31 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

> 4 Acı Hakikatler . (Büyük Türk İnkılâbı) tefrikası çok mühim bir safhaya giriyor.Ve bu safha,bir takım acı hakikatleri ihtiva ediyor Bu (acı hakikatler) ; bir taraftan Osmanlı saltanatı göçerken, » dlğer taraftan başlıyan (Büyük Türk İnkılâbı) ) nın arasına si kışmış olan birtakım mühim hadiselerdir. Gözle görülen ve ku- lakla işitilen bu hadiselerin bir de iç yüzü vardır ki; bugüne ka- TAN be manastırma, ve hükümet konağı na iltica ederek 57 inci fırka kuman danı mirâlây Şefik Bey tarafından kurtarılmışlardır . Yunanlıların iddiasma göre9 kat-| ledilen Rumların miktarı, (2.000) ka- dardır. Halbuki bir İngiliz şahit, bun ları, cem'an (400) kişi olarak gös- termektadir. Bir Fransız zabiti, maktul Yunan- hlart, (1500-2000) ; ve Türkleri (1200 1500) göstermekte. Ve Türklerin dar bunlar ifşa edilmemiştir. Mukarrir, büyük fedakârlıklaria ele geçirdiği yüzlerce vesika sayesinde, bu esrar perdesini kaldırıyor; ve bütün o (Acı haki. kâtleri) bugünkü, Türk gençliğinin ibretine arzediyor; ve yarm- ki tarihe mal eyliyor. Bu tarihi hadiselerin bazılarının isimlerini şöylece sıralıyoruz. Bunlara göz gezdirmek, bunlarin ehemmiyetlerini takdire kifayet eder: Nurettin Paşa Anadoluya niçin geldi?.. Hürriyet ve İtilâf fırkasının tertip ettiği bir miting. Ve bu mi- tingde, Rıza Tevfik Beyin deruhte ettiği feci bir rol, Koca İstanbulun bir tarafı kan ağlarken, diğer tarafı nasıl eğ- leniyordu: (Aşk mabetleri - Çıplak kadın vücutları üzerinde bö- cek yarışları - Yeni açılan fuhş ve şehvet kaynakları - Ve saire.) (Yozgat) ta Çapanoğullarma gönderilen fermanlar, İkinci, Bolu ve Düzce isyanları.” Delibaş isyanı İstanbulda nasıl tertip edildi. Merkesin bildiği bir binanın iç yüzl. Damat Feride hazırlanan iki (asil ordu) neydi? tertip etmişlerdi?... Suikast plânı niçin akim kaldı?, Bunu kimler tertip etmişti?. Ve niçin (Çerkes Ethem ve biraderleri) kimlerdir?.. Milli mücadele işi- De nasıl karıştılar?.. Nasıl çalıstılar?.. Niçin kaçtılar?.. Bu sırada, sna vatan haricindeki İttihatçılar. (Enver paşu) Anadoluya nasıl gelecekti?.. Ve kendisini kim- ler getirecekti?... (Enver paşa) nm (Kont İsforçia) ile 11 maddelik gizli bir mu- kavelesi. Celâleddin Arif Beyin, şark kurmak teşebbüsleri, vilâyetlerinde yeni bir hükümet Şark vilüyetlerini kan ve ateş İçinde bırakan (Ermeni hare- ketleri)... Ve bunun neticesi, Bir İngiliz yüzbaşısı, (Ahmet Anzavur) un kafasını nasıl kes- tirdi?.. Niçin kestirdi?.. Ve bir çingene bu yüzden nasıl zengin oldu?.. Büyük Millet Meclisi erkânına suikastler yapmak için Anado- Taya kimler gönderildi. Türklere en büyük düşman olarak İstanbula gelen bir İngiliz yüzbasısı, biraz sonra niçin Türklerin en büyilk dostu oldu?.. Ahmet İzzet ve Salih paşalar, Ankaraya nasıl gittiler?.. Nasıl avdet ettiler?.. Anadoluya karşı tertip edilen casus teşkilâtının iç yüzü, Büyük Türk i KR İİ nkılâbı imera Başlarken No. 34 Raporda her iki Yazan : Ziya Şakir i tarafın zayiatı hakkında bir sürü malümat vardı 25 — Türk çete ve âsilerinin yap- tıkları bazı cürlimlere, Rurslar şid - detle mukabele etmişlerdir. Vaziyeti askeriye, bu ceraimin bir kısmını haklı göstermiye bilir ise de,muka- bele bilmisil pek vahşiyane yapıl- mış; ve tarafeynden maktul düşen - ler çok olmuştur. 