30 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

# / SON HABER Madrit önünde şiddetli! çarpışmalar var Alkazara 10000 gülle, Oviedo'ya da 2000 bomba atıldı Londra, 28 (Radyo - TAN) — İs Panyadan gelen en son malümata gö- Te, vaziyet şu merkezdedir: Toledoyu işgal eden faşistlerin ilk beedfi Madridin denizle en son mu- vasalisını kesmektir. -Asi - General Franko ordusunun bugün mukavemet Börmeden otüz kilometre” ilerlediği haber verilmektedir. Paristen gelen haberlere göre, hükümet kuvvetleri Yoledoya karşı kısa bir hücüm yap- Mmışlar, fakat geri dönmüşlerdir. Toledodan gelen haberlere göre, Al kazar müdafilerinden 80i ölmüş, 500 yaralanmıştır. Hükümet kuv- Yetleri Alkazara yedi buçukluk 5000 vo on beşlik 4000 obüs mermisi at- miş, ve ayrıca her biri üç bin kiloluk Üç lâğam patlatmıştır. Muhasara esnasında Alkazara Üç gocuk dünyaya gelmiş bulunuyordu. Berlin, 20 (A.A.) — Paristen Al- man ajansına bildiriliyor? Toledodan haber verildiğine göre, #on çarpışmalarda ölen Markşit a8 - kerleri arasında birçbk ecnebilere ve ezcümle Üç Sovyet zabitine tesadüf €- dilmiştir. Sen Jan dö Lüş, 20 (A.A.) — Pal ma de Mallorca radyo İstasyonunun haber verdiğine göre, ( Nasyonalist kuvvetler, Kızıllar tarafından müda- faa edilen ve silâh fabrikaların bu- Tunduğu Aibar şehrini zaptetmişler - dir. Nasyonalist kuvvetler o bundan sopra Saintz - Sebastien ile Bilbao sahili arasında mühim bir sevkülceye Boktası olan Motricoyu İşgal etmiş- Yerdir. MADRİDE KARŞI Paris, 20 (Radyo) — İspanya fa- oklar Ka vetleri buğün Oviedo “şehrine 2000 ba attılar, Almanya ve Yunanistan —— Doktor Göbbels Yunan Başvekilini methediyor Alman Propaganda Nazırı : 2 Dr. GOBBELS * Atina, 20 (Tan m ğa Burada misafir 1 ğe paganda Nazırı Dr. Göbel, Berline hareketi esnasmda beyanat vererek, Başvekil General Metaksasın Yuna İm siena k i ", eketin birçok Avruj etlerine ders teşkil ettiğini söyle ye şunu ilâve etti; “— Ben Başvekil Metaksasa hay. ranım.. Alman milleti Yunanlıları samimiyetle sever, Eğer Ispanyada Metaksas ayarında bir devlet adamı olsaydı İspanyollar bugünkü felâke- te düşmezlerdi., : Alman nazırı tayyare ile Berline hareket ederken buranm emniyet me murlarma ve muhtaç kimselere da- Eitilmak üzere 150,000 drahmi ver - Sila konlirünm . ili diriliyormu? Paris, 29 (Radyo « TAN) — Mik Jetler Cemiyeti bürosu silâhları azalt- ma konferansını yeniden davet için Romanya ile Türkiye ticareti İlçimizle Romanya hükü Bükreş, 29 (A.A.) — Anadolu 8- Jansinın hususi muhabiri bildirmek- tedir: Bugün Başvekil tatareako ve tica- ret nazırı, Bükreş elçimiz Süphi Tan- rveri kabul etmişlerdir. Öğleden sonra elçimiz ile Romanya ticaret nazırı ve milli banka genel direktörü ticaret nezaretinde topla - narak iki memleket arasındaki tica - ri mübadele vaziyetini mütalen et - mişler ve bunun neticesi olarak Tür -| kiyeden mal ithal eden tüccarlar le - hine geniş müsaadelerde bulunmayı kararlaştırmıslardır. Türkiyeden mal getirten tüccarlar dâ bu sabah ikinci defa elçilikte bir toplantı yaparak dileklerini bildir- mişlerdir. Yağmur Manisada 10 bin çuval üzüm mahvoldu Manisa, 29 (Tan muhabirinden) — Buraya evvelki akşam çok