5 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

t * mesine im %n â&%î E 5.5-935 Yunanistanda Liderlerin Müdafaaları Atina, 4 (Hususi muhabiri - Mizden) — Muhalif liderlerin Muhakemelerine bakan Divanı harbde dün eski âyan reisi ve Venizelos partisi lider muavini Gonatas müdafaasını — yapmış, kendisinin isyandan haberi bu - lunmadığını, Venizelos ile bir - çok mühim mesailde ihtilâfa düştüğünü, Zaimisin, Cümhurri Yasetine intihabında Venizelo - Sunarzusuna muhalif hareket ettiğini, 1922 de kurşuna dizi - len altı nazır hakkında kendisi Başvekil olarak af kararnamesi- ni imza ettiği halde ihtilâl reisi lunan Plâstirasın emirnameyi Neşrettirmediğini söylemiştir. Venizelos Partisinin ikinci li- der muavini bulunan Sisamlı ve eski mebusan meclisi reisi Sofu- lis de isyandan katiyen haber- dar olmadığını söylemiştir. İşçi ve zürra partisi reisi Papanas - tasiu da müdafaasında kendisi - nin cebir taraftarı bir vaziyet ta Şırmasının mümkün olmadığını söylemiş, iki partinin uzlaşma- «t hakkındaki faaliyetlerini zik- rederek Venizelos ile mühim meselelerde ihtilâfa düştüğünü, Balkan andlaşması tasdikı me - selesinde Venizelosun bütün bü tün muhalif olarak andlaşmanın tasdikima hükümetle birlikte ça lışarak muvaffak olduğunu ve kLiç bir suretle isyandan haber- dar bulunmadığını anlatmıştır. Terakkiperver Partisi lideri Kafandaris de kendisinin parla- mentarizm esasatına olanı mer - butiyetini ve Venizelosun müf- rit hareketlerine karşı yaptığı mücadeleleri söyliyerek isyan gibi vasıtalara müracaat edecek kabiliyette bulunmadığını ve bunu pek iyi bilen Venizelosun kendisine 'l.(“ hareketten bahset- 4 detle takbih ederek kendisinin katiyen alâka ve haberi olmadı- Ginr söylemiştir. Bi sonra hükümet komi- seri kldiasını söyliyecektir, Ko« miserin iddiasına karşı da avi katlar müdafaalarını yaptıktan sonra divan hükmünü verecek « tir. Divanın Pazartesi günü :;_m vermesi lâzım gelmekte- Idamları Istenenler Atina, 4 (Hususi muhabiri- Mmiz bildiriyor) — Deniz Divanı harbinde muhakemeleri yapıl - Mmakta olan 228 deniz zabiti ve Zabit vekilleri hakkında hükü- met koömiseri iddiasını söyle - Miştir. Bu 228 suçludan yalnız 26 sı mahkemede hazır bulun - Muşlardır. Diğerleri İtalyada bulunan âsilerdir, Komiser İtal- yada bulunanlardan yirmi zabit ile hazır bulunanlardan ikisinin ki ceman yirmi iki zabitin ida « Mınt ve diğerlerinin muhtelif Müddetlerle ağır hizmet ve kü- Teğe konulmasını istemiştir. Bu Bün suçluların avukatları müda İ larına başlamışlardır. Yüz 'adar avukat söz söyliyeceğin - den divant harbçe her bir avuka ;l on, nihayet on beş dakikadan 'azla müdafaatta bulunmaması tenbih edilmiştir. Yunanistanda rfilidare Kaldırılıyor : Atina, 4 (Hususi muhabiri- Miz bildiriyor) — Örli idare Sarşamba günü kaldırılacaktır. Maksimos ve Pesmazoğlu Atina, 4 (Hususi rnııha:ıı]:'— ) — Eski hariciye baka- İt Maksimos ile eski maliye ba- kanr Pesmazoğlunun - nihayet gününe kadar yine İeki vazifelerini deruhte edecek Gealeak aşarie bar |Filipin İstik al. lâli Filipinde bir isyan