27 — İşgal taburu kumandanınm! emrile, Nazilli 19-9 haziran gecesi tahliye edildi. Şehir işgal edildikten #onra, düveli itilâfiye mümessili 141 haziran tarihinde tahliyesini emret - mişti, Yunanlılar, bu emri nazarı itibare glmamışlardır. Yunan kuvvetlerinin şehrin terk ve tahliye edeceğinden, 'Türk idaresi haberdar edilmek Jâ - zımdi , 23 — Yunanlılar, taarruzdan kor. karak haber vermediklerini ileri sü- rüyorlar.. Yunan karargâh, ancak 19-6 haziran tarihinde, Nazillinin tah iiyesini emretmiştir. 20 — Yunan kuvvetlerinin haber. siz gitmesi, âsayişi muhafaza için Türklerin teşkilât vücude getirmesi- ne meydan bırakmamıştır... Yunan küvvetleri çekildikten sonra, 7ehre giren çetelerin önüne gegilemezdi. İşte, bu suretle bazı rumlar teca « vüzata maruz kalmıştır . 30 — Şehirden çekilen Yunan as- keri, (30) Türkü de beraber nakiet- miştir... Bunlardan birisi, yürüme - diği bahane edilerek yolda katladi! - miştir. (1) Bir ikisi yolda firara | vaffak olmuş iso de mütebakisi (Köşk) mevkiinde vuku bulan” bir müsademe esnasında, Yunanlılar ta- rafından katledilmişlerdir. (2) Bu (1) Bu bahane, masum bir insanı öldür. meye kâfi midir ? (2) Köşkte yapılan müsademe ile, bu za- valllsrm şehit edilmesi arasmda" hiçbir münasebet yoktur. Bunlar, bu yolda birer fever şehit edilmişlerdir. İçlerinden yaralı olarak kurtulan bir müteksit zabitten iba- rettir, müsademede, bir Yunan zabiti maktul düşmüştü . 31 — Nezillinin tahliyesinden sm ra, Türk taarruzlarnın sıklaştığı gö- rülmüştür. Aydın ve civarmda ge - rek Türk, gerek Rum ahali teslim e- dilmiş bulunuyordu. 32 — Yunanlılar; Aydm civar. daki köyfere keşif kolları sevketmiş- ler; ve bu sirada bazı köyleri yakmış Jlardır.. Bu kollardan birisi 27-14 ta rihinde bir Türk çetesile müsademe ederek Aydma kaçınış ve Aydın ka. pilarında yirmi dört saat süren mu- harebede, çeteler ilk defa olarak 10,5 luk toplar istimal etmişlerdir.. Neti- d: « İcede Yunanlılar geri çekilmişlerdir. Rum şahitler, dahilden de Türkle. rin ateşine maruz kaldıklarını iddia ediyorlar. Bu sırada Türk mahalle - sinin müteaddit yerlerinde yangın f olmuştur. Yangından kurtulmak için firar et mek istiyen Türk kadm ve çocukları, bili sebep Yunan askerleri tarafm- dan katledilmişlerdir. Gerek Yunan karargâhı, gerek Yu nan ordusu; soğukkanlılıklarını ta - mamen kaybetmiş bulunuyorlardı. Evvelâ birçok ceraim ve vahşet ir - tikâp ettikten sonra, 20-19 . 3017 gecesi, şehri terkettiler... Kakargâh, ordu ile beraber şehirden kaçmak is. tiyen birçok rumlarm şehri terketme se mâni oldu. — Rüm mahallesini, Yörük Ali gets yakmıştır. Bu çete, evleri yağ ma ve katliâm yaptıktan sonra, bü- tün mahalleyi ateşe vermiştir... Bu çete, her önüne gelen rumu, bilâ tef- rik sin ve cinsi, caddelerde öldürmüş. tür. (3) Iki üç bin kişi kadar; rahi. (3). Ofürük Al Efe) bilâkis umum! kat- lin önüne geçmek ve asayişi temin etmek için çok çalışmıştır. Ve, Rumlar hakkında pek takdirde şâyan bir vazifeperverlik gösteren kumandan Şelik Beyin yanmdan ayrılmamış, ve onun ömrinden çıkmamıştır. nekadar maktul verdiklerinin tayini kabil olamıyacağını ilâve etmekte - dir. 34 — Şehri tekrar işgal eden Yu - nan kuvvetleri, Rum fabrikalarının da bulunduğu Türk mahallesini yak- mişlerdir. 