5 Şubat 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

5 şü ş nda hufnii muhalefe t gazeteleri kapatıldı (Baştarafı 1 inci sayfada) er lehinde tanzimi için bir tecrü - i daha bulunmak üzere kendisine va- b Verilmesini teklif etti; onlar da buna vufakat ettiklerinden, şimdi Vatani- İh kozlarını oynamak mevkiinde bu- iyorlar, Onların hesablarınca, yeni söle Suriyede yapacağı tetkikleri ya- ap, Pitirecek ve Fransa hükümetine e verecektir. Bu raporun Suriye VE mii ümidinde bulunan başvekii Ce - Bay “Yı Martta toplanacak olan Suriye lime içtimaına kadar, hükü- etebbüsiin ta fay fi İhlâl etmesi ihtimallerine karşı bir Bu tedbirler a ta,» tedbirler almıştı: ında bazı müfrit muha Va kâmilen ilga kıt ten kapatmıştı ki bir müddet kin takviye etmek Betiçer «ğer bu dela da müsbet Mn “er alamıyacak olursa, bir daha be- nl Tultamıyacaktır. Ahvale vâkıf 0- laçağ hökümet n neticenin müzbet 0- ikrinde değildirler, * .— günlerde burada çok garib bir hâ- yi etti ve bu hâdise, buralarda im, lere karşı gösterilen husumetin Rig sebeb oldu. andan $udur: Berut zabıtası, bir za - Yaya er edindiği şüpheler takiben Yilin tetkikler neticesinde Lübnan »e obag arasında işliyen bir otomobil, 6- d, , V€ Kamyon girketinin ayni zamar- Bey, işlerile de meşgul olduğunu tmiş, » Bu suretl> muvak- için olsun lehinde bir takım esaslara istined: ş İma mev|” bü -) tomobil Aviv Limitettir, İsminden de anlaşılacağı veçhile bir Yahudi şirketi olan bu firm, meğersö, bir hayli zamandanberi Berur ile Filstin arasında yapılan posta nakliyatını h men hemen kâmilen kendi eline almış. Söylemğe hacet yoktur ki nakledilen mektublar, Filistinin Yahudi merkezi #le Lübnan Yahudi muhiti arasındaki muha- berata münhasırdır, Tetkiklerin sonunda şu neticeye varıldı: Firmanın sırf posta nakil ve tevzii ile meşgul büroları, me - murları, posta müvezzileri varmış. Hattâ bi, sırf bu postalarda kullanı! - ere hususi posta pulları bile bu- muş. Şirketin bürolarmda yapı lan taharriyat neticesinde bu pullar ve koçanları gibi posta muame en bir takım matbualar de edilmiştir! Elde edilen vesaikten alı- nan neticelere göre, şirketin $0 de yalnız adi muha 8500 mektub na leleri yapmış bulunduğu mıştır. Gene bu tetkiklerden çıkarılan ye göre şirket, iki memleket sında tam manasile muntazam ve ger: bır posta münakalesi temin etmekte imiş. Şirketin yazıhaneleri kapatıldı, bir hay Tı sonradan serbest bırakılmakla beraber henüz bir çokları mevkuftur. Hâdise, Be- rut muhitinde hayret ve heyecan uyan « |dirmaktan hâli kalmadı. Yahudilere kar. şı ötedenberi husumet izhar edenler tek- rer harekete geldiler ve bunlar aleyhinde propagandaya başladılar. 50 kişi tevkif edildi Sam 4(AA) —<aD.N.B»: dan bugün ıçin tertib edilen nümayişe mâni olabil - miştir. 50 kişi tevkif edilmiş ve bütün mağazalar tekrar açılmıştır, kopan fırtına dinmedi İ (Baştarafı 1 inci sayfada) aç, FaZeteci bulun » Mstar. tecilere şu beyanatta bulun, m Sâzeteciler, Amerikanları reisicüm 2, ,, “İYâsetini değiştirmiş olduğuna ik- öğr k istiyorlardı. Böyle bir itham ha şi değildi ve Amerikan milleti bu » ug hümazdı lar, çeltin son beyanatı, bizim #ttifak - atı, arak etmiyeceğimize dair temi - Bing BİF ecnebi hükümetin sulh zams- den, , hUsüst Amerikan sanayi âlem LA ll de dahil olmak Üzere m Yokty, m almasını meneden bir kanun mz mehi hükümetler mümessillerinin hu İni a Kaların fabrika veya tayyare « Yoktan rmelerini meneden bir kanun da Beneg Ve oh Avrupada bir