1 Haziran 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Makineye | verilirken Kahiredeki askeri sözcüye göre: Giridde, vaziyet vahim Almanlar hava yolile yeniden takviye kıtaatı getirdiler Avustralya harbiye nazırı da söylediği bir nntukta Girid va- siyetinin ciddi olduğunu tebarüz ettirdi Londra, 1 (A A.) — Dün ak- şam Kahirede neşredilen aske tebliğden maada bugün Giriddeki vaziyet hakkında yeni hiçbir ha- ber alınamamıştır. Dün gelen haberlere nazaran muharebeler devam etmektedir. Almanlar hava yolile yen! takviye | kutantı sövketmeğe muvaffak Oi-| muşlardır. Kahiredeki askeri sözcü, vazi- yetin ciddi ve vahim olduğunu be. yan etmiştir. Avustralya harbiye nazırının mutlu; Sidney, 1 (A.A) — Avustralya harbiye nazırı öpender, dün Girid muharebesinden bahsederken; nümüzdeki günlerin endişeli Jer olmaya devam edeceğini söyle- miştir, Harbiye nazırı beyanatına de- vamla demiştir ki, bu mücadele. nin sonu ne oluru olsun İngiliz » Yunan mukavemetinin ehemmiye- &i küçültülemez. Bu mukavemet bize vakit kzaandırmakta ve düş- manı aşındırmaktadır. Başlıca hat lar kendilerini tehdii eden tehli. keden kurtulmuştur. Geçen harb esnasında dahi başlangıçta bu gi- bi vaziyetler hâdis olmuştur. Al- man askeri tebliğleri zafer ilân ©- diyorlardı. Fakat sonradan Alr ordusunun muvaffakiyetler! vaşlamış ve sonunda du O vakit, roller değiş k cmma © başlıyarak, O kaybedilen araziyi yeniden aldık ve düşmanı yere serdik. Girid, orta şark hatla, Timizin ileri istihkâmidir. Ada müdafilecinin o mukavemı ithalât imkânları kolaylaştırılacak.. Yeni hir koordinasyon kararı neşredildi Ticaret Vekâleti müsteşarının reisliği altında bir “ Ticari tediyeleri tanzim komitesi ,, teşkil edildi Ankara, 31 (Hususi) — İtha-Jdan tedvir olunur. Hususi takağ mu lât ve ihracat rejimine aid mevcud) amelelerinin esa: metinlerin tevhidi ve ayni zaman-İreti Ticaret Vekâletince hazirlana- da ithal imkânlarını tevsi maksadi-İcak bir talimatname ile tayin olu - le yeni hükümlerin vaz'ı söretile ba/nur, zırlanan bir koordinasyon karari neşredildi. Mer'iyete kondu. Ka -| 5 — Türkiye ile ticaret ve te - rarın esaslarını bildiriyorum: diye anlaşması. bulunan ve bulun. | — Türkiye ile ticaret ve te -|mıyan memleketlere ihracattan ve diye anlaşması bulunan memleket. | ticari hizmet ve musmelelerden el- Prim içerden ithalât, anlaşınalar hüküm -'de edilip Türkiye Cümbhuriyet Mer-| leri o dairesinde ve aynca umumi|kez Bankasınca alınıp satılacak ser- mevzuatm — raisaadesi (o nisbetinde best dövizlere alüncı maddede ya- serbesttir İh komitece tesbit edilecek ni 2 — Türkiye ile ticaret ve tediye! betler dahilinde olmak . üzere anlaşması bulunmiyan memleket - kas Limited şirketi tarafından prim lerle ticari mübadeleler hususi ta -İtatbik edilebilir. kas yolile veya beşinci madde hü-| o Anlaşmalarda yazılı yüzdelere kümleri dairesinde serbest dövizle! tekabül eden kısmı hariç olmak ü- cereyan eder, İzere, bu dövizler 6 nci maddede Ticaret Vekületine verilen salâhiyet! yazılı komite tarafından anlaşma - 'İlaşmalarda yazık tashbüdlerini 3 — Türkiye ile Gcari mübade. İelerimi müteessir edecek mahiyet . te hususi takyidler koyan veya an- a etmiyen memleketler hakkında Ti caret Vekâleti #racat ve ithalât ba- kımından münasib tedbirler ittiha- zna mezundur. Ticaret Vekâleti 6 nci maddece yazılı komitenin mu. vafık mütaleası üzerine lüzumlu gö rülecek maddeler ithalâtını müte » kaddim müsaade usulüne tâbi tu - tabilir, yazı