çıktı, birçok Ölü var Manilla, 4 (A.A.) — Mülrit sakdalist'ler, dünkü gün, San İl- defonso belediye konağını beş saat müddetle işgal ederek i: lâl ilân etmişlerdir. Ameı bayrağı indirilmiş ve yerine Fi- lipin bayrağı çekilmiştir. Gene dün, Kabuayoda 47,San Ildefonsoda 2 ve Santa Rosada 5 kişi ölmüştür. Karışıklığın birdenbire çık - ması ve oldukça genişlemesi hü- kümet erkântnı şaşırtmışsa da, Manilla'da Amerikalı ve Filipin li 8000 asker bulunduğundan buraya karşı bir hücum vukuun- dan korkulmuyor, Resmi makarnların haber ver- diklerine göre, Sakdalist'ler, da- ha geçenlerde, adam başına bi- rer dolar iane toplamışlardı. Mani, 4 (A.A.) — Bahriye tüfeklilerinin müdahalesine lü - züm görülmeden, Sakdalist is - yanmın yerli jandarma kuvvet- leri tarafından bastırılmış olma- sı mühtemeldir. 59 ihtilâlci öldürülmüş ve baş kanları yakalanmıştır. İyi hazırlanmış olan Sakda- list hareketi, valinin ve asker kuvvetleri kumandanının vazile icabı uzakta bulundukları bir zamanda başlamıştır. Filipinler de ikat yapmak için topla- nan Âmerikan komisyonu rapo- ru Filipin adalarının müstakil bir demokrasi şeklinde kendile- rini idare etmekten âciz olduk- larmı yazmaktadır. , Japonya konsolosu Kimura, kendi hükümetinin âsilere des- tek olduğuna dair çıkarılan ri - vayetleri tekzip etmiştir. TC NA e edaları 1945 Hati değeli len tam ma...".'l'.,ı hü- küm stirecek istihale rejiminin temel yasasını tasdik etmek üze re 14 mayısta yapılacak olan re- yâğma karşı durmaktadırlar. — Venediğe doğru Viyana, 4.A.A.— Avusturya hariciye nazırı Berger Valde- neg ile Macaristan hariciye na- zırt De Kanya, Venedik'e git- Taek üzere ayni trenle hareket etmişlerdir. Rusyadaki Türk heyeti Moskova, 4.A. A. — Lening- rad'dan dönmüş olan Türk say- lav ve gazetecileri kültür komi- seri Bunbnof u;ıfmdııı karşı- lanmışlar ve askerin geçişinde bulunmuşlardır. Dün Tçme büyük elçisi Vasıf Çınarla Türk misafirler Tuşino tayyare klü- bünü gezmişler ve orada klüb reisi tarafından karşılanmışlar- dır. Türk misafirler, tayare mey- danımmda plânör trenlerinin uçuş- larını, paraşüt atlamalarını ve uzun bir paraşüt atlama tecrü- besini görmüşlerdir. İspanyol kabinesi istifa etti Madrid, 4 A.A. — Lerroux, dün — istifasmı Cumhurreisine vermiştir. Zamora, başbakanın istifasını kabul etmemiş ve çe- kilmeden evvel biraz daha çalış masını rica etmiştir. Habeşistana boyuna asker gönderiliyor Napoli 4. A.A, — Comte Bik yakaman vapuru, dün Giyava- na fırkasına mensub - 2.200 ne- ferle 250 zabit yüklenmiş ola- rak, şarlıi Afrika'ya hareket et- miştir. Giden kuvvetler arasın- da kârabinyerler, makineli tü- âe:. topçu, sihhiye teşkilâtı var- 800 ihtisas amelesi taşımakta olan Çelio vapuru, Mesina li- manmda şarki Afrikaya hare- DA SEÇİM Yevtiç'in Mühim Bir Nutku Belgrad, 4 (A.A.) — Avala Ajansı bildiriyor: Başbakan ve Dış işleri Bakanı Yevtiç dün ak- şam saat 17 de kendisini şiddet le alkışlıyan yüz bin kişinin yap mış olduğu bir seçme toplantı sında söz alarak bir söylev söy- lemiştir. Yöreden gelmiş olan ve önlerinde