1 Şubat 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Ruzvaltin beyanatı Almanya ve İtalyada fırtınalar kopardı (Baştarajı 1 inci sayfada) Me Sâzeteleri Ruzveltin oencümende â Görüşme esnasında; «Harb zamanın- İn rika hududuhun Fransada olaca çi söylemiş olduğunu yazmakta idiler. beyanatı mevzuu bahseden Taymis tesi diyor ki; eisicimhur Ruzveltin beyanatına da- Ea Tikan gazetelerinin yaptığı neşris m Relsielimhurun niyetlerine uyma- Ne e eek için hiçbir sebeb gör- Pikan Amerika efkârı umumiyesinin 1914 de tuğundan çok daha ziyade lehimizde Unduğunu kaydetmemiz lâzımdır. MİİY Telegrath diyor ki: Sisicümhurun beyanatı, ötedenberi 5 SLİği siyaseti muzaffer kılmak için etle mücadeleye azmelmiş olduğu #tinde tefsir edilebilir. Bu siyasetin e- Mütecavizlere yardım etmemek ve yokrisilere yardımda bulunmakur. Bi” Herald da şöyle yazıyor: dp barb takdirinde Amerikadan yar hk Böreceğimiz keyfiyeti bizlere ferah- Verecek mahiyettedir. Fakat b'z! ani kal n cihet bu beyanatın harbi der- Uzaklaştırmış olmasıdır. İtalyanların cevabı 2 (Hususi) — Gazeteler, Rüz- Mutkunu şiddetle tenkid etmekte- Yeltin ler, PU hütuk hakkında «Ciornale d'ftali- “A bir mekale yazan Virjino Gayda, Beng HİR «Amerikanın hududları tâ ti “men sözünü mevzuu bahsederek, arı, VO Almanyanın müşterek hudud Sg da «Tâ Pânsma kanalında; bu- ğunu bildirmektedir. Talya 2 (A.A.) — Ruzvelt aleyhinde ân matbustı şimdiye kadar bugünkü #iddetli neşriyatta bulunmamıştır. ve, F8t mehafili, şu kanaattedir ki, Ruz- | Tansanın Amer'ka için bir İleri ke- “Olduğunu söylemekle Avrupada an uzlaşma tessbbüslerini ba'tala- havesindedir. Totaliter memleket- uyg arşı Rüzveltin aldığı vaziyet barb- b telâkki edilmekte ve Nevyork ga- Ya inin neşriyatı İtalya ve Almanya- tsi TI bir harb açılmasını istiyenlerin , olduğu beyan olunmaktadır. Almanyada hayret hagen. 2 (AA) — Alman siyasi me may nde beyan olunduğuna göre, Ame- Mey icimhuru Ruzveltin e ordu minde yaptığı beyanata hayret al lâımdır. linde zanmediliyor ki, Ruzvelt bu Kin #tle bir manevra çevirerek bir ta- Kana müşkülâtı gizlemek ve ayni Teda da Hitlerin nutkunun bütün dün- Mk Uyandırdığı müsald intıbaı baltala- Pa iştir. , anın Amerikadan tayyare satın hn #trafındaki siyasi hâdiseleri Ber- ; Yemeye afili büyük bir öfkkatle takib ey- k, tedir, Çünkü herkesçe malümdur Ya y, İayyare satışları Amerikanın Pa- 2 Yük elçisi Bullitin tavsiyesile ya» ta aktadır. Bullit Reisicümhur Ruzvel- hip SOK samimi dastu olduğu gibi Stali- dai müşaviridir. Gene bu satışların k, , Doklai nazarları belli olan Ameri- Tet iye nazırı Morgenthaun mü Yapıldığı da bellidir. Alman gazetelerine göre Alman, i Meva Büzeteleri, Rüzveltin bu me Mak tekol Bişlıy, Bük re xah& ri kendisini hücumlardan koru- Kirgin Yaptığını yazıyorlar ve borsada ka, nutkundan sonra hâsl olan sü- Ke naği