19 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Fransa daimi seferber hale konuyor (Baştarafı 1 inci sayfada) Vüz mahiyetinde olduğu, Çekoslovakyada hâsıl olan değişikliklerin hiçbir hukuki esasa istinad etmediği tasrih edilmiştir. Fransız notası da ayni mealdedir. A- Mmerikanın da ayni şekilde bir nota vere- ceği öğrenilmiştir. Berlindeki İngiliz ve Fransız sefirleri bu akşam memleketlerine hareket etmiş- Diğer taraftan hariciye nazırı Lord Ha- Hfaks, bugün arka arkaya Alman, Fran- Biz, Amerika ve Sovyet sefirlerini kabul Almanya, Londradaki sefirini geri çağırdı Havas ajansının Londra muhabirine na- Zaran Alman sefiri, Lord Halifaksın da- Veti Üzerine nezarete gitmiştir. Sefirin Çemberlayn — tarafından dün Birminghamda söylenen nutka itiraz et- tiği ve bu nutuktan İngilterenin bundan sonra Almanyaya karşı hasmane bir dip- loması siyaseti takib etmek — arzusunda olduğu manasının çıkarılması mı lâzım geldiğini Lord Halifakstan sorduğu tah- min edilmektedir, Alman sefirinin geri çağırılması ihti- mali ise her an mevcuddur ve bu iş, Lörd Halifaksın vereceği izahata bağlıdır. Londra, 18 (Hususi) — Geç vakit alı- nan bir habere göre Almanyanın Londra sefini, «bir istişare için» Berline çağırıl- imıştır. Alman sefiri yarın sabah hareket ede- tektir, Litvinof'un Londraya çağtırılması muhtemel Siyast mahfeller, Londrada belki de Amerikanın iştirakile İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği arasında müzakere- ler başlaması ihtimalinden bahsetmekte- dirler. Bu haber henüz teeyyüd etmemiş ise de salâhiyettar mahfeller, Litvinofun Londraya çağırılmasını derpiş eylemek- tedirler. Diğer taraftan Fransada bugün hükü- mete geniş salâhiyetler veren kanun mec- Este kabul edilmiştir. Vaziyetin umumi şekilde hülâsası budur,. İngilterede: İngilterede harb meclisi toplandı Londra, 18 — Lord Halifaksım bu gö- rüşmelerine müvazi olarak, İngiliz bah- riye, harbiye ve hava nazırları da bir toplantı yapmışlardır. Bazı yüksek rüt- beli askeri erkânın da iştirak ettikleri bu toplantıda, vukuu muhtemel yeni hâdise- ler karşısında almması icab eden tedbir- İngiliz kahinesinin içtimaı Londra, 18 (Hususi) — Kabine bu ak- şam, Birminghamdan dönmüş olan baş- vekil Çemberlaynin riyasetinde toplana- rak, Çekoslovakyanın Almanya tarafın- dan ilhakından mütevellid vaziyeti tet- kik etmiştir. Lord Halifaks, dündenberi muhtelif se- firlerle yaptığı görüşmeler hakkında na- zırlara izahat vermiştir. Toplantı iki buçuk saat sürmüştür. Bü- tün nazırların Londradan ayrılmamaları karanlaştırılmıştır. Kabinenin yarın da toplanması muhte- meldir. İngiltere siyasetini değiştiriyor mu? Londra 18 (Hususi) — Başvekil Çem berlayn tarafından dün Birminghamda söylenen nutuk, siyasi mahfellerde de- rin bir tesir husule getirmiştir. Bilhas- sa Başvekilin, bundan böyle Nazi AF manyaya itimad edilemiyeceğine dair olan sözleri, İngilterenin idealist ve yatış * ma siyasetine nihayet vererek, realist