4 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

10 T Sovyet Rusya ve Boğazlar İzvestiya projeyi Rusya için dostane bulmuyor BAŞI 1 en dostane münasebat tesis eyledi. Ve Türkiyenin kurtuluş mücadelesi- ne müzaheret gösterdi. Lozanda Sov yet hükümeti Türkiyeye karşı has- mane emeller takip eden devletlerin filolarma karşı Türk milletinin Bo - ğgazları mutlak olarak müdafaada hür olması için ısrarla mücadele etti. 'Türk - Sovyet dostluğu, Türkiyenin kuvvetlerini tensik edip Yakın Şark- ta ciddi bir sulh kalesi olmasında kuvvetli bir âmil oldu. Türkiyenin bu kuvvet buluşu şimdi kendisine Akdenizin yuva olduğu harp tehlike leri karşısında Lozan muahedesinin tadilini ileri sürmeye imkân verdi. Sovyet Rusya da bu teşebbüse mem- nuniyetle müzaheret etti. Maalesef, Türkiyenin Boğazlar hak kında teklif ettiği projenin - Sovyet Rusyaya karşı dostane olduğu söyle- nemez. Çünkü memleketimizin en meşru faatlerini g Sovyet Rusyanın huduftları Filhakika Sovyet Rusyanın hu - dutları yalnız Karadenizde bulunmu- yor. Baltık denizinde, Arktik denizin de ve Pasifik denizinde de hudutları vardır. Sovyet Rusyanm filolarını bir denizden diğerine vaziyetin icaba tıma göre nakletmek imkânmı elde bu lundurmasını lüzumlu kılan müdafaa zaruretleri işte bundan doğmaktadır. Bu keyfiyet Türkiyenin emniyeti menafiine mugayir değildir. “Çünkü 'Türkiye pek âlâ biliyor ki, Sovyet Rusyanın harici siyaset esaslarmdan birisi de yalnız her türlü ilhak hu- suslarından vazgeçmek — değil aynı zamanda ve bilhassa emperyalist si- yasetlerin şimdiye kadar mevzuunu teşkil etmiş ve ileride de teşkil ede- bilecek olan milletlerle dostluktur. Bundan başka Sovyet Rusya Türki- yenin Boğazları bilakaydü şart tes- lih etmek hakkmı tanımaktadır. Bu hak Türkiyenin emniyeti menafii i- cabatındandır. Fakat Sovyet Rusya harp gemilerinin bir denizden diğeri- ne geçmesi hususunda bir tasnif vü- niyeti ve müdafaası keyfiyetlerile hiç bir alâkası yoktur. Eğer bunda bir takım mahzurlar varsa o da Sov- yet Rusyaya muhasım olan emper- yalist devletlerin menafii bakımın - dandır. Bu, Montrö konferansında, Karadeniz ve Akdenizde hususit hiç bir menfaati olmıyan Japon delege- sinin mudahalesile sabit olmuştur. Japon delegesi Sovyet Rusyanın bir denizden diğerine filosunu naklet- mek gibi meşru hakkma karşı iti- razda bulunmuştur. Keza bu, Sovyet Rusyanın Karadenizde imtiyazlar a- radığı yolundaki Alman emperyalist matbuatmm neşriyatile sabittir. Boğazlardaki tahkimat siparişi Bizzat Türkiyenin aldığı vaziyeti de Türkiyenin müdafaası bakımm- dan anlamaya imkân yoktur ve an- cak Sovyet Rusyaya muhasım kuv- vetler tarafından — yapılan tazyikin bir neticesi suretinde izah olunabi- lir.'Bu hususta şunu kaydetmek mu- vafık ki, — aldığımız — haberlerden biliyoruz — bir emperyalist devlet Boğazlarda tahkimat siparişini da- ha şimdiden Türkiyenden almıştır. Bu devletin Türkiye üzerindeki nü- füzunun kuvvet bulduğu bundan da anlaşılır. Karadenizde hususi men- fâatleri olan Sovyet Rusya ile bu de- nizde sahildar bulunmayan devlet- leri ayni seviyede tutmak teşebbü- sü ancak böyle bir tesir ile izah o- lunabilir. ; iyor. Karadenizde