15 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

SAJ No. 103 Mustafa Kemal hakkındaki kararı kısa : « — ——————— YENAL Ziya ŞAKİR Paşanın kabine ve kat'i idi Mustafa Kemal Paşanın Ankaraya ilk gelişinde hükümet konağı önünde yapılan istikbal resmi 1 — Gizliden gizliye hazırlanan bü- yük bir facia karşısında, kabine er- künının sabır ve tahammülünü tecrü- be etmek. 2 — Eğer mümkün olursa; (kabi. be) ile (Kuvayı milliye) yi biribirine düşürmek... Kabine, iktidar mevkiine geldiği gündenberi takip ettiği âciz ve iki yüzlü siyasetle bütün ruh ve seciye- sini göstermişti, Netekim, bu mesele- de de, hiç olmazsa adi bir protesto- Bame ile (Osmanlı imparatorluğunun istiklâli) ni zahiren olsun müdafı etmek kudretini izhar edememişti. 'Tabildir ki böyle bir kabine, en ki çük bir tazyik karşısında derhal (pı nik) yapacak ve mevkiini de padişa- hım ve İngilizlerin istedikleri kuvve- te terkedecekti. Kabinenin Kuvayı milliye ile biri- birine düşmesi meselesine gelince; fikren, hissen ve ruhan âciz olan in- Banların, hiçbir mücadeleye girmek #stemiyecekleri, pek tabii idi. Nete- kim; düşmanlarmdan insaf ve mer - hamet dilenen kabine, General Milen- in acı hareketini, bütün an'asiyle (Mustafa Kemal paşa)ya arzetmek; Anadolunun ahvali ruhiye ve manevi yeni üzerinde müessir olmayı düşün- mekten daha ileri geçememişti. Mustafa Kemal paşanın kabine hakkında verdiği karar, kısa ve kat'i idi. (nısfet ve merhamet dilenmek niyaz etmekle millet işleri, devlet iş- leri görülemez; millet ve devlet şeref ve istiklâli temin edilemez) di. Buna binaen, artık (Ali Rıza paşa kabine- si) nden de ne hükümet ve ne millet için hiçbir hayır ve menfaat beklene- Mmezdi, Hiç şüphesizki kabine; biraz kuv- yetlice bir cereyan karşısında, derhal çekilip gidecekti... Ancak, zaman ve yaziyet çok nazikti. İstanbulda mee- Tsi Meb'usanın tam açılacağı bir va- kitte, zuhur edecek olan bir kabine meselesi, mühim hâdiselere sebebi - yet verebilirdi, Buna binaen mecli - sin açılmasını beklemek; ve ondan sonra da kabinenin mukadderatını, meclisin takdirine havale etmek za- ruri bir keyfiyeti, Bu bahse hitam verirken şunu da Hüveleyeyim ki; İstanbulda Ali Rr- #a paşa kabinesine karşı tahakküm ve celâdet gösteren İngilizler; Mus - tafa Kemal paşanm riyaseti altnda- ki (Heyeti temsiliye) nin Sıvastan An karaya naklettiği o günden itibaren Anadolu şümendifer hatı üzerindeki işgal kıtalarına mahrem bir emir ver mişler; (Kuvayi milliye) ile ihtilât - tan ve milliyetperverlerin hiddet ve infiallerini mucip olacak harakettan son derece ictinap eylemelerini tav- siye etmişlerdi... İngilizlerin şu basi- retkârane hareketleri de gösteriyor ki; eğer Osmanlı İmparatorluğunu temsil ve idare eden Ali Rıza paşa ka binesi, Kuvayı milliyeye karşı ciddi bir merbutiyet ve müşareket hisleri besliyerek hükümetin şerefini ve mil letin izzeti nefsini müdafaa edecek kadar medeni