bir siyaset takib edeceği. manasında tefsir edilmektedir. Çemberlayn, Birmingham'daki nutku- nü bitirdikten sonra ikinci defa söz alarak şunları söylemiştir: — Almanyanın bu hareketi, bir ce- bir ve şiddet ve haksızlık hareketidir ve hakkı ihlâldir. Fakat bizler cesaretimizi kaybetmi- yelim. Biz, bundan evvelkinden çok daha kuvvetli bir milletiz. Sonra, ce - bir ve şiddet ve haksızlık hareketleri, ergeç daima cezasını bulur. Yapılan hareketlerin her biri Almanya için ye- ni tehlikeler doğurmuştur ve kâhinlik tddiasında bulunmadan şunu söyliye - bilirim ki Almanya, sonunda, hüküme tinin yaptığı bu işlerden acı surette piş man olacaktır. Diğer taraftan gazeteler de Çember- layn'in nutku ile meşgul olarak bu nut- | kun 1914 te umumi harb arifesinde Sir Edvard Grey tarafından söylenen tari- hi nutuktanberi, bir İngiliz Başvekili tarafından irad edilen en şiddetli ve en azimkâr nutuk olduğunu yazmakta- dırlar. Daominyon mümessilleri Londra 18 (A.A) — Havas : Londrada bulünan dominyonların bütün yüksek komiserleri bugün öğle- den sonra kabinenin fevkalâde içtima- ını müteakıb beynelmilel vaziyet hak kında Çemberlayn ile görüşmeğe davet edilmişlerdir. Fransada : Paris, 18 (Husust) — Hükümete geniş salâhiyetler verilmesi hakkındaki kanun, meclisin bugünkü toplantısında müzake- re edilmiştir. İlk söz alan mazbata muharriri, kanun projesini izah ederek, hükümetin derpiş ettiği tedbirler arasında askeri tedbirle- rin en mühim mevkii işgal ettiğini bil. dirmiştir. Müteakiben sol cenah mebuslarından Kirilis söz alarak, Daladyenin siyasetini şiddelte tenkid etmiş ve Fransanın mu- kadderatını böyle bir adama teslim ede- | miyeceğini söylemiştir. Eski halk cephesi mebuslarından Ber- .| jöri ise Daladyenin siyasetini müdafaa e- derek, Fransanın büyük bir harbe hazır- lanmağa mecbur olduğunu tebarüz ettir- miş ve Polonya, Romanya, Macaristan ve Yugoslavyanın Alman hegemonyasına mukavemet için Fransa ile müzakere mevkiünde kalacaklarını söylemiştir. Bunüun üzerine söz alan başvekil Dalad- | ye itimad meselesini ileri sürmüştür. Metlis, 258 reye karşı 324 reyle Kiri- lisin tehir teklifini reddederek, hüküme- te itimad beyan etmiştir. Öğleden sonraki toplantıda geniş salâ- hiyetler kanunu reye konarak, 264 e kar- şı 321 reyle kabul edilmiştir. Hükümete verilen geniş salâhiyetler neticesinde: 40 saatlik hafta kanununun ilgası, bazı sanayiinin devletleştirilmesi ve devlet kredilerini nmilli müdafaanın takviyesinde kullanılması muhtemeldir. Bazı mahfellerde söylendiğine —göre Daladye, mecburi askerlik müddetini de ümse'nedenuçmyeçıkarmağı derpiş | etmektedir. Paris, 18 (A.A.) tesinde diyor ki: Milletin seferber hale getirilmesi lâ- zımdır. Bizim için iki şık vardır, Ya sul- hu kurtarmak - bunun için vakit daha ta- mamile geçmiş değildir - veyahud da şarktan veya cenubdan gelebilecek bir tecavüz harbine muzafferane cevab ver- mek. Herhalde yapılacak bir tecavuz, biz- de sürpriz