25 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 75.5.935 METAKSAS İ SON HABER SELÂNİKTE Z Havr Limanında Kralcılar “Yaşasın Büyük Bir | Kral!,,Diye Bağırdılar Metaksas Yunan Birliğin Kralın yapaca Selânikte Beyaz Kule Atina, 24 (Hususi mühabiri- mizden) — Dün seçim mücade- lesi söylevini vermek üzere Se- lâniğe giden Metaksas istasyon da kral taraftarı HBir çok teşek - küller tarafıriıdan karşılanmış ve “yaşasırı kral!” sadaları - ile şehire götürülmüştür. Selânik gazetecilerine diyev Vveren” Metaksas, memleketin kurtulması için başka çare olma dığından partisinin krallık bay- Tağını açtığını, ancak kral saye- sinde Yunanistanda birlik temin edilebileceğini söylemi: Kendisi iktidar mevkiine gel- diği zaman son isyan suçluları- nı affedip etmiyeceği hakkında gazetecilerin sorgusuna Metak sas “bu_îı kralın işidir” cevabı- nı vermistir., Metaksas progra- a lnı ahaliye anlatırken kral ta- 'ı';:ırlın yaşasın.kral diye te - n (ıorşşr:ıır'ış “Emıı;ı'şl::?âı bnh-.ı;h- muşlardır . Kondilis Selân'ğe gidiyor Atina, 24 (Hususi muhabiri- mizdi General Kondilis pa Zar sabahleyin uçak ile Se lâniğe giderek seçim için bir söy levde bulunacaktır. Kondilis bu Söylevinde hükümetin programı nt anlattıktan sonra ahaliden liz tesindeki namzetlere reylerini Wermelerini isteyecektir. Selâ - hikte ahali partisinin iki listesi muhaliflerden de Metaksas - ile Metaksas müşstakillerin namzet listeleri hulunduğundan bunlardan hülrü met Jistesinin tercih edilmesini de ahaliye tavsiye edecektir. Muhalifler ve seçim Atina, 24 (Hususi muhabiri- mizden) — Muhalifleritf'seçime #irmamak kararını umrmalari 0 zerine gazetecilere bir diyev ve- ren Başbakan Çaldaris muhalif- lerin hükümetin memleketi no- mal vaziyete getirmek için sar - fettiği mesaiye engel oldukları- nı söylemiştir. Rejim meselesi Atina, 24 (Hususi muhabiri- mizden) Hürriyetperver parti lider muavini Sofulis par- tilerinin seçime girmemelerinin sebepleri arasında rejim mesele sinin ihdas edilmesini de zikret- mişitr. HABEŞ -İTALYA MESELESİi |-İki Tarafada Yeni Bir - Uzlaşma Formülü Verildi Bir Habeş zabiti Cenevre, 24 (AA.) — ve Addis Abeba Hükümetleriner; uir bzlaşma for mülü verilmişdir. Cevaplar ya- kında beklenmektedir. Dün öğleden sonra Laval, E- den, Aloisi ve Habeş d.eleşen' arasında yapılan konuşma İtal ya - Habeş anlaşmazlığında bir uzlaşmaya varılabileceği ümidi- ni uyandırmıştır. İş Mussolininin elinde Cenevre, 24 (A.A.) — İtal - yan - Habeş anlaşmazlığı muh- telif delegelikleri meşgul etmek tedir. Genelce düşünüldüğüne göre bu meselenin halli Musso- lininin elindedir. Diğer taraftan, uluslar kuru - mu, Arnavutluktaki hususi azlık okulları meselesinin tetkikini ey lüle bırakmıştır . Hicaz ve İtalya Roma, 24 (A.A.) — Mussoli- ni, Hicaz dış işleri bakanı Fuat Hamza ile iki saat konuşmuş - tur. Bir Bahriahmer devleti ol - mak itibariyle Eritrenin karşt - sında bulunan İtalya, müslüman Arabistan ile dostça münasebet Dün | lerde bulunmak dileğindedir. Kralın şerefine verdiği bir zi. 