilel murakabe altında bir | hiristiyan valinin idaresinde İzmi- re geniş bir muhtariyet vermek — arzusunu ifade etti. Fakat Yunan |— delegeleri temerrüt ve inat etmek- .1 te devam ettiler. Zira onlar İngi- lizlerin arzu ve müzaheretile harbi | Gderuhte etmişlerdi. f Bununla beraber Ankara hükü- leleri tesisine ve Türkiyenin Af . ganistana zabit ve muallim gön - dermesine muvafakat olunuyordu. u muahedenin ikinci mad. desinde (Akidin devlet - lerden her biri Şark milletlerinin kurtuluşu ve tam serbestilerini ve müstakil olmak ve kendi iradele . riyle kendilerini idare etmek ha- kikatini tanırlar) ve üçüncü mad. desine (büyük Afganistan devleti bu münasebetle Türkiyenin asır - lardanberi islâma rehberlik etti. ğini ve büyük bir vazife yaptığını ve islâm bayrağmı yükselttiğini ve imtisale lâyık kuvvetiyle mukte - dabih olduğunu )kabül ve şahadet eder, diyordu. Bunu Rusya Cümhuriyeti ile Türkiye arasında 16 martta akto - lunan bir ittifak muahedesi takip etti. Bu muahede Şarktaki Rus inkılâp Bsiyasetinin prensiplerine Mmutabık olarak tanzim edilmiş ve Türkiye hudutlarmım tayininde Türk milli misakı muahedenin esa- Bmı teşkil etmiştir. İşte bu muahede Türkiyeye si- lâh ve cephane cihetinden Rus yar dtmmm âlicenap bir ölçüsünü ver- miştir. Bu muahedeyi 13 teşrini . evveldeki Türkiye ile Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Sovyet Cümhuriyetleri arasında (Kars mahedesi) takip etti ve 1922 ge- nesi 26 Haziran Türk — İran İti- lâfı yeni Türk devleti binasmi ir taraftan bu muahedeler “Ctarpta ve Şarkta müuttetik-s — ttetviç ettti — — — Iiı Jer buluyordu.(*) t # Hd ransa hükümeti Türkiye ile bir anlaşamaya varmak | RIzusunu gösterdi; bu cephe tep - l gdili biraz, Yunanistanda Alman ta râftarı olan kral Kostantinin 1920 -— Kânunuevvelinde Venizelosun yeri — he geçmesi suretiyle vukua gelen | politika inkılâbmdan ,biraz da A- F; merika Standard gaz kumpanya. — ginm Fransada nüfuzunun artma- — gimdan ileri geliyordu. Bu kumpan | a Paris bankalarmda ve matbua - | gında hissesiolan (British shelle) kkumpanyasına karşı açtığı mücade k lede (Paris) ve (Holanda) banka, “Jarı ğgibi büyük bankaların ve (Le - | Matin) gibi gazetelerin müzahereti- ni kazanmış ve bu suretle kat'i bir — pnüfuz istimal edecek vaziyette bu. i ıımmugtu. r' | Ayni zamanda bu kumpanya | Bağdat demiryolunun bir kısmmı /— mürakabe ettiği gibi Musul havali |— gi hakkmda da talep ve iddialar. — da bulunduğu için Türkiyeye yar- ;» fzm etmek (Amerikan Oil Trüst)- -— Önün menfaatlerine muvafıktır. i” u suüretle 1921 martında ve E. daha sonra ayni senenin /20 teşrinievvelinde bir Fransız — — Türk itilâfı husule geldi. Bu itilâ. | fa göre Fransa hükümeti Ankara : hükümetini tanıyor ve Kilikyayı -— kkendisine iade ediyordu. Fransız- | lara kalacak olan İskenderun ha. valisi için dahi resmi lisan olarak tükçenin kullanılmasını ve husu- Bi bir idarenin verilmesini vade. diyordu. Daha mühim olarak Ankara hü — kümetinin şark hudutları hakiıkm — da Rusya ve Kafkas Cümhuriyet- leri ve İran ve Afgan hükümetleri. le muahedeler yapıldı . 