8 Mayıs 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

e ON YF.DİNCI YIL. NO: 5307 ULUS AD[MlZ AND[M[ZD[R B MAYIS 1936 CUMA * Son Suşrumızdadır yler üçüncü KEmngE Her yerde 5 kuruş Başbetke KARIŞIK HABERLER Her taraftan şaşırtıcı haberler geliyor. Dün, Londra'dan gelen bir telgraf, Musolini'nin bir ingi- liz gazetecisine beyanatını hulâ- sa etmekte idi. Bu beyanatın esas- h: noktaları şunlardır: “1 — İtal- ya'nın ne Sudan ve Mısır'da gözü, ne de Filistinde menfaati vardır. 2 — Habeşistan fethi İtalya'yı sö- mürge bakımından tatmin edilmiş devletler arasına koymaktadır. 3 — Habeşistan'da, italyan otori- tesi, tam olarak kurulmalıdır. 4 — Milletler Cemiyeti tensik olunma- rdır: Cemivetin vazifesi, kudreti ile, mütenasib olmalıdır. Roma'dan gelip, yarı resmi ital- yan mahfillerinin fikirlerini hulâ- sa eden ikinci bir telgrafta şunlar vardır: 1 — Habeşistan artık İtal- yanın bir parçasından ibarettir. 2 — Milletler Cemiyetinin vazife- si bitmiştir. Cünkü mevcud olmı- yan bir memleketi himaye edemez. 3 — İtalyanm sgenisleme hareketi, Habesistan fethi ile bitmiş değil- dir: Başlamıştır. Londra'dan gelen başka bir tel- graf, ingilizlerin Milletler Cemiye- ti reforması için neler düşündü- ğünden bahsediyor: 1 — Versay andlaşması ile Milletler Cemiyeti- nin alâkası kesilmelidir. 2 — Dün- ya bir takım bölgelere -ayrılarak, karsılıklı yardım teahhüdleri bu kısımlara hasrolunmalıdır. Her bölgede bulunan devletler, taar- ruz olduğu zaman, hemen kareılık- İryardımda bulunmağa mecbur olmalıdırlar. Mösyö Eden Avam kamarasın- da bazı suallere cevab verirken, Amerika Birleşik cumuriyetleri Milletler Cemiyeti azası olmadık- ça 16 ıncı maddenin tam tatbik e- dilmesine imkân olmadığını, zec- ritedbirler daha şiddetlendirilsey- di, İtalya ile çarpışmak lâzım ge- lecek idiğini ve İngiltere'nin harbı göze almadığını söylemiştir. Fransa ve İngiltere'den gelen diğer telgraflar, Milletler Cemiye- tinin ancak bir Habeşistan kal- mak şartı ile, bir Afrika barışını kabul edeceğini bildirmektedirler. Hattâ bu telgraflarda, Irak'ın İn- giltere ile münasebeti misal rak gösterilmektedir. Fransa'da halk cephesinin Mil- letler Cemiyeti meselesini nasıl görmekte olduğunu biliyoruz. Bu görüş, italyan fikrine zıd olduğu gibi, eğer doğru ise, ingilizlerin reforma düşüncelerinden de fark- lıdır. Bundan başka Milletler Ce- miyetinin, habeş meselesinin son imtihan safhasını nasıl atlatacağı da henüz bir muammadır. Acaba cemiyet, vazifesini yaptığını, fakat harbı menetmeğe muvaffak ola- madığını söyliyerek, aza devletle- ri kendisini tedavi etmeğe mi da- vet edecektir, yoksa bir şekil kur- tarma kaygısına mı düşecektir? İtalya Habeşistan fethi ile, Mu- solini'nin dediği üzere, döymuş mudur, yoksa Roma yarı resmi mahfillerinin söylediği gibi, 950 bin kilometrelik koca bir ülkay! sadece bir aperetif olarak mı al- mlştır’ Bugun ne söylense erken olur. yi bütün ihtimaller, bir takım memleketlerdeki harb iradesine arsı, bir takım memleketlerdeki arb iradesizliği yerine, harbı me- netmek iradesinin geçmesine bağ- İrdır. Harb korkusü bir zaaftır: Kuvvet, dünyayı harbsızlaştırma eneriisinden. gelebilir. ola- Kara Ali Serbest güreş şampiyonu oldu Nevyork, 7 (A.A.) — Dev cüs- seli türk pehlivanı Ali baba, ame- rikalı Zick Shikat'ı ağır bir mağ- lubiyete üğratarak serbest güreş (Sonu 