15 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Amerika hükümeti Avrupaya li üzere müşterek bir hare! e AA) — Birleşik Amerika hükümeti Panamerikan kon feransı ihzari komitesine bir proj? tevdi edecektir. Bu ler Si Me m #mda umumi bir gümirük mütareke ai, 2 — Herhangi Amerikalı müteçir tedbir. Vize kargı ekonomik zecri a 3 — Amerika sulhünü temin ede Cek daimi bir sistem ihdası Vaşington, 14 ( amerikan hareket vücüt Hull bilhassa gümrük arttırılmasını mene€ bir tarife mütarekesi Y temektedir. Birleşik e Erkânı harpler bugün Londrada görüşecek Fran Part, 14 (Tan) İM eri ar erk Londrada #mdaki konuşmalar, YA” ahhaslar resimlerinin beş senelik pılmasını i- hükü- Amerika Dış Bakanı Me- 14 (Tan) — Başbakan e matbuat mümessi: sillerini ka bul ederek, kendi kabinesinin de bun İdan önceki gibi siyasal temayül ba - kımından ayni renksiz mahiyeti mr |hafaza edeceğini bir defa daha teyit tir. amil Metaksas, Yunanistanın teslihat ve teçhizat işlerini müzake - re edecek olan liderler Eka pi i pazartesi ve S5 ini Mb r. Yeni ka - cağını söylemişti i e günü parlimento hu- | suruna Gıkacaktufn ace sz , Yunanistanı Bagbakan Me- taksas'ın temsil etmesi muhtemeldir. Metaksas, Politisle dış siyasayı görüştü Atina, 14 (A.A.) — Siyasal parti- ler yeni kabineye karş: henüz hattı hareketlerini tayin etmemişler ise de ahafil, Demircis mizaç österdikleri ayni itimadı Meta | Sebinesine karşı da göstermeğe mü- temayildirler. — Bir İspanyol töreninde halk biribirine girdi — Cümhuriye- Mndrid, 14 (4-A> tin ilâmın yıldönümü mnlinasebetiyle yı Emi ılmış ve halk smda birkaç el silâh at IŞ eği Arasmâ& şiddetli bir telâş uyan lu mıştır, Silâh sesleri mavakkei Çe hurrelei Barrio ile rl fayaşk osırada geçit yapmı elim b Mağ tri. derek Cümh çi bünü kugatmışlar ve MU düşen almak istemişlerdir çe Mir; ME sokak enleri kes tane ee etk ibaret olduğ anleşii- resmi yapı" sanştar, Biraz sonra geçit rev Tir. Bu seferki gesler Bösleri olup kurşunları hafın dan büyük be asabiyete ks! şistleri tahi'kt yapı miştir, Ölen Japon askerleri Moskova, 14 (A.A. isinin müracsa' rl ” Grovenko mn! Aş Başbakan ir, o mülâkati müteakip, Metaksas, Politis'in mezunen Atinaya, geliğini bü. |ve bu fırsattan istifade ederel ipi - İyazivet hakkmda görüşlerini z Sov, İmete arzfimiş oi duğunu söylemiştir. panda klan giren Nipp - MAN İ Mikalakopulos Hariciye hudut mi *" Vekili mi oluyor? kıtası ile Sovyet ölen nn Va 14 (AA) — enis tay - Storite. | yüt etmiyen bir habere is baya z Şark hudut otorite |“ Metaksas, Mihalakopulos'u ha - Brasmdakşi Garp na ili ii Şark dat Avrupa sulhü neye bağlı? erenin diyor lerine emir “Almanlarla müzak dilmesi hatadır ! Laval: redde Clermond Ferrani “Le Moniteur de Laval “Le Panamerikan kongresine verilecek proje | İngilizlerin yapacağı i deşebbüs ı bitaraf kalmak | | —— teklif ediyor Almanlarla Fransızla- bulmak len çareler i çin düşi bir mük. Başlarken Bundan önce bu sütunlarda “Türkçede menfi anlamı, başlığı al- Menfi anlamı hakkında Türkçe ile İndo - Öropeen ve Semitik diller arasında ayese Fransızcada sıfatların