1921 gsenesi martımnm birinde ” Moskovada bir dostluk ve ittifak | gmuahedesi aktolundu. Bu muahe- — (*) Bekir Sami Beyin bu tekliflerini " Büyük Millet Meclisi şiddetle muaheze we reddetmiştir. Hattâ Bekir Sami Beyin / İstiklâl Mahkemesine verilmesini istiyen, ler dahi olmuştur. — Mütercim —— aktolunmakla beraber Yu nan — Türk harbi devam ediyor- du. Yunanlrlar 1921 senesinin yaz aylarında — muzafferane hamleler- le ilerliyorlardı, — fakat Sakarya nehri boylarmda vukuagelen harp gark ile Garp arasımdaki harplerin en mühimlerinden biri olup Yu - nanlılarm ileri hareketini durdur. du. Bir taraftan sulh teşebbüsle - rinden de geri durulmuyordu; An. kara hükümetinin sulhü temin et mek hususundaki bütün sây ve te- şebbüsleri Yumnanlılarm ve İngi. lizlerin — muhalefetile — akamete uğruyordu. — Yusuf Kemal Beyin riyasetinde Londraya giden sulh heyeti 1922 şubatmda muvaffa - kıyetsizliğe uğradı ve temmuz ni. hayetlerinde Yunanlılar İstanbulu işgal etmek istediler; fakat bu iş- gale müttefik devletler tarafm . dan müsaade olunmadı. Bununla beraber İzmirde İngiliz komiseri Yunan askerinin işgal ve himayesi altında olan havalinin muhtariyetinin ilânmı iltizam etti. L oyt Corcun Yunanlılara ©- lan itimadı körce idi. Loyt Core — 4 ağusots Avam Ka. marasmın tatili nutkunda Yunan kat'i zaferinin aşikâr olduğu hak. kındaki sabit fikir ve kanaatini bir daha ilân etti. Ayni ay zarfm- da Türkler kan dökülmeksizin sul. hü temin etmek hususunda son bir taş daha bulundular, Fet- hi Bey murahhas olarak Londra- ya geldi. Fakat hiçbir İngiliz na- zırı Fethi Beyi kabul etmedi. » Ve Fethi Beyin teklifi hakkında İngi. liz efkârı umumiyesine bir şey 4 matbuat yalanı mücadelesi yapıl- dı. Fethi Bey memuriyetini ifaya muktedir olamıyarak — Londrayı terketti. Bunun üzerine bir hafta sBonra Türk ordusu taarruza baş « ladı. Ve on gün zarfimda Yunan ordusunu tamamen mahveyledi ve 8 eylülde Mustafa Kemal (Paşa) muzafferen İzmire girdi. Bu neti- ceye göre bir kere daha Avrupa ile Şark arasmdaki meselelerin büyük Dbir tasfiyesinin yakm ol - duğu görülüyordu . (Arkası var) * Ha tl at l Buna bedel bir sürü * TAN HASTANELERDE TEDAVİ GÖRENLER 5ŞŞT ÇAAT TT T Apcıri'ı;iınx İnşaatı Menedilmeli Emlâk Birliği, Bunu Temine Çalışacak Şehrimizde amlâk sahiplerinin kur. duklarr “Emval ve Emlâk Birliği,, faaliyete geçmiştir. Birlik, İstanbul - da apartıman fazlalığını ve boş ka. lan apartımanların vaziyetini, ipotek suretiyle para alarak apartıman ya- panlarm borçlarını ödemekte müş . külât çektiklerini göz önünde tutarak bundan böyle apartrman inşasma miül saade deilmemesini istiyecektir. Bun- dıkları müddetçe vergiden istisnası, vergi boşluğunun kapatılması için de vergisini vermekte — geçikenlerden muayyen bir nisbette ceza alımması teklif edilecektir. Emlâk Birliği em lâk sahiplerinin haklarımı korumak için alacağı tedbirleri tesbit etmekte. dir . Boğaz Dışında