8 Mayıs 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

4 STONALIN No, 126 Ziya ŞAKİR Her ihtimale karşı Babıâlide gizli tertibat alınmıştı Bu kararm verildiği gece, sarayda da bir içtima aktedilmişti. Bu mad- delerden bilhassa (Babrâli baskınını) Kiraz Hamdi Paşa deruhde etmişti. Fırka ve cemiyetlerden toplanacak adamlar, muayyen noktalarda birle. geceklerdi. Kiraz Hamdi Paşa da sivil elbise giyerek bunlarm başma geçecek fil tarihinde Kaymakam Enver Be- yin yaptığı gibi cebren Babrâliye girerek, sadrazamla nazırları kapı dışarı edecek; (millet namma) bü- tün daireleri işgal eyliyecekti. Bir taraftan İngilizler kabineyi tazyik için teşebbüse ( gecerlerken, diğer taraftan da Hürriyet ve Itilâf Fıraksı Merkezi Umumisi ile Ingi- Jiz Muhipler Cemiyeti ve Nigehban Grüpu merkezleri gizlice faaliyete başlamışlardı. Bu gizli faaliyeti en evvel, (Eyüpsultan Polis Merkez Memuru Levhi Bey) haber almıştı. Levhi Bey, Polis Müdürü Umu- Misi Nureddin Beyin Hürriyet O ve Iulâf Fırkasma o mensup olduğunu bildiği için, aldığı haberi usulen merciine bildirmemişti. Onun için derhal Babiiliye gelmiş; Dahiliye Nazırı Hazım Beyi görerek bu teh- Mikeli vaziyeti haber vermek İste- mişti. Fakat orada birdenbire Nu- rettin Beye tesadüf etmişti. Nurettin Bey, Levhi Beyi görün- ce: — Burada ne işiniz var. Niye gel- diniz?.. Demişti... Levhi Bey, soğukkanlı- fığını muhafaza etmiş: — Efendim! Nazır beyefendi hazretleri, Bursada vali oldukları zaman, bendenize büyük teveeciih gösterirlerdi.. | Bügün O izinliyim. Bundan bilistifnde, kendilerine arzı hürmete geldim, Cevabmı vermişti... Nureddin Bey bu cevap İle iktifa etmiş; çıkıp git- mişti, Levhi Bey de Dahiliye Nazırı Ha- zım Beyin odasına girmiş; bildikle- rini haber vermişti. Levhi' Beyi dikkatle dinliyen Hazım Bey: — Böyle bir gey, Harbiye Nazırı Fevzi Paşanın da kulağma çalınmış. Biz, bu adamlar böyle bir rezalete cür'et edemiyeceklerini zannediyor- duk. Demek ki aslı varmış... Bizi ikaz ettiniz. Teşekkür ederim. Demişti, Her ihtimale karşı, Babrâlide giz- fice tertibat alınmıştı. Harbiye Ne- zaretinde de ihtiyaten bir kıt'a ha- zırlanmıştı. Fakat; zaten zayıf ruhlu ve ira- desine pek o kadar hâkim olamıyan Sadrazam Ali Rıza Paşanm manevi- yatı, fena halde sarsılmıştı. Ve an- cak o zaman, hatasını anlamıştı. itâ, kabine erkânından olan bâzı arkadaşlarma; — Yazık.. İstinat edecek kuvveti Jâyikile takdir edememişiz. Şimdi ne yapacağız ?.. Bu adamlar bizi 20r- larlarsa, hangi kuvvete dayanacı- *ğız... Ben, şahsan; vaziyetimi kur- tarmak için istifadan başka çare göremiyorum. Demeğe mecbur kalmıştı. Bu sözler henliz Sadrazam Ali Rr- #a Paşanm dudaklarında titrerken, Yunanlıların şiddetle taarruza geç- tikleri; ve hattâ (Bozdağ) ile (Göl- cük yaylâsı) nr işgal ettikleri ha- beri verilmişti. Ve bu meş'um ha- beri de; (General Milen) Cenapları- nın kat'i bir emri takip etmişti. General Milen, (Yunan ordusu karşısında bulunan bilcümle Türk mili ve askeri kuvvetlerinin derhal iç kilometro geri