baş tarafı- nâ getirilerek menfi anlamı veren | “in, öneki vardır ki sıfatın başında- meti, Amerika efkârının Milletler Cemiyeti tarafından karar verilen €- konomik zeeri tedbirlere açıktan açi- ğa muarız olduğunu tasdik etmekte, fakat Milletler Cemiyeti veya Avru- | pa zecri tedbirleriyle, Amerika sulhü- nü bulandıran herhangi memlekete karşı Panamerikan birlik namma tat | Londra, 14 (A.A.) — Havas ajan- sı bildiriyor: Berlin hükümeti nezdinde yapıla - cak İngiliz teşebbüsünün, Alman ve Fransız plânları arasında bir muta - bakat husulü için teklifleri de ihtiva edeceği söylenmektedir. Britanya hü| kümeti, bilhassa, orta ve şarki Avru- ki konsona göre bazan konsonunu da değiştirir: “Ineroyable, invisibig, irrdprochable (3)...” gibi. Bu şekli “Çuvaş” Türkçesinde de “andiv ss dokunma” misalinde ay- nen görüyoruz. Yine Fransızcanın “ni” menfi eda- tı, tapkı bizim garp Türkçesinin “ne” tmda neşretiğimiz yazılarda Türkçe de menfi anlamma delâlet eden söz- leri “Güneş - Dil,, teorisine ve “Türk Analitik Grameri” metotlarına göre analiz etmiştik. Gerek kelimeye ek olarak yapışan “siz, mez, me” gibi ek- lerde, gerek ayrıca kelime (o halinde kullanılan “ne, yok, hayır, değil Demircis dün gömüldü e e Yeni Yunan kabinesi de eski kabinenin siyasetini takip edecek Metaksasın Belgraddaki Balkan Antantı Kon- seyine bizzat iştirak edeceği bildiriliyor eyine bzz. ©0000 pada sulhü temin arzusundadır. Söylendiğine göre, Ingiltere, Hit - ler tarafından teklif edilen iki taraf- lı plânların Milletler Cemiyeti nizam- namesinde münderiç müşterek yar- dımı hariç tutmadığı izah edecek- tir, Bu ahkâm, Litvinof'un “Almanya- , | ya İki taraflı munhedelerle bağlı dev leşik Amerika hükümeti, bunları, di- | etlerin. Almanya tarıfındin tecavüz ğer Amerika memleketleri tarafın - kâr bir harekette bulunulduğu tak - dan ittifakla tasvip edildikten sonra | dirde, Milletler Cemiyeti nizamname konferansa tevdi edecektir, si ahkâmını tatbikten memnu bulu - nacakları,, yolundaki itirazına cevap teşkil etmektedir. Britanya hükümeti, bu iki taraflı paktların, akitlerin, diğer her türlü taahhlitlerden evvel Milletler Cemi -| yeti nizamnamesi İle bağlanmalarmı teklif edecektir. Eden Berline gitmiyor Londra, 14 (A.A.) — Havas ajan- smın haber verdiğine göre, Britanya hükümeti Almanya le müzskerata diplomatik yollardan devama karar vermiş ve bu sebeple, Edenin, Hitler- le görüşmek Üzere Berline gitmesi pek az muhtemel bulunmuştur. İngilterenin vaziyeti, Sir Phippe'in yakmda tevdi edeceği sual varakası» ina Almanva tarafından verilecek ce- bik edilecek zecri tedbirler arasında büyük bir fark mevcut olduğu kana- atinde bulunmaktadır. Dış işleri Bakanlığı memurları, bu dört noktanm, sadece, müzakerata esas teşkil edebilecek tekliflerden iba ret olduğunu söylemektedirler. Bir- sözlerinde menfi anlamının uzak sa ha manasiyle bir (V. -- 2) fonemine bağlandığı bu analizler neticesinde ortaya çıkmıştır. “Güneş - Di” teorisinin en parlak verimi, ayni anlamda olarak mühte- lif dillere git sanılan kelimelerin eti- molojik analizlerinde