2 Temmuz 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 13

—2-7-035 İ linç edılmııtlr ea 1882 yılındınborı Am;;ıkıdu 94 ü kadın olmak Üzere vıin—ıdıyı kadar 5.0868 kııı, TA N— — 'Amerikada Linç » ——— Llnç hldlııloılni yıpınlnr arasında aşağı tabaka insalar | bulunduğu gibi kolej unıverıl(ıll de vi i vo) 1919 Senesinden Beri 45 Mahküm Diri Diri Yakılarak Öldürüldü Linç Usulü Kanun, Nizam, Hükümet Otoritesi Tanımayan Bir Anarşi Costigan - Wagner kanun lâ. yihası şimdiye kadar Amerika senatosuna arzolunan linç aley- hine kanunların en kuvvetlisi- dir. Linç'e kalkışanları ve onla- rı süratle tevkif ve tecziye etmi- yenleri ağır para cezaları ve ha- pisle tecziye maddelerini ihtiva eden bu kanun ayni zamanda tahtı tevkifte bulunan bir kim- seyi hükümet meurları elinden alanlara ve verenlere karşı-da şiddetli ceza maddelerini birleş- tirmektedir. Bir eyalette linç va- kası zuhurunda o eyalet bu işi, bu kanun maddelerine göre mey dana çıkarıp müsebbiplerini o - tuz gün zarfında tecziye etmedi- ği takdirde işe ağır ceza mahke- mesi el koymak salâhiyetini ha- iz olacak ve vak'anım zuhur et- tiği eyalet, Linç edilen şahsın ailesine verilmek üzere (2) bim- den (10) bin dolara kadar pa- ra cezası ile cezalandırılacaktır. Yukrıya hulâsa ettiğimiz mad deler Linç'e karşı kanunun baş- hıcalarıdır. Son içtimamda Ame- rika senatosunun bu kanunu müzakere etmediğini bittabi ga- zetelerde okumuş olacaksınız, Şu hale göre linç Amerikada devam Hıgyor demektir. Amerikada linç edilenlerin istatistiği 1882 yılındanberi tu- tuluyor. Buna nazaran 94 ü ka- dın olmak üzere şimdiye kadar 5.068 kişi linç edilmiştir. Linç'in söon senelerde aldığı Bir nusustyet Var. Bir “kısım halk üzerinde İspanyadaki boğa döğüşlerinin yıhuı futbol maç- larınım hâsıl ettiği tesiri yapı- yor. Etrafına büyük bir seyirci kütlesi topluyor.Radyo, telefon, matbüat bundan arzu ettikleri kadar sürüm ve revaç temin edi. yor. Bilhassa gazetelerin resim- K reportaj bakımından vak'adan haftalarca sonralarına kadar sü- Tümleri iki iıç misli artıyor. Şu bale göre linç'in son senelerde aldığı hüsüsiyete bir nevi para menfaati de karışıyor demektir. Bir kısım halkın katalarından çıkararak tatbik mevkiine koy- dukları linç usulü ile tevzii ada- let hükümet otoritesi tanımıyan bir anarşidir. En dikkate lâyık nokta ; İinçine karar — veri Gi ÖĞ e. SAA AYA Şimdi de höyle linç ediyorlar len mahpusun ve onu muhafaza ve muhakemeye memur olan hü- kümet otoritesinin hâdiseden günlerce evvel mahpusun Tinç edileceğinden haberdar olduğu halde bunu men için bir şey yapmaması yahut yapamaması- dır. Linçin hususi sebepleri şöyle bir tarafa dursun, şimdiye kadar hâdiseyi yaşatan dört büyük â- mil vardır: 1 — Ekonomik mücadele. 2 - Sadizm. 3 — Linçe karşı halk- taki göz yumma. 