31 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

— az 4 e —————————————————————— — AN ispanyol ihtilâlinden manzaralar Bir Ispanyol şehrini bombardiman etmiyen bir tayyareci idam edildi İspanyadaki feci manzaralar ne Avrupadaki ne Çindeki kitallerin hiç birine İspanyada kopan dahili ihtildi, yar | vaş yavaş hudutları aşarak, komşu memleketlerde ve bilhâssa Fransada | bazı siyasi mücadelelere vesile ittihaz olunmaktadır. Meselâ, Fransadaki sağ cenak partileri, hükümeti ellerin de tutan sol cenah partilerini, İspan- yada da iktidar mevki 801 cenah par tilerinde olduğundan, onlara silâh vermek ve satmakla ittiküm ediyor « lar. Fransa hükümeti, son günlerde | yaptığı resmi bir beyanatta Fransa- nın, İspanyaya silâh satmayacağını, : hattâ, İspanya hükümetinin ihtilâl - den evvel ssmarlamış olduğu silâhları bile verdirmiyeceğini bildirmiştir. Buna mukabil, bazı Fransız gss - teleri, ve ezcümle Başvekil M. Blu - mun ve Sosyalist Partisinin fikirleri- ni neşreden Populaire gazetesi şu ha- vadisi vermektedir: Asilere silâh mı satılıyor 20 milyon franklık bir çek Rena -| vit fabrikasma verilmiş bulunmakta” dır. Bu çekte, eski Kral On üçüncü Alfonsun Paris sefiri Guinones de Leon imzası var.. Bu çek ile, Renault milessesesinin İspanyol Fasındaki mü viessili vasıtasile, İspanyol âsilerine satılan tayyarelerin bedeli ödenmiş - tir. Fransız hükümeti bitaraf olmağa karar vermiştir. Mademki Ispanya - daki meşru hükümetin evvelce verdi. ği siparişler bile kabul edilmemiştir. Renault müessesesinin, hükümetleri- ne isyan etmiş olanları teslih etmesi» | ne de müsaade olunmamalıdır, ! 'Asiler, Kral taraftarı Paris - Soir'dan: Burgos şehrindde “Carliste” ler s8- vinç içindeler. Herkes biribirine : | — Galiba yakmda Kral gelecek! Diyor. Ben soruyorum: — Bu sevincin sebebi ne?... — Çünkü (General «Kab Pampeleme gönüllüleri geçit resmin- de, göğsüne Krallık rozetini taktı. Generaller arasında ihtilâflar Le Journal'dan: İspanyol generallerinin tuhaf talih leri var. General Sanjürjo sağ cenah taraftarı olmuştu ve bugün âsiler ta- rafından ilân edilen muvakkat kralcı bükümet relsi bulunan General Caba nellas o zaman solcenahtan idi. Ayni General Cabanellâs ile Gene- ral Gueipo de Lano - ki bu sonuncu da âsilerin reislerindendir - General Molanın can düşmanı idiler. Şimdi, bu üç düşman bir arada bulunuyor. ww Asiler tarafından tahrip edilen Bu hikâyeyi anlatan arkadarslarm- dan biri hıçkırıklar içinde şunları di- yordu: — Ne diye söz vermedi? Sanki âsi- lere verilen sözün kıymeti Var miy - dı ki! O gündenberi Madam Calvo koca- sini beyhude beklemişti. Gidip onu kişlada arayor, fakat müsbet bir ce- vap alamıyordu. Nihayet evvelki sa - bah gelip kocasinm cesedini teşhis etmesini kendisine tebliğ ettiler. İsyana iştirak etmeyen askerlerin idam hükümleri her gece saat 3 ile 5 arasında oluyordu. Yüzbaşı Cnlvo; idam edilen 28 inci zabitti. Sivillerin den) — Bu yil; Ankaradada işçi buhranı