sahildar olmıyan dev letlerin Karadenize girip giderek harp gemileri ve Karadenizden çıka- cak Sovyet gemileri arasında ayni tonilâto nisbetlerini derpiş eden pro- jesiyle Türkiye Karadenizde sahildar olmıyan devletlerin hangi menafiini gözetiyor? Sovyet Rusya için hudut- larmın emniyeti mevzuu bahistir. Sa hildar olmıyan devletler için Türk projesi “nezaket ziyaretlerini,, kasde diyor. Biz, beynelmilel münasebetler de nezaketin çok taraftarıyız. Fakat nezaket ve emniyet gibi biribirinden bu kadar farklı iki şeyi nasıl beraber tutulur? Nezaket amatörlerinin bu ziyaretleri hangi limanlara yapdlacak tır. Bu desisekâr meseleyi ortaya a- tacağız. Bu “beraberleştirilme,, key- fiyetini kaydetmek, bir nezaket değil fakat bambaşka bir şeyin mevzuu bahsolduğunu anlamaya kâfidir. Sovyetler birliği, Türk teklifinin hiç bir suretle kendi menfaatlerini tatmin etmediği telâkkisindedir. Bo- INCIDE ——— ğazlar lesi ya Karad kapa lı deni zilânı, veyahut ta açık deniz ilânı suretile halledilebilir. Birinci şıkta, Karadenizde sahili olmıyan hiçbir devlet gemilerini bu denize sokmak hakkmı haiz olamaz. İkinci şıkta ise Karadenizde sahili olmıyan devletlere, filolarını bu de- nize sokmak hakkı verilmek icap e- der. O zaman, Karadenizde sahili olan devletlere, filolarını Karadeniz den çıkarmak ve bu denize sokmak serbestisi reddedilemez. Bu husus, Türkiye emniyet menfaatleri ile bir- likte, Milletler Cemiyeti statüsünün tecavüz halinde bütün cemiyet aza- sının karşılıklı yardımiyle alâkadar hükümetlerinin tatbiki gözönünde tutularak yapılmalıdır. İzvestiya, Morning Post gazetesi- nin neşrettiği ve Sovyetler birliğinin deniz kuvvetlerin Akdenize çıkar- mak hakkımı niçin arzu ettiğini anla- mak kolay olduğuna dair olan fikre işaret ederek diyor ki: *“Ingiliz muhafazakâr gazetesinin bu fikri, Sovyetler birliğinin, kendi menfaatleri için mücadele ederken genel barışın müdafaası için de mü- cadele ettiğinin anlaşılmış olmasına dayanmaktadır. Bu hal, siyasaları Boğazlar lesinin halli teşebbü- sünün neticesini tayin edecek olan bütün âmiller tarafımdan anlaşıldı- ğı takdirde, o zaman Karadenizde sahili bulunan bütün devletlerin men faatlerini teminat altına alan ve ge- nel 'barış menfaatlerine uygun bu- lunan bir anlaşmanın elde edilmesi elde edilmesi kolay olacaktır. Böy - le bir neticenin elde edilmesi, bizce, genel barışın tarsini ile sıkı bir suret te bağlı bulunan bizzat Türkiye men faatlerine en uygun olacaktır. Son söz Almanyanın Londra, 3 (A.A.)— Ingiliz gaze- teleri,şimdi Habeş meselesinden zi- yade Alman meselesi ile meşgul ol- maktadırlar. Deyli Telgraf, diyor ki : Bütün alâkamız, şimdi Almanya- ya müteveccih olmalıdır. Almanya- nın İngiliz sualnamesine vereceği cevap, büyük bir ehemmiyeti haiz olacaktır, Almanya, —Avrupanın en- dişelerini teskin etmek için haliha- zırda İsviçrede yapılmakta olan bü- tün müzakerelerden çok daha büyük bir iş yapabilirler. Nevs Chronicle, diyor ki : Almanlar, Ingiliz sualnamesine ve- recekleri cevabı mütemadiyen tehir edecek olurlarsa büyük bir hata iş- lemiş olurlar. Eden, Alman cevabı- nınm Brükselde toplanacak Lokarno devletleri konferansından