Yine Bir Mayin Görüldü Dün sabah balıkçı motörleri tara - findan Boğaz dışmda ve Anadolu sa. hilinin Kabakoz mevkiinde bir serseri mayin görülmüştür. Deniz Ticaret Direktörlüğü derhal lâzımgelen ted - birleri almış ve Deniz Komutanlığı tarafından da akşam üzeri maynmn aranması için Karadenize bir mayn müfrezesi gönderilmiştir. Ayrıca Ka radenize sefere çıkacak vapurlarla Karadenizde seferde olan vapurlara telsizle vaziyet bildirilmiştir , Fenerler Tahlisiyeye Geçiyor Fenerler idaresinin satm alyıma mukavelesi bugünlerde Maliye Ve . kili Fuat Ağralı tarafından imzala - nacaktır. Şirket murahhasları ile Maliye Vekâleti arasında devam edi . len müzakereler bitmiş, yalnız imza için Avrupada bulunan Maliye Ve- kilinin Ankaraya dönüşü — kalmıştı. Evvelce fiyat meselesi üzerinde gir. ket ve Maliye arasında çıkan ihtilâf Adliye Vekili Şükrü Saracoğlunun hâkemliği ile halledilmiştir. Fener - ler, Deniz Bank teşekkül edinciye kadar Tahlisiye Umum Müdürlüğü ta rafından idare edilecektir . Bisikletle Ağır Yaraladı j Acıbademde bisikletle gezen Fe - rit, T0 yaşmda İsmet admda bir ada ma çarpmış ve zavallryı ağır surette yaralamıştır. İhtiyar hastaneye kal - dırılmış, suçlu yakalanmıştır . nümüzdeki bir hazirandan itibaren Üzere yeni bir tarife hazırlanmış ve bu tarife de dün mecliste kabul edil. miştir , Ş Hastanelere gerek poliniklik için, “gerek yatırılarak tedavi altına alı - nanlardan ve gerek lâboratuarlarda fenni vesaitle tıbbi kontrole tâbi tu . tulacaklardan Mmuayyen bir ücret almacaktır . Eskiden olduğu gibi hali ve vakti yerinde olmıyanlardan —mua - yene ve tedavide hiç para alınmıya . caktır. N Kamyonlardan alınan resim indirildi Belediye motörlü natil vasıtaları - nm çoğalmasını teşvik eylemek için türlü tedbirlere başvurmaktadır. Bu arada kamyon ve kamyotetlerden a. lman belediye resminin de indirilme- si muvafık — görülmüş, bu hususta Şehir Meclisinin kararı istenmişti. Şimdi 1500 kiloya kadar yük taşı. yan kamyonetlerden ayda 300, bun - dan fazla yük taşryanlardan ise 500 kuruş alınmaktadır . Meclisin dün verdiği bir kararla bu resimler, iki tona kadar yük taşı- yan kamyonetlerden ayda 300 kuru- şa, iki tondan fazla yük taşıyanlar . dan ayda 500 kuruş, Üç tekerlekli kamyonatlardan. icp muda ilri -li Irız Meclisin kararları Şehir Meclisinin dünkü toplantısın da hususi idareye ait beş yıllık ça - lışma proğramı, vilâyetin hazırladığı şekilde kabul edilmitşir . Pastırma ve sucuklara hem yapı - lan yeri, hem de yapılış tarihini gös- teren etiketler konulması ve kurşun mühür vurulması muvafık görülmüş- tür. Evvelce belediye tarafmdan bu - günün ihtiyaçlarına uygun olarak yeni bir belediye zabıtası talimatna - mesi yapılmış, bu stalimatnamenin tetkiki için meclis azası arasından bir heyet seçilmişti. Meclis encümen- lerindeki işlerin çokluğu yüzünden bu heyet, bugüne kadar çalışmalarına başlayamamıştı. Belediye reisinin bu heyetin derhal çalışmaya başlaması teklifi muvafık görülmüştür. Mütehassıs Prust