24 Mayıs 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| Ş x - — a - a — 24-5-936 — —- TAN SON HABER Yolcuların getirdikleri eşyadan alınacak resim Müstamel eşyayı tayin etmek için gümrük mMuayene memurlarına takdir hakkı bırakılıyor Ankara, 23 (Tan) — Gümrük ve İnhisarlar Bakanlığı, gümrük - tarife kanununun 4, 5 ve 6 mcı maddeleri- hin değiştirilmesini istihdaf eden ye- :îrbir kanun lâyihası hazırlamakta- Zati ve beyti eşyaya ait olan bu Maddelerin tatbikinde tesadüf edilen Müşküllerin önüne - geçmek için bu Maddelerin tadil ve tavzih olunması Zarureti hâsıl olmuştur. Şimdiye ka- dar naşı havi tabutlar memleketimi- Ze kabul edildiği halde üzerinde ma- süsler ve madeni çelenkler bu- lunan tabutlar kabul edilmiyordu. Ye hi değişikliklere göre, munhasıran ta- butla gelen çelenkler ve üzerinde süs- l;; bulunan tabutlar kabul olunacak- Cihaz eşyası da ev eşyası gibi güm- rüksüz geçecektir. Yolcu ve ev eşya- &ı için kanunda mevcut evvel ve âhir müddetler kaydi kaldırılacaktır. Müstamel eşyanın neler olduğu hakkımda gümrüklerce tereddüt edil- mekte ve 'hakikaten müstamel olan bazı eşyalar için gümrük resmi isten- mekte idi. Bu nokta tavzih olunmak- ta ve her şeyden evvel, gelen yolcula- rın içtimal vaziyeti gözönüne alın- mak suretile gümrük memurlarıma bir takdir hakkı verilmektedir. Ev eşyası için geldiği mahallin i- dari mahallinden almacak vesikanım mahalli konsolosluklarımızca tasdiki icap edecektir. Habeşistanda Tevkif edilen İngiliz Zabiti serbest bırakıldı Londra, 23 (A.A.) — Cibutiden bildirildiğine göre, Diredaova'da İtal- Yanlar tarafından tevkif edilen İngi- seyyar hastanesi memurlarından er, İngiliz konsolosunun bir mü- Tacaati üzerine serbest bırakılmıştır. Yeni askerler Roma, 23 (A.A.) — Sicilia vapuru, 150 subay, 1000 asker, 3 batarya top Ve 300 ameleyi hamilen Somaliye ha- Toket etmiştir. Limanlarda Doğu Af- Tikasma gitmek üzere mühim miktar- a amele beklemektedir. Adisababadaki İtalyan nkacı Adisababa, 28 (A.A.) — İtalya n“-İlkıııuıııı Adisababadaki — şubesi açılmıştır. Bu banka şimdilik y"hnı_i;gal ordusu efradının ihtiyaç- _ı“'l ile İtalya ile iş yapmakta olan Avı'upılı tüccarım ihtiyaçlarımi temin *decektir. Ayni zamanda Habeş Ban- k'.'llllı da mümkün olduğu kadar az Zamanda Likidasyonun yapılması işi olunmaktadır. Ma .mro;ol Badoglio hareket Roma, 23 (ALA.) — Musavvadan :“Wğim göre, Mareşal Badoglio, in, İtalyaya gitmek üzere vapura Mnmletlr. Mareşal ay sonuna doğru İ m?'l)'l varmış bulunacaktır. H"'denburg balonu Amerikadan döndü h::lnldort, 23. (A.A.) — Hinden- tiğ balonu, Şimalt Amerikaya yap- ikinci seyahatini bitirerek bu :h'h saat dördü 14 geçe Rhin-Mein mMmeydanımna inmiştir. Hin- & İ .pıumıi günü bu sefer Rio MWH'O'yu hareket edecek ve Şi- haşı AMerika servisine yeniden 19 başlıyacaktır. ."llltırıdı İmparatorluk Yünü dün kutlulandı !Iıeq:df“' 23. (ALA.) — Bugün İn- M'I:Pmmrluk günü”nü kut- '%lhn * Bu yıl bilhassa geniş Hütak Programa göre şenliklere fazla askeri ve sivil tayyare €decek ve 50 tayyare meyda- Ğ&mt yapılacaktır. PARKELERİ sü“'î kurutulmuş ve