17 Haziran 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

e iüiğ ğ Öö——. 17-6-936 TAN is Kanunu Metni Kamutayca kabul edilen iş kanununun metnini bütün iş Lsahiplerini ve işçileri alâkadar ettiği için aynen neşrediyoruz | Madde 29 — İş veren, iş saatlerini Ve işçilerin tabi tutulacakları 'inzibat, Bağlık korüma ve iş emniyeti icapla- |Tmı gösterir bir dahili talimatname Yapmağa mecburdur. Bu talimatna- Melerde bulunması lâzım gelen husus lar, işbu kanunun meriyete girdiği ta tihten itibaren üç ay,içinde İktisat Vekâletince tesbit ve ilân olunur. Da- hili talimatnameler her işin bulundu- ğu vilâyette İktisat vekâletince işbu kanunun tatbikine memur edilen ma kam tarafmdan tasdik olunmakla Mer'iyet kesbeder, Ancak askeri iş Yerlerinin dahili talimatnameleriMil N müdafaa Vekâleti tarafından; ve Devlet yahut vilâyet veya belediye- lerce gerek doğrudan doğruya; ge- rekdoğruüdan doğruya, ge- Tek mali yardımda bulunulmak su- Yetile bilvasıta işletilen iş yerlerinin talimatnamelerile bir vilâyetten faz- Olarak başka vilâyetler dahilinde da hi ayni iş verene ait ve ayni işe mah Bus müteaddit iş yerelrinin hepsine birden şamil bulunan yeknesak tali- Matnameler İktisat vekleti tarafın- dan tasdik edilmekle meriyete girer. 2 - Birinci fıkraya tevfikan İktisat tekâletince yapılacak ilân tarihine ar mevcud olan iş yerlerine aid talimatnameler, ilândan itibaren iki &y içinde tasdiıka memur makama tevdi edilir. Iİşbu makam aldığı tali- | Matnameye mukabil iş verene bir | j Makbuz vermeğe ve iki ay zarfında talimatnameyi ya tasdik etmeye ve- Ya reddi hakkmdaki sebebleri iş ve rene bildirmeğe mecburdur. Tasdik Yahud red keyfiyeti bu müddet için- de iş verene bildirilmediği takdirde talimatname kendiliğinden tasdik e- dilmiş sayılarak meriyete girer. 3 - Birinci fikraya göre İktisat ve- kâletinin yapacağı ilândan sonra açı- lan yeni iş yerlerine aid olup tasdik Mmakamına verilecek talimatnameler bir ay zarfında tasdik edilir veya red edimesinin sebebleri iş verene bildi- rilir. Bir ay içinde tasdik edilmiyen Yahud red sebebleri iş verene bildiril Mmiyen talimatnameler kendiliğinden Mmusaddak sayılarak meriyet kesbe- der. 4 - İşbu talimatnameler iş yerinin İşçiler tarafından görülebilecek yer- lerine asılır ve istiyen işçilere birer 5 »- Yukariki fıkralar hükmünce tanzim ve tasdik edilmiş olan dahili talimatname üzerinde iş veren tara- fından her hangi bir değişiklik yapıl Mak istenildiği takdirde bu tadilâtın esbabı müucibesinin izahile beraber, Aynile yeni bir talimatname yapar gi bi işbu maddede yazılı makamlara mü tacaat ederek talimatnamenin alaca- &ı yeni şeklin tasdik ettirilmesi icab eder. Tasdik muamelesi neticelenince ye kadar eski talimatname hükümle- Ti cari olur. Madde 30 - Iş veren, işçiye, ancak dahili talimatnamede tasrih edilmiş olan sebepler ve tarzlarla günlük üc retlerinden yapabileceği kesintiler- den başka ceza tatbik edemez. Bu kesintilerin hemen işçiye bildirilme- Bi lâzımdır. İşçi ücretlerinden bu yolda yapıla- tak kesintiler, bir ayda üç gündelik- ten ve parça başma yahut yapılan iş Miktarma göre ücret verilen işlerde İse işçinin üç günlük kazancı tutarm- dan fazla olamaz. Bu kesintilerden