hâsıl etmemelidir. Epodue gazetesi, Ddladye'nin tam salâhiyetle milli müdafaa için neler ya- pacağını sayarken bilhassa şunları te- barüz ettirmektedir: Endüstride haftada' 60 saate kadar çalışabilecektir. Endüstri seferber edi- lecektir. Tam salâhiyet, parlamentoyu t0p z lamağa ihtiyaç kalmadan vakziyetin i- cab ettiği askeri tedbirlerin alınması - nı da mümkün kılacaktır. Meselâ, lü - zumu takdirinde, kısmi seferberlik ya- pılacak ve - daima en fena vaziyet na- zarı dikkate alınmalıdır - Fransız ara- zisine tectvüz yapıldığı takdirde der- — Bailby, Jour gaze- 'hal harb ilân edilecektir. Nevyorkda: Nevyork 18 — Almanların Çeko- Slovakyayı işgal etmeleri üzerine Fran sız ve İngiliz hükümetlerinin hattı ha- reketlerinde vukubulan değişiklik A- merika efkârı umumiyesi üzerinde kuv vetli bir intıba hasıl etmiştir. Nevyork Times gazetesi diyor ki: « Almanya sterlinle doların yüzünü daha uzun müddet göremiyecektir. A- merika ile bir ticaret muahedesi akdi hakkında uzun zamandanberi Almanya tarafından beslenen mukaddes ümid ar tık ebediyen mahvedilmiştir.Çek-Slo- vakvanın ilhakı bitaraflık kanunun çok muhtemel olarak tadilini İntaç edecek ve bu tadil Fransa ile İngiltereye harb zamanında piyasalarımızdan ihtiyaç - ları olan silâhları satın almak imkâ - nını temin edecektir» demektedir. Nevyork Herald Tribun, Çember - layn ve Daladye tarafından irad edi - a e A 4 Romanya Çakö Slovak hududunu süratle takviye ediyor (Baştarafı 1 inci sayfada) 1 — Romanya milli sanayiini kurmak için sarfetmekte olduğu mesaiye nihayet verecek, tedricen elyevm mevcud bütün fabriksları kapayacak, tamamen bir zi- raat memleketi halini alacak. 2 — Zahire, petrol, kereste, canlı hay- van ve yiyecek ihracatı münhasıran Al- manyaya yapılacaktır. 3 — Eğer Romanya bu şartları kabul ederse Almanya Romanyanın toprak ta- mamlığını ve Rumen milletinin istiklâli- ni garamti altına almaya hazırdır, Taymisin siyasi muharriri ilâve ediyor ki, Romanya hükümeti bu şartları tama- men reddetmiştir ve Doktor Manui dahil olmak şartile bütün politika şefleri bir mukaddes ittihada yapmışlardır. Romanyanın aldığı söylenen tedbirler Londra, 18 (Hususi) — Romanya sefiri dün gece Lord Halifaksı ziyaret ederek, halen Bükreşte cereyan etmekte olan Ro- manya - Alman iktısadi müzakerelerinin iktisab ettiği tehlikeli mahiyet hakkında mühim bir görüşmede bulunmuştur. Bükreşten alınan haberlere göre dün gece kral Karolun riyasetinde fevkalâde bir kabine toplantısı yapılmıştır. Âskeri rüesanın da iştirak ettiği bu toplantıda, Rumen - Karpat Ukranyası hududunun takviye olunmasına karar verilmiştir. Bu hududa 30-40 bin asker sevkedile- cektir, Tekrar Bükreşten bildirildiğine — göre Romanya hariciye nazırı Gafenko, bugün İngiliz ve Alman sefirlerile Macar ve Bulğgar elçilerini kabul etmiştir. Diğer taraftan Gafenko, Londra ve Pa- risteki Rumen sefirlerine de talımat gön- dererek, kendilerini Almanyanın Ro- manyaya doğru yeni bir