şiddetli yağmur yağdı. On bin çuval kadar üzüm mahvolduğu tahmin ediliyor. SE ime e Çanakkale, 29 (Tan muhabirin - demen Evyelki akşam bardaktan boşatırcasma yagan yağmur Meran sinde cadde ve sokakları seller götür dü. YunanKralı deniz manevrasında Atina, 29 (Tan muhabirinden) — Kral bugün eski Cumhürresi Ami- ral Konduryotisi, rakip olduğu tor - pidoya davet etti. “Bu sırada Başve- kil Metaksas Krala dahili ve harici vaziyet hakkında malümat verdi ve yeni rejimin Yunanlılar tarafından hararetle benimsendiğini bildirdi. Kral, donanmanın Saronikos li «| manında başladığı manevrada bulun- | mak üzere oraya gitti. Başvekilimiz bugün Adanada Elâziz, 29 (A.A) — Başbakan Ts- met İnönü bugün saat 19 da Elâziz- den hareket etmişlerdir. Yarm sa- mei arasınde görüşüldü | Haberler arasından seçtiklerimiz Mi bu hafta İçinde nizamsız komünist par - tisine mensup 15 Yahudi ile 18 Arap tevkif edilip sürülmüştür. ... Es giden Çekoslo - vak Erkânıharbiye reisi Fransız istihkâmlarını gezmiştir. ... arşova, 29 (A.A.) — Le- histan telgrafı ajansı bil diriyor; Leh gazetelerinin Cenev re muhabirleri Litvinofun “nut- kunu şiddetle tenkit etmektedi ler, zer Milletler Cemiye- tinde Kanada delegesinin sözü Cenevre, oVersaya bağlı o'mamalıdır N TAN Frangın sukutu üzerine Fransızların fikirleri Siyaset adamları söylüyorlar Pol Reyno diyor ki: Eski mazırlardan ve ötedenberi İrangın düşürülmesi taraftarı olan Pol Reyno diyor ki: — Frangın kıymetten düşürülmesi bir tecrübenin sonuna gelmiş olduğu- na işarettir, Bu tecrübe şuydu: Ne deflasyon, ne de kıymetten d me. Bundan iki sene evvel, meclis kürsüsünden, Dumerg hükümetine, fragın dilşürülmesini söylemiş, bunu istemiştim. Yapmadılar. O zaman - danberi Fransa 30 milyar altın frank kaybetti, Ekonomisi zarar gördü, bin İlerce smayici ve tüccar iflâs etti, İş- polen sayısı 100.000 arttı. Tasar- ruf edenlerin çoğu, tahvillerin suku - seler oldu. Eğer vaktile dediklerim yapılsaydı, bütün bunların önüne ge- gilmiş olurdu. 4 Cenevre, 29 (Hususi) — Kanada Başvekili Mister Makenzi King bu- gün Milletler Cemiyetinde - söylediği İ kutum gu moktatara temas elmiz- tir: Mister Makenzi King “ — Kanada demokrasiye taraftar» dır. Her millet istediği hükümet şek- İini seçebilir. Kanada Milletler Cemi- yeti misakını tadil etmenin “lüzumlu olduğuna kani değildir, Misak, Ver - saydan ayrılmalıdır. Beynelmilel ticaret arasındaki mâ- miaları kaldırmak ve tarifeleri indir- mek lâzımdır.,, Daha sonra sözalan Avusturya hariciye nazırı da; sulhtin ancak Mil- letler Cemiyeti gibi kuvvetli bir bey- nelmilel teşekkülün fiili mesaisiyle granti edilebileceğini o söyledikten sonra demiştir ki: taleata maruz kalmaktadır. Avrupa - da halen sürmekte olan gerginliği ve muvakkat olacağını ümit ettiğimiz çok kıymetli unsurların OCenevrede bulunmayışmı bu meselelerin tetki - kini kolaylaştıracak mahiyette göre- miyorum., , Sovyet gazetelerinin neşriyatı bah sast 9 da Adanaya varacaklar ve © günü Adanada geçireceklerdir İnhisarlar Vekili Kars, 29 (A.A.) — Inhisarlar Ve- kili Ali Râna Tarhan maiyetindeki zevat ile beraber bugün kasabamıza gelmişler ve incelemelerden “sonra Samsuna dönmüşlerdir, ANKARADAN