almmasını emre. diyor, ve bu emrinin infaz edildiği. ne de yirmi dört saat zarfında ce- vap) bekliyordu. ingiliz Karadeniz Ordusu Kuman- danmm bu kısa emri, Babiâlinin köhne tavanları altmda dayanılmaz bir kasırga tesiri husule getirmişti, Ali Rıza Paşa o anda bütün mana- sile aczini idrak etmiş, bu kasırga- ya mukavemet edemiyeceğini idrak eylemişti. Çünkü, cephede bir nefe- rin bile yerini tebdile muktedir de- ğildi. Halbuki Ingiliz generali ise, vwdiği emrin infazile neticenin ken- di ne bildirilmesini istemekte idi. Ali Rıza Paşa, son ümit ile sara- ya gitmiş; vaziyeti padişaha arze- derek meseleye, bir hal çaresi bul- mak istemişti. Fakat iki #aatten fazla (Vezir Odası) nda beklediği halde padişah kendisine görünme- il yazıp gönderdiği maruzatına — Efendimiz, biraz rahatsız. Ida- rel maslahat etsinler; buyuruyorlar. İ nik, saray ile müttefiklerinin Diye cevap gelmişti. Artık Ali Riza Paşa için yapıla- cak bir şey varsa o da; istifa et- mekten ibaretti. » Ali Rıza Paşanın gösterdiği pa- ha- zırladığı hailenin birinci perdesini ikmal etmişti. Şimdi sıra, ikinci perdenin oynanmasına gelmişti. perdenin muhtelif sahnelerini muvaffakıyetle tatbik etmek o kadar kolay olmiyacaktı. Bunun için efkârr umumiyede bir hazırlık lâzımdı. Bu maksada bina- en derhal şü propagandalar başld- mıştı: 1 — Mustafa Kemal Paşa, Erzu- adıma (Serbesti) denilen. (31 Mart) vak'asmı yaratarak yüzlerce vatan evlâdının ölümüne ve darağaçlarin- da can vermelerine sebebiyet ove- ren ve (Mevlânzade Rifat) isminde, dinsiz, milliyetsiz ve vatansız bir insanlık düşmanı tarafından idarş edilen bir gazete yazıyordu, O Mevlânzade Rifat ki, daha dün (Da- mat Şerif Paşa) denilen ahmak adamı, (Hayriye) isminde genç bir adınla tehdit ederek ondan o para koparmağa çalışırken, buğün onun- la birleşmiş; mekruh ve iğrenç san- atini, Damat Şerif Paşa ve Vahdet- tin siyasetile birleştirmişti. 2 — Kilikyada, Kuvayı Milliyenin yemediği (halt) kalmamış, Loit Carç, müzakeratı kat'etmiş. Kuvayı Milliye yüzünden bütün Istanbul ve Anadolu 3 milyon Ttlâf askeri ta- rafımdan ihata edilecek; bütün Türk ler slingüden geçirilerek koca bir millet, yeryüzünden silinecekmiş, 3 — Allahtan olmuş ta, Ali Rıza Paşa devrilip gitmiş. Yoksa, az kalsm Kuvayı Milliye uğruna, kur- ban gidecekmiş. — Niçin?. — Niçin mi?. Halep, Maraş ve Antepte mevcut. (20 bin Ermeni) - den tam (12 bini) krtir kıtır kesil. m (Arkası var) TAN Iİ Abone veilân şartları: Türkiye için Dışarı içi: Sigortalı abone şartları Yıllık Altı aylık 1700 900 ân için Mâncılık Şirketlerine müracaat edilmelidir. Küçük ildnlar doğrudan doğ ruya idaremizes alınabilir. Küçük ilânların 5 satırlığı bir defalık 30 kuruştur. 