harbin çıkmasına b Amerikaya sirayet etmesi- İN he olücak yerâne çare, her devletın Almaz yete uğramak tehlikesini göze iş Meler eDesİNi temin edecek şekil - İeüde, kuvvetler arasında müvazene Betirmektir. İddialar Mir $ (AA) — Heralâ Tribune, ağ yn azasndan iki Menide “itin Ayân meclisi ordu encü - Yahug rikanm «hududu. nün ve- İsak müdafaa hattı nın Fransa ve Buna e olduğunu söylemiş bulundu- ı lâ etmektedirle man Berin, 4 olan K eyy, Bize gazetelerinin neşrivatı (AA) — Resmt mahfellerin İnformation Diplomatigue ga- “zveltin senato ordu kom'ayo - z anatına bir mâkale tahsis et- Sa; amet «Monreo prensibi Amerika pol- Gi ei taşı idi, dedikten sonra Rin «y, ç Umumi harbe müdahalesi - tün il #nenin ilk inkârini> teşkil et- medivor ve diyor ki: i arbeü siyaset millet tarafın- ri emil Millet Versay asdik etmemiş ve Amerika Cemiyetine girmemiştir. kasi üzvelti daha 1037 de muharib- m Si sâlin almalarına müsaade ederek kanunla bitaraflık hü » kümlerini ihlâl ve sonra «İspanyol bolşe- vistlerines müzaheret etmekle itham ey- lemekte ve «Amerikalıların Kızıl İspan- yol ordusuna kaydedildikleriniz bildir » mektedir. Nihâyet gazete, Ruzvelti Avrupada mü- dahalesine imkân veren bir sureti tesv'- ye kabul ettirdiğinderi dolayı muahaze et mektedir. Berlin 4 (A.A) — Alman gazeteleri, A- werika rels'cümhuru tarafından yapılan tekbizin geç kaldığını yazmakta ittifak e- diyorlar. Berliner Lokal Anzelger gazetesi di - yor ki: «Bü tekzib efkârı umumiyeyi tatmin &- decek mahiyette değildir. Çünkü ortada, tayyare satışlarına, bizzat reisicümhurun muhtelif beyanatına ve âyândan Pit - man gibi çok samimi arkadaşlarının teh- didlerine dair matbuatta doğruluğundan şüphe edilemiyecek yazılar vardır. Ruz- velt, çıkardığı fırtınayı yatıştırmıya mü- valfak olamamıştır, Bütün dünya, bugün harbden, yarın sulhdan bahseden Vaşing- ton hükümetinin siyaseti acaba ne olabi- leceğini soruşturacaktır.» Romada Roma 4 (A.A) — Bütün gazeteler, rej- sicümhur Rüzveltin matbuata yaptığı be- yanatın çok geç kalmış bir tekzib oldu - ğunu yazmaktadır. Giornale d'İtalia diyor ki: «Ruzvelt, Amerikada bizzat kendi be- yanatı aleyhinde gittikçe artan infial fır- tınası karşısında tekzib yoluna giderek bunun arkasında siper almak istiyor. Hal buki tekzib ettiği beyanat, mükerrer de- falar ilân edilen ve hiç tekzib edilememiş olan İtalya, Almanya ve Japonyaya mü- teveccih olan düşmanlığının daha açık bir ifadesinden başka bir şey değildir. Bir bisiklet bir çocuğa çarptı Ali isminde biri, bisikletle Topkapı caddesinden geçerken 4 yaşında Zeki|çirmek ve Hırvat meselesini halletmek| Belgrad 4 (A.A.) — Bu akşam ekse- adında bir çocuğa çarparak hafifçe ya- ralamıştır, Yaralının müdavatı yapılmış, suçlu) zırlarn ekserisini ihtiva edecek olan bu| muhtelif yerlerinde tezahüratta bu - yakalanarak tahkikata başlanmıştır, u ve İ me vale | Ti memur tevkif edildi. Bunlardan bazıla-| SON POSTA Yugoslavyada Hırvat meselesi bir kabine buhranı tevlid etti (Baştarafı 1 inci sayfada) tır. Âyân reisi Anton Koroşetz, meb'usan meclisi relsi Stefan Çiriç, eski münakalât nazırı Mehmed Spaho ve diğer parti şef- ri gıra ile saraya davet edilerek, Prens Pola mülâki olmuş ve istişarede bulun - muşlardır. Kabinenin istifasına sebeb, meb'usan meclisi toplantılarına iştiraklen imtina eden Hırvat meb'usların hattı hareketi olmuştur. Bu meseleden dolayı nazırlar arasında ihtilâf çıkmış ve dün, beş nazır iştifalarını vermişlerdir, Bu vaziyet