23 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

KA FY FAO 6 L H iğün TAN 23 -10 - 936 SON HABER Âsi Kuvvetler Madridi dün her taraftan sıkıştırdılar ADEMİ MUDAHALE Rusya Ayrılıyor, Fransa Franko Hükümetini Tasdik Edecek Londra, 22 (Radyo) — Bugün gelen haberlere göre Madrit tam manasile “buhran” içindedir. Bütün şehir halkı, hükümet ve bütün müdafiler bunu anlamış bulu- nuyor. Bu yüzden şehir, sinirleri kopmuş bir vaziyette- dir. Bunun sebebi, âsi kuvvetlerin git - tikçe şehre girmek üzere olduklarını göstermeleridir. Şehir halkı içinde hükümete muzaheret edenler, azim ve iradelerini göstermeğe karar Ver « mişlerdir. Asilerin cenubu garbi or- dusu şehirden yirmi sekiz kilömetre mesafededir. Madritin anahtarı sayılan Naval Karnero mevkii sukut etti.. Burada hükümet kuvvvetleri ile âsiler arasın- da 10 saat devam eden muharebe ne- ticesinde hükümetin müdafaası sür- atle ufalanmıştır. İki taraf arasında göğüs göğüse muharebe vuku buıu' » yorken âsilerin topçuları cephenîn gerisini bombardıman ef._mışler, neti- cede hükümet kuvvetleri mağlüp ol - muş ve gerilemiştir. Bu _SMC hü- kümet en büyük Ü itlerinden birini kağı;îîlmış(t:nemnun ilerisindeki oto- mobil yolu âsilere açılmıştır. YENİ BİR İHATA A I Naval Karneronun sukutu ile âsi - lerin cepheleri biraz uzamış, fakaf kendilerine faydalı olmuştur. Çünkü Eskovyal'i üç noktadan ihata etmiş oluyorlar . Asi general Eskoryalin muha - . Bul Franko, hi bir saraydır ki kral ve kraliçelerin" mezarları buradadır. Eskoryalin kü- tüphanesinde İspanyada 'ba.sîlan her kitap mevcuttur. Sarayın kilise _kfs' mı büyük san'atkârların eserleri ile doludur . SİPERLER KAZILIYOR Madritin dışında sür'atle siperler kazılıyor. Şehir içinde coşkunluk var- dır. Herkes kahramanca bir müdafa- âaya hazırlanmaktadır. Madrit içinde binlerce rehine vardır. Bunlarm hep- &i de mücadele esnasında mahvolma- ğa mahküm oldukları için mübadele edilmeleri için çalışılıyor. HAVA BOMBARDIMANI Bugün âsilerin tayyareleri Madriti bomtbardıman etti, Diğer taraftan hü- kümet kuvvetlerinin Saragosadan 12 kilometre mesafede bulunduğu, Kar- tagnede âsilere ait birkaç tayyare dü gürüldüğü, Hueska'nın hükümet ta- rafından bombardıman edildiği haber veriliyor . ; Cümhürreisi Azananım Barselona- da yerleştiği haber veriliyor. Büu su- retle İspanyanm meşru hükümeti Madridi terke mecbur olduğu — tak- gdirde mücadeleye burada deyam ede ceği anlaşılmıştır. Madam Azana A- likantiden Tuloza hareket etmiştir. Oviedo'dan gelen “haberler müp- hemdir. Burada muharebenin devam ttiği anlaşılıyor. * e& Bîrgos hükümeti Sovyetlerin Mad rite bir hayli harp malzemesi " gön- gderdiğini bildiriyor. Bunlar arasında top ve mitralyöz de v.a!'dxr. Tayyare bulunduğu da ilâve ediliyor. Ademi müdahale Londra, 22 (A:A) — Portekiz hü- kümeti İspanya işlerine ademi müda- hale komitesine cevabını tayyare ile Londraya göndermiştir. Maamafili bu cevabın yarınki toplantıya - yeti- şebileceğinden şüphe edllmemır_' Londra, 22 (A.A) ——t Sueteı;nn yazdığına göre yarın toplanacak o- lan İspanya işlerine