5 satırdan fazlası için satir başma 5 kurus almır. Bir defadan fazla için ye kündan “© 10 kuruş indirilir. TEŞEKKÜR Refikama yaptıkları mühim bir ameliyatla onun hayatmı kurtarmak yolunda gösterdik- leri yüksek ihtimam ve alâka- dan dolayi kıymetli Hocamız Profesör Operatör (Ahmet Ke- mal Ataya) teşekkür ve saygi- Jar sunmayı bir vazife bilirim. Dr. Ziya Kupo Heybeliada sanatoryomu Memleketimizin O mevcudiyetile iftihar edebileceği bütün asri vesaitle techiz edilmiş, vatan - daşlara kucağını açan güzel bir şifa yurdudur. Tedavi için bu- rada kaldığım dört ay zarfında gör- düğüm iyi tedavi ve hüsnü hizmet- ten bütün hastahane idaresine ve ba husus mütehassıs Dr, Fazıl Beyin hastalarma karşı göstermiş olduk- ları güler yüz ve tatlı sözlerile has- talarınm ruhi ve maddi tedavileri hu susundaki muvaffakıyetlerini takdir eder, açık olarak hürmetlerimi sun- mayı vicdani bir borç bilirim. Ismall Mustafa ruma firar elmiştir. (Bu havadisi;| İngiliz Bakan BAŞI 1 bitaraf devletler konferansı büyük İbir ehemmiyet kazanmaktadır. Ge- çen ay zecri tedbirlerin idsmesini İ istemiş olan bu gruptur ve şimdi de | bir karar ittihaz etmesi muhtemel- dir. Fransa Londra ile Roma arasında tavassut ediyor Roma, 7. (A.A.) — Iyi malümat almakta olan Fransız mahafili, Kont | de Chambrun'ün dün akşam Müso- liniden Italyan noktai nazarını tas- rih etmesini İstemiş olduğunu beyan etmektedir. Fransa Mületler Cemi- yeti Konseyinin içtima arifesi, olan bugünlerde, kendi diplomatlarmın İngilizlerle Italyanların daha ivi “n- laşmalarmı teminden ibaret olan var | zifelerini kolaylaştırmak arzusunua- dır. Ayni mahafil, Kont de Chambrun' ün Musolini'ye Habeş meselesinin hallini kabul keyfiyetini Fransanm bazı şartlara talik etmekte olduğu- İmu ve bu şartlar rededildiği takdir- de Fransanın kat'i surette Ingiliz si- yasetini takibedeceğini söylemiş bu- lunduğunu inkâr etmektedir. Bu mahafil, Fransanın Roma ile İ Londra arasında mutavassıtlık vazi- fesine devam edeceğini ilâve etmek- tedir, Fransa sulh şartlarını iMalyaya bildirmiş Paris, 7. (A.A.) — Paris-Soir ga- zetesinin dış siyasa mubarriri San- vervein şöyle yazıyor : Ingiltere acı bir hap yutmuştur. Fakat Musolini kazandığı zaferin bütün neticelerini Ingiltereye o his- settirmekte devam ederse, İngiliz efkârt umumiyesinin şiddetli bir mu- halefeti ile karşılaşacaktır. Ve Mi letler Cemiyeti de bu muhalefetin te- #irinden kurtulamaz. Binaenaleyh Musolini'nin elde ettiği zafere bir şeref muvaffakiyeti de ilâveye çâ-| lışmaması çok mühimdir. Fransanın | Roma elçisi sulh şartları hakkında Fransız nöktül nazarını Müsoliniye bildirmek hususunda hükümetinden talimat almış bulunmaktadır; İngilterenin Cenevrede ta- kip edeceği siyaset Londra, 7. (A.A) — Resmf ma İ hafilin ketum davranmasına rağmen İ Havas ajansınm muhabiri, Büyük İ Britanyanm kollekti? emniyete kuv- İ vetle müzaheret ve bu ayın onbirin- | jde toplanacak olan Milletler Cemi- | yeti Konseyinin bütün kararlarına İriayet edeceğini öğrenmiştir. ingil- tere, zeeri tedbirlerin & kaldırılması İişinde önayak olmıyacaktır. Yalnız, Ingiltere hükümetinin bu tedbirlerin ortadan kalkmasını arzu etmekte ve fakat bunu meydana o vurmamakta olduğu öğrenilmiştir. Muallakta ka- lan yegâne mesele, Milletler Cemi- yetinin ve İngiliz prestijinin muha- fazası için kabul edilecek olan usul meselesidir. Fransa için nüfuz mınfakası Paris, 7. (A.