19 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8
rs SON POSTA Birincikenun 12, İngilizler bir Alman kruvazörünü de batırdılar : (Baştarafı 1 inci sayfada) (| tahlisiye sandallarına atlıyan müretteba- sında üç İngiliz gemisinde vukubulan | tanı toplamıştır. İnsan zaylatının mecmuu keti olarak| Limana mensub birçok hizmet vapur. şöyle tesbit edilmiştir. 72 ölü ve 3i ya-|ları kurtarma işine yardım için harekete rah, geçmişlerdir. İ Facianın hikâyesi Uruguay ne diyor? İ Montevideo, 18 (A.A) — Graf Spee- Montevideo, 18 (AA) — Graf nin İntiharı tarihin en dramatik şahne-| Speenin, tam Montevideoya giren ger lerinden biri olmuştur: lerin ekser zaman demir attıkları yerde Gemi demir alıyordu. Kalabalık halk| kendisini batırmış olması Montevideoda kütlesi limanı Punta de L'esteyi ve sa-| şiddetli bir infial uyandırmıştır. Graf hilleri doldurmuştu. Gökte Uruguay ve|Speenin enkazı, limanda seyrisefai - Arjantin tayyareleri uçuyordu. Uruguay |ni müşkülleştirecektir. Bu enkaz, ancak harb gemileri Panamerika mıntakasının | dinamitle yapılacak uzun bir ameliyat-!: i i i r bududuna doğru ilerliyorlardı. Graf Spee son dakikada karaya 31 ya- ralı çıkardı. Yaralılardan biri hasta sra- basına binerken Graf döndü ve gözleri yaşla dolu olduğu halde auf wiedersehen «gene görüşelim» diye ba- gırdı. Diğer bir yaralının elinde küçük bir noel ağacı görülüyordu. İki Alman zabiti de ceb krüvazöründen çıkmıştı. Bunların âcele bir taksiye binerek meç- hul bir istikamete hareket ettikleri gö- rüldü. Gütün tamir ve oksijen makinele- rinin mürettebat ve işçileri benüz Graf Speeye bağlı bulunan bir vapura Halk gözlerile yaklaşmakta olan bir Alman tayyaresini takib ediyordu. İngi- liz avcı tayyarelerinin bu Alman tayya- resine doğru ilerlediği görüldü. Ayni zs- manda Uruguay sahil batiryaları ateş aç- tı. Alman tayyaresi uzaklaştı ve bulutlar arasında kayboldu. Nihayet Graf Spee demir aldı. Arka- sında «Tacoma» olduğu halde yavaş ya- vaş koydan immeğe başladı. Sahilde bü- yük bir gürültü başladı. Almanların leh! ve aleyhinde sesler yükseliyordu. Biraz| sonra ceb kruvazörünün yanındaki «Ta- coma» ile birlikte kara suları hududuna vardığı ve bu hududda Arjantin ve İn- giliz harb gemilerinin seri hareketlerde bulunduğu görülüyordu. Graf Spee doğu-cenuba doğru ilerledi. Direkte büyük amirallık bayrağı dalga- lanıyordu. Biraz sonra kruvazör gözden uzak bulunuyordu. ten sonra kalkabilecektir. Uruguay hükümeti, tamirat için lü- zumlu mühleti vermiş olduğu kanaatin. dedir. Sanıldığına göre, Uruguay ile Alman- ya arasında bu meseleden dolayı bir hâ- dise çıkacaktır. Filhakika, Alman gemi- rıldığı tahmin olunmaktadır. Protesto Montevideo, 18 (A.A.) — Almanya or- ta elçisi, beynelmilel hak ve teamüller nakzedilerek Graf Speeye yeniden deni- 2e açılabilecek vaziyete girmesi için Jâ- nm olan müddetin verilmemesini pro- Guariye tevdi eylemiştir. Batırma emri niçin ve nasıl verildi? Londra 18 (AA) — Amsterdam muhabiri, Hitlerin bahriye rüe. saşı ve bahriye (o mütehassıslarile saatlere emri verdiğini bildirmektedir. Graf Spee - nin elrafını kuşatan demir çemberi kirma - Ra, Alman hayatlarını korumak Üzere, im kân nisbetinde mahdud mürettebatla te şebbüs etmesi imkânı tetklir edilmiş ise d: deniz mütehassısları, İngilizlerin gemiyi el lerine geçirmelerine meydan bırakıldığı tak. aarhlılarında bulunan inşaata mütoall'k bir mahzuru üzerinde israr etinişlerdir. Mürettebat tevkif edildi