bayraklar taşıyan atlılar bulunan köylüler, halk x- rasında yer almızlardı. Olen Kral Aleksandı'ın andacını an - mak için bir dakika süküt edil- di ve bu süküttan sonra haik *“Yaşasın Yugoslavya Kralı İkin ci Piyer” diye bağırdı. Toplantıya Başkanlık etmek te olan Belgrad belediye başka- nı B. İliç, sözü başbakan Yev- tiçe verdi. Yevtiç dahili vaziyetten bah- settikten sonra sözü dışarı sıya- saya nakletmiş ve demiştir ki: — Yugoslavyanın arsrulusal alandaki dostlukları, ittifakları münhasıran genel barışa ve or- srulusal anlaşmalara riayet çer- çevesi içinde emniyeti koruma- ga yardım edecektir. Yugoslav- yanın genel barışa olan bağlılı. ğı, onun arsıulusal andlaşın ıla- ra riayet hususundaki iş bera - berliği, birleşik ulusun taazrcuv ettirilmiş olan kuvvetleri, coğ - raft durumu kendisine actında büyük bir yer ayırmakta ve u - luslar arasındaki rolüne büyük | bir ekemmiyet sunmaktadır. Küçük antantlar ile Balkan antantlarımın üyesinden olmak sıfatiyle Yugoslavya, orta Av - Tupa ile Balkanlardaki rolünü devamlı bir surette tesbit etmiş tir. Sevinçle kaydedebiliriz ki, bu rol, çok mühimdir ve bütün barış sever uluslar bunu candan takdir etmektedirler. Yugoslav- mandan büyük ve mühim olmuş tur. Hele bu zamanda. Çünkü bütün Avrupa, bir dönemsçte bu lunmaktadır ve arsırulusa! hayat sürprizler ve her an çıkması bek lenen maceralarla doludur. Av - rüpa ulusları arsrulusal yeni bir devreye giriyor. Yer yer kuv - vetler toplanıyor. Bu, Avrupa- (Bası 1 incide) olmadığı tasrih edilmektedir. Beşinci madde, andlaşmanın süratle tasdikini ve beş sene müddetle bunun Cenevrede kay- dettirilmesini bildirmektedir. Bir yıl önceden haber veril- mek şgartile andlaşma feshedil- mediği takdirde ,hükmü devam edecektir. Akitlerden her birinin bir yıl önceden haber verip, bunu fes: hetmeğe hakkı vardır. Protokol Andlaşma metnine, ŞU önem- Hi. protokol eklenmiştir: 1 — Andlaşmanın üçüncü maddesi, uluslar kurumu kon - seyi tarafından Kovenan'ın 16 incı maddesi mücibince Tâzım gelen tavsiyeler ifade edilir edil mez, âkit taraflardan her biri- nin, bu tavsiyelere tevfikan, di- ğe“rıi(nîı 1erhal yardım etmekle mükellef olduğunu rih — içi konulmuştur. e y Na Konseyin, tavsiyelerini - icaj eden süratle ifade Z;ılmıeıi içinıî her iki tarafın, el birliğile hare- ket etmeleri kabul edilmistir. Şayet. konsey tavsiyelerde bu - Tunmaz ve ittifakla reyi beyan etmezse, yardım — mecburiyeti vine de baki kalacaktır. Kezalik, andlasmada mevzuubahis karşı- liklr yardım mecburiyeti, iki ta- ra/tan birinin ancak öz toprak - larma karsr vuktbulacak taar - ruzlar hakkındadır. 