4 — Kanunun rım tatbikı. yıB“ avamil 1929 yılındanberi vukua gelen (95) linç vak'asın- da gayet sarih surette göze çarp maktadır. Linç hadiselerine karışan halkta evsafı hususiye aramak da abestir. Amele ve aşağı ta - baka bulunduğu gibi kolej ve üniversite talebesi de görülmek- tedir. Bu itibarla bir sınıfa has bir hâdise sayılamaz. Son senelerde aldığı şekli mü- talca edecek olursak linç gittik- çe daha fena bir ruhun mahsulü olarak göze çarpıyor. Meselâ 1892 yılında (225) kişi linç edilmesine mukabil (1932) se- nesinde ancak (10) kişinin bu şekilde öldürüldüğünü görüyo- rux, Fakat şu farkla ki eskiı sadece asılmak yahut - öldü mekle iktifa olunurken 1919 danberi vukua gelen Linç vak'a- Yarmdan Kırk beş mahpusun di- ri diri yakılmak şeklinde son de- rece sadist bir ruhun mahsulü olduğunu gösteriyor. İşkencele- rin sekli ve imtidadı bakımın- dan Neron'unkilerden hiç aşağı kaldığı yok. Seyirciler arasında kolları arasında memedeki ço- cuklariyle gelenlerin, genç kız- | ların ise hâd ve hesabı bilinmi- |— yor. , 1925 yılında Missouri eyale- tinde, Excelsior Springs adlı ve en yakın şehir ve kasabadan 85 kilometre uzaktaki şimendifer uğrağı yerde cereyan eden linç hâdisesinde birçok zengin ve Yüksek tabakadan halkın bulun- ması da gösteriyor ki vak'anın cereyanımdan çok evvel halk bir tiyatro yahut pehlivan güreşi gibi radyo, telefon ve mat- buat vasıtasiyle işten haberdar edilebiliyor, Bilhassa cenup eya- letlerinden on bir tanesinin her sınıf halkını etrafına topliyan bu vak'adan pek aşikâr surette anlaşılmıştır ki linç hadiselerin- de hükümet otoritesi hiçe sayı- lan bir kuvvettir. Öyle olmasay- dı, birçok zengin sınıf lüks oto- mobilleri ile uzak yerlerden vak- ayı seyir için gelemezlerdi. Princesse Anne vak'asında bir müddeiumuminin işe müda- hale etmiyeceğini açıkça söyle- mesi ve halka ancak nazikâne bir ihtardan başka bir şey yapa- mıyacağını beyan etmesi de yu- karki iddiamızı ispat eder mahi- yettedir. Maamafih yeni kanun lâyiha- sının senatonun son içtimamda müzakere edilmeyişi böyle bir kanunun nihaf olarak reddedile- ceğine bir delil teşkil etmez. Esasen son senelerde linç aley- hine bazı cemiyetlerin teşekkü- lü de gösterir ki halkta geç de olsa bir uyanıklık başlamakta- dır. Bilhassa kadınların teşkil etmiş oldukları birkaç cemiyet vardır ki, hem azası gitgide ço- galmakta, hem de memleketin en bellibaşlı anasırını ihtiva et- mektedir. Costngan - Wagner — kanun Tâyihasının zayıf noktası mu- hakkak ki mâni bir tedbir olma- yışıdır. Vak'anın zuhurundan sonra müubbiplerin tecziyesi Eskiden esirleri ve zencileri böyle Blılnrürlordl işi kökünden halledecek mahi- yette görülmiyebilir. Maamafih linç aleyhine ulu- sal bir uyanıklığın başlangıcı olan 1923 yılında bazı eyaletle- rin linç aleyhine kanunlar koy- maları neticesinde — hâdiselerin yüzde 35 nispetinde azalmış ol- duğunu nazarı dikkate alacak olursak “eyalet — mes'üliyeti,, esasına istinat eden Costingan- Wagner lâyihasının kabulü tak- dirinde işin kısmen olsun önü- ne geçilmiş olacağı muhakkak- tır. 1926 yılında Georgia eyaletin Faydalı BUGUNKU PROGRAM —— ı İstanbul 18,30 Almanca ders, 18,50 - Dans musi- kisi (Plük). 