bir cür'et ibraz etsey- di derhal saraym ve İngilizlerin va- ziyeti değişecek, artık bu İki müşte- rek kuvvetin gerek İstanbul ve gerek Anadoluda takip ettiği kanlı ve ent- rikalı siyâset, derhal hitama erecek- ti. * Artık, son günleri yaklaşan Os- manlı İmparatorluğunun son meclisi Meb'usanı; (1336 - 1920 senesi Kânu rtesi günü) (27 Kânunuevvel 1919) Padişah Vahdetinı Anadolu hal kma karşı hissettiği infiali gizleye - memiş; bü halkm gönderdiği millet vekillerile yüz yüze gelmemek için | yalan söylemiş; hastalığını bahane € derek meclisi açmaya gelmemişti. Padişaha, sadrazamı müşir Ali Rı- za paşa vekâlet etmişti. Padişah na- mma okunması mutat olan nutku da Dahiliye nazırı Damat Şerif paşa kıraat eylemiştir. Bu nutuk okunurken, meclisin ha İ vasında büyük bir soğukluk ve dur - gunluk hissediliyor; herkes başını ö- nüne eğmiş; bu boş, bu kuru, tatsiz, ahenksiz, basit ve adi bir basma ka-| lıplan ibaret olan sözleri kayıtsızlık- l« dinliyordu... İntihap edilen meb'» usların adedi (140) olduğu halde mecliste ancak (72 )meb'us bulunu - yordu. (Nutuku hümayun): ancak bir i- ki muhalif meb'us tarafından yapı- lan birkaç el şakırtısı ile hitama or - mişti. Ondan sonra, sadrazam Ali Rı| za paşa tarafımdan meb'uslar tahlife davet edilmişti. Tahlif sureti de, şu kelimelerden ibaretti: (Zatı hazreti | Padişahiye ve vatanıma sadakat, ve kanunu esaşi ahkümina ve uhdeme tevdi olunan vazifeye riayetle hilâ « fından mücanebet eyleyeceğime.. val Iahi...) Bu sözleri aynen tekrar etme ye mecbur olan meb'usladan bazıla- rnm çehrelerinde, Padişaha okeryt kalplerinde besledikdikleri menfi his- İllerin eserleri görlilmekte idi. | İ Meb'uslarm en yaşlısı olmak itiba- İriyle riyaset makamma geçirilen Bursa mebusu Hacı İlyas efendi, (vü cutlarma bir nebze inhiraf arız olan padişahm meclise gelmemesinden bahsederek: — Cümlemiz müteessir ve mahzun olduk. Demiş; — ve âdet yerini bulsun! diye — dessas padişahm yalancı hastelığma afiyet temenni etmişti. Basit bir nezaket klişesinden ibaret olan bu duaya, ancak birkaç kişi: — Amin! Demişti... İş bu kadarla kalsa, bir sey değildi, Fakat (Sıvas meb'usu, İVâsıf bey), ayağa kalkarak, riyaset makamma karşı aynen şu sözleri söylemişti: — Reis efendi!.. bendeniz, bir tek- iifte bulunacağım. Hilâfetpenah efen dimizin rahatsızlıkları, tesiratı ami- kayı mucip oldu. Binaenaleyh, İya - deti hümayunlarma bir heyetin gön - derilmesini, ve sıhhati hümayunları için tazarruatta bulunduğumuzun ar anı, ve ayni zamanda meclisin açıl- masından dolayı hakipayi hümayun- larma teşekküratımızın Ibliğını tek- lif ediyorum. Bu sözlerin Vasıf beyin lisanmdan işitilmesi üzerine, birçok meb'uslar alkışlamak mecburiyetini hissetmiş - lerdi. Çünkli meclis müzaketesinin ilk konuşmasını teşkil eden bu sözle- ri söyliyen, Kuvayı Milliyenin İstan- bul subesinin erkânı mümtazesinden di, Ve hiç şüphesiz ki, hususi bir fik- re