toplanan paralar iş verenin mülkiyeti he dahil tutulamaz; ve her zaman hü kümetin kontrolüne amade bir ema- het mahiyetinde muhafaza olunur.. Bu meblâğların bir ;ıllık yekfinu- hun hesabmnı, yeni yılım Şubat ayı İptidasına kadar her iş veren İktısat Vekâletinde bu kanunun tatbikine Memur edilen makama vermeğe Mecburdur. Bu paralar yardım veya tekaüt gibi işçiler lehine sandıkları unan işye rlerinde işbu sandıkla- Ta ve böyle sandıklar bulunmadığı takdirde iş verenin yapmakla mü- kellef olduğu hususlardan hariç ol- Mak şartile, ancak işçilerin menfa- âtlerine yarayacak ve Iktisat vekâ- ince tayin edilecek biç cihete hasr Ve sarfedilir. Madde 31 — İşinden her hangi bir Buretle ayrılan işçiye, iş veren tara- k işin nevini, mahiyet ve müdde tini gösteren bir şahadetname veri- İr. Bu şehadetnameye, işçi isterse, kendisinin hal ve hareketleri ve ça- lışmasının ne yolda olduğu da ayrı- ca yazılır. İş verenin imzası mahalli zabıtaca tasdik edilir.. Beşinci mad- dede yazılı tarz ile Devlet, Vilâyet veya belediyelerce veya menafii u- mumiyeye hadim cemiyetlerce işleti len iş yerlerinden çıkan işçinin aldı- ği şehadetnamedeki imza — zabıta tasdikinden müstesnadır. İşçinin istediği şehadetnameyi ver- mekten işveren imtina ederse veya- hut şehadetnameye işçi hakkında do- ğru olmıyan yazılar yazarsa, işçinin yahud yeni işine girdiği diğer bir iş verenin müracaâğti üzerine, mahalli zabıta tarafından yapılacak tahkika- tm neticesini gösteren bir rapor işçi- ye veya yeni iş verene verilir. Zabı- ta tahkikatınınm bir haftada bitirilme- si lâzımdır. Devlet, vilâyet veya belediyelere aid iş yerlerinden çıkan işçilere şeha detname verilmekten imtina edilme- si yahut şehadetnameye doğru olmı yan yazılar yazılması halinde tahki- kat icrası için ancak bu iş yerlerinin bağlı oldukları makamlara müraca- at edilir. Şehadetnamenin vaktinde verilmesi yahut şehadetnamede doğ ru olmıyan yazılar bulunması sebe- bile mutazarrır olan işçi veyahut bu işçiyi işine alan yani iş veren eski iş verenden zarar ve ziyan istiyebilir. Aylık ücret tutarı otuz lirayı geç meyen işçilere verilen şehadetname ler her türlü resim ve harçlardan maaftır. Madde 32 — Iktisadi ve içtimai zaruretler dolayisile Iktisat vekâle- tince teklif edilecek işlerde gerek saat başina veya gündelik, yahud haftalık veya aylık hesabile ve ge- rek parça başma, yahud yapılan iş miktarına göre ödenecek işçi ücret lerinin en aşağı hadleri bir nizam- name ile tesbit edilir. 4 Madde 33 — İşçinin, parça başına yâahud yapılan iş üzerinden — ücret larak çalıştığı işlerden lüzum görü- lenleri için ücretin hesabında esas tutulacak çalışma veya mahsul mik tarmın nasıl ölçüleceğini gösteren usullerle bu usullerin çalışıştaki ve ya mahsuldeki şortlara ve vasıflara göre tatbik tarzları ve işçiye, hak- kettiği ücreti sağlamak tedbirleri ni zamnamelerle tesbit edilir. Madde 34 — I) Bu kanunun mer iyeti tarihine kadar işçi ücretlerini gündelik, haftalık veya aylık hesa- bile ödemekte bulunan yahud bu ka nunun meriyete girmesinden sonra actıkları iş yerlerinde işçi ücretleri ni gündelik, haftalık veya aylık şek linde ödeyeceklerini dahili talimat- namelerinde yazılı iş şartları arasın da tesbit etmiş