'Transatlantik | '(Garı Yapıldı | Havr,24 (A.A.) — “Norman. di,, transatlantik gemisinin iş- letmeye konulması ve Havr li - manındaki yeni büyük tesisat şerefine yapılan şenliklerde, cumur başkanı Löbrun, diploma tik heyet ve bir çok hükümet er kânı hazır bulunmuşlardır. Bir söyle veren cumur başka- nt, Havr limanı faaliyetinin art- tırılması için yapılan işleri izah etmiştir. Yeni tesisata bir kaç yüz milyon Erank sarfedilmiştir. Tesisatın en mühimleri arasın- da bulunan 20 metre genişliğin- de ve 600 metre uzunluğunda transtlantik gar, ve 80 metre yüksekliğindeki kule “Norman di,, gibi büyük bir geminin yol- Cü ve eşya nakli işlerini kolay- laştıracaktır. Düz hatta rökor Berlin,23. Â.A,— Üç motorlu bir Yunkers Alman uçağı aşağı yukarı bin kilometre olan Paris- Berlin yolunu üç saatte almak korunu kırmıştır. Harbin yıldönümü Roma, 24 (A.A.) — İtalyan- ların harbe girdiği 24 mayıs ta- rihinin yıl dönümü münasebeti- le yapılacak tezahürat bütün İ - talyan radyo postaları ve bir çok ecnebi postaları tarafındın neşredilecektir. yafette hazır bulunan veliaht İb nissuud, sücl manevraları takip etmiştir. İtalyanın prest ji Paris, 24 (A.A.) — Gazete - ler, İtalyan - Habeş anlaşmazlı- ğanı halletmek için muhtelif yol bulunduğunu vazmalrsAir . a Bu mesele hakkında genel dü şünüşü söyleyen Pöti Parizyen gazetesi diyor ki “İtalyanım prestijine dokun - madan Habeşistana şikâyet hak kı vermek süretiyle bir uzlaşma şekli “bülünmüş— görünmekte - dir . İngilizler Habeşistana silâh vermeye mi taraftar? Londra, 24 (A.A.) — İtalyan- Habeş uymazlığından bahseden Nyuz Kroniki ve Deyli Herald gazeteleri bir savaş çıkarımak tehlikesini gösteren bu uymaz- İrk ile uluslar sosyetesi kurulu- nun uğraşması lâzım ğeldiğini yazıyorlar. Times gazetesi, baş yazısın- da diyor ki: “İtalyan gazeteleri İngiltere- nin Habeşistana silâh verilme - sine taraftar bulunduğunu yaz- maktadırlar. Stanhope bunun doğru olmadığını bildirdi. ,Bu diyev, İtalyan gazeteleri- ni yatıştıracak yerde tam tersi olarak daha bir takım şeyler uy durup yazmaya körükledi. Daily Meyl gazetesi İtalyan Somalisindeki aytarından aldı- ğt bir haberde general Grarya. ninin İtalyan kuvvetlerinin ek- siklerini tamamlamaya uğraştı ğinr yazmaktadır. İtalyafın savaşa henüz tama mile hazır bulunmadığı görülü- yor. İtalyan Somalisine yığın yı Ein yiyecek ve savaş kereçleri gelmektedir. Musolini diyor ki Roma, 24 (A.£..) — Italyanın genel savaşa girdiğinin onuncu yıl dönümü dolayısile Mussolini Venedik alanında — kalabalık bir halk önünde verdiği söylev- de demiştir ki; “Yüz yıl bir kuzu gibi yaşa « maktansa, bir gün bir ar$lan gi- bi yaşamak daha iyidir. İtalya bir kararı almadan önce çok sak nılı ve öngörülüdür,fakat bir ke- re de kararı verince amaca doğ- rü yürür..