6. ıncı sayfada) Habeşistan Paylasdacak mı? Cenevrede cumarte konferansa çok e Londra, 7 (A.A.) — Vernon Bart- lett, Niyus Kroniklede yazdığı bir ma- kalede diyor ki; “Kabine erkânından kuvvetli bir gru- pun, 1906 da İngiltere, Frnasa ve İtal- ya arasında yapılmış olan andlaşma esa. sı içinde Habeşistanın İtalya ile paye- dilmesine taraftar bulunduğu anlaşılı- yor. B. Eden, kati talimat almaksızın ve öteki devletlerin yapacaklarından daha ileri gitmemek üzere Cenevreye hare- ket edecektir. Binaenaleyh cumartesi günü Cenevrede yapılacak bitaraf dev- letler konferansı büyük bir ehemiyet kazanmaktadır, Geçen ay zecri tedbir- lerin - sürmesini — istemiş —olan bu gruptur ve şimdi de bir karar alınması ihtimali vardır.,, İngiltere, konseyin kararlarına saygı gösterecek. Londra, 7 (A.A.) — Resmi mahfille. rin ketüum davranmasına rağmen Havas si günü toplanacak hemiyet veriliyor ajatısının muhabiri, Büyük Britanyanın kollektif emniyete kuvvetle yardım ve bu ayın on birinde toplanacak olan mil- letler cemiyeti konseyinin bütün karar- larına saygı göstereceğini öğrenmiştir. İngiltere, zecri tedbirlerin kaldırılması için önayak olmryacaktır, yalnız, İn- giltere hükümetinin bu tedbirlerin or- tadan kalkmasını arzu etmekte ve fa- kat bunu meydana vurmamakta olduğu öğrenilmiştir. Askıda kalan tek mese- le, milletler cemiyetinin ve prestijinin korunması için kabul edile- cek olan usul meselesidir. ingiliz Simdiki ingiliz sıyasası Londra, 7 (A.A.) — Sıyasal mahfil- ler, İngilterenin bu sırada uyanık ola- rak beklemek siyasetini güdmekte oldu- ğunu söylemektedirler. Bu mahfiller, B. Edenin Cenevreye eli kolu serbest ve hareketli çoğunluğunkine makla vazifeli olarak gideceğinin şüp- uydur- (Sonu 5. inci sayfada) Londra, 7 (A.A.) — Avam kamara- sında Eden'den sonra söz alan muhalif Avam kamarasının gürültülü celsesinde hücum edenler ve hücüma uğrayanlar: BB. Çemberleyn, Çur çil, Baldvin ve Eden Avam Kamarasında Gürültülü Celseler “— Dış bakanı, işçi partisi liderlerin- den Dalton'un yaptığı tenkidleri cerhe- liberal partisi reisi Sinkler, demiştir ki: demidiği gibi b in siyasası hak- < B. Menemencioğlunun Leningraddaki ziyeretleri Moskova, 7 (A.A.) — Türkiye Dış İşleri Bakanlığı Genel Sekre- teri Büyük Elçi B. Numan Mene- mencioğlu Leningrad'a varmı$ ve durakta dış işleri komiserliği dip- lomatik ajanı Vanstayn tarafından karşrlanmıştır. B. Vaynştayn öğle üstü B. Numan Menemencioğlu şe- refine bir ziyafet vermiş ve Türki- ye Dış İşleri Bakanlığı Genel Sek- reteri müzeleri gezerek akşam ti- yâtroda bulunmuştur. yebesketentebeRa e enAksse n KEK * İnenliz sual listesi dün Almanyaya verildi Londra, 7 (A.Â.) — Kabine, Al- manya hükümetine tevdi edilecek olan ve İngilterenin Berlin Büyük Elçiliğine gönderilmiş bulunan in- giliz sual listesinin bugün B. fon Noyrat'a verilmesini almıştır. karar altına Berlin,7 (A.A.) — İngiliz Bü. yük Elçisi, bu sabah B. fon Noy- rat'a İngilterenin sual listesini ver- miştir. B.Edenin beyanatı tenkit edildi - Sir Osten Çemberleyn zecri tedbirlerin aleyhinde Sir Çurçıl B. Baldvıne şiddetle hücumetti kindaki kaygıları da giderememiştir. Evet, milletler cemiyeti ıslâh olun- malıdır. Fakat asıl mesele tecavüzlere karşı tedbirler alımırken milletler cemi- yetinin kuvvetlendi ilip kuvvetlendirile- miyeceğidir.” İşçi partisinden ve eski