2 — Andlaşmanın hükümleri, âkitlerden her hangi birinin, uh desinde bulunan meşrut mükel- lefiyetlerle kabili telif olmadı - ğından dolayı, kendisini arsrulu- lusal mahiyette mücazata ma- nın mukadderatı. için kat'i bir önemi haizdir. Dikkatimize bil- hassa sahib olmamız icab cder, her ne kadar harici emniyetimi zin zaman altmda olduğunu söyliyebilirsek de, Yugoslavya ulusu için ilerde Tuna havzası. na lâyik olduğu ehemmiyeti ver dirmek çok önemlidir.Bu alanda herhalde bir rol oynamak mec. buriyetindedir. Esasen Avrupa nın bu bölüğünde barışın tensi. ki işinde arstulusal bir vazifesi vardır.. ğ Bundan sonra sözüntü İçeri sı yasaya çeviren Yevtiç şöyle de miştir: #— İçeri sıyasamızın inkişafı elbette ki söylediğim harici me- sailden müteessir olacaktır. Bü- yük Kral Aleksandr, vukuat ve münasebatın inkişafı ihtimalle- rini düşünerek her türlü kargı- şalıkların ve yanlışlıkların ötü- ne geçmek için 1931 kanunu esa sisi ile kuvvetli bir dıvar vücu- da getirmiştir. z Bu kanunu esasi, sağlam bir mesneddir ve ulusal hayat ile devlet hayatının düzgün suret- te inkisafr icin sağlam bir ezas- tır. Bu kanunu esasi, Yug; y yanın arsrulusal münasebet!l ** - de kat'i ve müsbet vazifele-ini yapacak olan zafa düşmemiş ve perişan olmamış olan ulusal kuv vetleri için bir zâmandır. Hiç kimse, istilbal ve enini- yetimizin bu zâmanıma ilişemez. Başbakan, seçme mücadelesin- de yegâne rakibin Maçek atra - fında birleştiği iddia edilen mu- halifler olduğunu önemle kay - dettikten sonra bunların pr g- ramları olmadığına, bizzat Ma- çek'in seçme mücadelesi esn- sında seçicilerin karşısına çık - maktan ve beyanname nerset - seeelenmnz İsuyasarı1a UİĞUĞ UA İşâ ret etmiştir. Yalnız şurası belli dir ki muhalefet bloku, yalnız 5 Mayısa kadar devam etmek ü- zere vücude getirilmiştir ve hât tâ Bay Maçek te bu tarihten son ra hareket serbestisini istirdad edecektir. Yevtiç sözlerini alkışlar ara. sında bitirmiştir. Rus - Fransız Andlaşması ruz bırakacak sürette hiç bir veç hile tatbik görmiyecektir. 3 — Akit devletler, karşılık. lt muvafakatlarile ,icabı takdi - rinde, kendilerince muvafık gö- rülecek, doğrudan doğruya ve yahut ki, dolayısile olsun, yine bu kabil andlaşmalara iştirak et mek hakkını biribirlerine tanıt- maktadırlar. Bu muhtelif andlaşmalarda. ki teahhurlar, halihazırdaki and laşmanın ihtiva ettiği teahhüt - lerin yerine geçecektir. 4 — Her iki devlet, işbu and- laşmanın akdile sonlanan müza- kerelere önceden, Avrupanın şimali şarkisindeki bütün dev - letleri ihtiva edecek bir emniyet andlaşmasına varmak — gayesile girişilmiş olduğunu beyan eder- ler. Bu devletler, şunlardır: “Sovyetler birliği, Almanya, Çekoslovakya, Polonya, Baltık devletleri ve Sovyetlerin kom - şuları, Bu andlaşma ile birlikte, Sov- yetler, Fransa ve Almanya ara- sında bir yardım andlaşması daha akdedilecekti. Bu andlaş - ma müucibince de üç âkit devlet. lerden biri, bir diğerine tecavüz ettiği takdirde, üçüncü devlet, tecavüze uğrayan devlete yar - dır;!ı: rlnükelle( olacaktı. itlerin elân arzuya de; buldukları bu ücüzlü îndlışlî: nın akdine, şimdiye kadar, hâ . dıı;ıx hm.