Nevpork 18 (A.A) — New York Times ga setesinin Montevideo mahsbiri, «Tucomh gemisi süvarisinin, icab eden resmi muame Hiti İkmal etmeden, gemisile birlikte, b «ize Ilmandan çıktığı için tevkif edil bildirmektedir. Graf Spee'nin «Tacom Saat 20 yi 3 dakika geçe, Montevideo râdydsu şu haberi veriyordu: «Graf &pee kendi mürettebatı tarafından batı- rılmıştır.» Birkaç dakika sonra Alman elçiliği şu- nu bildiriyordu: Graf o Speerin kumandanı Langsdorff gemisini terket- mek istemiyerek boğulmuştur.. D. N. B. ajansı da resmen şu tebliği neşretti; Uruguay hükümeti, Graf Speenin tamiri için lâzım olan müddeti vermek- ten imtina etmiş ve bu sebeble Graf Spsenin kumandanı Panamerika bölgesi hududunda gemisini batırmağa karar vermiştir. Diğer taraftan öğrenildiğine göre, ku- mandan Langsdorff, hareketinden evvel, Montevideodaki Alman elçisine uzun bir mektub göndererek Uruguay hükümeti- &i, zırhlının tamirine kâfi derecede za- man vermemesinden dolayı şiddetle pro- testo etmiştir. Kumandan, bu mektubun- da, 72 satlik mühletin değil geminin harb yapacak vaziyete, fakat hattâ deni- ze tahammül edebilecek bir hale getiril- mesine bile kâfi olmadığım söylemiştir. Uruguay makamlarının bu hattı hâreke- ti ve diğer taraftan kendisine mevdu bin kişinin hayatının mes'uliyeti karşısında, kumandan, tayfanın hayatını kurtarma- ğa ve protesto makamında da Graf Bpeeyi batırmağa karar verdiğini bildir- miştir. pindi vapuru mürettebatının hattı hareke, tile mukayese etmektedir. vetli bir gemi olan edilmiştir. Münakaşalar Londra 18 (AA) — Resmi İngiliz meha. Minde beyan olunduğuna göre, eğer Alman lar Graf Spee'nin Memtevideoda (tevkifine katlanmış olsalardı harbden sonra onu tek- rar ele geçirebilirlerdi. Bu geminin batır - mam emri Berlinden ve görünüşe nazaran Hitler tarafından verilmiş olmasına naza - ran, Almanya harbi kazanacağına kali de. Bildir. Neyyork 18 — New York Times, Graf Spee'nin Momtevideo imanına girdiği za - man elddi suretle yara almış bulunmadığı yolundaki iddiayı münakaşa etmek'edir. Ga zele şöyle diyor: Gemi ya hasara uğramış. tı, ve binseneleyh İngiliz topçuları mükem. mel topeudur, yahud hasara uğramamıştı, © takdirde Alman bahriyelileri cesur değil lerdir. Fakat, Graf Spee hasara uğramıştır. İngiliz gazetelerinin neşriyatı Lonâra 18 (AA,) — Bu sabahki gazeteler Oraf Spes'nin akibetini büyük harflerle bil- dirmekte ve başlıca tefsirlerini bu mevzu& tahsis etmektedirler İngiliz gazeteleri bu akıbeti umumiyet | - tibarile «hicabâver» addetmekte ve bu mü - nasebetle, berlmete uğrıyan 74 Alman harb gemisinin kumandanları tarafından İngi - tereye teslim edilmiyerek batırıldığı Sca - paflev hâdisesini hatırlatmaktadırlar. Matbuat, Graf Spee kumandanının battı hareketini, geçenlerde kurtulmak Ümidi ol. madığı halde batıncıya kadar serefli | bir muharebede bulunan İngilterenin Rawal — Kam İngiliz mablelleri hafif, fakat kuy- Binden kruvazörüntn Montevideodaki İngiliz orta elçisi Drake, hâdiseye bizzat şahid olduğunu bildirmiştir. Graf Spee mahalli saatle tam 19 u 55 geçe güneş ufukta kaybolur- ken müthiş bir infilâkten sonra batmış- tır. İnfilâk vukubulduğu anda gemi mü- rettebatın bindiği sandallardan 2 mil me- safede bulunuyordu. Geminin içinde her tarafa petrol dö- küldüğü için seri bir yangın başlamış ve bütün Montevideo Okyanusun bu nok- tasında yükselen muazzam alev sütunla- rmı seyretmiştir. Kumandan da hayatta Montevideo, 18 (A.A.) — Arjantin kru- vezörü «Libertadsın bir tahlisiye sandalı 'Armiral Graf Speenin kumandanını ve xr vitlerin! kurtarmıştır. Montevideo, 18 (A.A.) — Alman pet- gemisi o«Tacoma> tıpını da hatırlatmaktedirler, sesinin İngiliz bahriyelilerinin kahramanlık ve meharetlerine kanaati mevcuttur. tinin ifadesine atfen neşretii* bir yanda, Ora! 8pee'nin intiharımı mevkuf? kalmaktan; daha muhakkirane © addetmekledir. Harbi) e releri klaştırılmıştır. 