1940 Haberler, 1945 Ese Caz. Türkçe sözlü eserler. 20.1$ Konfe- rans. 20,30 Stüdyo orkestrası. 21 Rad- ye car ve Tango orkestraları, Çadırcı Türkçe sözlü ezerler, 2130 Son haberler, Mari Oukan, piyano solo, 22,— Plâk meşriyatı. Bükreş 1816r mı ve dııyı-lıf. 161 a Vır.ovı 2030: Keman müriği. 20.50: / Aktüslite 21: Sözler, 21.10: hmu.—uunn“ beri, ZLAS: Dıımıu 21.55; “Büyük Pi- yanmo, Dadlı W. Manasmann'ın »-"* dayumları. 23 xuçn adyo Mk!*us Paris 2LAS: Hafif müzik. - Duyumlar. Karh- gik orkestra konseri. Münih 1 Düyurnlar, 21.15: Ulasal yayım. “Madama 'Bacerlar adik rağyo piyesi Duyumlar. 23.20: Program arası. 2110 Halk müziği. Moskova 18.30: Fransız öperetlerinden nıo*-' 19.30: Plâk. 22; Almanca yayım. Felemenkçe yayım, 2305: — Franslaca ,.. yan. Budapeşte 20.30: Sözler, 21: Reportaj. 2225 Der Du- yarlar. 2245: Öpera orkestrasının konse- F 24: Çingene müziği. Roma 20.1$ 3Plik. 20.4$: ııııır g11$: De- yumlar, 21.30: Sözler. 21.40: Rumca ya- 7- (Müzikli). 21.40: hıclt ıuı—ı(ı:ıı— 22.55: Piyano » K SiİNEMALAR TİYATROLAR * Türk : Bir aşk nağmesi — Bitmi- yen ıztırap. * Melek * Kahirede aşk geceleri — Kedi ve keman. * Şik : Bir gönül böyle avlandı. — Ankara Türkiyenin kalbidir. * Elhamra : Veronika — Bar şar- kıcısı, * :ırldıı t Kaçak — Evlenecek kız- * Alkazar : Gaip ruhlar adası — Suvariler kralı. * Milli : Fantoma — Kadınların sevgilisi, * Kadıköy Süreyya : Kimsesir. * İpek : Gene aşk beldesi — Kerim Racanın oğlu. * Tan ; Tarzan ve eşi. * Kadıköy Süreyya * Büyük oyun. * Üsküdar Hâle : Canlı Getir. « NOBETÇİ| ECZANELER Bu gece nöbetçi eczahaneler şunlardır * Şahçekapıda Besidkemal — Çenberlitaşta ırt — Gedikpaşada Asadoryan — Ciba- kaz'n — Sehradebaşında 1. Halil — Aksarayda Şerei Celâl — Samatyada Ero- filos — Şehremininde A. Hamdi — Ka- Faşilmrükte Kemal — Büyükadada Şina ide Yasul — Bakırkö- Ttağt Markeğ ea Delterderda Aril "-ho,a. Yeni Türkiye — Katımpaşada 'eni Turan — Kadıköyünde — Saadel “"il'l Çeşmede Osman Hülusi — Be Siktaşta Rıza -- Galatada Hidayet — Tak. HASTANE TELEFONLARI Cerrahpaşa bastanesi. Cer- Yenibahçe. İ Haseki kadınlar hastanesi. 21693 23017 Ka kaLi MZ7 S YO UU NC F TR de (15) kişinin linçe ele başılık ettiklerinden dolayı üç seneden dokuz seneye kadar hapis ceza- lariyle tecziyeleri neticesinde linç sanayiinde ertesi yıl mıkhış bir depresyon başgösterdiğini düşünecek olursak alınacak ted- birlerin velev ki son derece cez- ri olmasa da büyük — faydaları | olacağı şüphesizdir. 