fı- tır. 20 sene İ- | A temizlik - Rahatlık ge lüks temin eder. Umumi harpte Ecnebi memleketlerdeki Türk tebaasını himaye için sarfedilen paralar Ankara, 23 (Tan) — 1914 - 1917 seneleri zarfında milli muharip dev- letler nezdinde bulunan Osmanlı te- beasının menafiini himaye hususun- da himayeyi üzerine alan devletçe sarfedilerek henüz tediye olunmıyan 23824,86 doların 2670 numaralı ka- nunla tasdik edilen itilâfname esasla- rı dairesinde 13 taksitte Amerikaya sureti tesviyesi hakkında hükümet, Kamutaya bir lâyiha vermiştir. Bu paranın ilk taksiti, 1 haziran 936 ta- rihinde Düyunu Umumiye bütçesine | Tet Dakmleiitari Bd ktir. Eti Bankın Ergani şirketindeki hissesi Ankara, 23 (Tan) — Doyçe Bank elinde bulunan Ergani Bakırı Türk Anonim şirketi hisse senetlerinin sa- tm almmasına dair, hükümetle mez- kür banka arasında akdedilen muka- velenin tasdiki ve tahsisatının sureti temini hakkımdaki lâyihayı hükümet, Kamutaya vermiştir. Bankanın elin- de bulunan 1,5 milyon lira itibari kıy- metindeki hisse senetleri 850 bin lira- ya satım almacaktır. Bu suretle Fti- bankm Ergani Bakırı Türk Anonim Şirketindeki iştiraki 2,5 milyon lira- ya iblâğ edilmiş olacaktır. 850 bin li- ra, Etibank sermayesine mahsuüben Finans Bakanlığınca tediye edilecek ve fevkalâde membalardan buluna- cak varidatla mahsup olunacaktır. Etibank umumi heyeti Ankara, 23 (Tan) — Etibank U- mumi heyeti toplantısı, bugün ekse- riyet bulunamadığından 3 hazirana talik olunmuştur. Dumdum meselesi İngiliz kabinesinde İtalya İngiltereyi yeniden şiköyet etli İtalya, Habeşlere İngilizler tara- fimndan dumdum kurşunları verildiği- ni iddia etmiş ve bu hususta Uluslar Kurumuna bir nota vermişti. Sonra- dan bu dumdum kurşunu hikâyesinin bir dalavereden ibaret olduğu anla- şılmıştır. Vaziyeti hatırlatalım: Kopez is - minde bir müzik hol hokkabazı, Ha- beş elçisini kandırarak İngilizlerden dumdum kurşunu satm alındığına da- ir bunun elinden bir vesika almış ve sonra vesikayı Italyan gazetelerinde neşretmiştir. Vaziyet anlaşılmca, İtal- ya Uluslar Kurumuna verdiği şikâyet notasını geri almıştır. Fakat, İngiltere süküt etmemiş ve Dış Bakanı Eden Avam Kamarasın- da bir nutuk söyliyerek bu dalavere- nin bütün ince noktalarını anlatmış- tır. Dün gelen bir telgrafa göre İtal- yanlar yeniden Uluslar Kurumuna bir nota vermişlerdir. Anlaşılan İtalyan- lar, Edenin bütün foyayı meydana sinirl. işlerdir. Bu meseleye dair gelen telgraf şudur: Londra, 23 (A.A.) — İtalyanm, Milletler Cemiyetine, Habeş askerle- rinin İngiliz mamulâtından dumdum kurşunları kullandıklarına dair ver- diği yeni protesto notası, Londrada sürprizle karşılanmış ve büyük bir hoşnutsuzluk uyandırmıştır. Daily Telegraph bu hususta diyor vur ki “Edenin Avam Kamarasında İtal- yan vesikalarının esası hakkında ver- diği izahattan sonra bu meseleyi kat'i surette kapanmış telâkki ediyorduk. Halbuki Italyanlar tarafımdan bu me- seleye devam olunmaktadır. İtalyan- ların bu yeni muhtırası yalanla dolu bir propaganda vesikasıdır.., Morning Post ise diyor ki: “Italyanın son zamanlarda İngil- tere