vardır. Ankara bir sanayi şehri değil, henüz kurulmakta olan bir şehir olduğundan bu buhran in- #aat işlerinde kendini gösteriyor. ra göre daha çok olmast bu buhranı var kuvvetiyle hissettirmektedir. ei Gerek bu sahadaki işçi azlığı, ge- Asiler kendilerine iltihak rek umumi olarak bütün memleket- etmiyen zabitleri kurşuna teki işçi buhranı hakkında fikrini diziyorlar sorduğumuz ve İş Kanunu hazırla - nirken de fikri alman tanmmış ve İsalâhiyetii bir iktısatçımız bize şu cevabı verdi: “— Size evveli Ankaradaki işçi buhranından bahsedeyim, Bu bukra- ni İki kısma ayırmak lâzımdır; Biri- si; zaten değil yalnız Ankarada, bil- tün Türkiyede mevcut olan ouvrier gualifi& (mütehassıs işçi) azlığı, İkin- Petit - Parislen'in Melillaya gön - derdiği hususi muhabirinden: Bu satırları kalbim sıkışmış, güz - lerimde yaşlar ve ellerim Litreyerek yazıyorum. Ben, birçok yerlerde, Çin. de, Annam'da insanların öldüklerini gördüm, birçok dahili harplerde bu - hundufn. Fakat burada gördüğüm | cisi de amele azlığı. manzaralar karşısında daha pek toy. | Birincisi, memleketimizde zaten acemi olduğumu, anladım. O genç ka İazdır ve ancak zamanla, inşaat dının, mezarlığın kapısında Çırpmtı- | arttıkça, deveti endüstrisi inkişaf et- ları hâlâ gözümün önünde, feryatları tikçe, hususi sanayi büyüdükçe, sa- kulaklarımaa. Kendisini zaptetmek | pat mekteplerinden azami randıman isteyen dostların. ellerinden kurtu- | almdıkça ve muhakkak ki zamanla Jayor, onu tutmak İstiyorlar, önüne | hallolunacak.. İkinci buhrana gelin geleni tokatlıyor, pençeliyor ve miha- | ce Ankara için bunun sebebi basittir. yet bitap, düşüp bayılıyor. Bu genç | Bu sene Ankaraya işçi gönderen mın- dul, Üzerine kapandığı kocasının me - İtakalarda ekin iyidir. Havalar mü- zarından kaldırılmak istenilen bu ka- İsaittir, ekin biçme başlamıştır. Köylü dm, daha birkaç gün evvel mesuttu. | mahsulden ümitlidir ve köyünden ay- O, İspanya tayyareciliğinin gözbebek | rılıp amelelik yapmıya sehre gelme- lerinden birisi idi, ve ismi Calvo idi. | miştir. Ve işçi — amele buhranı var- Madam Calvo, Ispanyol ordusunda dır. yüzbaşı olan kocasile iftihar ediyor.) Bugün Ankarada 985 nlifus sayı du. İstikbali parlaktı. Bir gün, âmir- | am tasniflerine göre 315 bina ta- leri onu çağırdılar ve dediler ki: /— | miratı ve inşaatı işçisi, 31 boyacılık ir Memleketin size ihtiyacı var. işçisi, 10 döşemecilik ve tezyini san- Size tayyarenize binmenize yalnız |ae İşçisi, 58 doğramacı, 314 maran - müsaade etmekle kalmıyoruz. fakat | gozluk ve kakmıacılık işçisi; 51 inge- Malaga şehrini gidip bombardıman | ata ait demir sanayii işçisi vardır. etmenizi emrediyoruz. Bize bu husus | Bunlar, bu meslekleri kendilerine ta namusunuz Üzerine söz de verecek | geçim vasıtası ittihaz etmiş olan va- Biniz, tandaşlardır. Bu sayılarm dışmda ka- Yüzbaşı şaşırdı, Sebebini sordu, |lanlar ihtisas sahipleri değil: işçi ih- hükümete kargı isyan edildiğini öğ - | tiyacı dolayısiyle