tarafından ya - pdlan Florya plâj şehrinin ağaçlama plânı, şehrin ihtiyacma uygün görül- müştür . İki yeni Mektep Binası Kadıköyünde Zühtüpaşa mahalle . sinde Emniyet Sandığı tarafından satılığa çıkarılan köşkün Maarif İda- resi adma satm almması kararlaş - tırılmıştır. Bina parası sekiz taksitte ödenmek üzere 19600 liraya alınmak- tadir . Bu binaya Kadıköy 6 ve 46 mcı ilk okulları taşımacak, bu suretle hep iki okul için her yıl verilmekte bin sekiz yüz lira kira parası tasarruf edilmiş . olacaktır . . Bundan başka Kuzguncukta icra tarafmdan satılığa çıkarılan bir bi- nanm da ayni maksatla satın âlm . ması muvafık görülmüştür . Talebeye Yardım Birliğinin Çalışmaları İlk okullardaki yoksul talebeye yardım etmek için partinin teşebbüsi- le kurulan yeni birlik genel idare hey eti bu perşembe ilk toplantısmı yapa. cak, çalısma programmı hazırlaya - caktır. - Şehir Meclisi ücret alınmasını kabul etti Yeni Belediye Kanunu çıktıktan sonra bu kanuna göre alınması lâzımgelen harçlar hak- kımnda bir tarife yapılmış ve bu tarife o zaman- ki Şehir Meclisi tarafından da kabul edilmişti. Bu tarifeye göre, hastanelere gelen ve hal ve vakti yerinde olanlardan muhtelif muayeneler için alınacak ücret te tesbit olunmuştu. Belediye reisliği bügüne kadar "tatbik edilmiyen bu harçların daha az bir miktar üzerinden yeniden tesbitiyle almmasını istemiş, Mmesele Şehir mecli- sinin sihhiye encümenine verilmişti. & WÜL K 4 13 .4- 937 :J K Kontenjan öntenjan hakkında İktısat Vekâletin- Ü ce düşünülen değiş'kliklerle bazi | maddelerin serbest ithalât rejimi ile mem” lekete girebilmesi için tasarlanan şekil etra- fında şehrimizdeki fabrikalarla sanayi erba: bının fikir ve mütaleaları alınacaktır. kâlet, bu hususta tetkikler yapılarak netice* sinin acele bildirilmesini Sanayi Birliğine emretmiştir. Bugünden itibaren Birlik, bü-: tün sanayi erbabırı ve fabrikatörleri ayr! .wi Değişikliği Ve- ayrı toplantıya çağıracaktır. Bu le- Encümen ö . rin bir listesi hazırlanmıştır. tatbik edilmek B / Odesada İnşa Edilen Havuz Boğazdan Geçti Galatada Bir Meydan Açılıyor Liman idaresinin Galatada yantı - racağı yolcu salonu hakıkmda ınüte . hassıs Prost tarafından kabul edilen proje, Şehir Meclisince tasvip edil - miştir. Mecliste verilen karara göre, Merkez ve Çinili Rıhtrm hanları ara. smdaki arsaya yapılacak yolcu salo- nunun sahil ile doğrudan doğruya ba ğını temin için Merkez rihtim hanmın Karokâv tarafındaki kâsasindan iti batren büradati geçmekte olan - yol, Çinili rıhtim hanmın Mumhane ant- reposü tarafındaki köşeye kadar ka. patılarak rıhtıma çevrilecektir . Kapatılacak olan bu yoldan yerine Merkez rıhtim hanımım cephesi karşı - sındaki arsadan belediyece lüzüm gös terilen miktarda arsa almarak yola katılacak ve burası bir meydan haline getirilecektir . Galata rıhtrminm Karaköy köşe - sindeki kısmmdan on metre uzunlu . ğunda bir saha kayık iskelesi yapıl - mak üzere belediyeye verilecektir. Yeni yolcu salonunun karşısımda. ki yer, yeni