genişleme hare- keti vukuunda İngiltere ve Fransanın ne gibi bir vaziyet alacaklarını öğrenmeğe İngiltere - Romanya meselesi Londra, 18 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinin haber aldığına göre, İngiliz kabinesinin bugünkü —öğleden — sonraki fevkalâde toplantısıma sebeb Romanya- nın maruz bulunduğu Alman tehlikesidir. Filhakika, bu fevkalâde toplantıya riya- set etmiş olan Lord Halifaksın, İngiliz politikasının derhal bir müdafaa hattı tesbit etmesi lâzım olduğunu, zira İngil- tere Romanyanın Almanya tarafından yutulmasına müsaade ettiği takdirde de- mokrasilerin muvaffakiyet ihtimalinin e- bediyen tehlikeye düşeceği kanaatinde ol- duğunu söylediği ve buna karşı şu ted- birleri derpiş ettiği anlaşılmaktadır: 1 — Demokrat devletlerin bir konfe- rans akdetmeleri. 2 — İngilterede mecburi askerlik hiz- metinin tesisi, Bükreş, 18 (A.A.) — Reuter: Alman- ' yanın Romanyaya «iktısadi ültimatom> tevdi ettiğine dair verilen haberleri, sa- lâhkiyettar mahfeller, kat'iyetle — tekzib etmekte ve Alman - Rumen müzakerele- rinin dostane bir şekilde devam ettiğini söylemektedirler. Berlinin tekzibi Berlin, 18 (A.A.) — Alman ajansı bil- diriyor: Bükreşte Almanya ile Romanya arasın- daki ekonomik müzakereler cereyan et- mektedir. Bu münasebetle dışarıda hava- yı zehirlemek ve beynelmilel gerginliği artırmak için bazı şayialar çıkarılmış ve hattâ Almanyanın Romanyaya bir ülti- matom verdiği yazılmıştır. Bu haberler | tamamen uydurmadır. Rumen gazeteleri ne diyorlar? Bükreş, 18 (A.A.) — Rador ajansı bil- diriyor: Bütün gazeteler, kraliyet meclisi- nin kralın bütün nazırları ve ordu şefle- rinin iştirakile Cuma günkü içtimaında verilen kararların ehemmiyetini kayde- diyorlar, Timpul gazetesi diyor ki: Romanya hükümeti, halisane tedbirle- ri ve iyi komşuluk münasebetlerini kuv- —— — ea aa e len nutukların Münih politikasının if- lâsını göstermekte olduğunu kaydede- rek» Miünih devri bitti. Şimdi yerine yeni bir realizm kaim aolmalıdır: de - mektedir. Berlinde : Berlin 18 — Neşredilen yarı resmi bir notta, ezcümle deniyor ki: «Çemberlayn'in beyanattındaki diğer Mili Şeî Bulgar Başvekilini kabul etti, mülâkat uzun sürdü (Baştarafı 1 inci sayfada) nü bugün saat 12 de Bayan Köseivanofu kabul buyurmuşlardır, Riyaseticümhur köşkünde ziyafet Ankara, 18 (A.A.) — Reisicümhur İs- met İnönü ve Bayan İnönü tarafından bu- gün saat 13 de Riyaseticümhur köşkünde Bulgar Başvekili Ekselans Köseivanof ve Bayan Köseivanof şereflerine bır öğle yemeği verilmiştir. Ziyafette Başvekil Refik Saydam, Ha- riciye Vekili Şükrü Saracoğlu, Bulgar or- ta elçisi Bay Kristof, Sofya elçimiz Şev- ki Berker, Riyaseticümhur Umumi Kâ- tibi Kemal Gedeleç, Numan Menementci- oğlu, Riyaseticümhur seryaveri Celâl, Husust Kalem Müdürü Süreyya Andir- man hazır bulunmuşlardır. Ziraat Enstitüsünde Ankara, 18 (A.AÂ,) — Muhterem misa- firimiz Bulgar Başvekili Ekselans Köse- ivanof refakatindeki zevat ile birlikte