ç; x suretile düzhat üzerinde hız re- | AN ve Polonyalılar İngilizler Alman- lardan izahat istiyecekler Varşova, 24 (A.A.) — Eks - pres Poranni gazetesi Hitlerin söylevinden bahsederek diyor ki: Söylev, bir baysallık duyuşu (intibarı) vermektedir. Hitler, Lehistandan bahsederken, Leh- Alman andlaşmaşının Avrupa barışt için kıymetli bir. yardım olduğunu haklı olarak söylemiş tir. Almanya bu andlaşmayı yal nız körükörüne yetirmek değil bunun süresiz bir sürete uzama- sını ve bundan doğan dostane | münasebatım daha ziyade derin leşmesini istemektedir. Lehis - tan da aynı istektedir. Hitler bu suretle dünya önün de bu andlaşmanın geçici olma- dığını berkitmiştir . Leh - Alman paktı Varşova, 24 (A.A.) — Pols « | Oldu, olacak, kalktı, kalkacak, büugün, yarın derken nihayet dün örfi idare ile sansör artık kat'iyyen kalkmış oluyor. Kat- İyyen... diye yazdıktan sonra ka- lemimin ucuna fiilen kelimesi de geldi. Fakat yazamadım. Çün- kü hakikatte örfi idare ile san- sör fiilen kalkmış değildir. Dün vermiş olduğum haberde de söy- lediğim gibi, hükümet, umumi nizamı tehlikede gördüğü tak- dirde kanunu esasinin 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18 ve 100 üncü maddelerini — feshedebilecektir. Bu maddelerden 10, 11 ve 12 in- cileri hürriyeti şahsiyeye, 13 ün- cüsü içtimalar hakkına, 14 ün- cüsü cemiyetler nizamnamesine, 15 incisi hane masuniyetine, 16 ncısı matbuat hürriyetine, 18 in- cisi muhaberatm masuniyetine, ve 100 üncüsü de jüriler — ile di- vanıharplerin — salâhiyetlerine aittir. ka gazetesi, Hitlerin söylevin - den bahsederek bu nutkun ba- rış yolunda bir adım olduğunu yazarak diyor ki: Leh - Alman paktı muvakkat bir şey olmayıp önemli bir ta - kım Avrupa meselelerinin sürek li olarak kotarılması yolunda ya şaması lâzım gelen bir andlaş - madir. İngilizler izahat istiyecekler Londra, 24 (A.A.) — İngiliz diplomatik mahafili, Berlin İn - giliz büyük elçiliğinin, Alman hükümetinden, Hitlerin Rayiş- tağgdaki söylevinin bazı nokta - ları hakkında izahlar istemek emrini almasını mümkün gör - mektedirler. Genel bir konferans Londra, 24 (A.A.) — Bura - da dolaşan haberlere göre, İn - giltere yeni bir barış andlaşması nı görüşmek Üüzere genel bir konferansm yakında toplanma- sına teşebbüs edecektir. Mak Donald kralla görüşiü | Töndra 24 (A A) — Kral bu sabah tekrar başbakan Mak” donaldı kabul ederek kendisiyle uzun müddet görüşmüştür. Son bir iki gün içinde kral yedinci de fadır ki, Makdonaldı kabul et - mektedir. Çekoslovakyada seçim Varşova, 24 (ALA.) — Eks- pres Poranni gazetesi, Çekoslo- vakya seçiminden bahsederek diyor ki: Diş bakanı Benes bu seçimde büyük bir bozguna uğramış ve siyasası seçiciler tarafından o- nanmamıştır. Kendisine karşı olanlar bu se çimde başarıklar kazanmıştır. Bu durum Çek hükümetine Çek olmıyanlara karşı yükenlerini tutmadığını hatırlatmakta ve Çekoslovakyanın bu yükenlere uygun olarak içsel bir tevileme *tensik » göstermektedir. Prenses İng'rid evlendi Stokholm, 24 (A.A,) — İsveç prensesi İngirid ile Danimarka veliahtı Frederik, bu sabah İs- veç, Danimarka ve Belçika kral ve kraliçeleri olduğu halde çok îırıık törenle evlenmişlerdir. ngiltereyi prens ve prenses Conneuglht temsil ediyorlardı. Geniş salâhiyet Paris, 24 (A.A.) — Hükümet yalnız bütçeyi denkleştirmek i- çin değil aynı zamanda idari ve hattâ siyasi bir takım ıslahat yapmak için meclisten geniş ga. lâhiyetler istiyeceğini parlâmen to mahafilinde söylemektedir. Amerikan manevrası Honolülü, 24 (ALA.) — Do- nanma manevraları sırasında bü yük bir savaş uçağının denize düşerek altr kişinin ölümüne se hq_ı olması gemileri, projektör - lerini yakmak mecburiyetinde hşrılmııç ve kumandanın büyük bir önem verdiği esrar perdesi - ni kaldırmıştır. 