7 Nisan 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

LA SON POSTA Alman - İngiliz deniz anlaşması nedir, ieshedilirse ne olur? Her milleti seven, her milletle geçinmek ve anlaşmak istiyen, başka- larının toprağında gözü olmıyan ve kendi topraklarına başkalarının göz dikemiyeceğine emin olan bir memlekette yaşamak meğer ne j rahat, ne güzel, ne aranacak şeymiş! i Viyana dönüşü İstanbul Yazan: Suad Derviş Bir harb arifesi havası içinde buhranı| — Yok bir şey yok... ve muztarib bir Avrupadan (geçtiklen| — Romanya - Alman ticaret anlaşma. sonra Türk hududuna giren bir insanja... uzun yorgunluklarını ve asab bozukluk- larını dinlendirmek için bir sanatoryoma girmişe benziyor. * Peşte ile İstanbul arasında gazete ala- madığım ve o iki gün içinde hâdiselerin ne şekilde inkişaf ettiğini bilmediğim i- çin memleketimin hududları içine büyük bir endişe ile girdim. Yataklı vagon kon- irolörüne hududu geçer geçmez bans| türkçe bir gazete bulmağa gayeret etme- sini söylemiştim. Benim Peşteyi terketliğim günün ta rihini taşıyan bir İstanbul gezetesini ba-| na vermek için münasebetsiz bir saatte kapıma vurarak beni uykudan uyandırdı. Hemen yatağımdan kalktım. Gazeteyi elime aldım. Gazete sakin, telâşsız ve si- nirsiz bir gazete âdi, Avrupayı kaplamış olan o boğucu ha- vanın çok şükür Türk hududlarını aşa- madığını bu yazılardan görüyordum. Transilvanyanın işgal bu gazetede mevzuubahs edilmiyordu. Fakat Meme- İin işgali yazılıyordu. Gazetenin şurası. nı, burasını okurken bendeki asab ger- ginliği yavaş, yavaş geçti. Gazete elimde ışığı söndürmeden tekrar uyumuşum Ve bu İstanbulu terkettiğim gündenberi ilk Bir parça sonra bir kondoktör koridor- da belirdi, konuşmak ihtiyacı içerisinde. yim. Memleketimin dışındaki bu rahat- Burada sızlık ve ıztırab nedir?... her çehre sakin. felâket sıyrıldı. — Muharebe başlamadı h Kondoktör omuz silkiyor: — Bize ne?... İster olsun, ister olma- sn, biz bir şeyden korkmayız... İcab © der de harb edersek. bundan da yılma- yız... Amma durup durduğumuz yerde kimse ile alışverişimiz yok... Kimseye düşmanlığımız yok... İnşallah kozlarım iyi pay ederler, anlaşırlar. Bu kendi memleketinin harcle alışve- rişi olmamanın sükünunu her çehrede görüyorum. Hamal böyle, şoför böyle, evde, anam, kardeşim, kocam böyle... Harb istiyen yok, harb gelecek diye kor kan yok. Gelirse konuştuğum her Insan kendisine düşen vazifeyi tereddüdsüz ifa edecek ve neticelerine cesaretle katla- nacak, Büyük Harb emasnda Ingiliz donanmosı rahat uykum oldu. Amma neden göle 50 .— ri en karşılıklı ola-| tü, Derken gazetelerde ismi sık sık geçen|az mevaddı mahruka sarfeder. Böylelik- a LE ada per | b rel nel #sshedecekerini gö'aa İZ. anlaşmasnı| amiral (eder) iki yüz parçadan ibaret|le gemiler üslerine avdet etmeksizin AYLİ)L, yanda havadis sordum. Tam bir Her milleti seven, her milletle geçinmek e yiyorlar; Bu anlaşma | olan Alman donanmasmı İngilizlerin |larca denizde kalacak ve İngiliz ticaret sökün Ye soğukkanlılıkla tekrar Karşı, |ve anlaşmak istiyen bir memleketin top” “ Z siyasetinde pek mühim bir i elile batırdı... İ gemilerine taarruz edeceklerdir. Ni ip İşgal eder, Zira onun feshi demek, mi Tag ğ sarayının a , > laştım. rakları üzerinde yaşamak ne