lar hükümleri mahfuz tutularak, tes bit edilecek esaslar dahilinde Tür - kiye ile ticaret ve tediye anlaşma- si bulunan ve buluamıyan memle - İ ketlerden yapılacak ithalâtın ve ti- cari hizmetlerin otediyesine vesair döviz ihtiyaçlarının karşılanmasına tahsis olunur. Teşkil edilen komite 6 — Bu kararda yazılı vazife leri ifa etmek, takas primlerimi tes bit eylemek ve dış ticaret işlerine müteallik olarak alâkadar Vekâlet- ler tarafından istişari surette veya kür ittihazı salâhiyetile verilecek iş- memleketlerde (e anlaşmalar hüküm-|leri görmek üzere Ticaret Vekâleti İerine tevfikan yapılacak hususi ta-| müsteşarının reisliği altında ve dış kas muameleleri Türkiye Cümhu -|tcaret dairesi reisi, Maliye Vekâle- sayesinde, düşman Filistinde, Kıl rista ve Mısırda gayri kabili iktham mânialar inde bulunacaktır. “Alman gemileri artık açık denize çıkamıyacaklardır., İngiliz bahriye birinci lordu Bismark hâdisesinin Jütlând harbine benzediğini söylüyor Londra | (A.A.) — Bahriye bi- rinci lordu Aleksandr, dün vermiş olduğu nutukta Bismarkın tahribi hri muharebesinin yir İönümüne tesadüf et. tiğini söylemiştir. Lord demiştir ki: Jönlant harbini müteakib o Alman gemileri açık denize çıkmıya artik cesaret edememişlerdir Bismarkın tahribi bu eski vaziye. ü yakından ve yeniden göreceği- mize bir delildir. Aleksandr: İngiliz bahriyesini medhederek fevkalâde müşkül şerait içinde buhunduğu hal- de Girid adasının cesur müdafile- rine kiymetli yardımını esirğeme - diğini bildirmiştir, İlk iaşe gemisi Amerikadan İngiltereye geldi Londra, 1 (A.A) — Birleşik A- merikadan İngiltereye erzak taşı- yan ilk gemi bir İngiliz limanma riyet Merkez Bankası tarafından, ikinci maddede yazıh memleketler. le yapılacak hususi takas muame - İeleri Takas Limited şirketi tarafin-i Giridde son harekât (Baştarafı 1 inci sayfada) gilizlerin. ağır teçhizatları (fazla değildi. Bu sebebien, tank, top ve kamyon kayıbları bundan evvelki herhangi diğer muharebelerde - kinden daha az olmuştur, karaları başında Londra 31 (A A.) — İngiliz har pe nezareti. Girid başkumanda- ni General Freyberg hakkındaki Alman haberleri ile alâkadar ola - rak neşrettiği tebliğde şöyle de - mektedir: General Freybergin sağ ve sa. lim olduğunu ve kıt'alarile birlikte bulunduğunu bildirmekle mem - RUNUZ. Vaziyet fevkalâde vahim Londra 31 (A.A) Giridden ge- len haberler ada müdafilerinin nevmidane müdafaalarının ka laştığı her an artan müşkü meydana koymaktadır. İngilizler Suda koyunun şarkı-| na çekilmek mecburiyetini: kal-| muşlardır. Diğer taraftan OAlman kıt'aları Kandiy3 limanını ve tay- yare myedanın: işgal etmişler ve| İtalyanlar da adanın şarkında ka- raya çıkmışlardır. Artık ziyetinin fevkalâde v ğuna şüphe kalmamıştır. yi Alman tebliği Berlin 31 (A,A.) Alman ör duları bağkumandanlığırın #ebli- ği: Girid adasında, Alman kıt'aları, mağlüb edilmiş düşmanı şarka doğ ru takibe devam eylemiş ve Kan- diye civarında bulunan Alman pa- raşütçüleri ile bitleşmiştir. Şark - tan ilerliyen İtalyan kıt'aları ile birleşme, yalnız bir zaman m.s& lesidir. Dün, Alman savaş tayyareleri teşekkülleri, bir kere daha. düş - man kıtaalı tahaşşidlerin ve ric'at yollarını bombardıman et- mişlerdir. Cenub sahilinde, İngiliz kıt'alarının geri kölan kısımlarının kaçmağa işesbbüs ettikleri limün- ti Nakid İşleri Umum Müdürü ve Türkiye Cümhuriyde Merkez Ban. kasının bir mümessilinden mürek » keb bir «Ticari Otediyeleri tanzim İngilterede elbiseler