âni olmuştur. ahaza, Fransa - Sovyetler yırdım'ındlıqmmnm mükelle- fiyetleri, yine bu evvelce muta- savver, üç taraflı andlaşmanın =:|utlın dahilinde kabili tat - tir. : $ ——— BALKAN MUHABİRLERİM ZİN NEKTUPLARI Paskalya Günlerinde Atina, 26 Nisan ı Daha düün akşamdan beri, şe hirde bütün eğlence Ycrlu_i ka- palı idi. Sinemalarda, hepmgıde. yalnız bir tek mevzu üzerinde filmler gösteriliyordu: İsâ! Her tarafta, sokaklarda mumlar sa- tilryor, fakat daha garibi, - ben- ce daha garibi - köşe başla- rında sürülerle duran satılık ku- zametli saaklları ile papaslar. âdeta bir kurban bayramı arife- sini andırışıdır. Dün gece, şehrin âdeta üs - tünde imiş gibi yüksek bir ka - yalığın ucunda duran Likabet kilisesi clektrikle donatılmıştı. Iptidai bir ressamın, kırmızı le sarı renidleri acemice karıştıra- rak yaptığı bir çiçek gibi görü - nüyordu. Bu sabah, — o tepeve yüzlerce halk çıkmıştı. Oradan zaman zaman top atılıyordu. | mart ihtilâlini de ayn: yerden a- tiları bir top haber verdiği için, her top sesinde, bazı Atinalılar, biribirlerine mânidar bakışıyor- lar. Bütün kiliselerde âyinler ya - pılryor, hepsi kapılarına kadar dolu. Kiliselerin dış cemaat yer- leri olmadığı için — mimarları- nin bu eksikliğini papaslar her kesi içeri almak — için bilhassa düşünmüş olsalar gerek — halk sokaklara taşıyor, ve önlerinden geçerken, — kilise kapılarından, büyük birer hoparlör gibi, koco sesleri taşıyor. Katedral'in önünde Yunan renklerine bürünmüş bır tribün yapılmış. Hükümet erkânı bu - rada toplanıyorlar, burada tak- dis ediliyorlar. İçlerinde, rahat - sızlığı yüzünden Başbakan Çal- daris yok. Sonra saat 20 ye doğ- rü, ellerinde mumlar, binlerce kişiden mürekkep bir alay, Ka- tedralden Sindagma meydanı na, yani eski kralm sarayının ve Meçhül askerin mezarınım bu - lunduğu meydana yürüyor En önde asker, üniversiteliler, izci- ler, harbiye, bahriye, hava tale- | beleri var. Bütün yol hoyunca, silâhlı efrat kordon yapmış. ar- kalarında duran halkın ellerin - de ince uzun mumlar, Elektrik lâmbalarınım hepsine siyah tül- ler geçirilmiş — fakat ziya tül- lerin mevcudiyetini göstermi - yor — bütün binaların bayrak- ları yarıya çekilmiş, Çünkü Isâ ölmüştür, cenazesi kaldırılıyor. Sonra elli kadar, çıplak ayakla- rında sandallar, saçları rüzgâr - da, beyaz birer entari — giymiş kız, kucaklarında demet demet beyaz çiçekler — ve daha sonra genç 'çocuklar, ellerinde rengâ - renk bayraklar ve arkalarında çeşit çeşit sırmalı elbiselerile, a- zametli — sakalları ile paaslar, Bunlardan dört tanesinin sırtm- da Katedralin epitafios'u ve o - nun arkasında hükümet erkâmı.. halk... Etraflarını, asker kordo. nundan başka beyaz eteklikle - r_inden başka sırmalı cepkenle - ri, eğri kılıçları ile eski Osmanlı askerlerini andıran elbiselerile Efzunlar, Şopen'in meşhur ma- tem havasına mütereddit ayak- lar uydurarak geçiyorlar, geçi - yorlar ve bu alaya mum pır:ltı- ları altın çivi başları gibi serr me bir halde kakılmış. Bir şey gözüme çarptı, daha dı:ıgmıu zihnimi trmaltdı. Bii - tün bu alayın — yapılmasından maksat, eski, İsâ zamanına ait bir hâdiseyi diriltmek, canlan - dırmak, o zamana ait bütün ip- tidalliği iade ederek onu ya - şatmaktır. O halde ne diye ma- tem havası olarak Şopen çalını- yor? Niçin o zamana ait ilâhiler ile iktifa edilmiyor? Eskiye a - naneye sadakati ile karakterini yayan kilise bile asrileşiyor mu? Bu takdirde... Fakat bütün san- lar beni alâkadar etmez, ne ilâ - hiyatcıyım, ne de Cam.