ile olan münasebetlerinin iyileş- mesi için Londrada bazı sondajlar yapmakta olduğu bir zamanda bu hâ- dise daha ziyade şayanı teessüftür.., Henri dö Renye öldü Paris, 23. (A.A.) — Akademi âza- sından Henri dö Renye bu sabah vefat etmiştir. Tomas'ın yerine Nafia Bakanı getiriliyor (ingiltere Müstemlekât Nazırı Tho- mas'ın istifa ettiğini dün bildirmiş- tik. Thomas'ın istifasma sebep olan hâdise şudur: “ İngiltere bütçe esrarı,, ismile or- faya çıkan son hâdise malümdur. Bu sene bütçesi neşredilmeden evvel, ba- zı kimselerin iddi göre, muhtelif varidat için vergilere zam edildiği, nazırlardan başka kimsenin malümu olmadığı halde ifşa edilmiş, birçok kimseler ve bu arada Müstemlekeler Nazırı Thomas'm oğlu, bundan isti - fade etmişlerdir. Hâdise şöyle olmuş- tur: Müstemlekeler Nazırı Thomas'ın oğlu sigortacıdır. İngilterede sigorta şirketleri halkı, her türlü tehlikeye, bu arada vergi artinasıma karşı da si- gorta etmektedirler. Bugüne gelene kadar, vergiler, İngilterede her defa- sında yüzde birden fazla artmazdı. Bu sene, bazı kimseler, verginin yüz- de altı nisbetinde artmasına karşı varidatlarmı sigorta ettirmişlerdir. Bütçe neşrolununca da, vergilerin bu nisbette arttığı görülünce, sigorta şirketleri, tahkikat yapılmasmı iste- mişler, bu mesele de böylece ortaya Dün bu hususta aldığımız haberler şunlardır:) Londra, 23 (Tan) — Thomas'ın ye- rine şimdiki Nafıia Nazırı Ormsby Gore'nin, onun yedine geçmek ihti - mali vardır. Bu takdirde, Nafıa nezaretine Sir Filip Sassun geçecek ise de Hava ne- zaretinde Sir Filip Sassun'u kimin is- tihlâf edeceği bbelli değildir. Sir Samuel Hoare'un, gelecek haf- tadan önce tersane birinci lortluğuna tayini ihtimal dahilinde görülmüyor. Times, diyor ki: “ Tahkikatm meydana koyduğu hakikatlerden sonra Thomas, herhan gi bir devlet adamı için elzem olan itimadı haiz olamaz.,, Daily Mail ise, Thomas'ın doktor- larım tavsiyesine uyarak uzun bir de- niz seyahati yapacağını bildiriyor. Gazeteler Müstemleke Bakanlığıma getirilecek devlet adamı hakkmda muhtelif tahminlerde bulunuyorlar. Şimdilik en çok ismi geçen iş birinci komiserliğini yapan Muhafazakâr Partiden Ormsby Gore'dur. ASKERLİK Habeşistanın işgali fiilen bitti, fa- kat İtalya milis seferberliği ilân edi- yor. Habeş harbinin doğurduğu Ak- deniz gerginliğinin bu harple birlikte sona ermesi lâzım, halbuki İtalya Akdenizle Adriyatiğin arasını kes - mek, kendisine Adriyatikte bir iç de- niz yaratmak için geceli gündüzlü çalışıyor. Bütün bunlar işin yalnız Habeş istilâsından ibaret olmadığı - 'nı, önümüzde ondan çok daha bü - yük hazırlıklar bulunduğunu göste- riyor, bu hazırlık nereye karşı ola - bilir? Bunu askerlik bakımından a- ramak faydalıdır. Doğu Afrikasındaki yarrm milyon- luk İtalyan ordusiyle Libyadaki yüz bin kişilik İtalyan ordusu arasında öyle bir memleket var ki “yani Mı- sır,, buranın müdafaası için ancak yetmiş bin kişilik bir ordu bulunur ve bu memleketi himayesinde tutan, onu imparatorluğunuün şahdamarı ü- zerinde en can alacak bir nokta ola- rak gören memleket (yani İngilte - re) İtalyanların