bu mesleklere gir- rendi, fakat o, bu isyana istirak et- | miş olanlardır. miyecekti, bir İspanyol, bir İspanyol | Bu işçilerin ihtiyacı hastl karşılıya- gehrini ve vatandaşlarını bombardı - | bileceklerini hesap etmek için Anka- man edemezdi. Binaenaleyh reddet - | rada “yapı, olarak 22908 bina oldu- v © İğunu bir kere hatırmıza getiriniz. , benzemiyordu Memleketle işçi “azlığı ' Bunu doğuran sebep, her mıntakada mahsul vaziyetinin iyi oluşudur Ankara, 28 (Hususi muhabirimiz-| Her yıl yapılmakta olan yüzlerce bi- 3 Barselon şehrinden bir manzara i kat'i rakamını bilmiyorum. Bu sahah mezarlığa, tayyarecinin cesedi ile be- raber üç delikanlının cesedi de geti- rilmişti. Birisi 18, öteki 22, üçünelei 28 yaşında idiler. Onları görmeğe g& len ailelerine kanun dahilinde ve usu- lü veçhile, idam edildikleri söylendi, Fakat cesetleri muzyene eden alleleri şöyle itiraz ediyorlardı: — Kurşunlar dört köşe ve bu ka- dar büyük yaralar yapmazlar. Hem kurşunlar beyinleri böyle patlatmaz.. | Onlara işkence edilmiş.. Kafaları çe | kiçlerle ve demirlerle parçalamış... Ve Melillo'da âsiler, âsâyişin ber- kemal olduğunu söylüyorlar. na İşte bu işçi kadrosu ile yapılmak- tadır. Asıl mesele; ve üzerinde durul - mak istenen Ankaranm bu mevzii ve ibilhassa bu sene hissedilen amele Bilhassa bu yıl inşaatın geçen yılla-| buhranı değildir. Memleketin; Ege, | Karadeniz, Çukurva çibi mntakala - rında yetişen ve dış ticareti üzerinde büyük bir yeri olan pamuk, üzüm, incir, fındık gibi toprak mahsuileri- miz vardır ki, bunlarm herbiri, he- men hemen ayni aylara raslıyan id- rak mevsimlerinde binler ve on bin - lerce gmele ister. Bu amelenin vak- tinde hazır olması mahsulün rekolte- si; Ücretlerin de normalin üstünde olması da maliyet meselesi dolaytsi- le bu mallarm dış pazarlara ihracı imkânı bakımından çok ehemmiyet - idir. Bazı yıllarda işçi buhranı çekilme- sinin sebebi hemen hemen aynidi Yurdun her tarafında umumi olarak mahsul iyi olduğu zaman çifiçi ve köylü olan ameleler kendi ekinlerin. de veya muıntakalarında çalışmayı tercih ediyorlar veya amelelik etse- ler bile fazla ücret istiyorlar, İşte bu sene de, yurtta ekinin ve mahsulün her mintakada umumiyet- le iyi olması bu işçi buhranı do- Zurmuştur. Çünkü mahsulü iyi olmı- yan mmtakalardan her sene binlerce amele bu gibi iş merkezlerine akm ederlerdi. Benim kanaatimce bu gibi haller- de İşçi buhranma mâni olmak çin almması lâzımgelen tedbirler şunlar- dir: a — Ba gibi işlerde mlimkün oldu- Zu kadar Insan emeğini tahdit etmek, mesaiyi makineleştirmek, rasyonel- leştirmek. b — Toprak mahsulleriyle uğra- şanlara ve çiftçilere ait iş kanununu çıkarmak. z & — Kanun çıkıncaya kadar, Ka- radeniz ve Çukurovada mahsullerin idrak mevsiminde, iş hayatını orga- nize etmek... . Bu sahada tanmmış salâhiyetii zatlarla temaslarımıza devam ede - ceğiz çarpışmalar vukua gelmektedir. Her iki tarafın da tayyareleri büyük bir faaliyet göstermişlerdir. Gerek