vesika ile verilecek (Baştaraftı 1 imei sayfada) herkesin senede 66 aded vesika kuponu olacaktir. Kuponlerin baş- kasına devri memnudur. Vesika w- sulü derhal mer'iyet mevkiine gi - tecektir, Bir kadın esvabi içi kupon, bir erkek ePbisesi için kupon istenecektir. Ayakkabı için 7 kupon, çorab için 3 kupon lâ. zımdır. Şapka ve bir mi ve bu arada yama sikaya tâbi değildir. Vesika usulünün hedeflerinden birisi, tahliye dolayisile halkın yer değiştirmeleri neticesinde (eşyanın fena tevzünin önüne geçmek 108 - kil etmektedir. Vesika plânı, kullanılmış esya - lara şamil değildir. Kadın ve erkek elbiselerine bu Pazardan evvel $i- pariş edilmiş olan ve henüz teslim edilmemiş bulunan elbiseler © için tali eşya yün ve - de kupon vermek icub edecektir. | Dört yapmdan aşağı çocuk el - biseleri için vesiaya ihtiyaç yoktur. —————— ————— lara karşı, bilhassa müessir hücum lar yapılmıştır. Girid adasının cenubunda, AL man savaş tayyareleri, bir İngiliz deniz kuvvetler: teşekkülüne hü- cum etmişler ve bir destroyeri © derece ciddi hasara uğratmişler - dir ki bu geminin kaybulduğuna hükmolunabilir, Gavdos adasını iltica etmiş o- lan İngiliz-teşekküllerin> hücum e dilmiş Ve bir işare! istasyonu tah- rib edilmiştir. Şimali Afrikada, düşmanın Tob ruktan bir huruç teşebbüsü geri püskürtülmüştür. Büyük bir mü- himmat deposu topçu isabetine uğ ramış ve intilâk etmiştir Bir denizaltı, ceman 44 bin to. nilâto hacminde 3 düşman ticaret vapurunu batırmıştır, komitesin teşkil edilmiştir. Muvakkat maddeler Muvakkat madde: 1-15-1940 kararnamenin 3 üncü mad - de derpiş edilen takas mua - İmelelerinden tasfiyeleri hitam bul. mamiş olanlar mevzular olan it- halât veya ihracatın yapıldığı mem leketin 2-12669 veya 2-13055 sa yılı karafname hükümlerine tâbi ol- duğuna ihracatın o ithalâtten evvel veya sonra yapıldığını ve iha. Iğtln ihracat arasında geçmiş olan müddete bakılmıyarık 15.694) tarihine kadar tasfiye olunur. Ta - kas tetkik heyetleri işbu tasfiye mü &melelerini ikmal, intaç ve bun - lara müteallık dosyaları tasnif için 30 Hariran 1941 tarihine kadar va- zifelerine devam ederler. Muvakkat madde: 2 — | inci muvakkat maddede yazılı olup | 6. 946 tarihine kadar tasfiyeleri ik- mal edilmiyen bunlar haricinde kalir neşri tarihinde intaç edilmemiş olan sir bilimum takas muameleleri © pci maddede yazılı komite tarafın- dan verilecek kararlar o dairesinde kat'i surette tasfiye edilirler. mübayaasi o hakkinda Bu kararin) koordinasyon Ankara, 31 (Hususi) — Ticaret Vekâletinia lüzum göstereceği ah. val ve mahallerde doğrudan doğ - vuya müstahsilden bizzat veya mil- li ve resmi müessese ile anlaşa - rak tiftik mübayas etmek ve bu) suretle satın alınacak (teklifleri i- cabında ihraç eylemek üzere o Ti- caret Ofise salâhiyet verilmesine dair bir koordinasyon karan meş - redildi. Suriye bir İngiliz işgali arifesinde mi bulunuyor ? 1 imci sayfada) lan toprakların Almanlardan ev » vel işgali. Economist mecmuası diyor ki: Iraktaki vaziyetin islah edilmiş olmasına rağmen Ortaşarktaki u » mumi vaziyet çok vahimdir. Çün. kü Almanlar Suriyedeki nüfuzlari- nı kuvvetlendiriyorlar ve Sariye tayyare o meydanları artık yalnız transit için kullanılmıyor. Rayakta, Halebde ve Tüdmürde ti yareleri vardır. Bunlar İraktaki |, giliz kuvvetlerine hücum etmişler * Amiral Darlan Eden'e cevab veriyor Paris 31 (A A.) — Ofi: Amiral Darlan, bu sabah, gaze tecilere aşağıdaki beyanotta bulun. muştur? 