45 uçak derhal Pearlharbor'a dönmek emrini almışlardır. Bundan başka dün örfi idare ile sansörün kaldırıldığını bildi- rTen emirnamelerden ikincisi, bir üküm verilene kadar bir mart ile on iki mart arasında ceza ka- nununun 123 ve 131 nci madde- lerine temas eden cürüm işlemiş olanların divanıharpler tarafın- dan muhakemesi yapılmakta devam edileceğine, suçluların kefaletle dahi tahliye edilemiye- ceklerine ve ihtiyati bir şekilde tevkif edilmekte devam edilece- ğine dair bir madde konulduğu | gibi, divanıharplerin daha başka maddelere dokunan de muhakeme edebilecekleri, ve Atina ile Patras'taki divanıharp- lerin daimiliğinden — bahsedil- mektedir, Görülüyor ki kalemim “Hilen,, diye yazmaktan çekinmekte pek haklı. Fakat geliniz sizinle beraber Yunanistanın siyasi ha- nun bir -eğer tabir caizse- siyasi coğrafyasını yapalım. İtiraf et- mek (âzımdır ki, bu çok güç bir iş, zira, İstanbul vilâyetinin ce- miyetler katfeminde yüzde dok- gayrifaal nekadar cemiyet ve klüp yazılı ise, Yunanistanda o kadar çok siyasi fırka vardır. Biz, bu fırkaların anka kuşu olanlarını bırakacağız ve doğ- | rudan doğruya, bugün, az çok bir rol oynıiyanları ile meşgul | olacağız. Hemen şunu da ilâve | edeyim ki, fırkaların program- larından da bahsedecek değilim. Sebebi ikidir, 1 — Çoğunun programilrı isim lerinden bellidir. 2 — Birçoğunun programları hemen hemen aynidir. Sadece liderleri itibarile “fırka,, ismini taşırlar, Bugün, Yunanistanda en başta gelen fırka, lideri Çaldaris olan halk fırkasıdır. Hükümeti ve ik- tidarı elinde tutan bu firkaya Kondilisin milif radikal fırkası da iltihak etmiştir. Pesmazoğlu ile Maksimos gibi birer yukar- da ayırdığım iki numaralı fırka derecesinde kuvvetli olan şahsi- yetler Çaldarisin fırkasma men- supturlar, Bu iki fırkadan gayri fırkalar muühalefet — fırkalarını — teşkil ederler. Bir mart tarihine kadar asıl muhalefet fırkası diye anı- lan fırka Venizelosun olan libe- ral fırka idi. Bugün, bu fırkanın yerinde, bütün manasiyle yeller esmektedir. Fakat acaba haki- katen öyle mi? Buna “şimdilik Ööyle,, diyebiliriz. Mühalefet firkaları liderleri ile beraber şunlardır: Milonasın Çiftçi, Kafandaris'in Demokrat Terakkiperver; Mihalakopulo - sun Demokrat — muhafazakâr; Papanastasiyu'nun Çiftçi işçi fırkaları. Müuhalif fırkalara komünistler ile dağılan liberalleri de ilâve et- mek lâzımdı. Lâkin komünistler, divanıharp tarafından faaliyet- ten menedilmişlerdi. Bununla beraber faaliyetlerine devam et- mektedirler. Liberallerin ise Pa- pandreu'nun liderliği altımda toplanacakları daha düne gele- ne kadar söyleniyordu. Halbuki .