1914 yılı başlarında harbden kaçmıyarak bati Diğer taraftan Londrada, Oraf Spee hâdi. parlak bir delil olduğu Times garetesi, yüksek bir deniz şahsiyel sinin Berlinden gelen emir üzerine batı- testo eden bir notayı hükümeli namına! Reuter Ajansının ; müzakoreden sonra, Graf Spes'yi batırmak/i dirde pek çok dnkik âlet ve edavatın ve ceb); çok teferrüatin sırrını öğrenmiş olacakları); : i aktarma edilen sübayları ve efradı da tevkif i e a mi ta; la mi tü sa) m mi kabul etmek mükemmel, mevku? kalmağa| ram olmak da anlaşılır birşey olurdu. Fa . kat Almanlar hicabâver bir akıbeti inti hab etmislerdir. Alman gazetelerinin neşriyatı Berlin 18 (A.A) — Alman matbustı, Graf Speeye harbetmek içinieab eden tamiratı yapmağa İngilizlerin tezşiki altında imüsca. de etmemiş olan Uruguaya şiddetle hücum etmekte ve bu ayni memleketin 1914 te İn. giliz «Olaseowe Oo kruvazürünün haftalarca Monterideoda barnmanna Win vermiş ol . Graf Speeninİduğunu hatırlatmaktadır. hava nezaretinin bildirdiğine göre, dün öğleden evvel ve sonra Alman tayyare- leri Şimal denizinde İngiliz ve bitaraf #icaret ve balıkçı gemilerine karşı mü- tei ryan gemiler arasında ölme 7 talyan gemisi de vardır. İİngiliz ve Alman tayyareleri © arasında |lipazarındaki binayı pazarlık yolile, 250| yapılmış, bunu takiben teşkil edile vukubulmuştur. İ muharebesi hakkında İngiliz dalresi şu tebliği neşretmiştir: bombardıman müfrezesi bugün Heligo- Satiye yolsuzluğu hâdisesi ortaya alı- İber Alman gemisine taârruz etmek hede- | mahkemesine müracaatla Setiye şirketi file bir keşif uçuşu yapmıştır. kuvvetlerile bir muharebe olmuştur. memiştir.» Tunan bir tebliğe göre, saat 14,30 da mü- him İngiliz tayyare kuvvetleri oAlman şiddetli bir hava muharebesi olmuştur. dafi toplarının ateşile İngilizlerin 34 tay- yaresi düşürülmüştür. Diğer İngiliz tay- İhtikâr mücadelesi (Baştarafı 1 inel sayfada) bebleri iyice tetkik etmeden Vekil öğleden evvel yapak ve tiftik Yarın realiteye tetabuk ihracat birliği idare heyetile temas etmiş, |sİz mahzurlu birliğin kuruluşundan ingiliz denizaltı | gemilerinin yeni muvaffakiyatleri (Baştarafı 1 inci sayfada) dönmüştür. Tahtelbahirin müret - tebatı karada hararetle karşılanmış - lardır," | «Sumon» tahtelbahirinin bir haf. talık faaliyet bilânçosu şöyle hülâsa edilebilir: Bir Alman tahtelbahiri- nin batırılması, «Leipzig, kruva - zörünün torpillenmesi, #kinci bir kruvazöre hücum edilmesi. (Bu ie Vekil bilhama © manifatura, makara, (Tar matbunta tebliğ edilecektir. ilem de torpillenmiş olması | şububat, yumurta, çuval, ip ithalât ve (Beş bin çuval Marsilyadan, on mul görülmektedir.) ihracatçılarını, bu tüccarların ticari mu. Şuval Riyodan gelmek üzeredir. Bu son hâdise esnasında Alman « | amelâtta maruz kaldıkları bazı müşküller Kahve şirketi de kendi hesabına e ların Şarnhorst, ; MN İzahatlarını dinlemiş, ithal e Deni ze kruvaaörlerile bir ceh zırhlım ve iive Heç ezine verilmesi Mzum gelem Ögel da ödememek üz ipzig» bir arada bulunuyorlar - İlmi; oakkında