-A.) — Selâhiyettar, mahafil, Fransarm Habeşistanda bir nüfuz mıntakası istiyeceğine dair olan haberleri tekzip etmektedir. Bu mahafil, mevcut muahedenamele- rin Fransanın menafiini himayeye kâfi olduğunu ve Fransanın yeni hiç bir isteği olmadığını ilâve etmek» tedirler. Malya Habeşistandaki sul- !hü bizzat kendisi temin edecek Roma, 7. (A.A.) — Yarı resmi mahafil namma söz söylemeğe se- lâhiyettar bir zat, Havas ajansı mu- habirine beyanatta bulunarak Ttal- yanım Habeşistan'da sulhun tesisi meselesini bizzat halletmek arzusun- da bulunduğunu söylemiştir. Mümaileyh, son zamanlarda mev- zuubahs olmuş olan sulh müzakerele rini yeniden canlandırmak İçin ya- pılacak olan bütün teşebbüslerin a- kamete uğrayacağını beyan etmiştir, Italya, şahsı salis mevkiinde bu- lunan devletler hukukunun ve bilkas- sa Fransanın Adisababa - Cibuti de- miryolu ve İngilterenin Tsana gölü üzerindeki haklarının meşruiyetini kabul ve teslim eder. Zecri tedbirlerin kaldırıl- masına doğru TAN Habeşistan paylaşılacak çok taraftar g ları taksime örünüyorlar INCIDE ——— 11 mayısta Cenevreye murahhaslar göndereceğini, ancak bu murahi ların Milletler Cemiyeti ile Habeş çünkü bu mesele için mümkün olan yegâne hal suretinin o Habeşistan'n sadece ilhakından ibaret olduğunu beyan etmektedirler. Ayni mahafil, İtalyan “hükümeti- nin daha şimdiden diploması yolu ile bu vaziyeti icap edenlere (bildirmiş olduğunu ve diğer taraftan o Neçaşi ile Veliahdı kaçmış olmalarına naen Habeşistan ile (hiçbir veçhi müzakere imkânı bulunmadığını lâve etmektedirler, Bu mahafil, Büyük Britanyanm Italyan noktai nazarma karşı itiraz- lar sert etmiyeceği, yalnız İtalyanın Habeşistan'ın dahili ihtiyaçlarına ki- fayet edecek miktardan fazla bir Habeş ordusu vücuda getirmemesi için israrda bulunmakla iktifa ede- teği mutaleasındadır. Ayni mahafil, Halyanm vermiş olduğu sözü tuta- cağını ve 1906 muahedenamesini İrn- za etmiş olan devletlerin menfaatle- rine riayet edeceğini yeni baştan te- yit etmektedirler. Pek yakmda iki taraflı görüşmelere bilkuvve başlana cak ve zecri tedbirlerin kaldırılması geçikmiyecektir. Bununla beraber bu tedbirlerin Cenevre milessesesinin bu defaki içtimainde kaldırılmasına ihtimal verilmemektedir. Kat'i kararı Milletler Cemiyeti verecek Londra, 7 (A.A.) — Burada Adisâ babadaki Ingiliz elçiliğinin müstak- bel vaziyeti şiddetle mevzuu “bahse - dilmektedir. Salâhiyettar mahafilde söylendiğine göre, Italyan hüküme- tinin Habeşistanda müdir otorite o- larak tanınıp tanmmıyacağı mesele- si daha mevzuu bahsolmamıştır, İlâ- ve edildiğine göre bu hususta kat'i bir karar almak Milletler Cemiyeti- ne ait bulunmaktadır. Diğer taraf-| meselesini müzakere etmiyeceklerini |" Zavallı Solma tramvay araba- sının altından çı kâarıldıktan son- ra müddeiumu- mi — Tramvay şirketi mühen - disleri mahallin- de tahkikat ya- pıyorlar — Sel- manın annesi bu müthiş facia karşısında ıztı - rap içinde kıv- ranarak