Habeş diyarma yer- leşmesine muhalefet etmektedir. Bu son durumda İtalyanın kendi memleketinde milis seferberliği, A- disababada Habeşlerden ordu teda - riki, Libyaya belki de yeni yeni kıt- alar göndermesi veya orada da yerli ordu mevcudunu arttırması asgari olarak güç duruma düşen Mısır do- layısiyle İngiltereye İtalyan istekle- rini, yani Habeşistanınm İtalyan olu- şunu, zecri tedbirlerin kaldırılmasinı, hattâ eski kararların üzerinden bir sünger geçirilerek İtalyanın doğu Afrikasına taarruz için değil, mede- niyeti götürmek için gittiklerini ilân etmeğe icbar içindir. Fakat bu söylediklerimiz işin asga- ri hudududur. İngilizlerin bu güç du- rum dolayısiyle bugün İtalyan is - teklerini kabul etseler bile yarın e- konomik genliklerinin yardımı ile ve büyük hazırlıklardan sonra Süveyşi kapamak, denizlere ve havalara kat- 1 olarak hakimiyet temin ederek İ - talyanları müstemlekelerinde güç vaziyete sokmak istiyeceklerinde İ- talyanları şüphesi yoktur. Binae- naleyh kuvvet meselesi bugün için bu kadar, lehlerinde iken - Mısırın garbında ve cenubu şarkisinde bu - lunanbüyük orduları ile bütün bu mahzurları ortadan kaldırmak üzere Libya ve Eritreyi biribirine birleş - tirmek için teşebbüse girişemezler mi? Bu sorunun siyasi cephesi ber- taraf, fakat askerlik bakımından teknik hiçbir güçlük yoktur. Çünkü kara ordularını durdurmak için her şeyden evvel kara ordusu lâzımdır. Halbuki Mısırda noksan olan da asıl budur. İngiltere Balbo ve Badoglio veya Graziani gibi enerjjik iki kumandan idaresinde en az 600.000 kişilik or - duya karşı koyacak küvveti hiç de- ğilse altı aydan evvel Mısıra yığa - maz (Çünkü şimdiki İngiliz ordusu- nun bütün mevcudu - 200.000 kişiyi bile doldurmaz, İngiliz seferberliği - nin ve yeni ordular kurmasının ne- kadar zamanda bittiğini de Kiçner Harp tehlikesi niçin büyüdü?”? orduları büyük harpte bize göster - di.) Denebilir ki, İngiltere denizlere hâkimdir. İtalya ile kendi müstem - lekeleri arasında da denizler vardır, binaenaleyh bu deniz muvasalasının kesilmesi İtalyan ordularının Misıra karşı yapacakları ileri hareketi dur- durabilir. Bu mesele her bakımdan böyle değildir. Vakıâ Habeş diyarındaki or- dunun ana vatanla muvasalasının kesilmesi kolaydır. Fakat, artık Ha- beşistanı işgal etmiş, yanmı ve geri- lerini emniyet altına almış, birkaç aylık harekât için lâzım olan yiyecek, cephane ve petrolu depo etmiş bu or- du meselâ bütün Sudanın işgali müddetince (ki bu müdet bir iki ayı Bçemez) malzeme ikmali yapmadan harbedebilir. Libyadaki ordunun ise ana yurtla muvasalasının tamamen kesilmesi pek de kolav olamaz. Bir Italvan- İngiliz harbiyle beraber Malta İtal- yaya olan çok yakınlığı dolayısiyle hava taarruzuna maruz kalır, İtalya ile Libya arasındaki kontrol işini göremez. Ana vatan İngiliz filosu da muvasalayı kesmek için deniz üzerinde karakol bekliyemez, bilhas- sa İtalyanların deniz altr ve hava hücumları bu donanmanın işlerini güçleştirir. Asıl İtalyan filosu ise Adriyatiğe sığınır ve bu muvasalayı himaye eder. Hülâsa kaçak suretiyle de olsa Libyadaki ordunun