28 Mayısta, saat 13.15 de İn. giliz tayyareleri Tunus'da Sfax li- İmanı üzerinde uçmuş ve mütend- did bombalar atmıştır. Bu bomba- lar «Rabelais» vapuruna isabet et- miş ve ikisi ağir olmak üzere 12 ki. İşiyi yaralamıştır. Bu hususta, hükümet reisi ve fi. lo şefi sılatile hissiyatımı ölenen bil dirmeden evvel, bütün sarih ma » lümatı elde etmeği İngiltereye fik- rini bildirmek için zaman bırak » mağ tercih ettim. Londra hükümeti, B. Eden'in yan harb zemisinin bulunmasından ve . Almanya ile nerede bulunursa Orada çarpışmak azminden doğmuş olduğunu söyledi İ Bu iddia, esassızdır. Enternas - İyonal hukuk kaidelerine yöre, bir muharib devletin gemileri, 24 sa. at için bir bilaraf limana ilüca hak- kini daima haizdir. Nitekim, halen ya limanlarında, Portekiz ki- İ manlarında ve cenubi Amerika memleketleri Hmanlarında Alman İve İtalyan gemileri bulunmaktadır. Acaba niçin, İngiliz filosu ve İn- giliz hava kuvvetleri, yalnız Fran- saya karşı, Fransız bmanlarına ve gemilerine karşı bu tarzda hereket #diyor? m A MM O YAN e takas muameleleri) İ Giridden sonra ne olacak? Yazan: Selim Ragıp Emeç yetlerinden olan huzlanma' ve du- raklama bu esinin bir defa daha tekerrürüne şahid oluyoruz, Girid harbi, artık ta: ve te el safhasın Eğe adaların. dan en iğünün ve sonuncusu nun da böylece Mihvör elime geç- bette nde görmiyen Almany da mevcud olan diğer harb meselelerile meşgul olmuya artık imkân hâsıl olabilecek demektir. Bunlar, nelerdir? Cebelüttarık mı? Suriye mi? Yoksa garb çölünden Mısır ka. pılarının bir defa daha zorlanması mı? Gerek politika üstadlarının, ge- rek askeri mütehassıs olarak tanı- nan zevatın şimdiye kadar muhte- lif politika ve askerlik bahisleri üzerinde ileri ;- sürdükleri müta- leaların hiç biri isabetli olmamış- j tır. Olgunlaşmış fikirlerin tatbik mevkiine koyulmaları hususunda gösterilen sürat siyasi alimleri dalma yaya bıraktığı gibi askerlik tekniğinin akla hayret veren iler. leyişi de, son neticeyi daima yaya askerinin süngüsüne maletmek is- tiyen tâbiye üstadlarını fikren it- lâs ettirmiştir. Bu sebeble, bu ze - vatın müteakıb harb safhaları hak kında © serdedebilecekleri oOmü- talealarda kat'i bir isabet aramak beyhudedir. . Hâdiseleri tahmin bahsinde işe yarar ve istinad edi- lebilir muavin noktalardan mah - rum kalan insanir, umumi cereyan * gidişatın o yardımı ile bundan böyle olup bitecexieri pekâlâ ken. di kendilerine tayin edebilirler. Her teşebbüs, binnetice obarbin hitamile alâkadar olduğuna göre ortada mevcud esas meseleyi bu harbin nasıl nihayet bulabileceği sualile ifade edebiliriz. İngilterenin büğünden - yarına Almanyaya geniş ölçüd» bir taar- ruz yapmasının varid olamıyacağı herkesin — itiratındadır. Şu halde bundan sonraki teşebbüsün de ge ne Almanyadan beklenmesi zaruri oluyor. İngiliz adâlarına taarruz keyfi- ti çok geniş çapta bir hareketi istilzam edecektir, Bundan dolayt- dır ki ve o safhaya intikal etme- den Mihverin Akdeniz vaziyetini Sabahtan Sabaha: halletmiye çalışması daha ziyade O melhuzdur. N Mütemadiyen yeye ve ora. dan Iraka uçan Alman ta bu hususta bir işaret sayılabilece. “ ği gibi Giridin zaptile bu üsten is. tifade meselesi de dikkatten uzak tutulmaması lâzım gelen mühim d. Mısıra karşı e karşı da €- Bu mrkezden ek değil, fakat istifade edecek olan taarruzi kuvvetlerin © bundan sonra daha ziyade Suriya ve Irak istikametlerinde — mkişaflı hareketlere baş vurmaları bekle - itibarile Ona na- zaran daha müsaid olan şarki Ak- deniz