evvel ken disine geleceği ümidindedir. Cevabı Hitler tetkik ediyor Londra, 3 (A.A.) — Selâhiyettar bir menbadan öğrenildiğine göre Al- man hariciye nezareti, Ingiliz sual- namesine verilecek cevap projesini Hitlere vermiştir. Hitler, bu projeyi tetkik etmektedir. Bu vesika, Hitler tarafından tasvip edildiği takdirde, önümüzdeki hafta - içinde Londraya gönderilecektir. Aksi takdirde bu cevabm tadili i- çin bir müddet daha geçikecektir. Siyasi mahafil, evvelce Almanya- nın cevabın geçikdirilmesi için ileri sürmüş olduğu sebeplerin halen mev cut olmadığımı beyan etmektedir. Bu mahafil, bu sebeplerin şunlar oldu- ğunu hatırlatmaktadır: Zecri tedbirlerin —muhafaza edil- mesi ve Fransadaki — vaziyetin ve Fransız siyasetinin kararsızlığı. Aynı mahafil, Almanyanın hali- hazırda cevap vermek mecburiyetin- de bulunduğunu çünkü — geçenlerde Avam Kamarasında yapılan bir mü- zakere esnasımda bu cevabı vermeğe İngiltere tarafından alenen davet e- dilmiş olduğunu ilâve etmektedir. Bununla beraber Almanyanın ve- receği cevabın memnuniyete şayan olmıyacağı ve bir çok noktalarda ta- vike sebebiyet verecek mahiyette o0- hâalde Alman cevabı, bu aym yirmi- sinde Brükselde toplanacak olan Lo- karno devletleri arasmda yapılacak müzakerelerin başlıca unsurunu teş- kil edecektir. Almanyanm vereceği cevap, Ber- Tin'le müzakerelerde bulunmağı müm kün kılacağı şekilde olduğu taktir- de Almanyanın bu —konferansın i- kinci içtimama davet edileceği be- yan olunmaktadır. î Taksim b AN ahçesinde 'Sekizinci Y Sergisi dü ——— BAŞI davetliler hazır bulunmuşlardır. Ev- velâ, Sanayi Birliği Reisi Vasıf bir nutuk söylemiş, sanayileşme hareke timizin veciz bir tarihçesini yaparak demiştir ki: — İşte bu azimkâr mesai sayesin dedir ki, Türk yurdu yalnız iptidai maddeler yetiştiren bir ziraat mem- leketi olmaktan çıkmış, ayni zaman- da bir sanayi memleketi olmak için her şey hazırlanmış ve yapılmaya kaşlanmıştır. Bir tarih dolduracak kadar muazzam olan bütün bu eser- lerin büyük şeflerimizin kısa bir za- man içindeki faaliyetleri mahsulü ol duğunu bilen Türk sanayicileri, Ata- türke, büyük şeflerimize minnet ve şükranmi bu kürsüden bağırmayı en büyük borç bilir.., Birlik reisi, bundan sonra, sergi bi nası olmaması yüzünden bu defaki serginin açık havada kurulduğunu anlatmışs, davetlilere teşekkür ede - rek sözlerini bitirmiştir. Vali muavininin nutku Vasıftan sonra, vali ve belediye re- isi Muhiddin Üstündağ namma vali muavini Hüdai Karataban şu açış nutkunu söylemiştir: “— Memleketimizin öz mallarını halkımıza tanıttıracak olan Sekizin- ci Yerli Mallar Sergisinin Ticari ve İktisadi hayatımızın inkişafında bü - yük ve mühim bir rolü bulunduğu- na şüphe yoktur. Bütün medeni mil- letlerin hayati faaliyetlerini sanat ve ticarete istinat ettirdiklerini, olanca kuvvet ve gayretlerini bu uğur için sarfettiklerini görüyoruz. Günden gü ne büyük bir hızla ilerilemekte olan ulusal endüstrimiz daha mütekâmil bir vaziyette bulunuyor. Serginin de bununla müvazi gitmesini candan te menni ederim. Yerli mallarımızm yükseliş derecesini halkımıza tanıt- L erli Mallar ün - açıldı INCIİDE —— tırmak huıusu.udı. faydalı neticeler