28 Ekim 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3
( İKTISADİ TETKİKLER | Amerikanın askeri ve iktisadi kaynakları Gıda maddeleri ve iptidai madde bakımından vaziyet .—2—() Krom: Harb sanayiinde yar- dımcı bir madde olarak kullanı- lan krom madeni, Amerikada yılda 700 bin olarak istihsal e - dilmektedir. Buna karşı Alman. yanın yıllık krom istühsalâtı. 100 bin tondur. * Alüminyom: 2 nci dünya har- bine kadar Almanya alüminyom istihanlâtmda Amerika ile reka bet etmekti, Genç Alman sa- nayii bilhassa tayyare imalâtın da kullanılan bu kıymetli mad. deye çok ehemmiyet vermiş, alü- minyom istihsalâtı için son sis - tem birçok alüminyom fabrika- ları kurmuştu. Nitekim Alman - ya, barbden önceki geniş tayya. re istihsalâtına kısmen buna yundur. Fakat ikinci dünya O harbinin başlamasile beraber vaziyet de- Fişti. Amerika, harb başlar baş - lamaz, derhal yeniden 8 büyük alüminyom fabrikası kurdu., Bu- nun için bugün alüminyom istih- salâtında da Amerika gene baş- ta gelmektedir. Amerikanın Ak manyayı geçmesinin başlıca iki sebebi vardır: Alüminyon bu nisbetten istihsal odilir Bunun için elektrik enerjisine (ihtiyaç vardır. Elektrik enerjisi bakımın! dan Amerika Almanyadan ileri- dedir. Diğer taraftan Almanya yılda 20 milyon ton alüminyomu, kendisinde kıt olan i madeninin yalmız uçak imalâtına inhisar ettirilememesini doğur - maktadır. Kauçuk: Amerikan kauçuk ba. kımından da imtiyazlı bir vazi- yettedir. Birleşik Amerika hau - çuk ihtiyacinı bilhassa cenubi A-| merika ile Felemenk “Hindista Bu Amerika, muazzam kauçuk stok- ları yapmıştı. Bugün bu kauçuk stoklarına ve cenubi Amerika - dan yapacağı ithalâta istinad et- mektedir. Almanya bir harb vukuunda dışarıdan kauçuk getiremiyece - medi ğini takdir ettiği için memleket içinde sun'i kauçuk fabrikaları mapmıştı. Bugün Almanya kıs - men elindeki, kauçuk stokli kısmen de sun'i kauçuk fahyika- f istihsal ettiği vetroldür. Bu iki- j sinin mecmuu yılda 12-14 milyon ton petrol tutmaktadır. Fakat Romanya petrol tesisalının © ve İpetrol kuyularının, Alman . Sov İyet harbinin başlangıcında Sov- yet hava kuvvetleri tarafından mütesddid defalar bombalandı - fini hesaba katarsak, Rumen pet rollarının verimlerinden bir hay. rundayız!. Vâkıâ Almanya yılda bir milyon ton petrol veren Kaf- kasyada Maykop petrol mınta kasını eline geçirmiş buluyu; sa da, çekilirken Sovyet ordu! tarafından tahrib edilen bu mın- takanın Yeniden istihsalâta baş- lanacak kadar zaman geçme- diğini zannedi e sanayii, gerekse harb istihsalâtı larının stihsalâtına dayanmak |bakımndan pek hazırlıksız bir mecburiyetindedir. Tabii yılkk| halde bulunuyordu. Fevkalâde istihamlâh Amerikan salâtle| müsaid coğrafi vaziyeti odelayı- mukayese edilecek bir vaziyette değildir. Petrol: 1940 yılında Birleşik Amerikanın petrol | istihsalâtı yılda 180 milyon ton olarak he- sablanmakta idi, Bu miktar dün- ya petrol istihsalâlının 9, 68 zini teşkil etmektedir. Diğer tarafta arak lâtin Amerikasında istihsal edilmekte sile kendisini tamamen emniyet- te gören Birleşik Amerika devlet leri, büyük bir kara ordusu bu- lundurmak lüzumunu hissetmedi #i gibi, Krup, Skoda, Şnayd Krezo çapında büyük ve daimi silâh fabrikalarına da lüzum hiz setmiyordu. Fakat gerek Almanların kısa bir zamanda Fransayı harb hari. diğer madenlerin yerinde kül - olan petrol da Amerikanın em -İci kılmaları ve İngiltereyi de ay- lanmak mecburiyetindedir. Bu rindedir. vaziyet, Almanyada alüminyom 44) İk yaz 24 İlkteşein mayrsala gel. mar, m a Mei Almanyanın petrol kaynakla. rı, yılda 6-7 milyon ton petrol is- tihsal eden Romanyz petrollarile bizzat Almanyanın #un'i olarak ni vaziyete sokmak için hazır- bklara girismeleri, gerekse git- tikçe artmakta olan Japon teh- Tikesi karşısında Birleşik Ameri- ka devletleri, muazzam sanayii Tramer ömüre” vo dikildi VU i kaybettiklerini kabul elmek zo | isittiğ o ni