1934 ikincikânununda ÂAmeri kada yalnız iki linç vak'ası zü- hur etmişti, Bundan sonra hazi- rana kadar Costingan - Wagner kanun lâyihasının kabul ihtimal leri gözönünde bulunduruldu- ğu için hiçbir vak'a zuhur etme- miştir. Müzakeresinin 1935 e bırakılması linç'e gene yeni bir hız vermiş ve vak'a adedi on ye- diyi bulmuştur. Bunlar da gösteriyort ki, işin iç yüzü kanunsuzluğa dayan- maktadır. 1935 te yalnız üç vak'a olmuş tur, Hâdiselerin kaça çıkacağını kimse kestirememekle beraber her halde az olacağını tahmin ediyorlar. Sebebine gelince: Ka- nun lâyihasınım müzakere ve ka- bul ihtimalleridir. Bılgiler Aksaray Haseki cad. 32 — 24553 Gülhane hastanesi. Gülhane — 20510 Kuduz hastanesi, Çapa 22142 Emrazı akliye ve asabiye hastanesi. Bakırköy — Reşa diye kışlası 16..60 Beyoğlu Zükür hastanesi, Firuzağa 43341 | Etfal hastanesi, Şişli 42426 Haydarpaşa Nümune has- tanesi 60107 Zeynep Kâmil — hastanesi. Üsküdar, Nuh kuyuşu, Gün D.ozunu caddesi 60179 ITFAÂİYE TELEFONLARI İstanbul itafiyesi 24222 Beyoğlu itfaiyesi 44644 Kadıköy itfaiyesi 60020 Yeşilköy, Bakırköy, Büyükdere, Üsküdar itfaiyesi 60625 Paşabahçe, Kandilli, Erenköy, Kar- tal, Büyükada, Heybeli, Burgar, Kı- nalı mıntakaları için telelon santra- lmdaki memura (yangın) kelimesini ;öylmık kâfidir. VAPUR TARİFELERİI KÖPRÜ . HAYDARPAŞA - KADIKÖY 15 Maym 935 tarihinden itibarea Üfer gün) Küprüden H Paşa- Kadıköyü- Kalkış dan K. ne Varış 650 x 1648 — 653 7100 X 718 — 123 Y30D imn V 135 X 7585 a T3SXE 758 — 15S8 5300 e 3N 820 X 840 —— 839D -— 34 840 B -— 75 $40 D 900 —— 905 Toros 923 — 028 945 X Adana 2003 — 1008 1070 -— TO40 1100 X Hit 1123 1150 X 1208 1233 1230 —— 1250 1315 X 1833 ı3328 M00X Aakara muktelitidiğ — 1423 1430 1448 des3 15 100X€ 1528 sm 1550 X 1608 — 1613 1625 -— 1640 ıusx 1705 1700 —; l;:: 1725 Adapazarı n ı 1750 X 1810 —— 1800 -- 1815 1830 Ankata eür'dk — 1848 — 1853 HERİ 1915 - 1910 —— ». 1945 X 200 — 2006 2030 X 2048 — 2053 n0 x 2130 2138 2230 XC 2250 — 2256 245 XA 2405 2410 — A, İşaretli veferin treni cuma, pazartesi leri işler, İşarelli seferin trenl pergembe ve pas X İşeretli seferlerin Banliyö trenlerile ilüsakı vardır. KADIKÖY - HAYDARPAŞA - KÖPRÜ 15 Maym 015 tarihinden itibaren (Her gün) Kadıkö- H.Pıî üye yünden R. dan arış — oe 655 X 650 » 780 — 7538 X 753 700 —— 720 800D — Aza —— 805XD 825 $05E 810 X 525 810 —— 850 -- 845 X 905 900D —— 920 —— 0915 Ankara sür'ak — 935 gosm g15 935 940 948 X 1008 1020 1028 X 1045 1050 — 1058 Adapasarı inıis 2140 1148 X 03 1230 — 1240 Ankara mübtelit 12 55 1305 1315 X 39 1348 — 1355 X M0 M8 —— 14 58 1500 1508 X 1528 1540 —— 1600 1620 1628 X 16485 150 - irle -— Msx 1738 e. —. 1745 1Y 45 -— 1815 —- 1$ x 1835 1830 — 1840 Adana 18 1900 — 1908 X nâ —— 1935X 19 1948 — 1953 Toros 20 08 2020 — 2026 X n: 2110 — 2120 X g 2155 — 2205 X C, 90 208 2919 X B 2330 & l,ııınul seferlerin treni 1 Hazirandan Teşrine kadar işler. D. İşaretli seterler cuma gönleri yapılmaz. E. İsaretli seferler cuma günleri yapılır. Sisli tipili ve çi fırtmalı havalar vaparlar mahallerden hareket