veren serginin ilk açılık senesinden bugüne kadar geçen kısa bir zaman zarfındaki tekâmülüne de Cümhüri yet devrinin başlıca feyizlerinden bi- ri olarak kabul etmek icap eder. Bu- nun açılması için çalışan ve uğraşan milli sanayi birliğini de bu teşebbüs ve muvaffakıyetinden dolayı takdir eder, muvaffakıyetler dilerim. Bugün her türlü eşyanm artık memleketimizde yapılmakta olduğu- nu büyük bir sevinç ve iftiharla gö- rüyoruz. Serginin gelecek seneler i - çin daha mükemmel ve üstün olma- sını temenni ederken memleketimi - zin ve halkımızın yükselme ve ilerile mesi uğurunda geceli gündüzlü ça - lışmakta olan Cümhuriyet hükümeti ni burada saygı ile anmağı ve o- nun kurucusu olan Büyük Atatür - kün mânevi huzurlarında eğilmeği bir vazife addeylerim.., Bu seneki sergi geçen senelere nazaran daha mükemmel Sekizinci Yerli Mallar Sergisi, şim diye kadar Galatasaray lisesi bina- sında açılan Yerli Mallar Sergisinden daha iyi tertip edilmiştir. Sergiye iş- tirak eden firmalarm, sayısı yüzden fazla olmamakla beraber, ıerglcmk bakımından bu seneki sergi çok da- ha muvaffak olmuştur. Sergiye işti- rak eden müesseseler arasında Elek- trik şirketinin paviyonları ile Türk antrasit kömürünün teşhir edildiğ kısım bilhassa nazarı dikkati celbet. mektedir. Dün, küşat resminden sonra, ser- gi umuma açılmıştır. Sergi her gün saat dokuzdan geçe on ikiye kadar açık bulunacaktır. Geceleri halk öpe- reti tarafından temsiller verilecektir. İstanbul Komutanlığı Sa- #ınalma Komisyonu ilânları 4 - 7T - 936 ——— —— İstanbul Harici Askeri Kıtaatı İlânları İstanbul Komutanlığına bağlı kıt'atının senelik ihti- yacı olan 235,700 kilo sığır eti kapalı — zarf usulile 11-7-936 cumartesi günü saat 11,30 da alınacaktır. Muhammaen tutarı (82495) liradır. İlk teminatı 6188 li- radır, Şartnamesi 250 kuruş mukabilinde verilir. Komis- yonumuzda her gün öğle- den evvel görülebilir. İstekli lerin ilk teminat makbuzu veya mektublarile 2490 sa- yılı kanunun 2, 3 cü madde- lerindeki vesaikle beraber i- haleden en az bir saat evveli- ne kadar teklif mektubları- nı Fındıklıdaki Komutanlık Satınalma Komisyonuna vermeleri. (3549) İstanbul Komutanlığı bir- likleri ihtiyacı için alımacak olan 57,000 kilo kaoyun eti- ne talibin vermiş olduğu fiat makamca pahalı görül- düğünden 6-7-936 pazarte- si günü saat 15 de pazarlık- la alınacaktır.. Muhammen tutarı 25.650. liradır. İs- teklilerin 1924 liralık ilk te- minat makbuz veya mektup lariyle beraber belli gün ve vakti muayyeninde Fındık- lıda Komutanlık Satınalma Komisyona gelmeleri. (3663) 4997 Asamblenin dünkü toplantısı —HBAŞI 1 bir hususi tahrir komitesi vücuda ge- tilecektir. Bu komite, muhtelif de- rı itibare alacaktır. Fransa teklifi, paktım tatbikini halen tecavüz halinde derpiş edilmiş olan ekonomik ve finansal zecri ted- birlerle keza halen mevcut ve fakat Milletler Cemiyeti kadrosu için müna kit bölge anlaşmalarında derpiş edil- miş bulunan süel zecri tedbirler ara - sında sıkı bir münasebet tesis sure- tile kuvvetlendirmeye matuftur. Delbosun delili şudur: Habeş işindeki muvaffakrıyetsiz - lik hiçbir suretle paktın tesirsizliği değil, fakat paktın tatbikindeki