ademi müdahale komitesi 'başlıca Sovyet Ve- Madrit hükümetlerinin ithamlarına Ahıîın- yanm verdiği cevabı tetkik ve müza- kere edecektir. SOVYETLER ÇEKİLİYOR Londra, 22 (A.A) — Daily Teleg- YTaph gazetesinin öğrendiğine göre, Sövyet hükümeti ademi — müdahale tlerin Başk General Franko ğini Pazartesi akşamı — bildirmiştir. Bu kararın komitenin Cuma günü yapacağı toplantıda tebliğ edilmesi muhtemel olduğu söylenmektedir. Asiler tamamen galip gelecek olursa Londra, 22 (Hususi) — İşçi par- tisi milli konseyi beynelmilel bir kongrenin hemen Pariste toplanması için karar vermiştir. Maksat İspan- ya işlerine ademi müdahale mMesele- sini konuşmaktır. K Sovyet Rusyanın ademi müdahale komitesinden çekilmesi takdirinde Barselona hükümetine yardım ede- ceğini anlatan Fransızca Ami du Peuple gazetesi, bu müdahalenin çok mühim ihtilâflara yol açacağını an- latıyor ve bu vaziyette Sovyet Rus- ya — Fransa paktının bir rolü olmı- yacağını ilâve ediyor. âç Fransız gazetelerine göre Harici - ye Nazırı Delbos, Meb'usan Meclisi Hariciye Encümeninde Madridin su- kutu takdirinde ne olacağını anlatır- ken şu sözleri söylemiştir: “— Şayet Madrit düşecek olursa meşru hükümet, Katalonyaya çeki - lebilir. Bu suretle meşru hükümet sıfatiyle mevcudiyetini muhafaza e- decektir.,, Hariciye Nazırı, Madrit düştüğîîA takdirde Fransanm, General Franko nun hükümetini başka - hükümetler daha evvel tanıyacak olurlarsa, tanl- yacağını tasrih etmiş ve şu — sözleri ilâve eylemiştir: “Herhalde harekâtımızın mülhe - mi, ahval ve şerait olacaktır.., Bir habere göre Basklar ile Fran- ko arasımda cereyan eden müzakere- ler bir netice vermemiştir. Asi k Macar mec'isinde Peşte, 22 — Meb'usan Meclisinde kabinenin programı okunduktân son KUÇUK HAR.C. HABERLER omanya - Yugoslavya Ticaret mukavelesinin müzakerelerine Bükreş- te başlanmıştır. ... elçikada hükümet, Reksist'lerin — (faşist) pazar günü nümayiş yapma- larını yasak etmiştir. * * * B elçika Meb'usan Meclisi ayın 17 sinde fevkalâ- de içtimaa çağırılmıştır. * . « ehistan Hariciye Nazırı Bek gelecek ayın seki- zinde Londrayı ziyaret ede - cektir. * * merikada — cümurreisi seçimi dolayısile ko - münist namzedin propagan - da mitingi yapmasına müsa- ade edilmemektedir. Ittifaklar siyaseti ve Çekoslovakya - P TU N Mareşa' Şah Mahmut Han Efgan Harb ye Nazırı Faşvekilimiz!le Görüştü'er Ankara, 22 (A.A.) — Başbakan İs- met İnönü bugün saat 11,30 da Af- gan harbiye veziri Altes Şah Mahmut Hanı kabul buyurmuşlardır. Muhterem misafirimiz bir saatten fazla Başbakanımızla görüşmüşler ve yanlarından büyük bir memnuni- yetle ayrılmışlardır. Bir müddet son- ra Başbakanımız Altesi otelde ziya- ret buyurmuşlrdır. Öğleden sonra saat 15 de misafirimiz Harbiye Mek- tebine giderek dersaneleri dolaşmış- lar ve derslerin takririni dinlemiş- lerdir:— -- mAltes, Harbiyede okumakta olan Afgan talebesinin ziyaretini kabul et Cek Hariciye Nazırı Kamil Krofta Prag;, 22 (A.A) — Meb'usan Mec- lisi Hariciye encümeninde Çekoslo- vakyanm harici siyaseti hakkında beyanatta bulunan Hariciye