bazı alâksdar mehsfilin işine i ii İĞİ için gene borsayı karıştırmağı ihdaf eylediğini kaydediyorlar. , Mg Borrsen Zejutung diyor ki: Yeke, *rin nutkundan 24 saat sonra Rüz- böyle bir harb tehlikesi ay zannetmezdik. Hit Sfkâm umumiyesi ve Almanyanın Miş İİ Sulh azminin intibar altında kal Pakat bu intiba Amerika Reisi- e İluhun işine gelmedi. Derhal de- İ Sak, lerin otoriter devletlere karşı Kaymaz için hücum borusunu çaldı. Ya nutuk siisilelerile İngiltere ve iye Almanya ve İtalya ile takib et- Miyop anlaşma siyasetinden vazgeçirmek iki Amerika hududlarının Fransa len, rında müdafaası lâzım geldiğini &,, *kle Ruzvelt, Almanya ile Fran- da bir kudud meselesinde oldu- Buna dair Fransız ve Alman hariciye nazırlarının geçenlerde (imzaladıkları deklarasyondan tegafül ediyor. Hitlerin nutkunun hakiki! manasını anlamak iste- miyor ve harbi teşvikte daha büyük bir ısrarla devam ediyor. Ruzvelt, Berlin - Roma - Tokyo mü- sellesine karşı demokrasilerin mücadele- sinde Amerikanın &emokrasilere yardım edeceğini söylüyor. Fakat unutuyor ki, bu müselles demokrasilere karşı değil, bolşevikliğe karşıdır. Ruzvek, bolşevikli- ğin büyük bir demokrat müdafiidir, Soy- yet Rusya dahili buhranlar neticesinde zavıf düselidenberi Ruzvelt kendini ko- münistliğin askeri şampiyonu olarak te- lâkki ediyor, Eğer Amerikan gazetelerinin Ruzvel- tin beyanatı hakkındaki neşriyatı tama- mile doğru ise Amerika Reisicümhurü maskesini hayret edilecek bir surette at- mış ve sulh ve anlaşmayı baltalamak ve &ntermasvonal kuvvetlerini bir tahr'b a- leti vapmak üzere kudret ve ni suiistimal etmekte bulunmuştur.» Berl'ner Lokal Anzeig#er şöyle diyor: Hükümetle muhalefet arasında cere- yun edecek mübareze Ruzvelt tarafın. den sarfedilen faaliyetin ne dereceye Ka- dar dahili sebeblere istinsd ettiğini b'ze gösterecektir, Filhakika Amerikanın /6- fimet we iktısaği vaziyeti.günden güne | baslıca vaz'fesi deniz aşırından gelen ve İsulhün iblâlini istihdaf eden teşebbüs- lere şi7dele ksrşı koymaları lâzımdır, Frınsızlar ne diyorlar? Par's, 2 — Fransız matbualı Biresik Amerika Reisicümhuru Ruzveltin öyan jordu encü indeki beyanatına genişce yer ayırmaktadır. Boreues Petit Parisiende eski İngiliz Paşbakanı Baldvinin bidayette harikulâ-| de nüp sonradan ota geçen <İn- gilterenin hududlam Re: Üzerindeiir tarzmdaki beyanatıma telmihte bulun- iduktan sonra şöyle diyor; «Amerika bu karara varmış olmaktan henüz uzaktır. Fakat vaziyeti vahimle- şirse bu kanaste, Berlin ve Romada dü- şünülmediğinden daha süratle alışabile- cektir. Epogue gazetesi şöyle yazıyor: Ruzveltin beyanatı fevkalâde mühim- dir, hususile ki Fransaya yüzlerce tay- yare satılacağına dair yapılan vâldi derhal takib eylemektedir. Binaenaleyh! Alman matbustı Ruzvelte karşı köpür- mekte tamamile haklıdır. Filhakika Al-| manya, İtalya ve