te - sirsizliği isbat etmiştir. Bunun için tatbiki mükemmelleştirmek mevzuba histir. Pakt prensiplerinden hiçbirini tehlikeye koymamak için, hiçbir ta - dil teklifinde bulunmıyoruz. Ekono- mik ve finansal şekilde genel tesanü- dü ve konseyin süel tavsiyelerde bu lunmak hakkını ipka ediyoruz. Keza karşılıklı müzaheret prensiplerini de tecrübe gösterdi ki, camianım bütün mesuliyetlerini deruhte etmesi icap etmektedir. Yalnız kararlarda ça - bukluk, reylerde açıklık, Milletler Cemiyetine hayatiyet göstermek ye- tişmekte olduğu itimat buhranmı yen mek imkânmı verebilecektir , Habeşlerin verdikleri karar sureti Cenevre, 3. (A.A.) — Habeş dele- gasyonu, Avenol'e iki karar sureti projesi tevdi etmiştir. Habeşler, bunları Asambleye vermek fikrinde- dirler. Bu iki projenin metni şudur: i1.— Asamble Milletler Cemiyeti mukavelenamesinin 10 uncu ve 16 mcı maddelerine olan merbutiyetini beyan ve kuvvetle elde edilmiş fütu- hatı tanımıyacağını ilân eder. 2.— 16 mer madde mucibince ara- zisinin tamamiyetini ve siyasi istik- lâlini müdafaa etmek için Habeşis- tan'a yardım etmek arzusunda bulu- nan Asamble,Cemiyeti âzasından ©- lan devletlere Habeşistan'a on mil- yon İngiliz lirası miktarında yapıla- cak bir ikrazı temin etmelerini tav- siye edecektir. Habeşistan, bu istik- razı Milletler Cemiyeti Konseyi ta- rafından tespit edilecek şerait al- tında aktedecektir. Bu projelere Avenol'e hitap eden bir not merbuttur. Bu notta şöyle deniliyor: Habeş İmparatoru, Cenevrede top- INCİDE lanmış olan milletlere bir takım sual a !C devletm kendı hattı hareketini bıl- dirmesi ve mesuliyetlerini açıkça ve ihlâskârane deruhde etmesi son de- recede mühimdir. Zecri tedbirler 10 femmuzda kalkıyor Paris, 3 (A.A.) — Leon Blum, Ce nevreden dönmüştür. Fransız gazetelerinin fikrine gö - re, zecri tedbirlerin kaldırılmasına 10 temmuzda karar verilecektir. Habe- şistanm İtalya tarafından işgali me- selesi, bu seferki toplantıda mevzu- bahsolmıyacak, fakat bu işin de ey - lül toplantısında nihayete ermesi için lüzumlu tertibat almacaktır. Asamble toplantısında Bir gazeteci kendisini öldürmek isetedi Çekoslovakyalı gazetecinin deli olduğu anlaşılıyor Cenevre, 3 (A:A.) — muhabirlerinden Stefan Lex, bu sa- bah saat 11,35 de Ispanyol mürah- hası Barcia'nım nutkunun tercümesi okunurken kendisini öldürmeğe te- şebbüs etmiştir. Reis Van Zeeland, celseyi bir çey- rek saat tatil etmiştir. Celse tekrar açıldığı zaman Van Zeeland, teessüre şayan olan bu hâ- disenin —Asamblenin müzakereleri ile ne doğrudan doğruya — ve ne de dolayisiyle bir güna — alâkası olma- dığını söylemiştir. Matbuat mahafilinde Stefan Lex- in akli melekâtınm kâffesine malik olmadığı söylenmektedir. Cüzdanımda Ingiltere — kralma, Times ve Manchester gazetelerine hitaben yazılmış mektublar bulun- Âvenol'a hitaben yazmış olduğu bir mektupta Stefan Lex, çıkaracağı kargaşalıktan dolayi özür dilemekte ve bu hareketinin hedefi dünyanın nazarı dikkatini Almanyadaki ya- hudilerin vaziyeti üzerine celbetmek olduğunu beyan etmektedir. Stefan Lex'in kendisi de yahudi- dir. Viyanada doğmuş olup Çekos- lovakya tabiiyetine girmiştir. ler ıormuşmr Bu_ıuı.llere