HABERLER Ankara, 29 (TAN muhabirinden) — * Maarif Vekili Saffet Arıkan bugün buraya geldi. * Yeni kıyafet nizamnamesine gö- e yeni elbiseler ısmarlan- «* Meşhut cörümler talimatnamesi mer'liyet mevkiine girinciye kadar yanlışlığı meydan verilmemesi müd. bildirildi. ke, ühisarlar Vekaleti memlekette satışmı tanzim maksadiyle bir ki- yiha hazırlamaktadır. , Moskova, 20 (A.A) — İzvestiya gazetesi Milletler Cemiyeti assamble sinin bu içtima devresinin Almanya- daki nasyonal sosyalist tezahiiratına bir cevap mahiyetinde olarak devam ettiğini kaydeyledikten sonra Eden ve Fransa Hariciye Nazırı Delbos kendi memleketlerindeki demokratik prensiplere karşı hiç bir suikaste mü saade etmiyeceklerini söylemişlerdir. Diğer taraftan Litvinof da beynelmi lel kuvvetlerin nasıl inkısama uğra” dığı hakkında parlak bir tahlil yap- miş ve sulhu mütecavize karst hi- maye için yapılacak fili mücadelenin yolunu göstermiştir, Uzun bir hava , yarışı Londradan cenubi Afrikaya ucuşlar 1 Lonâra, 29 (A.A) — Pir siirat müsabakasına iştirik eden dokuz İn- giliz tayyaresi bugün Belgrat ve Ka hire tarikiyle Portsmavzdan cenubi “— Manmafih beynelmilel teşriki! mesai prensiplerinin tatbiki ciddi mü. | Flanden'e göre İ Eski nazır ve başvekillerden Flan- * den, frangın kıymetten düşürülme İsini, haziran ayındanberi takip edi- İlen bir siyasetin tabil neticesi olarak | görüyor ve bu işin daha evvel yapıl- ması icap ettiğini hatırlatarak diyor ki: ! — Ne yazık, bu geç kalış ve fran- gm kıymetten düşürülmesi için bu- günkü şerait bu hareketi muvaffaki- yetsizliğe mahküm ediyor. Alelümum, bir paranm kıymetin - den düşürülmesinden ne beklenebilir? Evvela, ıttahar edilmiş sermayelerin dahilde tedavüle çıkması, ve hariç- teki sermayelerin dahile avdeti, böy- lece piyasada sermaye bolluğu, yeni teşebbüslere yol açar, umumi faali- yeti arttırır, faizin ucuzlamasını te min eder. Sonra fiyatların yüksel - mesi, alacaklı ile borçlu arasmda bir hesap kesilmesini kolaylaştırır, alış verişin tekrar başlamasma ve süratle stoklar teşkiline yardım eder ve dev- lete gelince, varidatmi arttırır. Fa - kat bütün bunlar için fiyatların yük - selmesinin âni değil, tedrici olması lâzımdır. Bugün yapılan kıymetten düşürül- me bu neticelerin elde edilmesine se- bep olacak mı? Zannetmiyorum. Çünkü bütün bunlarin tahakkuku için, eğer gizli sermayeler meydana İ çıkması ve bilhassa hariçteki serma- yelerin Fransaya avdeti için bu ser- İmaye sahiplerinin büyük bir itimat- ları ve kâr etmek hususunda kanaat leri olması lâzımdır. Bu iki şeyin mevcut olmadığını söy» liyebilirim. Komünistler muhalif Mecliste mali komisyon âzasından ve komünist partisi genel kâtibi Dük- lo diyor ki: — Komünist partisi dalma paranın kıymetten düşürülmesi aleyhinde i - di ve öyle kalacaktır. Çünkü bu, ça - lışan halkm yaşama vasıtalarını a - zaltır. Esasen, intihabatlan evvel halk cephesi partileri frangın kiy- metten düşürülmesi aleyhindeydi. Belki bazı mahafilde bu hareketin iç- tinap'edilmez bir hareket: olduğunu söyliyeceklerdir. Bu, tamamen yan- lıştır. Eğer sözlerimizi dinlemiş ol- salar, büyük servetlerden tedrici bir surette arttırılan vergiler alınmak su- retiyle demokratik bir tanzimat tat- bik edilmiş olsaydı, vaziyet böyle ol- mazdı. Fakat işçiler birliğ... İşçiler umumi birliği genel sekre- teri Jüho, tamamen sksi fikirdedir ve diyor ki: ; — Ben daima paranm kıymetle, düşürülmesi taraftarı oldum. Bu ted- bir, dün ticaret miibadelesinin tanzi- m ransının reisi olan Mister Henderso | Afrikadaki Johannesburg'a hareket | mine bir başlangıç, ve para müsava- nun ölümünden 80) li i i iği İRMANlaFI. 