Japonya temiz fikirler. le hareket etselerdi hiç kahra düşme. meleri lâzım gelirdi. Demokrasiler harbei değillerdir ve müdafaalarını bile düşün. meye biraz geç kaldılar. Nevyork Herald diyor ki: Ruzvelt verdiği kararla sulh ümidini parlatmıştır, Çünkü, İtalya ve Almanya ve Japonya b'r harb takdirinde karşıla. rmda yalnız Fransa ve İngiltereyi deği, Amerikayı da bulacaklarını görürlerse kleri daha evvelden belli olan şte atılmıyacaklardır. lor gazetesi, Pariste bulunmakta olan bir Amerikan devlet adamının şu sözlerini naklediyor: «Bir harb takdirinde ssker göndermek haricinde demokrasilere her yardımla bulunacağına dair Ruzveltin beyanatı A- merika efkârı umumiyesine famamile uygundur. Çünkü Reisicümhur ancak e: kârı umumiyeyi uzun müddet yokladık. tan sonradır ki, açıkça vaziyet almıştır.» Amerika matbuntıran tefsirleri Nevyork, 2 (AA.) — Amerikan mat. bustı, Ruzveltin beyanatını hararetle karşılamaktadır. Nevyork Helrald diyor ki; #Milletimiz, 1914-1917 ye nisbetle dala #yi hazırlanmış olarak bugünkü buhran- lara vaziyet almaktadır. Ruzveltin de- mokrasiler leh'ndeki hattı hareketini ta- mamile tasvib ediyoruz. Çünkü dikta. #örlerin dünya üzerindeki tazyikleri bü. tün demokrasilerin elbirliğile hareketi- ri icab ettirecek bir dereceyi bulmuştur. Nevyork Times Almanyanın, Avustur-manyanın Karolin adalarını Japonyanın | bir de tay büyütme ve yetiştirme çift-! güçleşmektedir. Avrupa memleketle-inm| ,. SON POSTA Londra Moskova ile münasebatını genişletiyor (Baştarafı 1 inci sayfada) Yeni sefir, Kaleninden başka, hariciye komiseri Litvinof ile de uzun bir mülâ- katta bulunmuştur. İngiliz - Sovyet münasebatını mevzuu bahseden eNiyuz Kroniki, gazetesi de şu suali sormaktadır: «— İngiltere, Sovyet Rusya gibi kuv- vetli bir dest kaybederse silâhlanma için sarfettiği milyonlar boşa gitmiş olmaz mi?» Gazeteler umumiyetle, İngiliz - Sov- yet münasebatının takviyesine taraftar- dırlar, Diğer taraftan Royter ajansı da, Jtal- yanın Sovyet Rusya ile ticarf münaseba- tını ıslaha çalıştığını bildirmektedir. İngiliz kabinesi 24 saat içinde Uç defa top'andı (Baştarafı 1 inci sayfada) Tığı nazırlığına, milli müdafaa nazır 'To- mes İnskip te Dominyonlar nazırlığına nakledilmişlerdir. B: il Çemberlayn, dün gece Bu- k'r#ham sarayında kral ile uzun bir mü- Vikatfa bulunmuştur. Bir köylü bir kızı kaçırırken öldürdü (Hususi) — Denizlinin Kaj Denizli a ünden Hüseyin kış Cemile; han rm aş, Gemilenin mümansatı üzerine kızmış, elinde bulundurduğu tabanca- yı Cemilenir göğsüne skmş, çikan kursunlarla yaralanan Cemile Mem - leket hastanesinde 24 saat sonra öl - müstür, Katil Aktaş yakalanmıştır. memesi lâzım geldiğini yazıyor ve diyor ki: «Belki Ruzvelt metin itibarlle bizim u muz Fransadadır» dememiştir. Fskat Reisicümhurun sözlerini işitenler, Fransanın bir ileri kale olduğu