mallınatlarım öğren.) ayı maktarlardza manda bugün tabtelbahiri bu harb ge- kil geç vakit srmatörlerle otemaş 9Yrıca 15 bin çuval satın almak 6 torpil attıktan sonrâ ji Bu suretle memleketin kahve derhal dalmıştır. «Frayzenau>» şimdiden alınmıştır. Msamafih bugünden kahve almak tiyenler varsa, bunların eskiden a etmiştir. tcaretile iştimal edip etmediklerin? sırasında mühtelif kılmaksızın Ziraat Bankası İlincif op nemleketlerle telgraf muhaberatı yapıl-/nun 7 sinden itibaren gümrüklenmi$, mış, #lat ve teklif mevzularma temas e-|Tak Ve gümrük ambarlarında teslim Yağ iJdilmişti İdile taliblerine kilosu 110 kuruştan İ| Vekilin bütün mesaisi ithalât ve ihra-| ve satacaktır. cat işlerini bugünün şartlarına en uygun! Mersis olarak tanzim etmek etrafında tekâsüf ayni olacaktır. Trabzon için bu #8, tmektedir. İkaruş pakliye ücreti zammedileseEi, Bugün de öğleden sonra Ticaret Odası | Yalnız bu suretle kahve satın salonlarında Veli Lütfi Kırdar, iktısadi| bedelinin yarısını derhal, müt ve ticari teşekküller müdiranı ve İtha-İmalın tesliminde ödeyeceklerdir. lâtçı firmaların mümessillerinin bulura- cakları bir toplantı yapılacak, mütenkı-! yanlara ben alınan tedbirler ve fhtikârı önleyici fazla hevese kapılmalarını temin messi hakkında matbuata umumi efkârı| mı bulunuyoruz. tenvir, edecek mahiyette izahat verile-| © Ancak kahve ihtiyacının emin cektir. 5 Ariği kilde karşılanması için aldığımız Dün Ticaret Müdürlüğü koridorların-| #dbirlere dayanarak derhal da muhtelif ticari ve !kusadi teşekküller» | » i den salâhiyettar az vel körüşmele| baran a den edindiğimiz kanaate göre alın-. X Z i a olan ve almacak tedbirlerle ithal zak simdiden tesbit edilmiş beli klaştırıla- | hareket- tı ithalâtı yapan firma la bulunmuş ve bu eşy aylaştırmak sta aşi tebliğ neşredilmiştir: «Amirallık, Ursule İngiliz tahtel, bahirinin, 14 Kânunucvvel Per şembe günü Elbe ağzında; Köln nıfından bir Alman kruvazörü ü batırdığını tebliğ eder. Altı muh. ribin refakatinde bulunan kruva ir 6000 tonluk olup, 57! kişilik mörettebatı vardır.» «Königsberg» ve «Karlsruhe», ay: ni sınıfa mensubdurlar. Londra, 18 (A.A) Harb gemile- ; ri yıllığı, Koeln tipi kruvazörleri hak- kında şu rakamları veriyor 15 santimetrelik 9 top, 8 aded ağır, aded hafif hava dafi topu, iki torpil kovanı, saatte 92 mil sür'et. Almanların tebliği Berlin, 13 (A.A) — Köln tininde bir Alman kruvasörürün bir İngiliz ve ihraç imkânları normale rak memleketteki fiat tereffi lerinin önüne geçileceği ve yüksekliğin Yarındin itibaren Ziraat Bankasi kahve taciri olsun, ister spekülât ta denizaltı tarafından batırıldığına ' ri kese Kânunusani 15 ine kadar te: ir İngiliz amira'lığının tebliğini D. m ER Moi Ni anlamı. İde üzere elivre kalıve satışın DÜ N. B. ajansı tekzib etmektedir, i d : byacaktır. Diğer eşya üzerinde aldığımız edi r, Veki lan müteakıb gazetecile- Mep ii leri de peyderpey efkârı umumi; ire şu beyanatta bulunmuştur: ' Hergün gazetelerde haklı olarak| direceğim. muhit ölan bir (htikâr meselesi! o Siyasetimizin temeli piyasanın . gelişim bilhassa ih-j olduğu malı mebzulen temin etmektir. EŞİ birle ede mebzuliyet varsa içindir. Pahalılığı doğuran se-! tabiatile orada durur. Ucuz ve bol kömür (Buştarafı 1 inci sayfada) yg i Vali ve Belediye Reisi Dr. Lütİ En büyük hava karar verdi dar dün bu işle bizzat alâkadar on a (Baştarafı 1 inci sayfada) İktsad Müdürü Saffet Sezene ir m: harsbesi reyan ve meselenin