35 — Bu suretle, (8000) i rum ol- mâk üzere (30,000) nüfusa melik 0- lan şehrin sülüsanı yanmış; barap ol muştur. Yanmıyan evler, yağma edil miştir, 36 — Yunanlılar, tekrar şehre gir- mezden evvel; Türk sekene, Italyan | mintakasma iltica etmiştir... Bin ka- dar Rum da, Türk mmtakasma nakle dilmiştir... Heyetimiz, Nazillide bu - lunduğu sırada, bu bin kişi, sefalet İ- çinde Türk mıntakasında bulunmak- talardı. (4) 37 — Düveli itiâfiye mümessiilnin #sarih emirlerine rağmen, Yunan ka- rargâhı Aydınm tekrar işgalini em- retmiştir... Yunanlılar, oVenizelosun emrile hareket etmişlerdir. Venizelos bu hususta düveli itilâfiye mümessi- linin müdahaleye hakkı olmadığını bildirmişti. 38 — Balacık ile Aydın arasmdaki köylerin kâffesi, harekâtı askeriye esnasmda yakılmıştır. 39 — Bugün sükünet, avdet etmiş- tir. Cephe civarındaki köyler, el'an sefalet ve mezahim içindedirler, Te- dabiri askeriyeden zarar gören, bu köylülerdir . 40 — Aydın vilâyetinin, Yunan or- dusu tarafından işgali, emlâk ve mah İsulât nokta nazarından müthiş zi - yanı mucip olmuştu. A — Hayvanat (yani, Türkleçin hayvanları) yağma edilmistir. Bun- larm mühim bir kısmı, Yunan ordu- sunun İaşesine sarfolundu. B — Harekâtı askeriye ve mllsade me esnasında, köyler yakılmıştır. Bu iyden (sekiz milyon İngiliz lirası ziyan) vardır. € — Türklerin maksulâtını, Yu - nanlılar yağma etmiştir. (Bir milyon iki yüz bin.liralık ziyan) wardır.» .»İ. D — Ahali köylerine avdet etmez- se, zeytinlikler mahvolacaktır. 42 — Haziran 17-4 tarihinde (Ber gama) tahliye edildikten sonra, (Me- emen) e toplanmış olan Yunan as - kerleri, (müdafaasız kalan Türkleri, bili sebep parçalamışlar) dir. (Bini miltecaviz Türkün katledildiği anla- sılmıştır.) Bu katliâmi, Yunan karar gâhı tertip etmemiştir. Acemi efra - dı, zabitleri menedememiştir (21) 43 — Yunanlılar, bir haneden as- kere ateş edildiğini iddia ediyorlar. Bu bapta, pek çok şahitler dinlenmiş tir. Rumların şehadeti, gayri sarih ve mütenakızdır. (5). H — (Manisa), İzmir sancağınm haricinde olduğu halde, düveli itilâfi ye mümessilinin emri olmadar,ve ha ber verilmeden işgal edilmiştir. Bilâ- hara; askeri esbabı mucibe derme - yan edilerek işgal kuvvetleri (Ah - metli) ve (Papazlı) ya kadar ilerle -! diler, Hattâ ilk günlerde (Akhisar) dahi işgal edildi ise de, bilâhara tahli ye edildi. (Manisa), bili müşkülât, işgal edil di. Yunanlıların tazyiki, ve evleri ba sarak silâh taharri etmeleri, efkârnı- mumiyeyi aleyhlerine çevirdi, 45 — Mütarekeden sonra; adalar- dan Ayvalığa geçen Yunan çeteleri, yağmacılığa ve katllima başladılar. Yunan kumandanlığı Ayvalığı işgal edince, yerli rumları texlih etti. Bun- lar, pek çok mezalim yapmaya baş- ladıklarından, bilâhara terhis edildi- ler. 46 — Yunan işgali, müslüman aha linin yurdunu terketmesine sebep ol- muştur. 