rahatmış!... )A de tekaddüm eden meseleye 25 | e o erilerde de Very srzni o Vaşington konferhnsi İİB | | — Muharebe başladı mı Başkalarının toprağında gözü olmıyan, yer Tümü Sinek Gönlekir Se bumke ve, | o alomlarında Kemer münasebet Gülüyordu: kendi topraklarına başkalarının göz dik- Dasmı öyle anlamak Hizm e hükümlerini yiyordu. Si — Muharebe mi?... Muharebe olur) meğe cesaret demiyeceğine emin olam aşmanın. ehemmiyatini La An-İ Bu anlaşmaya göre Almanya ser İİ yo22 de toplanan Vaşington silhları 8-İmmu hiç?. sulhsever ve harbden çekinmez bir mil. Pek yakın bir tarihe dönmek kürdi çin, | milletlerin malik olması Mn pe oablimm ya anyanın bİr) — AhveL letin çocuğu olmak ne iyil... Büvük ha-bd : " Jeok haklardan mahrum edilecekti. Sel anasebeti yoktur. Lâkin bu konferans-| — Senelerdenberi olduğu gibi. Matbaaya arkadaşlarımın arasma ge- a“dden evvelki A'manya 10.000 tondan büyük gemi yap esbit edilen hususlar biraz da Alman-! . . Macarlar, Romanyaya ogirmişlerİlinciye kadar bu umumi haya beni S$a- Kayzer Wilhelm: Almanyam, bü 28 sentimetreliklen büyük top n işine gelmiştir. Bakınız Vaşington şartları ne idi: 1 — Zırklılar en büyük olarak 20,000 tonluk olacak. 3 — Kruvazörler en büyük 10,000 ton mi? — Yok öyle bir şey yok. Yalnız Alman- lar Çekoslovakyadan sonra Litvanyaya girdiler... — Balkanlarda seferberlik filân... Miyacaktı, Hattâ bu mushedenin esasla rı şöyle idi: 1 — 10,000 tonluk gemiler en büyük o- İnrak 28 santimetrelik top taşıyacak 2 — Alman kruvazörleri 6000 tonu geç- kinleştiriyor. Fakat ne de olsa matbuatla temas etmeden ve hâdiseleri yakından ve den takib eden arkadaşlarımla görüş , meden gönlüm rahat etmiyor. #Devamı 10 uncu sayfada) miral (Tirpiç) in zorile deniz real İnk'safına ve dolayısile muazzam bir do. Bünma Yapmağa karar vermişti, Bu mu- bri İmparatorluk Yaptığı sanayii ile o ibe kadar dünyada yalnız başina bir eveudiyet ç ük eli, — an i 5 ai) olacak, topları da 20 santimetrelik ol Ml 2 olan İngiliz ticaretine raki | miyecek ve böyle geni — büyük Si : ii Nr. Mağa Bal pazarlarına dehşet gal. topları 15 santimetrelik olacaktır. Pl ıştı, İngiliz iktısaderl ATI ez karşısında düşünür dururken, > — zi et de yavaş yavaş bir Alman donan- asının belirmeğe başladığını görüyor - &rdı 3 — Almanlar ancak br iki eski zırhlı muhafaza edebilirler. 4 — Torpitolar da 12 adedini tecavüz etmiyecek, $ — Denizaltı gemisi yasık 6 — Tayyare yasak. T — Deniz personal adedi mahdud. Bu Şimdi, Vaşingtonu Versay ile muka se edersek, her memleket 10,000 tonluk gemiye 20 santimetrelik top koyduğu hal. de, Almanlar 28 santimetrelik koyacaktı. Yani dünya bahriyeleri içinde Almanla- rın Döyçlandlarına meydan okuyacak ge. mi bulunmıyacaktı. Binasnaleyh devlet- ler, Doyçlandı batırmak için, muhakak Yransz mabva, kimi ddnahmasıyı Trafalsard dip denizlerin biliksen da iz lkaydü addedilen ilikaydü şart hâ- 1900 senesine kadı imparatorluğu artlar senelerce dünya hâkimiyeti! ar takib ettiği deniz pe | nde Kamp Alman br e rt ol elk gi ger | | Zrmözonda elekirik — Hvumuumıanammn in mi kendi. donanmasının, aded işi | kalkınmasını menedecek bir o karakteri| jerdi. Nitekim Fransızların o(Dünkerk, HerelierŞaNl kngün talirak: çipi sildidilke diğer GE le Kendisinden