NB_Z"" Kamil Krofta, ezcümle şöyle demiş - t—irı “— Çekoslovakya, kendi emniyeti- ni kefalet altıma almak hususunda münhasıran Milletler Cemiyetine, ya hut kendi ittifaklarma itimat etmek le kalmıyor, kendi askeri kuvvetine güveniyor. Fransa ve Küçük — İtilâf ile mevcut olan ittifak muahedeleri, bu muahedelere iştirak etmiş devlet- lerin mütekâbil taahhütleri tesbit ve diğer devletlerle mütekabil yardım itilâfnameleri aktedilmek suretiyle ikmal edilmedikçe, Almanyanın tek- rar silâhlanması karşısında ve bu Sİ- lâhlanma seb&öbiyle kıymetini pek çok kaybedecektir.., Krofta, Alman — Ayvusturya laşması hakkında da şunu demiştir: “— Ne Almanya, ne Avusturya ne de İtalya ile asla ciddi ihtilâflara Sü- rüklenmemiş olan Çekoslovakya mer- kezi Avrupanın teskini ve iktısadi teşriki mesaisi lehinde yapılacak her hareketi hararetle alkışlar, yeter Kİ bu hareket müttefiklerinin umümi Si- yasetine uygun olsun ve onların iştİ - rakiyle vuku bulsun., , Balıkesir_de Zorlu İki Kadın Balıkesir, — (Hususi muhabirimiz- den) — Vicdaniye — mahallesinden Abdüllah kızı Münevver ile ayni ma- halleden Şaban kızı Ayşe, biribirle - rinin aleyhine açtıkları davanın mu- hak inden çıktıktan sonra, Hü- an- ra müzakerelere - başlı küçük emlâk, hiristiyan ekonomi ve sesya- list partileri hükümetin porgramını esas itibarile tasvip etmekle beraber kabineye müzaheret meselesinde Ce- kümet caddesinde kavgaya ve yek - diğerini tokatlamıya başlamışlar - dir. Her ikisi hakkında tahkikat ya- komitesinden çekilmeye karar verdi- kingen davranmışlardır. pılmaktadır. Miş ve aziz vatanları için nafi birer unsur olarak memleketlerine dönme- leri'vi 'söylemişlerdir. Bundan sonra Altes, İran Büyük Elçiliğinde şereflerine verilen çaya gitmişlerdir. Berlinde Ispanya- ya karşı müttehit hareket kararı ( Başı 1 incide ) SOVYETLERE GÖRE Möskova, 22 (A.A.) — Tass ajan- sı bildiriyor: İzvestiya gazetesi İtal. yanın teklif ettiği dörtler paktını mev Zuu bahsederek diyor ki: “İtalya, Almanyaya hiç danışma - dan İngiltereye her türlü — kollektif emniyet prensiplerinden vazgeçme - sini ve Fransaya da bütün müttefik - lerini İtalyan ve Alman faşistliğine teslim etmesini teklif etmiştir. İtal- ya bu bapta Almanya ile önceden is- tişarede bulunmamış olduğu içindir ki dış bakanı Kont Çiano — alelâcele Berline gitmiştir. Bu emperyalist şakavet projesinin müstakbel direk- fuvarın dört âzası arasında bir fikir birliği veya anlaşma neticesi olduğu- Nu zannetmek hatadır. Bilâkis, mü- temadi İtalyan — Alman dostluk te - Zahüratına rağmen bu dostluğun zo- raki olduğunu ve münhasıran İngil - tere ve Fransa üzerinde bir şantaj Yapmayı istihdaf ettiğini bilmiyen Yoktur.,, İzvestiya daha sonra diyor ki: “Küçük devletlerin arazisini tak - sİ metmek meselesine gelince — ki İ- talya derpiş ettiği direktuvar ile baş hca bunu istihdaf etmektedir — Ro- Ma hükümeti şöyle düşünüyor: Kü- çük devletlerin ve bilhassa Fransız emniyet sistemine dahil bulunanların topraklarmı ele geçirdikten sonra Al- mManya ve İtalyayı direktuvar azası- nım.miktarını azaltmak