hep ayni ele - manlara bağlandığını ortaya çıkar- masıdır. Menfi anlamlı kelimeler üzerinde İde bunu tecrübe etmek üzere, şimdi de İnde - Öropeen ve Semitik diller- de menfi anlamı gösteren sözleri (“Güneş - Dil" miyarma vurarak ana liz etmek İstiyoruz. Bu mukayeselere esas olmak üzere şu kelime serilerini gözönüne ala- ım (2). Birinci seri: Ne (T.): nâ, ne (Fa.) non, ne, İn (Fr.) nein nieht, Un, Oh- pe, (AL): no, not, nor, neihter (İng.) Anef (Gr.) Non (Lat.). İkinci seri: Me, ma (T.); me,bi (Fa.); pas (Fr.) ma,lem, Jemma (Ar.); mi, mide, mite (Gr.); passus (Lat.) Üçüncü seri: Yok, hayır (T); gayr (Ar.) kein (Al) uhi, oh! (Gr.) Dördüncü seri: Siz (T.); sans (Fr, sine (Lat.); los (Al); less (İng); Yeni Başvekil Metaksas ielye nezaretine getirmek niyetinde- rit di Demircisin ölümü karşısın- da Yunan matbuatı Atina, 14 (A.A.) — Bütün gazete ler, Demircisin ölümü dolayısiyle te- essüslerle doludur. Kendisinin bilhas sa doğruluğunu, tarnfgirliğin ve kin- lerin üstünde kalan saffetini kayde - den makaleler neşrederek bugünkü| ahval ve şerait içinde bu kaybım daha kuwwetla hissedildiğini bildirmekte - dirler, Katimerini gazetesi diyor ki: “Konstantin Demircis, hayatında olduğu gibi ölüm karşısmda da kiys- setli oldu. Odasmda yapayalar? tıpkı ölümü ile kimseyi rahatsız etmek İstemiyen bir aziz gibi öldü ve bu #u- Tetle bir hayattan öbilrüne sakin,müs terih ve sessiz göçtü., Demircisin cenazesi Atina, 14 (Tan) — Demircisin ce- nazesi bugün, büyük törenle kaldı - rılmıştır. Kral, müteveffa Başbakan Demircise ölümünden sonra birinci Jorj nişanmın en büyük rütbesini tev cih ettiği için, cenaze, bu rütbeye ve vazife başımda ölen Başvekillere İr. Eski Fransız Başvekili Laval k, nihayet aktedildikten sonra Avrupa- am âkıbetini daha büyük bir emni- yetle derpiş edebilir ve sulhü hazır - İlayabiliriz.” İrıca, bir askeri kıt'a da iştirak etmiş- mahsus merasimle defnedilmiştir. Saat 17 de büyük kilisede yapılan merasimde, kral, veliaht, kabine aza» sı ve bütün teşekküllerin mümessil - leri hazır bulunmuşlardır. Törene ay tir. Bafra elektrik şirketi satın alınıyor Bafra, (Tan) — Uray kurulunun! Teşrinisani toplantısında elektrik şir- ketinin belediyece mübayaasına ka » rar verilmiş ve Ankaradan bir müte- hassıs istenilmişti. Bayındırlık bakanlığından bu iş çin gönderilen şirketler başmühendi- lâ, bilâ,len (Ar.) Beşinci seri; Değil (T.) Dil (Fr) ve (Lat.); Without (İng.); Ude, üte, ud (Gr.) Kelimelerin şu seriler halinde kar- gılaştırılması bile, bu o mukayesenin nekadar merak verici olduğunu gös- termeğe kifayet eder. Birinci seri kelimeleri (Ne) kelimesinden. bunun gurp Türkçesinde - dahaçok soru sözü olarak kullanıldığını, an - cak bir fikrin iki şıkkını birlikte ne. fiy için başta mükerrer bir edat ©- larak menfi anlamına geldiğini an - latmış, şimal Türkçelerinde ise önek gibi başa gelerek “nâduruk, naydu- ruk, andiv, nigamda,, gibi menfi ke yaba bağlıdır. Küçük Telgraflar FRANSADA KIŞ Paris, 14 (A.A.) — Paskalya gü- nl bütün Fransada kiş geri dönmüş | ve Pariste termometre sıfırın altında