binaen söylemişti. Mecliste hâsıl olan bu yanlış ze- hap, derhal fikirleri değistirmisti. Anadoludayken, memleketin ve mil- letin başma gelen felâketlerin hep padişah yüzünden geldiğine kani olan ve saraya karşı kalplerinde kin ve husumet taşıyanlar; millet ile seray arasmda bir anlasma başlangıcında bulunduklarını zanneylemişlerdi... O güne kadar kıpkızıl saray düşmanı İ olanlar bile, «imdi bir tereddüt dev - İ resine girrelelerdi. i milim 1 | | Panliyet ve gü Fotoğraf Tahlilleri Fotoğraflarınızı bize gönderiniz, karakte- rinizi size söyliyelim! Kayak sporu yapan birisine benzi- yor. Çahlıklar a- rasından kendisi- ne süratle yol açmak istiyen ve geniş sahalarda düm düz İlerli. İyen bir karak - ter, neşi sever, Sar - ettiği gayret - ten memnun - dur. Imanlıdır ve karşısındakine bı nu telkin edebilir. var. Göztepe Bir garp kafası Harekâtma aldırmaz. Onün için kıy meti olan intiba - larıdır. Bir ço - cuk oyuncak pe - şinde nasıl koşar sa o da intiba pe şinde öyle koşar. Ruhunda gizli kal miş bir çok köşe- ler vardır. Ticaldir ve fan- taziye meyyal - dir. Öylece ya - şamak ister, Yal- Güler tuz, sepeti çok gır bir balon gibidir. * Çok ihtiraslı bir karakter. Şüphe eder, fakat atıl - gındır. Yalnız, bir mania ile karşılaşmca hay ret eder, Başkala rı için tehlike - siz küçük küçük isyanları vardır. Şiddetli müna- kaşalar o yapar, elleri ilede söz lerini izah et- mek merakı vars dır. Süratle gi- Gürsoy den bir otomobil Kıza fren dar belerile nasil durdurulabilirse ona da öyle kolayca hâkim olunabilir. şe a Armatörler toplandılar Bu yil Romanyadan getirilecek göçmenlerin naldi için, din de de - Diz ticaret mildürlüğünde armatör - lerle bir toplantı yapılmıştır. Arma - törler bu Iş Üzerindeki şartları bil. dirmişlerdir. Nakil ücreti için, deniz ticaret müdür muavini Refik, Sağlık Bakanlığı ile dün muhabereye baş - lamıştır. Bugün tekrar toplanılacak- tır. Göçmen nakli mukavelesi, vekâlet ten cevap geldiği takdirde, bügün imza olunacaktır . VEFAT Avukat Farık Derelinin babası, Kooperatif mübayaa memuru Ahme- din, Erkânıharp yüzbaşı OServetin, Ankara sulh hâkimi Muammerin ka- yin babası Çanakkale Divaniharp re- isliğinden mütekait Binbaşı Nurettin vefat etmiştir. Cenazesi bugün öğleden evvel Us - küdarda eski hamamda Tephirhane karşısmdaki hanesinden kaldırıla - cak, öğle namazı yeni camide kılın- dıktan sonra Üsküdar şehitliğindeki aile kabristanına defnedilecektir. Al- lah rahmet eyliye. müracaat edilmelidir. Küçük ilânlar doğrudan doğ ruya idaremizce almabilir. Küçük tlânların 5 satırlığı bir defalık 30 kuruştur. 