sönra gelen ik: öce | haiz iler. Almanlar, Büyük Harbden| sirezbure) zırhılıları bu fikirden doğ. P rükledi. Bu vaziyeti gören küçük çocuğum olma SN İrniz kuvvetlerinden büyük | SORre. uzun seneler bu hududun dışına| muştur. Böylelikle devletler, Doyçlandın Okuyucularımızdan Trabzonda O. U. ağlamağa ve feryada başladı. Ben de bay imâsını istiyordu ” © İçikamadılar. Esasen ayni Versay muah€-| yararından kurtulmak için şu cessmette Trabzonda iki ay evveline kadar elek- (kâtibe bu hareketin doğru olmadığını ve Tirpiç bunu çekemedi.. (Riske) işm;,| derinin Almanyaya tahmil ettiği harb | gemileri göndermelidirler: İrik kilovatı 175 kuruş idi. EN ho çepe pr Mi e İN Bi verdiği bir dona, ip Re İ-İ borçları da yeni bir donanmanın yapıl Kez İeğ e ll Mia Yeki ineği ölüp AAA SeL2E mi anma yaptı... Riske g,. | borsları da yeni bir donan Doyglaâ Dünkerk Biirabet| İİ tesebbüslir Nalın Vekâleti tarafından dövmeğe kadar vardırdı ve oradaki 1ması... Bunun manası du ii masma engel oluyordu. Çünkü Almanya > — Almanya; para'yeriyordu, Almanya harb malzeme- TAlman) (Frame) neti) Biltereyi mağld, Haa donanma İn-İm veriyordu, Almanya kömür veriyör-| Ağırlık (on) EE e değildir. Ancak İngiltere 3 58 MAMİ du. Bugün bile Fransız ve İtalyan bah-|Top (santimetre) | 2 53 38 mahvetmek isterse, kendi dalin YI İriyelerinde, Almanlardan harb tazmina-| Sürat > Ml İç a ehemmiy, eriği MASINN | tı olarak al iler görülür. Seyriseferi (mil Ğ ipi niyetli surette zarara ein ak alınmış gemiler gi ını hesaba katacaktır. İşte bu suretle Alman donanması, si. bir vasıtanı sönrâ kuvvet buldu. Çün. Yapılan gemi bülâsa bir ejderh; lerden çok kuvvetli m HA Ba senii ; Vs, dur, Bunun neden dolayı yapıldığı, yani isinilen evvel yapılan ge eler, kon -| Baded 6000 tonluk modern kruva-| siyasi sebebleri, müteaddid kereler ya- dan düşürdüğü Si » gemileri itibar. 2ör. zılmıştır. tere arasındakı ve Almanya ile İngil 1 aded 6000 tonluk mekteb gemisi) Başlıca maddeleri şunlardır: bu suretle rekan,, vet Bisbeti azaldı ve Ge i — Almanya İngilterenin $ 85 mik- ad dei Yeniden kuvvet buldu, | 12 aded Törpitobet. larında deniz kuvveti yapabilecektir. , Mütenddiğ esine gene mülâyim idi.) Bu gemilerin hususiyeti bir defada al-| 2 — Bu X 33 miktarı mecmu tanaja anlaşmalar tektiş 2, 2Y2r Almanyasına| dığı mevaddı mahruka ile çok uzun za-) değil, gemi sınıflarına alddir. Yani Al Aynen buğün giy VE Fed cevabı aldı, man denizde kalmalarıdır: Malım oldu|manya İngiltere zırhlılarının S 35 şer Niha kökene: ie Hu Üzere Almanya müstakbel harblerde, | kadar zırhlı, İngiltere kruvazörlerinin YA - İngiltere ziy e Alınan. | Büyük Harbde olduğu gibi, İngiliz deniz| 96 35 i kadar kruvazör yapacaktır. Şirası çeldi Müreaggız rının çarpışmak | leeretini perelize etmeği tasarlamıştır.) 