ağlıyor. Dün, Beşiktaşta, acıklı bir kaza ol- muş, dört yaşmda bir çocuk tramvay altında kalarak ölmüştür. Vak'a göy- le olmuştur: Beşiktaşta, cami içinde 2 numarada oturan Ahmedin 4 yaşındaki kızı Sel- ma, tramvay durak yerinden, karşı kaldırıma geçmek isterken; Ortaköye gitmekte olan vatman Kemalin"idere | sababadaki yabancı elçiliklerin kaldı rılması arzusunu izhar etmediği öğ- | Tenilmiştir. Röyterin hu humunta öğ. | rendiğine göre, Habeşistanm müstak bel vaziyeti hakkında İngilterenin İ- talyan hükümeti nezdinde bir teşeb- büste bulunması bittabi mevzuu bah solmamıştır. Zira İngiliz hükümet mahafilinin fikri bütün bu yeni me- selelerin halli için ilk teşebbüsün 1- talyaya ait olduğu merkezindedir. Cenevrede de İtalya aleyhine nümayişler Cenevre, 7. (A.A) — Adisababa- nm Jtalyanlar tarafından alınmış lar aleyhinde bir takım nümayişler yapılmıştır. Sosyalistlerden Nicole'un riyaset etmekte olduğu Cenevre kantonluğu siyasi departmanı, kantonluk dahi- linde oturan İtalyanların Adisababa- tın alınması münasebetiyle bayrak çekmelerini yasak etmiştir. Italyan konsolosu albay Speichel, evvelâ Kanton departmanı ve mü- teskiben federasyon (siyasi depart- manı nezdinde protestoda bulunmuş- tur. Sol cenaha mensup nümayişçiler, dün Cenevredeki Casa diltalia ö- ninde hasmane nümayişler yapmış- lar, bağırmışlar ve konsoloshaneye giden konolosun arkasından “yuha”, diye bağırmışlardır. Amerika ve Habeşistan Vaşington, 7. (A.A,) — Buradaki müşahitlerin mutaleasma göre, A- İmerika şimdiki siyasetini takibetti- ği taktirde Italyanın Habeşistanda hüklimranlık hukukuna malik olma- sını tanımasına İmkân yoktur. Çün- kü bu hakimiyet, kuvvetle yapılmış fütuhat esasına istihat edecektir. Cenubi Afrika zecri tedbir- lern devamını istiyor Kap, 7. (A.A.) — Halk meclisin de İtalyanım dostluğunu tekrar ka- zanmak için zecri tedbirlerin kaldı- yılmasını teklif eden bir muhalif mebusa cevaben Cenubi (Afrika başvekili Hertzog, demiştir ki ; Cenevredeki mümessilimize Cenu- bi Afrika ittihadı hükümetinin Mil letler Cemiyetinin prestijini muhafa- za için zaruri olan bütün tedbirlere müzaheret edeceği bildirilecektir. Milletler Cemiyeti vazifesini yap- mak istiyorsa zecri tedbirlere de- vam etmelidir, hatta Icabında sene- Roma, 7. (A.A.) — Havas ajan- sından : Siyasi mahafll, Italyanım olduğu haberi gelir gelmez Italyan: | sindeki tramvay arabası, ansızın önü-| tan İtalyanların şimdiye kadar Adi-| ne çıkmış ve çok süratli yürüdüğü i- | din akşam üçüncü istiritak İçin, fren kesemiyerek, çocuğu ârka- | kararile tev! Küçük Antant toplandı İ Belgrat, 7 (Tan) — Küçük antant | Konseyi bugün Yugoslavya Başbaka- »i Stoyadinoviçin başkanlığında top- lanmıştır. Başbakan, toplantıdan son- ra Balkan antantile küçük antant nok tai nazarlarmm tamamile mutabik bu lunduğunu söylemiştir. Küçük antant, bugünkü toplantı- sında Tuna havzası memleketlerile bunların beynelmilel vaziyetleri hak- kında görüşmeler yapmıştır. Stoyadi noviç içtimadan sonra gazeteğileri