noksanları ikmal edilebilir. Yalnız denizaltı gemilerile sevkiyat bile Libyadaki orduyu bir kaç ay besliyebilir, düşünmeli ki bu ordu da nihavet bir iki ay içinde Süveyşe inehilir ve Mısırın işgali ta- mam olur. Ondan sonra güç durum asıl İngiliz filoları için başlar ve İ - talyanları buradan çıkarmak için ise artık birkaç milyonluk kara ordula- riyle işe girişmek lâzımdır ki bunun İngilizler için nekadar güç bir oş ol- duğu da malüm. Biz bu yazımızla bu harbin mut - lak surette patlıyacağma ve yakın - da İtalyanların Mısırı da işgal edece- ğine şahit olacağımız iddiasında de- giliz. Belki siyaset bütün bunlara cok kolay sureti haller bulacaktır. FPEk Adam ve kundura Adamla kundura arasında garip bir münasebet gördüm, İtimada lâyık olmıyan adama: — Pek sağlam ayakkabı değil... derler. Aksini düşünürsek itimada değer bir adam “sağlam bir ayakka- bı,,dır. Gerçi insanın yegâne içine girdiği kap, kunduradır ama doğrusu bu derece nisbetsiz bir teşbihe ben razı değilim. Diyeceksiniz ki: “İçi- mizde öyleleri var ki, onunla bir ben- zeyiş mü beti ol kund razı. olmıyabilir!,, Belki de vardır ama, pek ayağa düşmemiştir, diye müteselli oluruz. Lâfi gevelemiyelim: Dün düşünür- ken aklıma şu geldi: — İnsanm yenisi, kunduranın ye- hisi... İkisi de sahibini rahatsız eder ama, yine eskisinden daha fazla mergup- tur. Neden? Düşününüz! Dün on iki lira verip aldığınız yeni kunduralarınız küçük parmağmızı acıtır, başparmağın bo- ğumunun dışındaki kemiği sıkar ve tabanınızı yakar, Buna rağmen onu giyer, sıksık boyatır, tozunu alırsmız. Hattâ birisi ayağınıza bassa, canmı- z yandığına değil de, yeni kundura- nızın kirlendiğine kızarsınız. O kun- dura ki ayağınızı sıkar ve sizi rahat- sız eder. Eski kundura ise böyle değildir. Giyer giymez, tıpkı huyunuzu öğ- renmiş emektarlar gibi ayağınızın bi- çimine girer ve sizi rahat ettirir. Ger- çi ara sıra bunları giydiğiniz zaman: — Ooh! Dünya varmış, dersiniz a- ma, ne de olsa ona yeni kunduralar kadar, ne dikkat, ne de rağbet eder- SİnİZ... Maalesef adamlar da böyledir. Alışılmış, hizmeti, kudreti ve kabi- liyeti öğrenilmiş bir eski adam neka- dar faydalı ve itminan verici olursa olsun yeni bir adamla aşık âtamaz. Çünkü eskinin atırı melümdur; Ye- niden neler beklenir, aeler!, Gelgelelim: Her yeni eskimeye mahkümdur. Eğer eskiyebilirse! Bi B. FELEK Fakat askerlik bak dan Mistrin vaziyeti Habeşistanın işgalinden son ra artık çürüktür ve buraya iki yan- daki İtalyan orduları kadar kara or- dusu yığmadıkça İtalya ile İngiltere arasındaki her gerginlik, Süveyş ka- nalımın kapanmasını icap ettirehile - cek her çekişme zaruri olarak Mısı- rın vaziyetini meydana çıkaracaktır. Bir tarafta tek bir emirle milyon- ları seferber eden bir diktatörlük i- daresi, öte yanda “mecburi askerli- ğin,, yalnız sözü büyük heyecanlar doğuran bir memleket var. Bu böyle giderse İngiltere için bir gün Mısır- dan tası tarağı toplamaktan başka yapacak bir şev kalmaz. Yüz bin ki- gilik ordu ile dünyanın yarısını elde tutmak devirlerinin tarihe karıştığı artık anlaşılmalıdır. M. ŞEVKİ Şimal