kıyıları bugünün alöka ve dikkatini çeken başlıca sahalardır, denilebilir. Dalin Ragıp Erez Irak ile ingiltere arasında mütareke imzalandı C 1 inci sayfada) kib etmiştir. Bağdad belediye rei. si, ösilere, İngiliz askeri kumandan. | harilg müzakerelere başlamayı tav- siye etmiştir. Bağdad 3i (A.A.) — Ofi: Saat 18 den itibaren mer'iyete giren bir mütareke imzalanmıştır. Londra 31 (A.A) — Reuter: Salâhiyettar mahfeller, İngiliz - lerle âsiler arasındaki anlaşmazlı - ğin hâlen nihayete ermiş olduğu - nun söylenebileceğini tebarüz ettir. mektedir. releri n bir mevzudur. G jolduğu kadar Süriy, saslı bir merkezâi intişar e nir, Garb çölü, mevsim duraklamayı emrediyor, Naib Bağdada gidiyor / Kahire 3i (A.A.) — Irak asi. lerinin mütareke taleb etmiş olduk- ları Kahirede teyid edilmektedir. Raşid Ali'nin firanı müteak:b, 4 kişilik bir komitenin (o yardımile Bağdad'ın idaresini — deruhde et miş olan Bağdad belediye rek milletin, mütareke şartları taayyün eder etmez, raib Abdülilâh'ın Bağ dada girmesini ve «lrak'a yeniden solh ve istiklâlini getirmek Üzeten | meşruli bir hükümet masını İs tediğini bildirmistir. Bağdaddaki İtalyan elçisi ve el. gilik memurları da, Raşid AL ile | birlikte İrana kaçmıslardır. p Raşid Ati İranda Tahran 31 (A.A.) —D. NB. İran gazeteleri, Irak başvekili Ra şid Ali Geylâni ile kabinesi aza * sından bazısının ve bir kaç hak sü- © bayının İrana gelmiş oldukları bak- kında resmi bir tebliği neşretmek - tedir. Dil işi aceleye gelmez! Maarif bütçesi imünasebetile leaların sonuncusu dil mesele! yazmayı hüzumlu bulduğum muta. sidir, Mecliste şöyle bir müzakere geçti: — Radyoda geçen yabancı kelimeleri saydık, Üç yüzü geçti Bu bir nlâkaya işarettir. Son zamanlarda dilimize hem de resmi kanallardan sokulmak istenen yabancı kelimeler az di ir. Bunun milli lehçeye ne derece tesir yapacağı şimdiden kestirilemez. Yak niz tekevvün halindeki lisana katılacak yabancı kelimelere ekmek halitası yapar gibi yüzde yu kadar çavdar, bu kadar buğday şeklin de bir mikyas da konamaz. Lisan bir uzviyettir. Elyafına yabancı kelime eğer bünyesine elverişli ise natır. Ebverişli değilse ne kadar girecek ler, çeker ve kay- israr edilirse edilsin | teper, Meselâ tayyare kelimesi arabçadır diye yerine uçak kelimesini al dık. Fakat öz türkçe olduğu holde kaynatamadık. elverişli oldu. Garb dillerinden buna bağlıdır: Bugün halk diline girmiş lime var ki bunlarin öz türkcesi ni bulsak gene yerlerini deği meyiz. Meselâ otomobil gibi. Bunun yerini bir ek ile doldurmiya kalksak gayretimiz boşa gider yerini bulmuştur. Bunun gibi y Gem tayyare gelen kelimeler ayni tabiat kanu - yüzlerce yabancı ke « | ire z türkçe kök veya Otomobil | artık özlerce yabancı kelime hemen birkaç yıl içinde türkçenin ana uzviyetinin içine girmiş ve kaynarıştır. Ve gene bazı yerli ve yabancı kelimeler de vardir ki okadar israr & « dildiği halde bir türlü kaynamak bilmiyor. - Şu halde türkçe kök ve ekl lerden türkçeye giren, girmesi er de dahil olmak üzere yabancı dil. istenen ve çıkması arzu edilen keli; meler için kolculuk etmiye imkân yoktur. Lisan bir hamur halin. dedir. Yoğuruyoruz düimize ağır, battal, biçimsiz gelenleri bırakı- yor, ulusal, mrünis olanları nliyoruz. Bu bir istihals devridir. Ve iş bir zaman işidir. Onun için dil vestire gibi resmi teşekküllerin kumandalarina bırakılamaz. Bekliyelim duruluşugu görelim! meselesi heyet, meclis, tabiat kanama haricinde ve ehil kalemler elinde Burhan Cahid