olan İş verenler, iş- bu muayyen ücret verme usullerini saat hesabile veya parça başma ya- hut yapılan iş miktarima göre ödeme tarzlarından birine çevirmek istedik leri takdirde, 29uncn Madde muci- bince talimatnameleri tasdika me- mur makama müracaat ederek bu suretle ücret ödeme tarzınm değiştl rilmesindeki zaruri ekonomik sebep- leri önceden bildirmek Mecburiyetin dedirler. Bu sebeplerin her halde işbu kanunun işçi ücretlerine müte- allik hükümlerinin tatbiki neticele- Tine istinad etmemesi ve işin istih- sal ve sürüm vaziyet ve şartlarile pi yasa icapları gibi iş verenin tâbi ol- mak ıztırarında bulunduğu haller- den mütevellit olması lâzımdır. 2 - Yukariki fıkrada yazılı olduğu üzere her hangi bir müracaata mu- hatab olan makam, bu ihbara ittila ettiği günden itibaren on beş iş gü- nü içinde keyfiyeti İnceleyip soruş- turarak ücret ödeme tarzının değiş tirilmesinde bu kanun hükümleri- nin ruh ve gayesine uygun düşmi- yen salikler veya neticeler görecek olursa bu yolda bir değişiklik yapıl- masına izin vermediğini iş verene ya zı ile bildirir. Postada geçen günler sayılmıyarak 15 iİş gününden son- ra resmen menedilmemiş yeni ücret ödeme tarzını iş verenin tatbika baş laması caizdir. Şu kadar ki, değiş- tirilen ödeme tarzınım, tatbikat ne- ticesinde, iş düzeni ve işci hayatı bakımından yahud başka işlere fe- na tesirler yapmak gibi ekonomik ve sosyal mazarratları görülmek iti- barile yersiz ve lüzumsuz olduğu te- beyyün ederse ilğili makam keyfiye- ti sonradan dahi meneder. Böylelik- le sonradan menetmeden dolayı ge- rek iş veren ve gerek işçiler için her hangi zarar ve ziyan iddiası va- rid değildir. Madde 35 — A) Genel bakımdan iş müddetinin haftada 48 saat olma- sı esastır.Bu müddet, cumartesi gün leri saat 13 te kapanması mecburi olan iş yerlerinde günde en çok do- kuz saati ve cumartesi günleri saat i3 ten sonra dahi işlemesi caiz iş yerlerinde ise günde en çok sekiz sa- ati geçmemek şartile, haftanın çalış ma günlerine taksim olunur. B) “A” fıkrasındaki hükmün ne gibi iş yerlerine hangi tarihten itiba- ren ve ne suretle tatbik edileceği, İk- tisat vekâletinin teklifi üzerine çıka- rılacak nizamnamelerle zaman zaman tesbit olunur. Şu kadar ki, icab eden nizamnamelerin bu tarzda çıkarılma- sı yolu ile “ A ” fıkrası hükmünün türlü işler için kesinleştirilmesi key- fiyeti, bu kânun meriyete girdiği gün den itibaren üç yıllık bir genel müh- lete bağlanmıştır. C) Türlü mahiyetlerdeki işler hak- kında “ B” fıkrası mucibince nizam- nameler çıkarılıncaya kadarki geçid devreleri için tatbiki muktazi iş müd detlerinin bir sene içinde Iktisat ve- kâleti muvakkat genel emirlerle ta- yin eder. Madde 36 — Sağlık kaideleri bakı mından günde ancak sekiz saat veya daha az çalışılması icab eden işler, bu kanunun — mer'iyete — girmesinden itibaren altı ay içerisinde, İktisat ve- kâletile Sıhhat ve içtimaf muavenet vekâletinin müştereken hazırlıyacak ları bir nizamname ile tesbit olunur. Madde 37 — Memleketin ekonomik menfaatleri bakımından yahut mahi- yetleri itibarile ve istihsal miktarla- rını mutat olan seviyenin yukarısına çıkarmağa ihtiyaçları dolayısile, 35 inci maddenin a fıkrası hükmünün dışarısında kalarak, günlük