47 — Rumların Izmire akli hak- “İkında (Şeyhislim Mustafa Sabri)nin sulh konferansına vâki olan*teklifi- ne gelinde: Tahkikat netiöesinde, zir- deki hakayike desteres olduk: A — Venizelosun 20-7 mayıs tarih li telgrafından da anlaşılacağı veç - hile, Yunan işgalinin gayesi; Yuna - nistandaki İzmir ve Ayvalıklı muha - cirlerin yurtlarma avdetlerini te - min idi. 'B — Bazı yerlerde - ve bilhassa - (Bergama) ve (Foça) mıntakasında, Türklerin terkidiyar etmesinden is - tifade eden rum mühacirler, kolaylık la iskân edildiler. C — Yunan işgelinin sebep oldu - (4) Her taraf ateşler içinde yanarken, |Tİt Paşa tarafından ketmedilmi: orada bulunan Türkler de ayni sefalet için. delerdi. (5) Tankı, İzmir egalnde oldulğu gibi, | meşru bir hakkmdan mahrum edil . MEMLEKET MANZ ARALARINDAN : Elâziz | MEMLEKETTE e kadın yeni doğan çocuğunu iple boğarak öldürmuş! Balıkesir, (TAN) — İki gün evvel Burhaniye köylerinde tüyler ürpertici bir vak'a olmuş, bir anâ çocuğunu öldürmüştür. Elde ettiğim malümata gö- re, hâdisenin tefsilâtı gudür: Burhaniyenin Gömeş nahiyesi sakinlerinden yirmi yaşlarında koğasız bir kadın, birkaç ay önce gayrimeşru şekilde bir çocuk dünyaya getirmiştir Fakst, kadın çok geçmeden çocuğunu boğmuş ve kendisi de ortadan kay- bolmuştur. Vak'ayı haber alan Adliye, derhal tahkikata girişmiş ve suçlu anne yakalanmıştır. Yapılan ilk araştırmalar; yavalı yavrunun iple boğu- larak öldürüldüğü ve gizlice gömüldüğü neticesini vermiştir. İzmirde iki ölüm vakası İzmir, (TAN) — Karşıyakada bir doğum iki ölümle neticelenmiş, bun- dan dolayı bir döktör aleyhine dava açılmıştır: Karşıyakada Zafer sokağında oturan kasap Mehmet karısı 41 yaşların- da Zeynep, çocuk doğururken hem kendisi hem çocuğu ölmüştür. Zeynebin hemşiresi ile biraderi, dün müddeiumumiliğe müracaat ederek, kardeşleri- nin doğuma çağrılan doktorun mesleki hatası yüzünden öldü; mişler ve cesedin mezardan çıkarılarak muayene edilmesini Ceset, bugün Karşiyaka mezarlığından çıkarılarak memleket hastane- sinde otopsi yapılacaktır. Adliyece tahkikata devam edilmektedir. Erzincanda yeni bir çocuk bahçesi tesis edildi ve merasile açıldı Bahçenin açılma mera siminden bir görünüş Erzincan, (TAN) — Bütün tesisa- tı ikmal edilen çocuk bahçesi, mera- simle açılmıştır. Bahçe, askeri orta- mektebine giden Şerefiye enddesinde ve Fırat ilkmektebi karşısında kurul- muştur. Yakın vakte kadar metruk bir balde bulunan arsa, peri masallarmı andıran bir süratle tanzim edilmiştir. Küşat merasimi, şiddetli rüzgâra, rağmen çok psrlak olmuş, elektrikle donanan bahçede çocuklar ve halk askeri bandonün iştirakile çok tat çocukların | vakitler geçirmişlerdir. Yarın MONTRÖ ZAFERİNDEN EVVEL İPEK CANAKKALE Türkçe SÖZLÜ muazzam ve heyecanlı hadisat filmi HER TÜRKÜN İFTİHARLA GÖRECEĞİ FİLM Ayrıca Avrupadan yeni getirilen TÜCCAR HORN: yeni kopya DİKKAT: MONTRÖ ZAFERİNDEN EVVEL VE SONRA ÇANAKKALE filmini göstermek isteyen sinema müdürlerinin İPEKFİLM'e telgrafla müracaat et- meleri rica olunur. ğu gürültü ve sil b dolayısile, | mişti... Halbuki bu raporu tahzim e- Yunanlılar bile.bu muhacirlerin yurt |den heyetin Tefakatine