5 satırdan fazlası için satır başına 5 kuruş almır. Bir defadan fazla için ye kfından 96 10 kuruş indirilir; TAN Çamura saplandı i Otomobili kurtarmağa | çalışan adam öldü l Balıkesir, (Tan) — İlimize Dere « | Çiftlik mevkiinden getirilecek suyu | mahallen incelemek üzere dün mü - hendisler gitmişlerdir. Buradaki tet- İ kikatlarını bitirip dönmeğe koyulan İ mühendisler Dereçiftlikten o Kapanlı yolu ile Kesirven üstünden gelirken, köyün batı tarafında sazlarla örtülü bir çamurluğa saplanıp kalmışlardır. İ Otomobilin çıkarılması için köylü- ler çok uğraşmışlardır. Korucu Halil yüz metre uzaklıkta bulunan bir çift- çinin oküzü ile otomobili çamurdan çıkarmak Üzere yanma koşmuş ve çiftçi Mehmetten öküzlerini istemiş - tir. Mehmet muvafakat etmiş, fakat korucu Halil bu sırada ansızm yere düşmüştür. Bu ani ölüm oradakileri saşırtmış, yapılan muayene adamca- ğizm kalp durmasmdan öldüğünü göstermiştir. Çamura saplanan araba ancak bugün çıkarılabilmiştir. Sandıklı köylerinde İlçemiz halkevinin 23 şubatta açı- lan köyelillik şubesinden (15) öğret- İmen halkevi başkanı Ahmet Geverin başkanlığı altmda, Kusura ve Ballık köylerine gitmişlerdir. Köylerde ge- | reken inceleme yapılmış ve köylüye İ türlü konferans verilmiştir. ser * Bafra, (Tan) — Kızılay kurumu, muhtaç köylülere bugün buğday da - ıtmağa başlamıştır. Parasız olarak 20 ton buğday dağıtılacaktır. İ * Bafra, (Tan) — Bafrada tütün muameleciliği yapan Nuri namında- ki genç evrak üzerinde yaptığı tahri- fatla inhisarlar ve icra idarelerini aj- datmağa teşebbüs ettiğinden tevkif edilmiştir. * Sıvas, (Tan) — Sıvas ilçelerin. | den Kaybhara yeni bir okul yaptırı- lacaktır. Bünün için kırk bin Hira har- danacaktır. | * M. Kemalpaşa, (Tan) — Karaca- beyde birkaç gün evvel vukua gelen kazanın iç yüzü anlaşılmıştır. Obalı Ahmet, bir sebepten dolayı eşiyle kavga etmiş ve evden çıkıp gitmiştir. Anası, gelininin yanma ge- lerek iyi geçinmeleri ve kavgaya ma- hal olmadığını söylemiş, bu sirada patlıyan silâh gelinin elini delip geğ- | SOLDAN SAĞA VE YUKARDAN AŞAĞI 1 — Serpuş (5). Az sicak (4). 2 — Köpek (2). 3 — Yortu (8). Erkek (2). 4 — Bir çiçek (4). 5 — Teşrih (7). 6 — Büyük bir adet (6). 7 — Telkin etmek (5). 8 — Kırmızı (2). Taaccüp nida- sı (2). 9 — Memnuniyet sesi (2). Sicim (2. 10 — Bir ölçü (4). İşsret (3). 11 — Şimendifer (4). Çiftçinin kul landığı aletlerden biri (5). DÜNKÜ BULMACIMIZIN HALLİ 1 — Tan (3). Tavan (5), 2 — Içeri (5). it (2). 3 — Niçin (5). Ya (2). 4 — Çin (3). Yalan (5). 5 — Ten (3). Ankara (6). 6 — Ar (2). Yasa (4). 7 — Viyana (6). Eş (2). (Hususi muhabirimiz büdiriyor) Samsun, 12 Geçenlerde vukua gelen bir yan- Jâtın noksanlariyle, temini zaruri o- lan ihtiyaçlarından bu sütunlarda bahsetmiştik, Bu neşriyatımizi naza-. rı dikkate alan Samsun urayı derhal faaliyete geçmiş ve ilk iş olarak da iki büçuk tonluk son sistem yeni bir arozöz sipariş etmiştir. Bu makine, gelir gelmez mevcut eski makinelerin tekerlekleri değiştirilecektir. Bu haberi memnuniyetle kaydeder ken neşriyatımıza karşı gösterilen a- lâkadan dolayı Samsun urayma te- şekkür ederiz. Sipariş verilen yeni arozözle Sam- sun itfaiyeninin mühim ihtiyaçların» dan biri giderilmiş olmakla beraber