çalışma müddetlerini muvakkat zamanlar i- çin o hükümden daha fazla hadlerde artırmalarına cevaz verilecek işler hakkında işbu kanunun meriyete gir mesi ilk yılı içinde bir nizamname ısdar olunur. : İktisat vekâletince hazırlanacak olan bu nizamnameye konulacak hü- kümlere ait genel şartlar şunlardır: 1- Muayyen haddin üzerine zamme dilecek fazla çalışma saatleri, günde en çok üç saat olabilir; 2 - Fazla çalışma saatleri ile çalı- şılacak günlerin yekünu bir yılda en çok doksan iş gününe varabilir; 3 - Her bir fazla saat için verile - cek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beşten yüzde elliye kadar yük- seltilmesi suretile ödenir; 4 - Fazla saatlerle çalışmaya işçi- lerin muvafakati alınmak lâzımdır. Bu muvafakat fazla çalışmanın tat- biki zamanında almabileceği gibi, iş yerlerinin 29 uncu maddeye yazılı da hili talimatnamelerinde veyahut iş - çilerin iş akitlerinde, esasen o işte fazla çalışma imkân ve ihtimalinin mevcut olduğu ve bu takdirde ücret- lerinin ne yolda hesap ve tesviye e- dilecçeği tesbit edilmiş bulunmakla önceden dahi temin olunabilir; 5 - 36 ıncı maddede yazılı olduğu veçhile sıhhi sebeplere müstenit kı- sa veya mahdut çalışma müddetli iş- lerde fazla saat çalışma caiz olamaz; " 6 - Fazla saat çalışma suretile iş- letilmek istenen iş yerleri için bu faz la saatlerin tatbikine başlamasından önce ve nihayet başlandığı gün ma- halli hükümetin alâkadar makamına müracaat olunarak fazla çalışma şart ve tarzlarının onayalndırılması icab eder. Madde 38 — Gerek bir arıza vu- kuunda, gerek vuku bulmasının varit görülmesi halinde, yahut maki- neler alât ve edevat için hemen ya- pilması lâzım acele işlerde, yahut mücbir sebepler hudusunda ancak iş yerinin normal çalışmasına halel gel memesinin teminini icab ettirecek dereceyi aşmamak kaydile, işlerin hepsinin veya bir kısmının 35 ve 36 mncı maddeler mucibince muayyen o- lan günlük çalışma müddetlerinden fazla çalıştırılmalarına cevaz vardır. Şu kadar ki, bu suretle vaki istinaf çalışmadan yalnız bir saati günlük iş ücretinin içinde sayılıp ondan fazla süren çalışmalarla geçecek saatlerin her biri için normal ücretin mukan- nen saatlere nisbeti miktarında ayrı- ca nisbet ödenir. Bu gibi haller vuku bulunca, 24 sa- at içinde mahalli hükümetin alâka- dar makamına hâdisenin mahiyetile başladığı ve bittiği saatlerin bildi - rilmesi mecburidir. Madde 39 — Seferberliğe hazırlık ve seferberlik esnasında İcra Vekil- leri Heyeti, memleket müdafaasının ihtiyaçlarını temin eden iş yerlerine fazla çalışmaya lüzum görürse işle- rin cinsine ve ihtiyacın şiddetine gö- re günlük iş müddetini işçinin azami çalışma kabiliyetine çıkarabilir. Bu suretle fazla çalıştırılan işçile- re, Milli Müdafaa vekâletine bağlı iş yerlerinde, fazla çalıştıkları saatler için, kanuni çalışma müddetine ait ücretin her saatine tekabül eden mik tarı nisbetinde, fazla ücret verilir. Diğer iş yerlerindeki işçilere her bir fazla saat için verilecek ücret hak - kında 37 nci madde hükmü tatbik o- lunur. Madde 40 — A) Madenlerde, taş- ocaklarında, yahut her ne türlü o- lursa olsun yer altında veya sualtın- da çalışılacak işlerde işçilerin kuyu