üç derece kaydetmiştir. Dolu ve kar, vermiştir. MAKDONALDA AMELİYAT YAPILDI Londra, 14 (AA) — Ramsay Maedonald bugün küçük bir smetiyat için hastaneye yatacaktır. Hastalığın mahiyeti bildirilmemekte ise de ame- liyatm gözlerine ( taallüku olmadığı şına gene bu “nâ,, öneki getirilerek menfisi yapıldığı malümdur. “Nâşad, nâseza, nâreva...,, gibi. Fil siygala- rınm menfisi yapılırken bu “nâ,, nın vokali incelerek “ne,, olur. “Huda nekerde, tersem neresi...., gibi. Görülüyor ki Farsçanm “nâ,, V “ne” si, bizim garp Türkçesinin “ne” sinden, Yakut Türkçesinin » sine dan, Çuvaş Türkçesinin “ni” sinden başka bir şey değildir. Moskova, 14 (A.A.) — Tas Ajansı, Norveç Dış Bakanmın 20 Nisanda Moskovaya resmi bir ziyaret yapaca. Fanı bildirmektedir. ESKI FRANSIZ ADLİYE NAZIRI öLDU Paris, 14 (Tan) — Fransanm eski adliye nazırı Henri Şeron bu sabah apandisit ameliyatı neticesinde 69 yaşında olarak ölmüştür. INGILTERE ALMANYAYA PARA VERİYOR w Londra, 14 (A.A) — Müteaddit | Ne VE. li tekziplere rağmen Deyli Telegraf'ın | Nâ vk.) mali muharriri İngiltere hükümeti. | An ıç. 1 iy nin Almanyaya 10 ilâ 20 milyon İngi | Ni Içv.1) t liz lirası ikraz etmek tasavvurunda | Nâ Fa. gi bulunduğunu söylemektedir. Bu kre | Ne (Pa. Jreğ- dilerin, Avrupanm kalkınmasına da- | In im. J: iğ ir olan müstakbel plâna dahil bulun-/ NI (Pr. ):iğ- duğu söyleniyor. Ne ir. ):eğ-* Non (pr. ):oğ- Arsrulusal ve Acunsal 1936| Xon emi : < * : Nein red Paris panayırı (cs LAL İzak Un LAL )zuğ* 16 Mayıs-2 Haziran yi: TAL Jsiğ Bütün Avrupanın en bilyük ve en | Neither Tag. rağ vüsl bir #eşheri olan bu panayır bi. | N9 üne) 308 lümum uluslar müatahsil ve sanayi | Net ge ii S w erbabma. açıktır. On binden fazla) kerr akel müessese bu ri tirak ef aşma İğ ye yim eker, ve dilnyada mevcut endüstrilerin ve bilhassa mevaddı gıdaiye ve mefru - şat levazımının en yeni veen mo- dern ihtiraatımı ve modellerini enzârı ammeye arzeylemektedir. Bu itibar- ladır ki, PARIS PANAYIRI seneden seneye gayet büyük bir rağbet ka - zanmakta ve bilcilmle ticaret ve sa- nayi erbabını tatmin eylemektedir. Ziyaretçilerin adedi ise 2.000.000dan fazladır. Bu sergiye iştirak edecek olanlara azami ieshilât gibi gidip gelme seyahatleri için de ana Türk dilinin birer lehçesi olmak- ta, Pars, Fransız, Lâtin, Alman, İn- giliz ve Grek dillerinin de, Yakutça ve Çuvaşçadan geri kalmadığını gös- terecek kadar beliğdir. — (6). UN. DİLMEN (2) Bu serilerde (T.)Tütkçe “Fa, Paraça, “Pr.” Fransızca, (Al, )Almanca, (İng.) İngi. Yisce, "Gir. Grekçe, (Lat) Lâtince, (Ari) Arapça, “Yk... Yakutça, (Çr.) Çuvaşça söz lerinin kısaltması olarak meye, 0) Burada çime (ik, yepronble) tenzilât bahgedilecektir. en uzatma roliyle (n şme olan Her türlü tafsilât- için Beyoğlu, | Miyum Girinden sonraki erip Meşrutiyet caddesi (sabık Kabristan telâffuzunda sondaki “n,, le- barun vokali gibi söylendiği si Civanşir şehrimize gelerek incele: melerine başlamıştır. sokak) No. 41 “ISTANBUL ŞAMBR DÖ KOMERS,, e müracaat olunur. (5) Dictionmsire etymolegiane de la İM bahsederken, kaydediliyor. meler