hortum, yedek alât ve edevat gibi di- ğer noksanlarının da bir an evvel ik- mali memleketin selâmeti için lâzım- dır. Bunlar yapılırken önce bahsetti- Himiz gekilde şehir dahilindeki yan- gın musluklarınm çoğaltılması ve Samsunda muzır hayvan mücadelesi Samsun, (Tan) — Bir taraftan vi- lâyet ziraat müdürlüğü, diğer taraf- tan Samsun Avcılar klübü muzır bay vanlarla mücadeleye şiddetle devam etmektedirler. Avcılar klübünün haf- tada iki defa muntazaman yaptığı sürek avlarmdan başka ziraat müdür Hilğünün köylerde yaptırdığı mücade- le memnuniyetbahş bir derecededir. 935 mali yılı içinde Havza, Köprü, ve Lâdik kazalarında 500 bin hektar arazi Üzerinde tarla farelerile müca- dele Yapılmış veyüzde 90 nispetinde imha edilerek mahsulâta zarar ver « melerine ön verilmemiştir. Domuz, kurt ve saire muzir hay- vanlara karşı açılan mücadele dahi ehemmiyetle takip edilmiş ve 4003 domuz, 42 kurt, 12 çakal ve 800 kar- ga öldürülmüştür. Son altı ay zarfında da mücadele- ye devam olunmuş ve 1947 gomuz, 71 kurt, ve 452 karga imha edilmiştir. Havza Köprü ve Ladik kazalarmda 85000 hektar arazi Üzerinde tarla fa- relerini öldürme mücadelesine devam edilmiş ve imha miktarı yüzde 80 ni bulmuştur. Martın son on gününde Havzada 7, Samsunda 80, Bafrada 35, Çar- şambada 19, Köprüde 25 domuz, Ka- vakta 6 domuz, bir kurt, Termede 20 İ domuz üç kurt ve Ladikte de 5 do- 8 — Eşek (4). 9 — Nil (3), Şeker (5). 10 — Tanrı (5). Ken (3). Samsunun umumi görünüşü Samsun itfaiyesi kısa zamanda takviye edilecek Belediye derhal harekete geçti, iki tonluk yeni bir arazöz sipariş edildi 15-01-56 i şehrin bazi kısımlarına umum! telef fon konması faydadan hali değildi itfaiyenin mühim olan eksiklerin” den biri de “Tahrip ve tahlisiye kö” lu,, dur, Yangınlarda, içini insanları kurtarmak ve ateşin eti İsirayetine mâni olmak gibi işleri kullanılan böyle bir teşkilâta şid ihtiyaç vardır. Bundan başka itfaiyenin belediğf altındaki garajıda ihtiyaca uyi bir şekilde döildir. Hele belediye W Basmın arkasmda bütün sene gür yüzü görmiyen ve daracık bir sıkıştırılmış olan fedakâr itfaiyeci” rin yatakhanesi hem makinelere © zak ve hem de gayri sihhidir. Me" teşkilâtı takviye ederken, uraym ciheti de nazarr dikkate alacağı Yeni yıl bütçesinin hazırlandığı # sırada belediyenin sekiz on senediği beri memlekette vukun gelen döğ yüze yakm yangını derhal söndüf” meğe muvaffak olan bu salışkan fedakâr itfaiyetilerinin ihliyâç noksanlari için bütçeye lâzım; tahsisatı koyacağına eminiz. Z. L.ij Çocuk esirgeme “ kurumu çalışmalar! Samsun, (Tan) — Memleketin kir ailelerini, yetim ve yoksul 39 rularını değerli yardımlariyie & yan Samsun Çocuk Esirgeme Ki mu, faaliyetini günden güne â maktadır. i Uç yıl önce ancak getiz çocuğs kabilen kurumun bugün kanatlar! tmda barmdırdığı Küçüklerin 350 yi bulmüstür. Üçte biri ans cağında, pıütebakisi okuma Ç olan ku yoksul çocuklar için kul