lara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmelerile bu yerlerden çıkmaları için geçen zamanlar; A) Demiryollarımın veya sair yol lar ve köprülerin yapılması, muha - fazası, yahut tamir veya tadili gibi işlerde vâki olduğu veçhile işçilerin, ikamet ettikleri mevkilerden uzak bir mesafede bulunan iş yerlerine hep birlikte nakledilmeleri icap eden her türlü işlerde bunların toplu ve mukannen surette görülüp getiril - meleri esnasında geçen zamanlar; C) Isçinin,işinde ve iş verenin her an emrine hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızım ve çıka - cak işi bekliyerek boş geçirdiği za- manlar; Ç) Uhdesindeki işin asıl iş yerin: de görülmesi icap eden işçinin, iş ve ren tarafından başka bir yere gön- derilmesi veya iş verenin evinde meş gul edilmesi suretile asıl işini yap - maksızın geçen zamanlar; D) Emzikli kadın işçilerin çocuk larma süt vermek için tayin edilecek olan zamanlar; 35, 36 ve 37 nci maddeler mucibin ce tesbit edilmiş bulunan günlük ka- nuni çalışma müddetleri içinde SAyI lır. ve bu sebeplerden dolayı işçi üc- retleri hiçbir türlü eksiltmeye uğra- tılmaz. Yukarıki, fıkranın her bir bendi- nin tatbikatına müteferri hükümle- ri havi olmak üzere nizamnameler çıkarılır. Birinci fıkrada yazılı bentlere da- bil bulunmakla beraber bu madde - nin şümulü içine sokulmasına lü- zum görülecek haller nizamnameler le tesbit edilir. Madde 41 — Çalışma saatleri, iş yerlerinin bulundukları memleket - teki “umumi saat,, e göre ayar ve tayin edilir. “Umumi memleket saati,, olma - yan yerlerdeki iş yerleri için demir yolu istasyonu veya gemi iskelesi saatleri gibi umumi hizmetlere ait kontrollü saatler ve yahut mülki ve- ya askeri makamların saatleri miyar tutulur. İş yerlerinin yukarıki fıkralar hük münce tesbit edilecek çalışma saat - leri dahili talimatnamelerde göste - rilmiş ve iş yerlerinde levhalarla ilân edilmiş bulunur. Madde 42 — 1 - Çalışma müddeti nin ortalama bir zamanda mahalli âdete ve işin icabma göre vaktı ta- yin edilmek üzere işçilere: a) Sekiz saatten az müddetli işler de yarım saatlik; , b) Sekiz saat veya daha fazla müd detli işlerde bir saatlik bir dinlenme verilir. 2 - Beş saat ve daha az müddetli işlerde dinlenme vermek mecburiye- ti yoktur. 3 — Dinlenmeler, bir iş yerinin ay ni şubedeki bütün işçileri hakkm - da mukannen olarak ayni saatte tat bik edilir. 4 - Yukardaki yazılı dinlenmeler çalışma müddeti içinde değildir. Madde 43 — 1 - İş hayatımda “ge ce,, tâbiri, en geç saat 20 de başlıya rak en erken sabah saat 6 ya kadar yi geçen ve herhalde en fazla on bir saat süren gün devresidir. 2 - Bazı işlerin mahiyet ve icapla- rına göre yahut yurdun bazı mınta- kalarının iklim ve âdet farkları bakı- mından, iş hayatına ait “gece” baş- langıcınım daha geriye almması veya yaz ve kış saatlerinin ayrılması ya - hut türlü işler için erkek, kadın ve gocuk işçiler hakkında “gece” tabi- rinin masruf olacağı gün devresinin başlama ve bitme saatlerinin tayin edilmesi suretile “1” numaralı fıkra- daki genel hükmün tatbik tarzlarını tesbit eylemek yahut bazı gece çalış- malarımma her hangi bir nisbetle faz- la ücret tesviyesi usülünü ihdas et- mek veyahut gece işletilmelerinde e- konomik bir zaruret bulunmıyan iş- lerde işçilerin gece çalıştırılmalarını meneylemek üzere, İktisat vekâleti- nin teklifile nizamnameler çıkarılır. 