devletleri Kendi vaziyetlerini düşünmeye başladılar Kopenhag, 23. (A.A.) — Dün bu- rada Şimal memleketleri parlemento lar arası kongresi toplanmıştır. Da- nimarka'dan, Fenlandiya'dan, İrlan- da'dan, Norveç'den ve İsveç'den ge- len 60 kadar delegenin iştirak etti- ği bu kongre iki gün sürecektir. Kongrenin dünkü müzakerelerinin mevzuunu Şimal memeleketlerinin Milletler Cemiyeti karşısındaki vazi- yeti teşkil etmiştir. Danimarka dış işleri bakanı Munch, Milletler Cemiyetinin istik- balinden bahsederken demiştir ki: “ — Hakem meseleleri için her halde bugünkünden daha iyi bir u- sul bülüunabilir. Mamaafih bugün o- lan haleti ruhiye değişmedikçe ve neticede silâhlarda geniş mikyasta bir azaltmaya doğru gidilmedikçe, daha iyi bir vaziyetin meydana gele- ceği ümit olunamaz.., Eski Norveç bakanlarından Mo- vinkel ise muhtelif memeleketlerin silâhlanma gğayretlerini mevzuu bah- sederek demiştir ki : “ — Bu vaziyet kar da Şimal Afyon konferansı Cenevre delegemizin verdiği izahat Cenevre, 23. (A.A.) — Anadolu a- jansmm hususi muhabiri bildiriyor : İstişari afyon komisyonu bugün Polonya murahhası Chedzke'nun ri- yasetinde içtima etmiştir. Komisyon idari bazı meselelerden başka ka- çakçılık ve uyuşturucu — maddelerin gizli imali meselelerini tali komite- nin raporuna istinaden müzakere e- decektir. Bu celsede murahhasımız Cenevre başkonsolosu Numan Tahir Seymen memlekette uyuşturucu mad delerin gizli bir surette imaline ma- ni olmak için hükümet tarafından ittihaz edilen tedabiri bildirmiştir. Delegemizin bu beyanatı - komisyon azaları üzerinde gayet iyi tesirler yapmış ve komisyon hükümetimizi tebrik etmiştir. Kaçakçılıkla mücadele işlerinde de evvelce Habeşistana üç ton haş- haş yollayan Ciprutun 18 ay hapis ve 60 bin lira para cezasına mahküm edildiğinden dolayi komisyon hükü- metimizi tekrar alkışlamış ve tebrik etmiştir. memleketlerinin pek ziyade düşün- meleri lâzımdır. Bilhassa bir harp hâlinde bu memleketlerin alacakları vaziyt tetkik olunmalıdır. Harp tak- dirinde Şimal memeleketlerinin tema men bitaraf olarak mı kalmaları ve yahut, muhasım taraflardan birinin yanında yer alark zecri tedbirlere iş- tirak mi etmeleri meselesi üzerinde kati bir karar verilmelidir.,, Mısır ve İngiltere Parlâmentoda Kralın nutku dün okundu Kral Faruk Kahire garında Kahire, 23 (A.A.) — Bu sabah Parlâmentonun — açılışında niyabet meclisi azalarınm huzurunda, Başba- kan tarafından okunan kralm nut- kunda bilhassa deniliyor ki: “İngiliz - Mısır müzakerelerinin a- çık bir samimiyet havası içinde cere- yan etetiğini ve bu sayede mevcut güçlüklerin iktihamı kabil olabilece- gini kaydetmekle bilhassa bahtiyarız. Yapılmakta olan görüşmeleri, Mı- sırm istiklâlini ve İngiliz - Mısır itti- fakmı ve dostluk bağlarını kuvvetlen direcek şerefli bir muahede ile neti- celenecek müzakerelerin takip ede - ceğini çok büyük bir kuvvetle ümit ediyoruz..,, Nutuk, meşruti rejime dönüş dola- yısile, hükümetin 1930 danberi irti- kâp edilmiş olan bütün siyasi cürüm- ler için, katil fiilleri müstesna, umumi bir af ilân edeceğini bildirmektedir.