ülezher ulemasından. Alay saat 22 ye doğru da d dr. Bu akşam gene her taraf a- palı, Gidilecek yegâne yer 8- ve yataktır. Yarın gece, gece yarısı ayni Katedralde İsânın dirilme- si için âyin yapılacak. Ondan sonra, kesilen kuzuüları yemeğe ve eğlenmeğe herkesin hak'tı o- lacak. Çünkü “mümin,, ler peh- rizdedir, Fikret Âdil İCMAL Barışın zaferi: Yeni andaşma Nihayet, Sovyet - Fransız kar şılikli yardım pakt'ı gerçekleş- ti; Mayısın ikinci günü akşamı, Paristc, Fransız Dış Bakanı La- va) ile Rusya büyük elçisi Po- temkin tarafından parafe edildi. İki ay süren dedikodulu ko- nuşmalardan sonra, hukuki hü - kümleri maddi yeni bir sıyasal mecelle doğdu. Hülâsası şudur: İki taraftan biri meşru müdafaa vaziyetinde kalırsa, Uluslar Ku rumuna baş vurulacak.. Kurum, işe karışmağa ittifakla karar ve- rirse ne iyi!.. Yoksa, Fransa ve Si Rusya, biribirine, çarça- b::yye:rduu:ı'ıkoşıc:km Andiaş- ma beş yıl içindir. İnkızasından önce âkıtlerden biri tarafından iptal edilmezse, müddetziz mu- teber sayılacaktır. Buna ekle - nen bir proto'zole göre baş'ca devletler ve bu arada Almanya andlarmaya girebilece'stir. Rüs - Fransız pakt'ı yalnız Avrupaya şamildir. Daha a- k bir ifade ile: Alman yıldırım: 12 karşı karşılıklı bir siperdir. £ ». yetlerin Uzak doğuda yahıd Asyanın başka bir parçasırda uğrayabileceği herhangi bir te- cavüzde, Fransa bitaraf kalıyor, Japonya ve hele İngiltere ile muhasama haline gelmek ve ko caman müstemleke imperator - Tuğunu tehlikeye koymak Fran- | sanın hiç işine gelmez. Karşılıklı yardım pakt'larmın emniyet verici ve güç arttırıcı fezileti şüphe götürmez. Ancak kıvrak, açık bir üslüpla yazılma- sı gerektir. Eski Fransız - Rus ittifakının tarihçesini bilenler, Moskofların, bu yeni vesil >yı imza ederken gösterdikleri titiz liğin sebebini — anlar'ar. Çü kü, '891 den 1914 yılına kadar mer'i olan eski Fransız - Rus ittifakı, zamanla bircok değişikliklere uğratılmıştı. Bu kaçamaklı de - ğişikliklere dayanarak Fransa, Rus - Japon seferinde bitaraf kalmadı mı? Rus - İngiliz reka- be_tğndı İngilizlere meyletmedi mi? * Tarihe karışan eski Fransız - Rus ittifakımın birinci madae: ne göre Almanyanın yahud Al- man müttefiki bir devletin teca- vüzü casus belli (harb vesilesi) savilıyordu. İkinc" maddesine göre de üçlü ittifaka (triplis) bağlı herhangi bir uluş sefe-ber lik yaptığı takdirde, iki anddeş (öktd), yani Rusya ve Fransa derhal ve ayni zamanda sefer - berlik yapacaklardı. Nitet'm öyle oldu. Avusturya - Macaris- tarnın kısmen - seferberlik ilânı, Rusya ve Fransayı genel sefer- berliğe sürükledi ve: 1914 felâ- keti, kanlı facia patladı!.. Dd Bu defa yapılan karşılıkir bambaşka- m mlem değil- dir; uluslar kurumu çarhına gi- ren yeni bir halkadır, pek leştiren yeni bir çividir. Bunu Moskof diplomasisinin bir tafe- ri, barışın yeni ve umut verici bir galebesi olarak kaydediyo - ruz. Yusul Osman Bükü'rez Bükreşte Görüşülecek işler Atina, 4 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Bükreşte topla-