hukuki celsesini teş-| bazı talimat vermiştir. Bunun üzerin” 3 kil eden bu dava şudur: tsad Müdürünün başkanlığında w (Baştarafı 1 inci sayfada) Sâbık Denizbank müesseseleri malüm|zin belli başlı kömür ocarlarin al denizinde Alman sahilleri açığında, İolduğu veçhile, Setiye şirketine ald Sa -|nakliyalçılarının iştirakile bir yi CöreiT'in nutku Londra, 18 (Hususi) — Bahriye na- zırı Çörçil bu akşam radyoda bir nu- tuk söyliyerek, geçen hafta zarfında İngiliz donanmasının kaydettiği mu- vaffakiyetleri ve «Graf Spse> İle İn- giliz gemileri arasında cereyan eden muharebenin safahatını anlatmıştır. kat tetkik İ Mahkeme 250 bin firanın Satiya şirketinden istirdadına bin liraya satın almışlardır. Bu paranın | komisyon marifetile de muhtelif © yi Almanların iddiasına göre 4 İngiliz 245 bin 485 liran Satiye girketine veril -İlerde satılacak kömürlerin fiatlar! ıyyaresinin iştirak ettiği bu büyük hava miş, geri kalan kısmı da binaya ald, an-|edilmiştir. gr amirallık | çak belediye ile intilâfa sebeb olan deniz-| (Yarın halka ilân edilecek olan Ma den dolma kısma için, bankada bırakıl-İların, bugünkü kömür flatlarına 34 lira noksan olacağı | Belediye piyasada nâzım rolü İğa kurar vermiş olduğundan bu ai temini için icab eden ber türlü almış bulunmaktadır. " Bu cümleden olarak Belediye het man halkın emrine amade olm ag depolarında 1000-1500 ton ni bulunduracaktır. Bu miktarın imkânları da araştırılacaktır. «İngiliz hava kuvvetlerine mensub bir mıştı. nd körfezi üzerinde, denizde göreceği lınca, Denizbank Asliye I nci Ticaret cleyhiine muamelenin iptali ve şirkete ve- rilen paranın istirdadı için. dava İkame etmişti, Bilâhare, Denizbank teşkilâtı lâğvolunduğundan, Devlet Limaniarı İş Almanların 12 tayyaresi düşürülmüş- İletme Umum Müdürlüğü, davacı mevkii- r. ne geçmiştir. Bizim tsyyarelerimizden yedisi dön.) Davanın istinat ettiği iddia, Ağırceza- i z da görülmekte olan yolsuzluk hadisesinin de merkezi sıkletini teşkil eden ve nok- tal nazar ayrılıklarına sebeb olan mese - ledir. Devlet Limanları Umum Müdürlü - ğü vekilleri, Denizbank kanunu mu - dibince bankanın pazarlık suretile gay- rimerikul mal alamıyacağını, ancak is. #mlik yolile alabileceğini ileri sürmüş lerdi. Halbuki, Satiye binası pazarlık yolile satın alındığından, yapılan mua- mele kanuna aykırıdır. Satiye şirke - ne verilen 235 bin Vira satış "bedeli - nin istirdadı lâzımdır. Sative şirketi ise, ticari bir müessese olan Denizbankın bu satış işinde pa - zarlığa girişmesinin gayri kanuni ola- mıyacağını beyan etmişti, Asliye 1 inci #earet mahkemesi alâ- kadarların ehemmiyeğe Heklemekte oldukları, bu husustaki kararını dün telbim elmiştir. Karar, hülâsaten, şudur: Hâdise za- manmda mer'i Denizbank kanununun istimlâk kaydi âmir bir hükümdür. Ge. Hiçbir harb gemisine tesadüf edilme- iş ise de mühim Alman harb tayyare mecburiyetinde bulunan na cevab verilmek üzere de Alman tebliği Ber'in, 18 (A.A.) — Bu akşam neşro-| hillerine taarruz teşebbüsünde bulun- uştur. Alman avci tayyereleri derhal yüksel- iş ve iki saat kadar devem eden çök Rusyada neler oluyo” (Baştarafı 1 inei Alman avcı tayyarelerinin gerek have Alman tayyarelerinin faaliyeti Londra 18 (A.A.) — Amirellığın ve e medeni ahkâmma nszaraı sureti kat'iyede emreylediği lâfına yapılan akid batıl ve dür. Mahkeme &kdin bedeli olan 250 bin Hrann © şirketinden istirdaden vermiştir. addid taarruğlar yapmışlardır. Alman tayyârelerinin hücumuna