22 İş konfe | mra riyaset Politise | etmişlerdir. Tayyarelerin katettikleri | tını temin ettiği takdirde de ekono- mesafe 9700 kilometrodur. mik sulhu temin edecektir. Fakat bu tundan zarar gördüler, sosyal hâdi -| | Eski Başvekil: Flanden, komünistler ve eski maliye nazırlarından Marsel Renye düşürülme işine muhtelif sebeplerle muhalif fikirdeler Fransız frangı kıymetten düşürüldü. Fakat Fransızlar bunu bir “kıymetten düşürülme,, den ziyade, İngiliz ve Amerika parasile “bir seviyeye getirilmek,, suretile tefsir ediyorlar. Her ne isim al tında olursa olsun, ortada bir vakıa vardır. O da frangiın. bun. dan dört beş gün evveline nazaran kıymeti daha azdır. Fransız gazeteleri, bu hâdise karşısında, memleketlerinin tanınmış ma- liyecilerinin fikirlerini neşretmektedirler. Bunların arasından en dikkate değerlerini naklediyoruz: Frangın düşürülmesinin zararlı ol - duğunu iddia edön eski Başvekil FLANDEN tedbirin tatbiki İçin iki şey lâzımdır: Birisi spekülâsyona mani olmak ikin- cisi çalışan sınıfın istinlâk kabiliyeti- vi muhafaza etmek. Perakendeci esnaf Fransiz bankası o müdürlerinden Jorj Mo, ayni zamanda perakende esnaf federasyonu relâidir, Ye asa) ğıdeki sözleri bu ikinci sifatiyle söy- lemektedir: Perakendeci esnaf, dahili ve ha- rici muamelelerin yeniden başlama - sından başka bir şey düşünmüyorlar. Alınan tedbirler sayesinde üzerlerin- deki yüklerin bir kısmının azalacağı: nı ve alış, verişin artması sayesind, hayat pahalılığının azalmasına mües sir olacakları ümit ediyorlar. Bu nisbet çoktur. Eski maliye nazırlarından. Marsel Renye diyo rki: — Frangın kıymetten düşürülme-| «ine çok hayret ettim. Fakat şimdi den söyliyebilirim ki, yüzde otuz üce kadar olan sukut nisbeti, bence çok fazladır, ve gayel mühim bir mali tehlike karşısında Hunduğumuzu gösterir. Habeşistan ve İngiltere 3 “FELE Bir döner, bir daha döner... Bir fıkra: N Bir hasis efendi, bir de boynu bü. kük uşak var, Uşak çok fakir bir şey. Üstüne giyecek setresi yok. Pılı- pırlı geziyor. Nihayet günün birinde yüzünü kızdırıp efendisine: — Efendim! Üstüm başım çok pe- rişan, Bana bir eski ceket lütfetse « niz!, der, Efendinin bir eömertlik saatine rastgelir, on senedir giye giye rengi ördek başı yeşili olmus sabik siyah bir setreyi uşağına verir » Eh, uşak da hiç yoktan iyidir diye bu setreyi giyer. Giyer amma setre kendinden çok geçmiş olduğu için u- sağm sırtımda büsbütün hurpanileşir ve © hale gelir ki ne rengi kalır, ne biçimi, Pis mundar bir şey olur . Usak bir daha yüzünü kızartıp e fendisine derdini açar, endim! Setre pek berbatlaş « tr. Ardmızdan giderken Allah bilir u- tanıyorum, der Efendinin gene bir yumuşak zama nma tesadiif eder: — Sen onu bizim