| dün Papandreu ile siyasi arka- amkrieti sdbsalllilkna.. di Zdi cürümleri | ritası üzerinde dolaşalım ve o- | HitlerinSöylevil Yunanistanda Gazeteler Ve Partiler ÇAtina Husust Muhabirimiz Yazıyorl daşları cümhuriyetçi fırka ismi altında bir yeni, güya yeni fırka kurmuşlardıt ve bir de gazete yıkarmağa başladılar. Bu mühalefet fırkalarımdan başka biri büyük, biri küçük ol- mak üzere temayülleri pek mü- tehavvil olan iki fırka vardır. Büyüğü Metaksasın elefterofro- non yahi serbest düşünce fırka- sıdır. Bu fırka ile Metaksas krallığın ihyasını istemektedir. Fakat diğer taraftan da Venize- Tos aleyhtarı olduğundan tabia- tiyle bugünkü hükümet tarafta- rı görünüyor. - Buna trağmen hükümete de kafa tutuyor. Hat- ta geçenlerde, hükümeti müşkül mevkie koymak için, yapılacak olan intihabatm aynı zamanda bir reyiâm olmasını, halkın cümhuriyet veya krallık rejim- lerinden birini de intihap etmek istemesini istemişti. Buna, hü- kümet namma Kondilis cevap verdi. Cevabın ben — siz de zan- nederim — şöyle olacağını ta- savvur etmiştim: — Hayır Bay Metaksas, kral- hk rejimi mevzuu bahsolamaz. Çünkü Cümhuriyet rejimindeyiz, ve bu rejimi krallığa tercihan kabul etmiş bulunuyoruz. Fakat Kondilisin cevabı böyle olmadı. Kondilis, bir mektupla cevap verdi. Mektupta, rejim meselesinin intihaptan sönra, se- gilen saylavlar tarafından görü- şülebileceğini, eğer, saylavlar, münasip görürlerse bir reyiâm yapılabileceğini — bildiriyordu. Bunun sebebi şudur: Nasıl Me- taksas bu talebi ile kral taraf- tarlarının reylerini kazanmak is- tiyorsa, Kondilisin de aynı se- beple böyle müphem ve vait do- lu bir mektüp yazarak aynı rey- lerini hükümete kazandırmak istemesidir. Gelelim ikinci küçük fırkaya. Bu fırka, Jorj Merkuris'in millt sosyalist fırkâsidır.' Yani Nazi. Bu fırka Venizelist aleylrtarı ol- duğundan “Mmüuhâlâfet grupüna' girmiyor. Buna karşılık hükü- met fırkasına da tamamen bağlı değildir. Şimdi de, Atina'da çıkan baş- .lica gazetelerle temayüllerini, hangi fırkalara bağlı olduklarını söyliyelim. Lâfı — uzatmamak için, sadece gazetelerin isimleri ile, siyasi akidelerini yazmakla iktifa edeceğim. Hükümet taralftarı gazetelerin başında Katimerini gelir, Bu gazete müfrittir. Gene müirit olarak, hükümet taraftarı Elli- nikon Mellon vardır. Hükümet taraftarı mutedil bir gazete Pro- ia'dır. Bundan başka gene hü- kümet taraltarı Vradini var, Müfrit bir Venizelos aleyhtarı olduğundan hükümet taraftarı saytlar mmühim — gazetelerden biri de Tipos'tur. Aneksartitos gazetesi çiftçileri müdafaa eder. Fakat hükümete de meyyaldir. Elefteros Antropos gazetesi si- yasi akidesini kat'i olarak belli etmemektedir. Lâkin bugün hü- kümet taraftarıdır. Çünkü hü- kümet kuvvetlidir. Müstakil gazetelerden en bü- yüğü Akropolis'tir. Sonra Estia ve isyan günü çıkan İho tis El- lades gelirler. Vaktiyle Venize- list olup çimdi ne oldukları belli olmıyan gazeteler ise Etnos, Patris, dün tekrar çıkmağa baş- lıyan Elefteron Vima ile Atinai- ka fles bir de Neos Kozmostur. Bu gazetelere, komünistlerin gazetesi olan Rizospastis'i de ilâve etmek lâzımdır. Atinanın başlıca gazetelerini saydık. Yunanistanın siyasi fır- kalarının başlıcalarını da söyle- dik. Bu harita üzerinde yol bul- mak artık size düşer. Fikret ADİL —— Göring Atinaya geliyor Atina, 24 (Hususi n uhabiri- mizden) — General Göring bal- ayı seyahatini yapmak üzere ka rısile birlikte salı günü buraya gelecek ve sekiz gün kalacaktır.