âsi - ler ve gerek hükümet, mukabil tara» fın ecnebi memleketlerden tayyare ve silâh almakta olduklarını iddia et - mektedirler. | Harekât yerleri, harp mıntakası sayılacak | Madrit, 30 (ALA.) — Gacetz Mad- İrit, üç kararname metni neğretmek - "tedir. Bu kararnameler şunlardır: 13 — Harbiye Bakanı, asilere kar- 41 askeri harekâtın icra edi i takaları “harp mıntakası,, ilân edebi- lir, 2 — Endüstriyel Kredi bankası, hü ikümetin resmen müdahalede bulun - İduğu işçi yevmiyelerinin verilmesi için endüstri müdahale komitesine 260 bin peçetalık hir kredi açacak - tır. İ 3— Şimendifer iânresi yksek me- murlarından 15 kişi azledilmiştir. Köta ve Melila bombardıman edildi Madrit, 30 (A.A.) — Cetnta ve Me- tarafmdan bombardıman edilmiştir. Barcelone, 30 (A.A.) — Katalonya jeneralitesi reisi Campanys, dün Ka» talonya kuvvetlerine Sarağosse şehri yakinindeki sevkülceyşi noktaları te- min ötmek için büyük bir müesdele yapılmış olan mıntaka üzerinden uç- muştur. Katalonya teyyareleri âsi kuvvetleri bombardiman etmişlerdir. / Asilere ait bazı tayyareler İtahrip edildi Madrit, 30 (A.A.) — Birkac gün- denberi beklenilmekte olan kat'i ha- rekât henüz başlamamıştır. Dün va- ziyette hiç bir değişiklik olmamıştır. Yalnız memleketin bazı nefetalarında ehemmiyetsiz birtakım müsademeler vukus gelmiş ve hükümet kuvvetleri tarafından âsilerin elinde bulunan bazı tayyarelerin tahrip edilmiş oldu ğu haber verilmektedir. Her iki ta- )raf, yakmda yapılacak - harekât için mevsilerini tanzim ve tahkim etmeir- tedir. Asiler Huelva'yı ele geçirdiler Seville, 30 (A.A.) — Asiler, telsiz- le neşretmiş oldukları bir beyanna - mede vaziyetin salâh bulmuş olduğu nu bildirmektedirler. Asiler, Hüelva- yı ele geçirmiş olup Albaosta ile Mad rit arasındaki münakalâtı tehdit et - mekte ve bütün Galice'e hâkim bulun maktadırlar. General Mola'nın kuv - vetleri Sierra Gundarama mıntaka - smda hükümetin bir tayyaresini dü- sürmüşlerdir. Asiler, Portekiz hudu- dunda Ayamante'yi ele geçirmişler - dir. N Bombardıman edilen denizaltı gemisi Cebelüttarık, 30 (A.A.) — İtimada şayan membalardan bildirildiğine gö re, asilerin bir tayyaresi tarafmdan bombardıman edilmiş olan deniz altı | gemisinin meydana çıkmış olduğu haberi doğru değildir. Asilere tayyarelerden beyannameler atıldı Lizbon, 30 (A.A) — İspanyol hü- kümet tayyareleri, Saragonse üzerine asi askerlere hitap eden bir takım risaleler atmışlardır. Bunlarda asi askerlere kardeşlerine karşı silâh at- mamaları, ve kendi âmirlerine karşı isyan etmeleri tavsiye edilmektedir. İsyan Cümhuriyet ile Faşizmin çarpışmasıdır Berlin, 30 (A.A) — Vaillant Coü- turier, Havas Ajansma aşağıdaki telgraf! göndermiştir: İspanyadaki mücadele, yalnız bir İspanyol çarpışması değildir, faşist kuvvetlerle Cümhuriyetçi kuvvetler arasında yapılmakta olan beynelmi- lel bir mücadeledir. Halkçılar cephesi mensupları, hayranlığa şayan bir ce- saret gösteriyorlar. Hükümet, Tolosayı aldı Madrit, 