terzi Nesime gö» tür de bir tornistan ettir, der. Usak ta efendinin emri üzerine ter- ziye gider ve setreyi çevirtir. Bir İmüddet te öyle giyer. Setre bu sefer büsbütün eskir ve kağyar... Uşak bir çalımma getirip efendiye setrenin halini tekrar açar. Bu sefer efendi: — Onun ilk yüzü fena değildi Sen bir kere de yüzünü çevirt bakalım, der, Uşak nâçar bu tavsiyeye uyup eeketin ilk yüzünü çevirtir ve giyer, Böyle on sene hizmetten sonra kl defa tornistan edilmiş bir ceket uşak sırtında nekadar dayanabilir?!. Pek- 4z sonra setre artık sırtla durmiya - cak kadar fersudeleşir. Uşak ta artık isi yüzelizlliğe vurup bir gün Mübali bir tavırla efendiye der ki: — Efendim! Müsaade ederseniz sis ze bir bilmece söyliyeyim! Efendinin bir ney'eli günü imiş: yle bakalım, cevabın #alır, — Efendim! Bir döner, bir daha döner, bir daha dönmez... Nedir o bili, “Efendi, fırıldaktan tutun da topaç, tekerlek, burgu, hülâsa nekadar dö- Fakat uşak — Hayır efendim! der dururmuş. Nihayet adam yorulur ve sorar: — Bilemedim! di bakalım! Nedir 0? N — Benim esket efendim! Emret « tiniz çevirttim. Tekrar emrettiniz; bir kere daha çevirttim. Şimdi artık döneesk hali kalmadı . Efendi, bilmece yoliyle yapılan bu İ müracaata ne cevap verir onu bil. mem, Lâkin ben bu fıkrayı gazetede anlatırken arkadaşlardan Lâmeim sordu: — Ben sana bir bilmece sorayım, bakalım bilecek misin? — Buyurun. — Bir döner, bir daha döner,bir daha döner, boyuna döner. Nedir © bil. Garbi Habeşde İngiliz himayesi mevzuubahis Cenevre, 29 (A.A.) — Habeş dele- ge heyeti, genel sekreterlik vasıta- siyle Milletler Cemiyeti azasma, İn- gilizlerin batı Habeşistanındaki va - #iyet hakkında Cumartesi akşâm ver dikleri notaya bir nevi cevap teşkil eden bir tebliğde bulunmuştur. Bu tebliğde, Galle kabilelerinin ve diğer Habeş halkının Habeş hükü - metine karşı daima halisane bir du- rum âlmış oldukları kaydedildikten sonra, son felâket esnasında bazı Ha beş reislerinin İngiliz himayesini is-|i temek suretiyle ancak gelecek için bir kurtuluş ve istiklâl imkânmı elde tutmayı istihdaf ettikleri ve bunun- la beraber ilk haberlerin doğru olma: | dığı bildirilmektedir. Bir cinayet Izmir, 20 (Tan muhabirinden) — Narlıdere köyünde feci bir cinayet oldu. Muhtar Hüseyin, Akrabası - dan Lisan ve arkadaşı Mürtaza ta - rafından ailevi bir münazaa netice- sinde öldürüldü — Amma zor şey sordun! Vanti « istör. — Olmadı. Elektrik kesilince du- rur.. —aAn — Onun döndüğünü gören yok! — Adam! Kuzum, adam! Öyle dö- ner, öyle döner ki bütün bü saydığın seyler adamın dönüşü yanında durur gibi kalır . B. FELEK * NASIL YAZIYORUZ ? ... Okuyuculardan zaman zaman sorular alırım. Elimden geldiği kadar; da karşılık veririm. Bugün baktım, henüz cevabı verilmemiş mektupların kabarık bir yekün aldığın gördün, — Turhan Tan, CUMHURİYET, 28 - 9 - 1936 mesini de kullandığından an- i muharririn “karşılık veririm, değil. carşılık vermek, sadece ce- “Ceva Jaşılıyor demesi öz türkçe yarmak hevesiyle dir. Halbuki vap vermek değildir; o tabirde bir isyan, küstahlık, haddini tecavüz manası vardır. Dil meraklısı olduğuna söyliyen bir uhar- tirin “yekün aldı, demesi de di sürcmesi olsa gerek,