karşısında, başvekil Sto »| yadinoviç de diğer arkadaşlarile birlikte istifaya mecbur olmuştur. Gerek Sırb, gerek Sloven meb'uslar, Hırvat meselesinde hükümetin takib et- tiği siyaseti protesto etmek üzere, mec- Hsin dünkü toplantısını terketmişlerdir. Şurasmi kaydetmek lâzımdır kı, sen inlihabatta 1,643,783 rey kazanmış olan Stoyadinoviç (| listesinin © Skupçinada usan meclisi) 306 mümessil: var - ır, Maçekin listesi ise, 1,361,524 rey ka - zunmış olmakla beraber, ancak 67 meb'us çıkarabilmiştir. Hırvatlar, bu intihabat sistemini pro - tesio etmek üzere, yeni meb'usân mecli- sinin toplantılarına iştirak etmiyorlardı, Yeni kabine | Belgrad 4 (Hususi) — Saltanat malbi İ Prens Pol, eski içtimai muavenet nazırı Zvetkoviçi yeni kabineyi teşkile memur etmiştir, Yeni kabinenin muvakkat olacağı ve başlıca yeni bir meclis intihabıma teves- sül edeceği anlaşılmaktadır. Yeni mecliste Hırvatlar, Slovenler ve Sırblar geniş bir surette temsil edile - ceklerdir. Hükümet partisinde Belgrad 4 (A.A) — D. N. B. Stoyadi - noviç kabinesinin istifası neticesinde hü- kümet partisinde ikilik çıkıp çıkmıya - cağı siyâsi mehafilde merakla bekleni - yor. Filhakika gerek parti reis vekillerin- den olan Spaho, gerek bizzat Koroşetz merkeziyet idaresi aleyhinde bulunu »- yorlar, Meb'usan meclisinin bugün için yap - ması mukarrer olan içtimai geri biraki)- muştur. İstifanın sebebleri Belgrad 4 (A.A) — İçtimaf muavenet nazırı Zvetkoviç te istila ettiğinden ka - bine buhranı vahimleşmiştir. İstifa eden nazırlar, bir beyanname neş rederek, istifalarma sebeb olarak Hırvet meselesi hakkında kabinede çıkan ihtilâf) İzikrediyorlar. Stoyadinoviç naib Prens Polü ziyaret eımiştir. Buhran bekleniyordu Belgrad 4 (A.A) — (Havas), Kabine buhranı son haftalar zarfında ve bilhassa Maçekin Hırvat partisile birleşen oSırb muhalefet partisinin kuvvetini açıkça tındanberi için için kayniyordu. Filhaki- ka buhranın esası, Stoyadinoviç kabinesi ve hükümet partisinde bu mesele hak « kındaki nektai nezer :htilâfıdır. Buhre- nın neticesi hakkında Jaha şimdiden ba- zı şaylalar dolaşmıya başlamıştır. Muha- lif Hirvat ve Sırb partilerinin de iştirakı- le bir milli birlik hilkümetinin teşekkülü derpiş ediliyor. Başvekil olarak ta Ko - roşetzin ismi İleri sürülmektedir, Sırb ve Hırvat muhalefet partileri Belgrad 4 (A.A.) — Birleşik muha - letet Sırb ve Hırvat partileri bu ak - şam bir içtima yapmıştır. Mezkür mehafilde kaydedildiğine göre, memleketin menfaatlerine tama- mile uygun olan Stoyadinoviç'in hari- cİ siyasetine karşı kat'iyyen muhale - fet mevzuubahs değildir. İstenilen şey Hırvat meselesinin halline bir çare bu- lunmasıdır. Siyasi vaziyet kararsız , Belgrad 4 (AA) —D.N.B. bildi riyor: Siyasi vaziyet kararınız olmakta de - vam ediyor Belgrad siyasi mehafilin- de zannedildiğine göre yeni kabine in- tikal hükümeti mahiyetinde buluna - cek ve vazifesi bütçeyi meclisten ge - olacaktır. Öyle zannediliyor ki, istifa eden na - bitaraf kabinede eski Başvekil Stoys- gösteren 11 Kânunuevvel 1938 intihaba -! Maarif Vekili dün Maarit Vekili Hasan Âli Yücel şehri - mizde yapmakta olduğu tetkiklere devam J etmektedir. Yüksek Muallım mektebini gezen Vekil, Üniversitedeki yeni inşsatı da gözden geçirmiştir. Güzel San'atlar A- kademisinde müdür ve profesörlerle ko- nuşulduklan sonra Akademiye mahsus olmak üzere umumi bir talimatname ha- İzırlanmasına karar verilmiştir. Vekil, talimatname taslağının, mekteb talim he- yeti tarafından hazırlanmasını emretmiş» tir. Dün öğleden sonra yanında Maarif İ Müdürü Tevfik Kut olduğu halde yeni İ yapılmakta olan mekteblerin yerlerini gören Vekil Müzeler Umum Müdürü Azizden eski eserler hakkında izahat al- İ mıştır. Hasan Âli Yücel bu akşamki trenle Ankaraya dönecektir. ğ Gazetecilerle basbıhal i Vekil, dün öğleden sonra saat ikide İs-! tanbul gazetecilerini Parti merkezinde! toplıyarak umumi kültür vaziyetimiz hak kında bir hasbıhal yapmıştır. İstanbal! Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kırdar ve Maarif Müdürü Tevfik Kut ts hasbıhal| esnasında hazır bulunmuşlardır. Vekil: 4— Gazetelerde intişar etmekte olan bir çok yazılar görmekteyim. Kültür sa- basındaki ilerleyişimizde gazeteler de bize müzahir olacaklardır. Bu bakım - dan sizinle konuşmayı münasib buldüm.> dedikten sonra esas mevzua geçmiş, ye- niden yapılacak işler ve verilecek karar- lar hakkında uzun uzediya konuşmuş, gazeteciler tarafından sorulan suallere cevablar vermiştir. Vekil bilbassa dil me- selesi Üzerinde ehemmiyetle durmuş, ya- kında toplantıya çağırılacak olan maarif şürası ile talim ve terbiye dairesinin va - zifelerini anlatmıştır. Yüksek Maarif Şürası Yüksek Maarif Şürası Hazirar. sonla - rında Ankarada toplanacaktır. Toplan - taya hazır olmak üzere Maarif Vekâleti bu husustaki neşriyata başlamıştır. İ Bastırılacak nutuk, rapor ve kitablar| Atatürkün, İnönünün milli mücadele- denberi maarif meseleleri hakkında muh- telif vesilelerle söyledikleri nutuklar, verdikleri beyanattan bir kitab vücude getirilecektir. Muhtelif zamanlarda Türkiyey? #lem- şümul şöhreti olan büyük kültür adam »- İarı gelmiştir. Bunların eski harflerle kısmen neşredilmiş olan raporları, eksik- İikleri tamamlanarak tekrar basılacaktır, | İktısad Vekâleti bundan bir müddet İevvel Amerikan profesörlerinden mü - irekkeb bir heyet getirtmişti. Bu profe - sörler iktisadi meseleleri tetkik ederken maarif meselelerine de temas etmişler « di. Profesörlerin bu sahadaki tetkiklerine aid yazıları ayrılarak basılacaktır. Bun- lardan başka maarifimiz hakkında yazıl. mış olan bütün raporlar da bastırılacak- tır, Üniversite profesörlerinden maarif sa- basındaki değişikliklerin neler olabilece- Bine dair sorulan sua'lerin cevabların - dan ayrıca bir kitab meydana getirile - cektir. Dünya maarif: hakkında neşre » dilmiş bir çok kitablar türkçeye çevrile- cektir, Ecnebi dil işleri Maarif Vekâleti, ecnebi dil ile de yakından alâkadar olmaktadır. Bizde ec- İnebi dil tedrisatına orta mekteblerde bıkşlanmaktadır. Müteaddid kitablardın ders takriri yapan muallimler ayrı ayrı usul takib etmekte, bu yüzden lisan ted- risatımız beklenen randımanı vermemek- tedir. Bundan bir müddet evvel Foset İs- minde bir İngiliz mütehassısı getirtilmiş, ingilizce tedrisatında tek usul ikame o - dinoviç ya hariciye nezaretini, yahud da maliyeyi deruhde edecektir, Hır - vatlar, vaziyet almak için, yeni kabine nin teşekkülünü ve programını sükü - netle bekliyorlar. Haber alındığına göre, Nafb Paul son haftalar içinde, Hırvat deri Maçekin adamı olan Subaşici dört defa kabul etmiş ve Hırvat meselesinin halli im - kânlarını görüşmüştür. Belgradda nümayişler risi üniversite talebesi olmak üzere mü teaddid nümayişçi kafileleri şehrin Junarak Horvat Hderi Maçek'i ve Sırb Sayfa 11 İstanbul gazeteci- lerile hir hasbıhalde bulundu Junmuştu. Diğer dil tedrisatında da ayi maksadla etüdler yapılmaktadır. Bura « daki Fransız profesörlerile