meselesini or- taya atmaktan ve Avrupaya ancak Almnya ile İtalyanın hükmedebile - ceklerini söylemekten kim debi lir? (ANKARADAKİ ASKERİi TAIBİKAT] Bugün Ankarada bulunmakta olan muhterem misafirimiz Efgan Har- biye Veziri Mareşal Mahmut Han evvelki gün Ankara garnizonuna men- sup kıt'alarımızın tatbikatında hazır bulunmuşlardı. “TAN,, Foto Muha- birinin Ankaradan gönderdiği şu Tesimler, askeri tatbikatın misafirimiz tarafından tetkiklerine ait intıbaları canlandırıyor. e| Yeni Bir Devrin Eşiğindeyiz ( Başı 1 incide ) binlerce muhaciri memlekete taşı - mış, yerleştirmiştir. Böyle meziyetlere sahip bir mille- te, yüksek bir insanca seviyede ya- şamak imkânlarını vermek ve istih- sal — silâhlarımızı tayyare asrma göre tekemmül ettirmek en mukad- des milli vazifelerden biriydi. İşte hükümetimiz bu hamleye ge- niş bir ölçüde atılmak üzeredir. Esirlik ve hâkim'ik ugün memleketin birçok kö - şelerinde zavallı Türk müstahsili, kırık bir kara sapanla tabiat kuvvetlerine karşı tek başına mücadele halindedir. Bin zorlukla bulduğu tohumları toprağın sathına dağıtır, pek az eşeler. Gübre gibi va- sıtalarla toprağın verim imkânını çoğaltmağı bilmez ve düşünemez, Çoluk çocuğile beraber zahmetli e- meklerini toprağa gömdükten son - ra gözlerini havalara diker, ektiği tohumların günün birinde, bire bir- kaç derecesinde verim temin etmesi için göklerden ihtiyaç dakikasında yağmur gelmesini bekler. Tarlası - nm muhtaç olduğu su, bataklıklar yapan düşman kuvvet şeklinde kar- şısındadır. Fakat bünü alamaz, dost ve yardımcı bir kuvvet haline çeviremez. Karasapanlı, tek başına müstahsil için buna imkân yoktur, Bu vaziyet; tabiatin esiri olmak - tır. Esir halindeki müstahsil, kendi emeğinin mukabilini aramasa ve en igtidai ihtiyaçlardan mahrum bir ha- yâtı kabul etse bile az, pahalı- ve fena mahsul elde etmeğe mahküm - dur. Karşı taraftaki müstahsillerde o0- ka nisbetle seri ateşli top ayarında aletler vardır. Tabiatle olan mü - cadelelerinde hem makine kuvvetin- den, elektrikten, kimyevi vasıtalar - dan 'istifade ederler; hem de ferdin tek başma yapamadıklarını el birliği sayesinde temin ederler. Fazla ola- rak ta tabiatm su kuvvetleri müm- kün olduğu kadar zaptü rapt altına alınmış, yardımcı ve dost bir kuvvet haline konulmuştur. Tabiate hâkimiyeti temin eden bu şerait altında bol, ucuz ve iyi mahsul almır, ' Nisbetsiz rekabet *İzim tabiati eşeliyen müstah- silimiz, başka memleketlerin makine devrinin ortasında yaşıyan ve tabiati geniş bir fabrika haline koyan müstahsili karşısında, rekabet meydanında boy ölçemez. Hem de kendi kazanemı sıfıra yakm hesap et. tiği ve yarının tohumundan hiçbir za. man emin olamadığı halde de yine rekabet imkânını bulamaz. On dördüncü yıldönümünün ari - -|fesinde memleketin ufkunda teres - İyi ki Aslan Değitim | Bizim matbuatın kendine bir çeşmisi vardır ki, onu başku: Ç AĞA 1 '.de bul.: nız, Meseıi bizim gazeteler, devletin memurla rına maaş verdiğini Yazarlar, Böyı; bir haberi mikroskopla arasanız baş ka memleket gazetelerin1 j göire . mezsiniz. Bizim