3 - İşçilerin gece çalışmaları, işin ortalama bir zamanındaki dinlenme müddeti sayılmıyarak, sekiz saatten fazla süremez, 4 - Gece ve gündüz işletilen ve nö- betleşe “işçi postaları” kullanınlan işlerde, en fazla iki iş haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra ge- len iki iş haftası gündüz çalıştırılma ları suretile postaların sıraya kon - ması lâzımdır. İşbu gece ve gündüz çalışma nö- betlerinde, zarüret hissolunan her hangi bir iş için, İktnsat vekâleti is- tisnaen birer aylık münavebeye de izin verebilir. Madde 44 — Hafta tatili ve ulusal bayramlar kanunlarının tatbik edil- mediği on binden az nüfuslu mahl- lerde bulunan iş yerlerinden Iktisat vekâletince lüzum görülenler hak- kında, işbu kanunlar tatbik edilir. Madde 45 — Cumartesi günleri saat 13 ten itibaren tatil edilmek mecburiyeti olan işlerde gündelik işlerde çalışan işçilerin cumartesi gününe aid ücretleri, haftanın diğer iş günlerinde olduğu gibi, tam ola- rak ödenir. Cumartesi günleri tati- le tabi tutulmak mecburiyeti, işçile- rin günlük, haftalık veya aylık üc- retleri üzerinde eksiltme yapılması- na da sebeb tutulamaz. Madde 46 — I - “2739” numaralı “ ulusal bayram ve genel tatiller ” kanunu mucibince cumhuriyet bay- ramında bilumum iş yerleri için ka- panma mecburiyeti bulunan 29 İlk- teşrin gününde: a) Gündelikle çalışan işçilerin tam olarak bir gündelikleri, b) Saat hesabile veya parça ba- şına veyahud —yaptığı iş miktarıma göre Ücret alarak çalışşn işçilerin, 29 ilkteşrin gününden önceki iş haf- tasmda kazanmış oldukları ücret- ler tutarmm altı iş gününe taksimi suretile elde edilecek vasati miktar nisbetinde bayram günü ücretleri, hiç bir iş karşılığı olmaksızın, ta- tilden önce ödenir. 2 - Bulundukları işin mahiyeti do layisile 29 ilkteşrin gününde de çalı- şan işçilerin o güne aid ücretleri iki misli olarak ödenir. 3 - “2739” numaralı kanun müci- bince işleri tatil etmek mecburiyeti bulunmayan bayram ve tatil günle- rinde kendiliklerinden iş yerlerini ka patmak tarzını tutan iş verenler, iş- bu ihtiyari kapanmalı günler için gündelik veya sair şekillerde ücret- lerin ödenmesi veya ödenmemesi keyfiyetlerini iş yerlerinin dahili ta- Himatnamelerinde tesbit ederler. Madde 47 — A) Her hangi bir iş yerinde genel olarak muayyen çalış ma saatlerinden önce veya sonra yapılması gerekli hazırlama veya ta mamlama yahut temizleme işlerin- de çalışan işçiler: B ) Vazifeleri aslında biteviye sür meyip vakit vakit ifa edilmek icab eden kontrolou',"h'ekçl, gece nöbetçi- si gibi işçiler hakkında işin tanzimi ne aid hükümlerden hangilerinin tat bik edilmiyeceği yahud ne gibi de- ğişiklik şartlar ve usuller - ittihaz olunacağı birınizamname ile tesbit olunur. Madde 48 '— On altı yaşı doldur- mamış olan çocukların, her hangi iş- te olursa olsun, günde sekiz saatten fazla çalıştırmaları yasaktır. Bunlar dan ilk mektebe devam edenlerin, iş saatleri mektep saatlerine mani olmıyacak şekilde tanzim olunur ve ders saatleri sekiz saatlik çalışma müddetinin içinde sayılır. Madde 49 — Maden ocakları işçi leri, kablo döşenmesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında ve ya su altında çalışacak işlerde, 18 yaşı doldurmamış erkek çocukları veya istisnasız her yaştaki kız kadım larm çalıtırmaları yasaktır. Madde 50 — I - Sanayie ait işler de 18 yaşını doldurmamış erkek ço- cuklarla her yaştaki kız ve kadımla rın gece çalıştırmaları yasaktır. 