3 — Eğer Almaya bir cim gemiden larından sonra geni deniz boğuşma, | Bundan dolayı uzun müddet den yerde | sarfınazar edip merkesi sıkleti musyyen #onğlüba da Pm Enlibi İngiltere, | kalacak ve Wi wrak mesafelere gidecek | silâhlara vermek isterse İngilterenin mü- Ma nya oldu. gemileri terefh etmektedir. Bundan dola-| saadesini alacaktır, (Meselâ Almanya irani, Y muahedeşi yıdır ki Doyçiand sınıfı gemilerde, bütün | kruvazör yapmıyayım da onun yerine Giliz Kim a ESMA lila ününe İn. riyelerden, ayrı bir hususiyet vardır. |denizaltıları fazla yapayım diyemiyecek- | nlarına rahip “İP ve 0 zamana ka- olarak götürmüş. | Maamafih daha o senelerde Almanya- da bir kalkınma görülür, Onlar, Versay - İmuahedesinin hududuna kadar, en kısa « İzamanda, erişmek için yeni gemiler plân- ladılar, 1935 senesine kadar plânlanan - | veya denize inen gemileri şunlardı: İ aded 10.000 tonluk Doyçland zırh- milar wolöe ile müteharrik olduğu için Bu mukayeseli cedvel Doyçland sınıfı gemilerin ne kadar faydalı olduğunu gösterir. 1935 anlaşması Derken 1935 anlaşması oldu, İşte şimdi feshi mevzuubahs olan anlaşma da bu. Bu gemilerde istim makinesi yoktur. Ge | tir) (Devamı 10 uncu sayfada) İ Dönizbi 1425 kuruşa temini mümkün olmuştur. Fakat İstanbuldan kuvvetini kömürden alan bir tesisat le 16 kuruşa elekirik ve- cüdiği halde Trabzonda si kuvvetinden istihsal edilenin 16 kuruşa dahi pahalı ol- duğu aşikârdır. Bundar başka şirket yeniden elekrik almak istiyenlerin bebemehal tesisati kendi işçilerile yaptırmaya meobur tut- makta ve bu da barlce nazaran iki misli. ne mal olacaktır. Bir çok ihtiyaçlarımızı daha medeni 40- kilde temine yarıyacak ve herkesin elek- trik kullanmasını teshti edecek bir tarife uculuğunun şirketin borçlu olmam dola- yslle mümkün olmadığı öğrenilmiştir. Şirketin borcumu ödemesi için halkın zarar görmesi ve fahiş Ücretler vermesi doğru olamıyacağından, Trabzonda mâ- kul bir para İle elektrik tesisat ve tenvi- ralanın mümkün olabilmesi için slfka- darların nazam dikkatini celbetmenizi ri ca ederim. * Karadeniz vapurunda bir yolcuya yapılan muamele Samsun okuyucularımısdan Balıkpazs, rında yemişçi Ahmed Salih yazıyor: Bamsundan oTrsbsona (gitmek üzere bemsşirem ve 14 yaşındaki kızımla beraber acentası bay Fuzda müracani ettim. Ac hemen vapura gideceğini ve bileti vapurda keseceğini söyledi. İskele - den vapura hareket ettik, fırtınanın te“ sirile perişan vaziyette vapura yanaşık Vapur iskelesinde usulen bilet soran ge ndaşların müdahalesile (dayaktan kurtuldum, O sırada acenia da geldi ve büetimi verdi. Bu vak'adan sonra çocu « #um karku buhranları geçirmele ve ge“ caleri boğuluyorum diye buğırmağa bağ, ladı. Memurların halka bu şekilde hareş keti doğru mudur? Alâkadarların nazari dikkatini celbederim, * Bir şikâyetin tavzihi Posta telgraf ve telefon umum mödür- lüğünden' Gaşelenizin ( 27-2-939 tarihi nüshasında okuyucu mektubları sütüanun- da intişar eden (Adapazarı posta İşlerin- den şikâyet) başlıklı yazı hakkında aşağı daki tavsihin ayni sütunda dersini saygı- larımla rica ederim. Posta havale klğıdlarını, bu kAğıdlarda paranın miktari İle gönderen ve alaca olanların işim ve adreslerine nit yerlerin gönderenler *arafından doldurulmuş oi- duğu halde şişelere tevdi havale nizam» namesinde osas olarak kabul edilmiştir. Bu usul başka o memleketlerde de aynen caridir. Bununla beraber bizde okur yazar ol mıysaların dişanda yazdıramadıkları has vale varakalarını istisnsi olarak posta memurunun doldurmasına cevaz verilmiş» tir. Bu usul yeni olmayıp ötedenberi caridir, Ve havai n İntizam ve em- nindan faydalıdır. alâmata göre Adapasarında n muüzmelenin de yukarda izah edilen şekilde olduğu anlaşılmıştır.