Mğir Fotoğraf | Sümer Bank, Emlâk ve Eytam Bankasının sigortası N SERMAYESİ TAMAMEN TÜRK EN GÜVENİLEN Sİ- GORTA ŞİRKETİDİR Türkiyenin en büyük sigortalar - (GÜVEN) dedir Sigortalarınız için emniyetle (GÜVEN)İi hatırlayınız. Galata, Voyvoda caddesi Sü- mer Bank binasında. Tel. 44966. Deniz Yolları İŞLETMESİ Acenteleri: Karrtöy — Köprübaşı Tel. 42362 — Sirkeci Mühürdar- zade Han, Tel, 22740. Trabzon postaları Pazar 12 de Salı, Perşembe 15 de. izmir Sür'at Postası Cumartesi 15 de Mersin postaları Salı, Perşembe 10 da kal- karlar. Diğer postalar Bartın: — Cumartesi Çarşamba 18 de İzmit — Pazar, Salı, Perşembe, Karabiga — Salı, Cuma 19 da İmroz — Pazar 15 de Ayvalık — Sılııgdıcumal'fde 'be ait olduğu gibi raz 1 — 936-937 ders senesi Kuleli, Maltepe, —ve Bursa liselerile Kırıkkalede ki As- keri San'at lisesine ve Kon- ya Erzincan AS. Orta mek- teblerine talebe alınacakdır. 2— Kabul şartları A.S.Li 'se ve orta mektebler talima- tında yazılıdır. Bu talimat askeri mekteblerde ve as- kerlik şubelerinde görülebi- lir. 3 — İsteklilerin aşağıda yazılı hususları da göz önün de bulundurmaları lâzımdır. A — Bütün mekteblerde kaydı kabul 1 Temmuz 936 da başlar ve 10 Ağustos 936 da biter. Müsabaka imtiha- nı da 15 Ağustosla 21 Ağus tos arasında yapılır. B — Mekteblerin bulun- dukları yerler haricindeki mevkilerde oturan isteklile- rin 10 Haziran 936 dan 31 Temmuz 936 tarihine kadar bulundukları yerlerin Asker lik şubelerine müracaat et- miş olmaları lâzımdır. C — Kabul şartlarını ta- şıyan istekiiler evrâkını ta- mamlattırılıb askerlik şu- beleri vasıtasile - mektebe göndermeleri ve mektebler- den davet vaki olmadan hiç bir istekli mektebe ğitmeme lidir. D — Müsabaka imtihanı- na girmek için davet edilen isteklilerin imtihan — yapıla- cak yere kadar gitmek ve im- tihanı kazanmayınca geri dönmek için yapacakları maraflar tamamen istekli- ye aittir.Bunun için de gidiş ve dön" masrafım beraber E — Isteklı mektebe ka- bul edilmediği takdirde hiç bir hak iddia edemez ve bir' sene terki tahsili olanlar da mektebe alınmazlar. 4 — Mektebler leyli ve meccanidir. Talebenin iâşe- sinden başka giydirilmesi teçhizatı ve kitapları mekte- ayrıca her ay bir miktar maaş'da verilir. 5 — Âskeri liseleri mu- vaffakiyetle — bitirenlerden arzu edenler müsabaka im- tihanına girerek kazandıkla rı takdirde mühendis ve fen memuru yetiştirilmek üzere Avrupaya tahsile gönderi- lir. (18) (3244) 4926 * * w 24,000 kilo sade yağı ile 118,000 kilo Un kapalı zarf- la münakasaya konulmuş- tur. Sade yağ ve unun şart- nameleri ayrı ayrıdır, ve be- delsiz olarak Manisa'da Tü- men Satınalma Komisyo- nundan verilir. 15 'Tem- . muz 936 Çarşamba günü saat 16 da Sade yağının ve aynı günde saat 17 de unun Tümen Satınalma Komis- yonunda ihalesi yapılacak- tır. Muhammen bedelleri sade yağının beher kilosu 83 kuruş ve unun beher kilosu 13 kuruş 50 santimdir. İlk teminatları sade yağının 1494 lira veunun 1195 li- radır. İstekliler kanundaki | sarahat dahilinde vesika ib- edeceklerdir. Kanuni şekilde yazdıkları mektubla rr ihale saatinden bir saat evvel Manisada Tümen Sa- tınalma komisyonuna ve- rilecektir. (52) (3647) 4960