memur edilen larına muvakkaten avdetlerini menet | miralay A. Mazarikis, raporun her meye mecbur oldular... Yalnız; zen - | maddesine - kendi hükümet ve mil - gin ve hükümetin muavenetine müh-|İetinin noktai nazarına uygun gele - taç olmıyanların avdetine müsaade e- | Cek surette - cevaplar vermiş; Türk dildi... Masmafih; kaçak olarak dö. | JAvasmı büsbütün. mülşkilleştirmiş. >E a , o İşte, Türk inkılâbı başlarken kar (imzalar) şilan engeller böylece tanddüt et- Türk milletinin en büyük hakla -|mişti. Fakat iş bunlarla kalsa, yine rmı ihtiva eden bu rapor; Damat Fe-| bir şey değildi. Birihirini takip eden ve| hâdisat, her gün yeni bir şekil gös - termekte: ve bunlar da çok (acı ha- i kikatler) i ihtiva etmekte idi. Türk milleti; sulh konferansında İsmet Ps. köprüsü “TAN, Üç kaçakçı Yakalandı M. Kemalpaşa, (Tan) — Söğüta m nahiyesinde Kocakoru ile Mina köyleri arasında bir kaçakçılık vah sı olmuştur. Nahiyo müdürlüğü âMi kişi tarafından tütün kaçakçılığı yö” pılacağını haber almış ve bildiri yerde kaçakçıların yakalanması içi tertibat alınmıştır. Müsademe ihti line karşı merkez karakolundan di jandarmalar alınarak kuvvetli Dİ pusu kurulmuştur. Bildirilen gece at 23 de biri silâhlı olarak iki $ buradan göçerken yakalanmışlardı Orhaneli Çınarcık köyünden Ta oğlu Abdullah ve M. Kemalpaşa Kı elma köyünden Mehmet oğlu Halik oldukları anlaşılan bu kaçak; üzerinde külliyetli mikdarda kıyalı kaçak tütün bulunmuştur. Kaçalgi $ lar şimdiye kadar kimlere tütün tıklarımı kolayca itiraf etmişlerdi Bunun üzerine tütün satın alan KÖY lüler tesbit edilmiş ve kendileri sai aldıkları tütünleri zabıtaya teslim mişlerdir. Kocakoru köyü imami bu kaçakçılara yataklık ettiği ani mı. »de tevkif ediler$i aliye 1s. see Feci bir ölüm Bir şoför yüzü yanarak öldü İzmir, (TAN) — Eşref Selim Ağa sokağında oturan şoför İl yas, idare ettiği taksi otomobilinin * kanan benzin borusunu üflerken £ sızın iştial vuku bulmuş ve İlyas ziinden yanmak suretile ağır yi mıştır, Hastanede tedavi altma alman * yas dün ölmüştür. Adliye , ehemmiyet vermiş ve tahkikata b lamıştır. Küçük Haberler * Bilecik, (TAN) — ery” #porculart, bölge başkanı Nihadi yaseti altında Yenişehire giderek nişehir Gençletyurdu ile bir maş mışlardır. Maç, borabere bi Gece, Bilecik gençleri tarafndan © müsamere verilmiştir. 7 * İzmir, (TAN) — Karşıya Devebaşmda köy halkından A istasyondaki trene yetişmek İçin şarken havaların fazla sıcak off yüzünden yere düşmüş ve derhsl ' müştür. Muayenesinde kalp dw sından öldüğü anlaşılmıştır. n ÖLÜM Avukat Arif Ziyanın ağab! Elektrik Şirketi fen kalemi cit Maşuk'un babası ve Avukai med Arif ile Devlet Demiryol8”” letme komisyonunda Salih ZE ği kain pederleri Amiral Maşuk 7 sabık Bahriye Kamutanı B4y Ziya kısa bir hastalığı mül” dün gece Büyükadada Kumsslâ3 & met etmekte olduğu 44 No. İü kilnde vefat etmiştir. Canazesi P Böat on ikide köşkünden ks Büyükada kabristanma defn tir. Teşekkür Sevgili annemiz Hatice vefatı dolayısile tahriren ve beyanı taziyet ve ocnaze M€ ne iştirak etmek suretile kef xi paylaşan zevatı muh hassa arzı teşekkiir oyleriz- Ekmel » Rrsn “