süratle harb sanayii haline ge- tirmenin yoluna koyuldu. Birle- şik Amerii ikanın en son teknik terakkiyatına dayanmak suretile de olsa, muazzam sanayini harb ihtiyaçlarına göre reorzanize et- mesi pek de kolay olmadı. Bunun için aşağı yukarı Zsenelik bir za- man sarfetmek icab etti, İşte Anglo . Sakson cephesinin her tedbire baş vurarak vakit ka. zanmağa çalışması, bilhassa bu mun bir ifadesi idi, Birleşik Amerika sanayiinin harb sanayii haline geçirilmesi hemen hemen 1919 dan 1914 yılı sonu- na kadar devam etti Ve işte an cak 1942 “yılının başlangıcların- dan itibaren Amerika sanayii «Geçid köprüsü nü temamlamiş ve filen harb maddeleri istihsa- lâtına başlamıştı, Filhakika an İcak 1942 yılının ortalarından iti. İbaren Amerika damgasını taşı yan muhtelif harb silâhlarının, Libyada, Rus cephesinde, İngi terede sahneye çıktıjrı teyiz!. Nitekim & buçuk yıl önce A: çan kale: sini taşıyan ağır bom bardıman tayyarelerinin bol mik İngiltereye gönderildiğini imiz halde, «Uçan kale. ieru i ancak şimdi Avrupa ve Af. rika harb sahnelerinde pörmek- teyiz?, Bugün Birleşik Oo Amerikanin harb sanayii ne haldedir?. Harb istihsalâtı ne haldedir?, ami zın başında da söylediğimiz gi- bi muhtelif propaganda servisle- ri tarafından buna aid verilen ra. ps kamları ciddi olarak teli et İkinci dünya harbi başladığı| mek tabii doğru değildir. Fakat &,İzaman Amerika, gerek harb|buna rağmen, bir meml etin ip, madde kaynaklarını, bu ip- i maddeleri mamul madde haline getiren ağır sanayiin kud- retini bilecek olursak o memleke. tin harb sanayini doğruya yakın bir tarzda istidlâl etmek pekâlâ mümkündür, İşte Birleşik Amerikanın sana yü hakkında elde mevcud maki. mata nazaran bilmediğimiz nok. taları, bir dereceye kadar doğru ak çıkarmak pekâlâ müm - 2 ür. Amerikada ufak bir gayret İsarfile harb sanayii haline çevri- bass sanayi şubeleri, makine Isanayfi il Peki fabrikalar kısa bi ler alar kısa bir za (Devamı sayfa 4/2 de) PM ge cümlesi, istsnasız oli 'I O Söz Arasınd | Umumi Harb içinde Avusturya posta ve telgraf ve telefon u - üdürü olan zat, zekâsı, " ve bilhassa vazi- ismi Stefan Boriç idi. Fakat herkes onu kısaca Mösyö (Stefan) diye anardı. Başı sıkı lan bir memurun umum snüdüre müracaat edip de baştan savma bir cevab almasına imkân yoktu. Bundan ötürüdür ki memurların verdi ve çekindikleri bir nokta da umum müdürün ek sk ya mak itiyadında bulunduğu & tislerdi. Ekser devlet erk Mösyö Stefan teftişli Soldan sağa değ 1 ru: Bursaya tâbi bir kaza mer. Çanaksslenin — bir kazası (0, $ 1 — Kahn bir kumaş (3), San'a e, 5 — Gösterme nidası (8), Mir isim (5), 6 —Bir ve para üzlanı ©), Yüz tanesi asr 0. ir (0, z 7 — Bir ka » izl mz (7). 8 — Hicab (2), Bir hart O), Ha tarlatamak (8, O 4 — Br isim (4), Orta (8), 19 — Tratmomun bir kazasr (8), Yukartlan aşağıya doğru: 1 — Edirmenin bir kazası (5), Para; mühlarası (4). 2 — Çok olmıyan (2), N in. 3 — Betim (Wi, Yabancı (8, Bi) Posta, nın bulmasası a | Avusturva posta müdürünün burnu yapmazdı. Ansızın © şimendifere veya otomobiline atlar, işlerimi gözden geçirmek istediği mahal lin posta ve telgraf merkezini zi- .İyaret eder, müuamelâtı tetkik e der, cezaya müstahak gördükle. rini cezalandırır, müküfata lâyık bulduklarını omükâfatlandırırdı. Onun bu huyunu bildikleri için telgraf memurları, kabil olabil diği zaman, âmirlerinin teftiale. rinden arkadaşlarını telgrafla - | haberdar ederlerdi. Nitekim bir gün posta umum müdürü Viyana posin ve telgrafhanesini (teftiş tikten sonra civar şehirlerden ine hareket etmiye karar ver» misti, Ru kararını da teftiş es- (Devamı sayfa 4/1 de) (SonRos, nın bulmastr 10-» >) Mk ei i) 4 — Mader (5) 5 — Savaş (4), Kraliçe (3). 6 — Su (1; 7 — Krkierelinin bir basma (8), 8 — Trakyada bir vilâyetimiz (6). Apartmanın dsiresi (3), 9 —- Bir gula maddesi (3), Vapurum Bir kadın ismi (5). 1) — Bir mesi vesika (5), Mir kumar ile (0,