gazeteler filân umumi müdürün falan yere gittiği. ni yazarlar. Bu havadis başka yer. de kimseyi alâkadar — etmez. Bizim gazeteler bu sene kavun dair diye havadis verirler, Böyle bostan haberlerini başka yerlerde arıyan soran yoktur. İşte bu çeşit haberlerden birisini dünkü gazetelerde gördüm: Sirk ka. panmış! Kapanır ya! Kapanan yalnız o mu? Hava kapanıyor, göz kapanı . yor, kapı kapanıyor, iştaha kapanı . yor, bahis kapanıyor, hesap kapanı - yor, dükkân kapanıyor ,kongre kapa. nıyor da sirk neden kapanmasın ? Sirk kapanması bir fevkalâdelik mi dir ki; gazeteler bunu bir mühim hâ. dise diye âleme yayıyorlar?.. Sirkin kapanacağını ben çok bekli. yordum. Çünkü sirkte cambazlık mı gösterirler? Şimdi cihan cambaz ol . du. Sirkte perende mi atıyorlar? O . nun antikasını ben de atıyorum. Sirk. te vahşi hayvanlar mı var ?Acaba bu hayvanlar biribirini yakan İspan - yollardan daha mı vahşi?! Filler dans mı ediyorlar? Bizde de kediler sirke içiyor. Atlar oynuyorlar mı?.. Bizde at oynatmanın daniskası var, elverir ki meydan olsun! Ne bileyim! Belki eski nesli enterese edecek ne - kadar sirk numarası varsa bugün gündelik hayatm tabii hareketleri a- rasma girdi. Artık bu şart altında para verip sirke kim gider? Elbette kapanır!. Ben bu arada yalnız vahşi hayvanlara acırım. Çünkü atlar, eşek- ler nasıl olsa iş bulurlar. İnsanların vahşeti bütün diğer hayvanlarmkini astı aşalı bu rekabet yüzünden vah- şi hayvanlar vahşilik meziyetlerini kaybettiler. Eh şimdi bir aslana da araba çektiremeyiz ya! Onun için acı- sun. İyi ki-aslan değilim! . B. FELEKA Kema'paşada Mahküm Olan Kaçaçılar 'M. Kemalpaşa, (Hususi muhabi- rimizden) — İlçemize bağlı Söğüt- alanı nahiyesinin Minayva ve Ko- cakoru köyleri arasında iki ay evvel geceleyin tütün kaçırırlarken yaka- lı.ınan kaçakçıların muhakemesi ne- ticelenmiştir. Kaçırılan tütünlerin sahibi Ab - dullah 4 sene, kılavuzluk eden Halil ve yataklık yapan Kocakoru köyü imamı Mansur ikişer sene hapse, al- tışar ay sürgüne ve bir miktar da para cezasına çarptırılmışlardır, Suikast mı? Tirana, 22 (A.A.) — Arnavut tel- g_raf ajansı, Arnavutluk kralma karşı bir suikastın meydana çıkarıldığı hak kında ecnebi memleketlerde dolaşan şayialarm tamamiyle asılsız olduğunu bildirmektedir. tam manasile silâhlandırmak ve re- ğabeıe müheyya bir hale getirmek- ir. Yehi Türk müstahsili, toprağıma sahip olacak, yeni aletlerle dövüşe- cek, fen imdadmna gelecek, Ucuz kre« di bulacak, su kuvvetleri kendisine yardımcı olacak, tek başıma idare e- demediği son nevi alet ve Makine- leri komşularile beraber el birliği ile kullanacak. Çalışması hem kendisi - Bütün Türk Milleti, bu yeni İn şaf safhasında, hükümetiıî:şzin hı;i zır'ııklanm derin bir alâka ile takî. ?dı.yor. Eşiğinde bulunduğumuz yenl; ıstıhşfıl _devrine mMuvaffakıyetle gi. receğimize ve burada da az zamg da çok - yol alacağımız. ö A a İtima, vardır. Çünkü - Tnkılâp Hüküî'nmt'.z atıldığı her işi tam Tapsiki hiçebııı'- olmamıştır, süm eden bamle, Türk müstahsilini Ahmet Emin YALMAN nacak onlardır. Allah yardımcıları ol-.