antreponun yapılması bi tince belediyeye brrakılacak ve bu. rası şehir plânı mucibince nakil va- sıtaları parkı haline getirilecektir, Galatadaki Liman İdaresi atölyesi. hin sağ veya sol tarafmdan belediye- ce plân mucibince genişletilmiye baş lanmasmdan sonra bu atelye beş metre geriye almacaktır . Karaköy köprüsünden Merkez rıh. tım hanma kadar mevcut parmak - lıklar, en geç, rıhtimlarm Fındıklıya kadar uzatılmasımna kadar tamamen kaldırılacaktır . Atinaya Gidecek Roma Heyeti Bu ayın 18 inde Atina Üniversite. sinin 100 üncü yıldönümünün kutlan. masında Türkiyeyi şu zevat temsil edecektir : Ankkara dil fakültesi dekanı Kon - ya meb'usu profesör Ali Muzaffer, Ankarada hukuk fakültesi profesör . lerinden Şevket Mehmet Ali, Türk Dili Cemiyeti — mütehassıslarından Odesa limanmnda Ruslar tarafından inşa edilen büyük bir sabibi havuz, Vilâdivostok limanına götürülmek üzere iki vapurun Y” değinde olarak evvelki akşam limanımızdan geçmiştir. Pavldok ismi takılan bu hf vuz harp gemilerinin tamiri V" havuzlanması için inşa edil. tir. 126 ton ağırlığında ve en yük gemilerin içine ıirehile“’ büyüklüktedir. | Havuz, Toros ve Tatfun isimli İf gemi yedeğinde olarak Boğaz dıştit gelmiş ve limandan yardıma giden ** romorkörün kılâvuzluğiyle Boğazdı geçmiştir . | Havuz bundan sonra Ça.uakk'ı Boğazmdan Akdenize çıkacak Portsait, Aden, Singapur ve Hong Keng yoliyle Vlâdivostoka vara! tır. Bu seyahat 120 gün sürecektiri LA " Dandirme " 20,000 Liralı '_ Tamir Gördü Bir kaç aydanberi Kasrmpaşa H vuzlarımda tamir edilmekte olan D'u nizyolları İdaresinin Bandırma V*p'ı ru dün Haliçten çıkmış, ve f,ecx'ü"’dA ri yapılmıştır . Vapurun tamirine yirmi bin M kadar sarfolunmuştur. i İ kazanları, güverte ve teknesi ımîd Burette sıkı bir tamirden geçlrilm'd* tir. — Vapurun sür'ati de bir İ seferlere başlayacaktır. İ | Cümhuriyet vapuru da havuza ge miştir . Cümhuriyet te umumi bir M geçirilecektir. Esasen bu vapur “._ı zun müdettenberi hiç tamir edilm? | miştir. Cümhuriyetten sonra diğt bazı vapurlar havuzlanacaktır * Bıçakla Ağır Yaralandiı Beşiktaşta Mumcu bakkal sokağfi da 8 numarada öturan marangöz * seyin, dükkânmdaki elektrikle nâ: harrik biley taşında bıçağını M ken birdenbire taş kırılmıştır. .f fırlayarak Hüseyinin başmdan **, surette yaralanmasına sebep olın“. | tur. Yaralı hastaneye kal » | Mehmet Ali, İstanbul hukuk Fd | görlerinden Sıddık Sami, Ünîve’::: döçentlerinden Besim, Fahri ve hir, : 13 NİSAN l SALI I < esecektir. Marmara mıntakasmda hafif bir fıttma kaydedilmesi muhtemeldir. Dünkü hava Dün, barometre, 757 milimetre olarak kaydedilmiştir. Barometre düşmiye müı_ taittir. Hararet, en çok 17, en az 10 santi grat olarak kaydolunmuştur. Rüzgâr, lodas Bugün hava di kâpılı g k ;:.i.ız:r!.î::;up istikametinden orta kuvvette | | $ üncü ay Gün: 30 Kasım: 1;: Sefer 1 1356 Hicri Güneş: 5,24 — Öğle: İkindi: 15,58 B Akşam: Yatsı: 20,22 — İmsâk: 1353 Rumi 12,14 40 tan saatte 10 kilometre sür'atle ğ Hava, kısmen kapalı geçmistir.