Türk mual « limlerinden mürekkeb bir heyöt teşkil e dilmiştir. Heyet, orta mekteblerle liseles rin fransızca tedrisatı programını hazırla mış bulunmaktadır. Kitabların önümüz“ deki ders yılına yetiştirilmesi için tertis bat alınmıştır. Orta mekteblerin birinci, ikinci ve üçüncü sınıfları için ayrı ayrı birer kitab basılacaktır. Almanca tedrisatı için de Ankarada biz toplantı yapılmış, tek kitab meydana ge“ tirilmiştir. Orta mekteblerin birinci sınıf larına mahsus olarak hazırlanan bu ki» tab 1939-1940 senesi ders yılı için orta mekteblerin her üç sınıfında okutulacak beklenen randıman elde edildikten sonra, diğer kitabların hazırlanmasına geçile « cektir, İngilizes tedrisatı için de Foset usulü tekrar incelenecek, ıslahı zarur! görü « len cihetler düzeltilecektir. Kitablar müsabaka ile yazdırılacaktır. u suretle maarif işlerile uğraşan her « kesin maarifteki ıslah etrafında, yakın « dah alâkaları temin edilecektir. Bu seng ilk mekteblerde okuma, yurd bilgisi ve tarih kitabları için birer müsabaka agi» lacaktır, Yeni ıstılahlar Bu ders yılı başından itibaren okutuk mağa başlanan kitablara geçmiş ıstılalı lar hakkında Maarif Vekâleti, alâkadaş muallimlerin gerek tedris, gerek (ilmi kıymeti bakımından mütalealarını 80? « muştur, Önümüzdeki hafta içinde bu mük talealar mekteb müdürlükleri tarafındas Ankaraya gönderilecektir. İlmi, pedagojik esasları hazırlanan om ta mekteb gramerlerini Maarif Vekâleti müsabakaya koyacaktır. Pratik hayata hazırlayıcı müesseseler Bütün tahsil kademelerine müvazt bim mesleki teknik tedrisatı kurmak Maarif Vekâletinin gayesidir. Büyük teknik mekteblerinden £ ı açılmakta olan köy dikiş ve biçki kurslarına kadar her derece ve kademede pratik hayata hazım layıcı müesseseler kurulacaktır. Bulum- dukları yerlerin ihtiyaçları gözününde tutularak umumi kültür veren orta mek tebleri, ayni zamanda mesleki ve teknik mevzularla da faaliyete sevkedebilmek imkânları aranmaktadır. Orta mekteb « lerde derslerden başka mesleki tcdrisaf ta, Adapazarında patates zeriyatı, Sam« sunda tütün kontrolleri, İzmirde üzüm incir işleri, orâ orta mekteblerinin progr, ramlarına alınacaktır, Bunlara, memle- kette başlamış olan iktısadi hareketle müvazi olarak hız verilecektir. i İstanbul ekalliyet ve ecnebi mekteb e lerine lisan bilen üç müfettiş gönderi «| miştir. Müfettişler, bu mekteblerin vd ris vaziyetlerini inceliyeceklerdir. Panamada İtalyan bahıriyeli- lerine tecavüz edildi (Baştarafı 1 inci sayfada) «Savoya» ve «Dük d'Aosta» İtalyan distroyerlerinin karaya çıkan müretie bat ve zabitanını himaye etmek üzere; polis tarafından s:'ki tertibat alınmış 4 tır. Halk, Panama sokaklarında «Yaşa « sın Ruzvelt, kahrolsun Mussolini» fbep relerini taşıyan levhalar asmıştır. Bm İzi kimseler, İtalyan denizcilerine yu « murta atmışlardır. Bunlardan bir kişi tevkif edilmiştir. Panama guvernörü, gece İtalyan öm nizcileri şerefine bir ziyafet vermiş tir. muhalefet partisi ile Hirvat partisi m rasında akdolunan Kânunuevvel an « laşmasını şiddetle alkışlamışlardır. * Belgrad 4 (A.A.) — Yen! kabineyi teşkile memur edilen Tsvetkoviç eski meb'usan meclisinde hükümet partiği olan radikal grupunun reisi idi ve som intihabda da parli mücadelesini idarg eylemişti, Stoyadinoviç kabinesinde içtimat zatg avenet nazırı bulunan Tsvetkovig, Hırvat meselesi hakkında kabinede çe kan ihtilâf üzerine istifa eden ve bu suretle bütün kabinenin düşmesine am beb olan beş nazırdan birisidir.