2 - Bu kanunun meriyete girme sinden itibaren dört yıl müddetle, sosyal ve ekonomik bakımdan görülecek lüzuma dayanarak, İkti- sat vekâleti, bazı sanayi işlerinde, istisnai ve muvakkat mahiyette ol- mak üzere, 16 dan yukarı yaştaki kız ve erkek çocuklarla daha büyük kadın işçilerin gece çalıştırılmaları« na izin verebilir. Bu takdirde işçi kadmlarm veya kız ve erkek çocukların ne gibi şart lar altımnda ve ne yolda gece çalıştırı labileceklerinin tayin ve tesbiti de aynı vekâlete aiddir. 3 - Bir iş yerinde önceden tahmin edilmiyen veya önüne geçilemiyen ve muayyen vakitlerde vuku bulmak mahiyetini göstermiyen bir arızanım çıkması gibi mücbir sebeblrein hudu sü takdirinde, (1) numaralı fıkram daki gece çalışma yasağı, 16 dan yukarı yaştaki kız ve erkek çocuk« larla daha büyük kadın işçiler hak« kınmda, o hâdiseye münhasır olmak üzere, varid olmıyabilir. Şu kadar« ki, böyle bir hâdisenin zuhurunda iş veren, bu hâdisenin mahiyetini, başlama ve bitme anlarmı, 24 saat içinde, mahalli Hükumetin alâkadar makamma bildirmeğe mecburdür. Madde 5l — Her iş veren, iş yex rinde çalıştırdığı işçilerden: A) 12 - 16 yaşlar arasındaki ço« cukların; B) 16 dan yukarı ve 18 yaşı he« nüz doldurmamış çocuklarım; C) 18 iyaşı doldurmuş ve daha bü yük yaştaki kadın işçilerin; Ç ) 18 yaşı doldurmuş ve daha bü- yük yaştaki erkek işçilerin ayrı ay« rı cedvellerini yapmağa ve bu cet« vellerde işçilerden her birinin isim- leri ile doğum tarihlerini, her gün işe başlama ve bitme saatlerini, din lenme zamanlarımı, emzikli kadınlar için çocuk emzirme zamanlarnı, ge- be kadınlarım vaziyetlerini kaydet- meğe ve Hükümetin alâkadar ma- kamca vuku bulacak her isteyişte bü cetvelleri ibraz eylemeğe mecbur düur, Madde 52 — İktisat vekâleti ta- rafından vaki olacak teklif üzerine: A) 35 inci madde mucibince mu- ayyen çalışma müddetinin bir haf- talık iş günlerine tevzii suretile yü- rütülmesine mahiyetleri icabı olarak imkân bulunmıyan işlere aid istisnaf hallere münhasır kalmak — şartile çalışma müddetlerini haftadan daha uzun bir devreye göre tanzim eder ve fakat o devreye konulan top ye- kün müddetin her bir iş haftasma düşen vasatisi, kanuni çalışma müd- detini aşmamak kaydı altında tat- biki icab eden usuller; B) Daimi mahiyetleri dolayısile günün hiç bir devresinde durmak- sızın birbiri ardınca işçi postalar ça lıştırımlarak işletilen yahud nöbetle- şe işçi postaları ile yapılan işler için çalışma müddetlerine, hafta tatille- rine ve gece çalışma şart ve tarzlas rile çalışma - ortasındaki mecburi dinlenmelere aid hususi kaideler, nizamnamelerle tesbit olunur. Madde 58 — İşbu kanunun meri- yete girmesine kadar türlü işlerde tatbik edile gelmekte olan günlük çalışma müddetlerinin, yukarıda ya zılı hükümler mucibince, daha a- şağı hadlere indirilmesi keyfiyeti, iş- çi ücretlerinin eksiltilmesine sebeb tutulamaz. LArkası var|