kabul ederek müzakereler hakkında kendilerine izahat vermiştir. Öğle ü- zeri Çekoslovak hariciye vekili Krofta ile Romanya hariciye vekili Titiles- ko, Saltanat naibi Prens Paul tarafın- dan kabul olunmuşlardır. İki hariciye vekili şerefine sarayda bir ziyafet ve- rilmiştir. Çekoslovak hariciye vekili Krofta, yarm Yugoslav Başbakanı Stoyadi - noviç tarafmdan kabul edilecek ve bu susl bir mülâkatta bulunacaktır. Küçük Antant ve Uluslar Kurumu Belgrat, 7 (Tan) — Pravda gaze. tesi bugünkü başmakalesinde beynel- milel vaziyeti tahlil etmiştir. Habeşli- lerin hezimetinden sonra, Pravdaya göre, Cemiyeti Akvamm prestiji sar- sılmış, tatbik etmekte olduğu zecri tedbirler siyaseti iflâs etmiştir. Gazete, bu yüzden İngilterenin on- dişe içinde bulunduğuna işaret etmiş ve küçük antandın bu sarsılan presti- 4 dalma yüksek tutabilmek için Ce- | miyeti Akvamm fikirlerine müzahir bulunacağını ilâve etmiştir. Küçük Antant ve Balkan Antantı Bükreş, 7 (A.A.) — Rador Ajansı bildiriyor: Bütün Romanya matbuatı, Belgrat ta Balkan Antantı müzakerelerinin ehemmiyetini kaydetmekte ve dün neşredilen tebliği, müşterek barış ve kollektif emniyet eserine devam etme ğe karar vermiş olan Balkan mütte- fiklerinin tesanlidüne parlak bir delil olarak telâkki etmektedir. Keza gazeteler, kliçüük anlaşmanın üç bakan tarafından da başlangıçta izhar edilen mutlak anlaşmayı ve iki leröe. Beşiktaşta feci bir tramvay kazası Dört yaşında bir kızcağız tramvöj altında parçalandı ve öldü we &-5-0936 sındaki romork arabasını veye” | ri altına almıştır, Selma: bir müddet sürükler sonra, araba durmuş ve kazali ğırsakları dışarı uğramış bir VE te ve ölü olarak tramvaym leri arasmdan çıkarılmıştır. gi Müddetumumi muavini ye” y kikata el koymuştur. Vat zada mee'il Olduğu setaş kif edilmiştir. / İ irak isyanı bastırıldı Berlin, 7 (ALA,) — Irakta şi rışıklıklar vukun gelmekte dair birkaç gündenberi dönmeyi lan geyialar hakkmda raki gl elçiliği aşağıdaki tebliği meri ali “Bir aşiretin muhtelif 5 tıcı bir propagandanm umumi emniyete muhalif ketlerde bulunmuşlardır. rine Irak hükümeti, sükünü askeri kuvvetlere miraca a yetinde kalmış, tayyareler bardiman ederek dağıtmıştır”. büyük zaylata uağratılmaşlard lin aşiretinin malihim şefler Hg te teslim olmuşlardır. Askefi İ yeğ lerin bu hafta sonunda cağı muhakkak addedilmektiö”” amman Adana ve Bursa Tükk açılıyor # Ankara, T(A.A) — e dana şubesi bu aym dok! sn şübesi de 17 sinde alsel LA Türkkuşuna üye yazılmak çok yerlerden Türk Has merkezine yapılmakta ols8 Jar devam etmektedir. Domuz mücadel8ii yy” e, (Tan) — Bu sefi si Edirne, (Tan) eni 5 de yapılan domuz mü pet neticeler vermiştir. yaz WE mücadelelerde 92 kurt, di dürülmüştür. Öldürüles Kırklareline kaydediyorlar Bütün Yunanistan Ke” neticesinden m Atina, 7 (Tan) — mekte olan Başbakan Selânik ve Atinada mah bal merasimi ya; letlerini daha sıkı tı kettiğini söyliyerek nistari arasında mevcu 8 luğun sulhtün temini İG antant arasmda mevcut sıkı bağları bir ihtiyaç olduğunu