30 (A.A) — Guipozcon e- yaletinin cenup mmtakasında (o kâin" Tolosa mevkii hükümet kuvvetlerinin eline geçmiştir. Renteria yakininde şiddetli müsademeler olmuş ve birçok kimseler ölmüştür. Asi hükümet sefir tayin ediyor Mexico, 30 (A.A) — İspanya sefa- reti müsteşarı Ramon de Pujadas, lilla dün hükümetin harp gemileri) g İspanyada vaziyet Her iki taraf ta kat'i — — İĞNE bir harbe hazırlanıyor Başı birınecide General Cambanellas'dan bir telgraf almıştır. General, mumaileyhi İspan- yol kıyamcılarının Mexico sefirliğine tayin etmektedir. Müsteşar, bu tayi- ni kabul etmiş ve hemen * Hariciye Nezaretine gitmiştir. Fakat simdiki İspanya büyük elçisi Ordaz, hemen | Meksika hükümetine bir nota vere- İrek meşru ve kanuni İspanya hükü- metinin Ramon de Pujadaz'i azletmiş oluğunu bildirmiştir. Ordaz gazetecilere beyanatmda e- sasen Meksika Hariciye Nazirının de Pujadas'ın teşebbüsünü kabul etme miş olduğunu söylemiştir. İngiltere . Fransa ve İtalyanın bir teşebbüsü Londra, 30 (A.A) — İngiltere, Fransa ve İtalya hükümetleri Tanca" da demirlemiş olan İspanyol harp ge- mileri hakkındaki müzakerelerine de- vam etmektedirler, Tanca'yı üssülha- reke. olarak kullanmamasını rica için İspanya hükümeti nezdinde bir teşebbüste bulunulmuştur. Bir gambotun battığı doğru eğil Tondra, 30 (A.A) —Alman bazı haberler hilâfma olarak iyi bir mem- badan verilen malümata göre İspan- yol asilerinin elinde bulunan (o Dato gambotu batmamıştır, İngiltere hükümeti, 300 kişilik son İngiliz mülteciler kafilesinin İspanya dahilinden sahillere kadar asker hi- mayesi altında nakli için müzakere- lerde bulunmaktadır. Fransa bitaraf kalacak Paris, 30 (A.A) — Leon Blum, Fransanm İspanyaya silâh vermiş ol- duğuna dair olan şayiaları kati su- rette tekzip etmiştir. Blüm ile Yvon Delbos, Ayan meclisi hariciye encü- meninde beyanatta bulunarak Fran- sa hükümetinin İspanyayı ateş içinde bırakan ihtilâfatta tam bir bitaraflık muhafaza etmekte olduğunu söyle- mistir. Z İspanyada son vaziyet Londra, 30 (Tan) — Ispanyadaki âsi kuvvetler, bugün, memleketin cenubü garbisinde bazı müvaffakı- yetler elde etmişlerdir. Sarâgosse ile Madrit arasındaki İyol tekrar kesilmiştir. General Mola, Burgoada yeni bir “Mili hükümet,, in kurulmuş oldu- ğunu ilân ve yabancı memleketlerde bulunan bütün Ispanyol diplomatik mümessillerini azletmiştir. Halen, 37 İngiliz harp gemisi İs- panyanın muhtelif limanlarında bu - Tunuyorlar. Akdenizdeki İngiliz don: kumandanı, bugün, Maltadan Cebe- lüttarıka hareket etmiştir. İngiltere Kralı bir seyyahata çıkıyor Londra, 30 (Tan) — Kıral Edvard pek yakında Şarki Akdeniz sahiline doğru tenezzüh yapacaktır. Bir Amerikalı kadın tarafından kendisine tahsis edilen yat'la Kıral Edvard ilk evvel Yugoslavyanın Dalmaçya sahiline gidecek ve 10 gün kadar kalacaktır. Iki kruvazör yata refakat edeceklerdir. — Uşak, (TAN) — Şehrimiz Halkevi 31-7-936 SAĞLIK —— : . Dizanteri Bugünlerde dizanteri sözü ge lerde sık sik tekrar ediliyor. 