yarattığını da ayrıca göster» | NORVEÇ DIŞ BAKANININ miştik, SEYAHATI Farsçada herhangi bir sıfatın ba» gibi, başta bir edat olarak menfi anlamı vermekte ve tekerrür de et- mektedir; “Je ne veux ni cecinicelâ,, UN Fransızcada fiillerin şahıs zamiri We fil sıygası arasına girerek menfi anlamı veren “ne, min Yazılışı bizim “ne” nin tıpkısı olduğu gibi, o kunuştaki vokal farkı da mühim bir değişme değildir. Fransızcanın doğrudan doğruya i kelime olarak menfi anlammda kul- landığı “non” sözüne gelince bunda İda biribiri ardınca ayni konson iki ke re gelmekte olduğuna göre İkincisi İ (&) den değişme olarak (4) almırsa kelime “noğ., olur ki “ne” ile farkı yalnız vokalden ibarettir. “Non” un lâtincede uzun bir (0) ile okunuşu ikinci (n) nin (ğ) oldu- ğunu gösterdiği gibi, “ne" nin LAtin- ce aslı (nec) olması da bunun (neğ) den geldiğine kat'i bir delildir (5), Almancada kelime olarak kullanı- lan “nein,, menfi sözünün halk ara- sında “nee,, olarak söylendiği malüm dur. Bunun bizim (ne) ile birliği göz önündedir. Yine almancada isimlerin başına “öhne,, ve sıfatların başyma — daha ksa olarak — “un, şeklinde gülen menfi örneklerine gelince, bunlardan ikincisinin birinciden kısalma olduğu ve İkisinin de (ne) den ibaret bulun duğu görülür, nicht,, ve Tagilizce “nei- ther,, kelimelerinden menfi sözüne başka elemanlar da karışmıştır. Bun- larda asıl menfi anlamı veren, “nih,, ve “nay” kısımlarıdır. Almancasında sübüt ve tahakkuk manasiyle bir “t,, İ elemani ingilizcesinde ise hem sübut, hem de tekarrür manalariyle bir “t,, ve bir de “r” elemanı ilâve edilmiş- tir. İngilizcenin (no) menfi sözü, doğ rudan doğruya (ne) nin ayni olduk- tan baska Fransızca ve Lâtince (non ların son (n) leri (8) den değişme ol. duğunu da teyit eder. Bu söze tekarrür manasiyle (r) İ ve tahakkuk manasiyle (t) getirile - sözleri rek yapılan (nor) ve (not) de aslında (no) demektir. Grekçe (ânef) kelimesine gelince bunun başındaki uzatma ana gösterdiği gibi sonuna gelen ve süje gösteren (f) konsonu da (vE 8) for müliyle (8) ye müsavidi, Bu izahları bir görü; anlamak üzere aşağıda alt alta mukayeseli 8€- kilde yazılan etimolojik şekilleri göz“ İden geçirmek kâfidir: (2) (8 Li (5), a- da) *- . k. mi ağ(e) e . an-lağ(a)) * . $. ne iğ) ş anş ağla) * » *. m; ga) * . su me (ğe . in £ iğ (a) sikişi & -eğla) *- . ke. on -- oğ (2) 8 sise om oğla) *- . uu an-- ay(a)san(ğ) e om* ga) *- . kt. m (uğ) . ke m iha) $$ . *. an--ay(z) $ at - er om oğla) * . ke m * oğüe ot -. om ofia) — o *. an ie et (ay e e e langue françalse, par Oscar Bloch et W. von Wartbarg. (6) Diğer mefi kelime serilerinin muka- yenesine yarm devam edeceğiz. Türk - Fransız mahkemesi Uzun zamandanberi toplanamı « yan Türk - Fransız muhtelit mahke mesi, bugün faaliyete başlıyacaktır. Bu mahkemenin elindeki on iki da - va hakkında kat'i kararlar verilecek tir. Meşhur Çukurova çiftliği dava - sile Abdülhamit veresesine sit dava- lar da bu aradadır kararlar alındık- tan sonra, son kalan Türk - Fran - $ız muhtelit mahkemesinin de tasfi- yesine başlanılacaktır. ilin sek ilime