silâhsızlan- ma konferansı reisi müteveffa Hender- son'un oğlu Artür Henderson, demiştir- ki: (Sonu 6. ıncı sayfada) Fıkra ölümden sonra H aklıyı müdafaa etmekte pek a sil davranan gazetelerimiz, ha beş vakalarını tahlil ederken, bir Aurupa devleti ile vuruşabilmek için, modern bir ordu, ve bu ordu- nun arkasında garb medeniyeti- nin teknik ve organizasyonu bu- lunmak lâzimgeldiğini unutur gö- ründüler. Aduva'dan sonra, tank, tayyare ve gaz çıktı: Buhar devri- ne bile erişmiyen, makinasız ve kimyasız bir memleket, yirminci asır harbını nasıl basarabilir? En yukarda basbuğ, yanında kumandanlar, on binlerce subay ve assubay, arkada gene on bin- lerce teknisiyen, maddi, manevi bütün milli müesseselerin disipliri ve seferberliği lâzımdır. Tabü arı. zalardan, ancak bu vasıtalarla i “î tifade olunabilir. Habeşlilerin san ümidi nisan yağmuru ile devletlerin merhame; ti idi. Negüs'ün bahçesinde bahar yağmurları ile yetişen çiçekleri, şimdi, Badogsliyo koklıyor. Merî' hametli devletlere gelince, onlar merasimi tetfiniye'nin şeklini münakosa etmektedirler. Acık konuşan Musolini: “— Doğ- rudan doğruva gömelim!” diyor. İnciltere ne Fransa mumyalamak fikrindedirler. Bundan sonra, Milletler Cemi- yetinin, ölüm dwcsı üzerindeki edebiyat münakaşasını dinliyece- ğiz. — * * Ç LLLLL LA LALLLLAN NDD Türk Hava Kurumı, Başkanlığından: * Genel Merkez Kurulu 9 mayıt: 936 cumartesi günü saat (15) da altı aylık toplantısını yapacağın- dan kurul üyelerinin kurum mer. kez kurağında bulunmaları rica olunur. “Ulus,, un Dil Yazıları Ermek OLMAK (Olmak ) yerine (bolmak) kul- lanan eski Türk metinlerinde (ol- mak) sözünün üremeleri “otur- mak, hüküm sürmek, kaim olmak” manalarına gelmektedir. Bu ma- kamda kullanılan en eski şekli Or- hon yazıtlarında (olurmak) şeklin- de görüyoruz. Yazıtların en ba- şında: «Üze kök tenğri, asra yağız yır kı- «lındıkta, ikin ara kişi oğlu kılın- «mış ; kişi oğlunda üze eçüm apam «Bomin Kağan, İstemi Kağan o- «lurmuş.» Yani “yukarda mavi gök, aşâğıda kara toprak yaratıl- dığı zaman, ikisinin arasında in- san oğlu yaratılmış; insan oğlu ü- zerinde de atalarım olan Bomin Han ve İstemi Han hüküm sür- müş” cümlesindeki (olurmuş) ke- Himesi gibi. Bu sözün “hüküm sü- rüp” anlamına (olurupan ) ve “hü- küm sürermiş” manasına (olurur ermiş) şekilleri de vardır (1). Rad- lof (olmak) sözünün bu (Çolur - (1) W.Tomsen, Les inserip- | tions de !'Orkhon. İrmek Soılerıvlıı üreme ve benzerlerinin <«Gü üneş Dib teorisine göre analizi IX. mak) fiilinin aslı olduğuma ve mü: teaddi şeklinde (olurtmak) sözü- nün de “iskân etmek” manasına geldiğini yazıyor. Yakut Türkçesinde “olmak” an lamı (b) li ve “oturmak” anlamı “b” siz şekillerde görülmektedir: Yakutçada (Buol) ve (bâr buol) sözleri “olmak” manasınadır (2). Halbuki (olor) “oturmak”, (oloh) “oturma” — ve “oturacak yer” (3)| anlamlarına gelir (4). (Oloğur ) da “oturacak yer bulmak, yerleşmek, mesken ittihaz etmek demektir |5) Çuvaş Türkçesinde de - baştaki (Sonu 2. inci sayfada) (2) Pekarski: Yakut Dili Lüga- ti, sahife: 552. (3) Bu “oloh” sözünün başka bir manası da “mebde, esas, temel hayat” tır ki buradan “Allah” sö- züyle çıkan yakınlığı (idi) keli- mesinin - isim olarak - analizinde ayrıca yazacağız. (4) Pekarski: Yakut Dili Lüga- ti, sahife: 1816 ve 1823. (5) Pekarski: Yakut Dili Lüga-, ti, sahife; 1817.