1s | da dizanteri hastalığı çıktnış, het salgın helini almış, bazılarının riva“ yetine göre bü hastalık amipli di teri imiş... Hülâsa mânası iyice , edilemeden söylenilen büyük y Eskiden, hattâ pek yakın va ei gelinceye kadar bizde dizanteri 4 ishale tutulmanm nazikçe bir İfi siydi. Biraz tahsil görmüş gençler * hal olduklarını anlatmak için ö ” teriye tutuldum, derlerdi. Bu da, G9 rusu, kelimenin Jügat münasmâ gundu. Çünkü sadece dizanteri baf * gaklarda sıkıntı demektir. i Fakat şimdi dizanteri kelimesi İ gat münasımdan pek ziyade çil Lügat mânasile dizanteri salgıni demek pek bayağı bir söz olur. Gü kü bu mevsimde, hele çocukl barsaklarda sıkıntı, ishal pek © bir şeydir. Insan bu sıcak m bir mide bozukluğundan, dond yemekten, buzlu su içmekten, ca yemiş yemekten, terli iken Ki üşltmekten ishal olabilir. Ancak # ishal dizanteri demek değildir. 5 lık ifade eder, Istanbul gibi büyük kalabalık bir şel ie dizanteri nı var demek için çok düsünmek zımdır. Yalnız bir kimsede d v hastalığı var demek için bile m ka mikroskopla muayene dayanmak ister. Bir kere amipli dizanteri pek © jeak memleketlere mahsustur, Ist8i bul bu mevsimde nekadar sıcak © amipli dizanteriye elverişli bir iki olamaz. İstanbul esasen mutedi limdedir. Boğaz havası bu şehri ziyade şimal iklimine yaklaştırır tile Iraktan, Arabistandan Ja gelip gitmeler çok olduğu burada da tek tük amipli di; bulunurdu, ama yine çok değil, dir, müstesna bir şeydi. Şimdi li bir hastanın çıkardığı maddef” mikroskopla muayenesinde canlt bi harekette görmeden amipli diz$ teri ver demek pek büyük bir söf lur. Büyük söz söylemek te gok defa pişman eder , 'Basilli dizanteriye gelince, bu * Wieti As vinâ Gez mamlabaHlasda mevsimde bulunur. memleketlerde de sıcak mevsin çoğalarak salgın yapabi nu da teşhis etmek İçin, mikrosko muayenede bu hastalığı hâsıl türlü türlü basillerden birini gi lâzımdır. Dizanteriye benziyen her. hal mutlaka dizanteri demek d dir. Hele salgm var demek için, bö si mikroskop muayenesile tekit €© miş ishal vak'alarmın salgın deni cek kadar çok sayıda birikmesi İ dır ki, bu da .şükürler olsun » İbulda yoktur. Şu halde Istanbulda dizanteri gı var, diye telâş etmeye, keyfi zi kaçırmaya da hiç lüzum Arada sırada görülen basilli di riler bir salgm demek olmadığı seromla tedavi usulü bu hastalrği vakit olduğu gibi, korkunç halden Lokman HEP Tren Emirâlem - Muradiye yolunda bir çocuğu çiğnedi İzmir, 30 (TAN) — Bugün Muf diye ile Emirâlem arasında bir #. kazası olmuş, Afyondan gelen © hattı civarında hayvanlarını oti 18 yaşlarında mektepli Afet isi bir çocuğu çiğniyerek | öldürmi © Uşakta Halkevi kupası maçları j Son maç Gençlerbirliği ile Turan İdmanyurdu arasında yapılmıştır. © lerbirliği, bu maçta 3 — 0 galip gelmişlerdir. Kupa Halkevi Başkanı Aysal tarafından merasimle verilmiştir. Yukarıki resim, kupa tevzii merasimini gösteriyor. Müddeiumumilik tahkikata el muştur. kupası maçlarıdün #ona