bu- gün öğleden sonra Gazi Terbiye Enstitüe sünü, Ziraat Enstitüsünü ziyaret etmiş« lerdir. Bayan Köseivanof Çubuk barajını gezmiştir. Bulgar sefirinin ziyafeti Ankara, 18 (ALA.) — Bu akşam saat 20,30 da misafirimiz bulunan — Başvekil Ekselans Köseitvanof ve Bayan Köseiva- nof şerefine Bulgaristan elçisi Ekselans Bay Kristof tarafından Ankarapalasta bir akşam yemeği verilmiş ve yemeği saat 22,30 da başlıyan bir suvare takib eyle- Bulgar gazetecilerine ziyafet Ankara, 18 (A.A.) — Anadolu ajansı Umum Müdürü Muvaffak Menemencioğ- lu tarafından bugün Ankarapalasta Bul- gar gazetecileri şerefine bir öğle ziyafeti verilmiştir. Ziyafette muhterem misafirlerle gaze- teci birçok meb'uslar ve matbuat erkânı hazır bulunmuştur. Hitler Berline döndü (Baştarafı 1 inci sayfada) binlerce halk tarafından emsalsiz te - zahüratla karşılanmıştır. Alman gizli kabine konseyinin reisi, eski hariciye nazırı Baron fon Nöyrat, Bohemya ve Moravya Çek eyaletlerine Almanya umumi valisi tayin edilmiş - tir. Fon Nöyrat, kabine konseyindeki reislik vazifesini de muhafaza edecek- tir. Almanyanın yeni askeri hava mıntakası Berlin 18 (A.LA.) — Göring, yeni bir askeri hava mıntakası ihdasını emret- miştir. Bu mıntaka merkezi Viyanada olmak üzere Avusturya, Bohemya ve Moravyayı mıntakarim şefliğine General Loehr tayin edilmiştir. Almanyanın Macaristanı da işgal edeceği şayiaları Prag 18 (A.A.) — Alman kit'alarının iki gündenberi durmadan Prag'dan geç | meleri siyasi müşahidleri endişeye dü- şürmektedir. Çünkü şimdi mühim mik tarda sevkediler. bu kuvvetler, Bohem ya ve Moravya'nın işgali için lâzım o - lan miktardan çok fazladır. Çek halkı da endişe izhar etmekte ve Almanyanın geniş mikyasta yeni bir harekete başlamak üzere mi bu - lunduğunu kestirememektedir. Bazı mahfellerde Almanyanın yeni tahmin edilmektedir. Berlin 18 (A.A.) — Reuter: Alman kıt'alarının Karpatlardiltı Uk ranyasına girmek tasavvurunda bu - lunduklarına dair dolaşam şayialar, res men tekzib edilmektedir. Slovakyada hâdiseler Presburg 18 (A.A.) — Bü sabah Eyr nan'da Alman parti reisinin evine bir bomba atılmıştır. Yaralanan yoktur, falkat hasar mühimdir. Bir Almanın üzerine de el bombası atılmış ise de isabet etmemiştir. Slovak matbuat bürosunun bir tamimi Presburg 18 (A.A,) — Slovak mat- buat bürosu aşağıdaki haberi neşret - mistir: Slovakyadaki Alman kıtaatı her ta- rafta ve her türlü ahvalde hiçbir su - retle Slovakların hâkimivet hukukuna dokunmıiyacak sekilde hareket etmek İ- çin Pmir almışlardır. Macar ordusu issal ameliyesini , tamamladı Budaneste 18 (Havas) : —e vetlendirmek kararile bütün komşu hü- kümetlere örnek olmuştur. Hükümet Ro- manyanın kiyasetli ve basiretli hareketi- nin bir zaaf eseri olmadığını isbat etmiş ve millt müdafaa mukavemetinin takvi- yesi için icab eden bütün tedbirleri al- mıştır. Hükümetin dışarıda Romanya bir kısım teessüf ve teessürle karşılan- maktadır. Bu kısımda, Çemberlayn Çeko-Slovakyanın taarruzunu son ta - arruz olup olmıyacağını ve Almanya- nın dünyava kuvvetle hâkim olmak te- şebbüsünde bulunup bulunmiyacağı suale değer bulunmuştur. Çemberlayn, Çeko-Slovakyanın Al - ihtiva etmektedir. “Yeni | hareket hedefinin Budapeşte olduğu | dan dolayı, Çekoslovakyanın sabık Cüm- hurreisi sıfatile bu protestoyu bizzat ben Resmen bildirildiğine göre, Karpatk laraltı Ukranyasında faaliyette bulu « nan Macar ordusu, Uzsok'ta Polonya hududuna kadar gel miş, ve işgal ameliyesini tamamlamış * tır. Macarların zeyiatı şimdiye kadar 37 ölü ve 114 yaralıdan ibarettir. Macar kıtaatı işgal edilen mıntaka- larda temizliğe başlamışlardır. Budapeşte 18 (A.A.) — Macar kıt * alarının Karpatlaraltı Rütenyası ara « dair gelen haber üzerine dün akşam şehir, Macar ve Polonya bayraklarile donanmıştır. Halk, sevinçle tezahüratta bulun * muş, Naib Horti ile dost devletlerin şef lerini alkışlamıştır. Budapeşte 18 (A.A.) — Nalib Horti, bu sabah Macaristan - Ukranya hu - duduna gelmiştir. Mumaileyh, bugün Karpatlaraltı Ukranyasında işgal e “ dilen araziyi ziyaret edecektir. Beneş'in protesto telgrafı Şikago, 18 (A.A.) — Beneş, Cümhurreisi Roosevelt ile çemberlım Daladye ve Litvinofa birer protesto tek grafı göndermiştir. Bu telgrafta şöyle denilmektedir. «Çek ve Slovak milletleri, beynelmilel büyük bir cinayetin kurbanı olmuşlardır. Bugün Çekoslovak milleti, ne protesto, ne de kendisini müdafaa edebilir. Bun- size tevdi ediyorum.> Münih anlaşmalarının ihtiva ettiği mülkt teminatı hatırlattıktan sonra şunları yaz- maktadır: «Bu fedakârlıklar yapılmıştır. Fakat Koerosmezoe va zisini hemen kâmilen işgal ettiklerine di | bi Amerika 5 ı h Beneş, telgnafında — Çekoslovakyanın | geçen Eylül ayında kabul ettiği misilsiz fedakârlıklara karşılık olarak gereki Fransiz ve İngiliz tekliflerinin ve gerek | | buna rağmen, Münih anlaşmalarını imza ıl eden büyük devletlerden biri bugün ara. zimizi parçalamaktadır. Umumi vicdan ve tarih huzurunda, Çeklerle Slovakların bu tarzda haklarının ellerinden alınma« sını asla kabul etmiyeceklerini ilân et« mek mecburiyetindeyim, Çekoslovaklar, bu hakları kendilemane iade edilinciye kaâ- dar, mücadeleden fariğ olmıyacaklardır. Bu cinayeti tanımamasını ve Avrupâ ve dünyanın bugün içinde bulunduğu fe- ci vaziyetin istilzam ettifi şekilde hare- ket etmesini hükümetinizden rica ede Trim.» —a aa hak ve menfaatlerini müdafaa azmi, ba- rış arzusu kadar kat'idir. Bu suretle mem- leket, sükünetle ve moral ve siyasi tam t bir otorite ile hâdiselerin her türlü inki. şafını karşılamaya hazırlanmaktadır. | Diğer gazeteler de ayni şekilde tefsirıiı ta bulunuyorlar. e Elşi — manyaya nazaran olan tarihi ve sıyıl vaziyetile Avrupadaki diğer devletler rin Almanyaya nazaran olan siyasi ılİ tarihi vaziyetleri arasındaki farkı hhı şüphesiz bilir. Avrupada hçbir mille « tin eski Çeko-Slovakya vaziyetinde btt + lunmasına veya kendisini onunla M kayese etmesine mahal yoktur. M