ve bina- enaleyh tıpkı topraklarımız gibi müda- faası icab ettiği intıbamı hâsıl etmişler- dir, Dünya hir yanardağ üzerinde Vaşington, 2 (A.A.) — Ayandan ismi. »i vermemek istiyen bir zat, Bay Ruz- veltin Ayan meclisi ordu encümenindeki | beyanatına müteellik olan gazste haber- lerini teyid etmiştir. Mumaileyh, Ruz- veltin dünyayı «indifa etmek Üzere bulunan bir yanardağ Üzerine oturmuş» klinde tasvir etmiş olduğunu söylemiş- tir. Bu zata göre Reisicümhur, Amerika. Dın, siyaseti ne olursa olsun bu indifam netayicini hissedeceğini söylemiş ve de. mokrasilerle mesai birliği yapmanm A- merikanın menfaati dahilinde olduğunu beyan etmiştir. Demokrasinin son kalesi Reisicümhurun Fransa ile İngilterenin bir harbde mağlüb olmaları halinde A- merika cümhuriyetlerinin demokrasinin son kalesi olduğunu söylemiş olduğu da| rivayet edilmektedir. Muhalifler harekete geçtiler Vaşington, 2 (A.A) — Reisicümhur Ruzveltin âyan ordu encümeninde yap tığı beyanat muhalefeti harekete getir- miştir, Muhalefet harici siyasete aid bütün meselelerin halka bildirilmesini isteme- ye başlamıştır. Hariciye ve hükümet azaları, ordu en- cümeninin, Relsicümhur tarafından veri. len izahatı çok iyi karşılamış olmasından dolayı memnuniyet beyan eylemektedir. Ruzvelt, manevralarda bulunacak Gunntanuamo, 2 (A-A.) — Salâhiyet- tar mehafilden bildirildiğine göre, Ret- sicümhur Ruzvelt Amerikan dononması- nın Atlantik denizindeki büyük manev- ralarının bir kısmına Houston zırhhsı &. zerinde iştirak edecektir. Bu manevrala- rın hedefi, bütün Amerika sahillerini Ay. rupadan gelecek bir taarruza karşı mü- essir bir tarzda korumaktır. Karolin adaları Vaşington, 2 (A.A) — Mebusan mec- isi bahriye encümeninde beyanatta bu. lunan cümhuriyetçi mebus Maas, Al istiyen ayni köyden Ahmed! Londra 2 (Husust) — Cümhuriyetçi İspanyanın meb'usan meclisi (Kor - tez), dün gece hükümetin yeni merkezi olan Figuerasda, eski kalenin bodrum- larında bir toplantı yapmıştır. İçlimaın yeri ve saati, ikindi vaktine kadar tutulmuştur, Reye müra - caat edilmiş ve hükümetin mukavemet siyaseti ittifakla tasvib olunmuştur. Bu münnsebetle söylediği nutukta Başbakan Negrin, Cümhuriyet hükü - meti tarafından düşünülen son hadde değin mukavemetin sebeblerini say - mış, hükümet her ne kadar Katalonya arazisini (o terke mecbur olmuşsa da merkez ve cenub mıntakalarında mü- cadelenin devam ettiğini, hattâ Kata- lonyada da mukavemetin mümkün ol duğunu söylemiştir. Bundan sonra Negrin, şimdi hükü - met kuvvetlerinin gerek İtalya, gerek dan kaçakcılık suretile silâh hükümetin, kuvvete , otoritesini idame etitirdiğini ilâve et- mişir. Paris 2 (Hususi) — İspanya hudu - dunda yapmış olduğu teftişin neticele- ri hakkında beyanatta bulunan Dahi - iye Nazır Sarraut, 45,000 İspanyol kadın ve çocuğunun kabul ve iaşe ve evvelce tayin olunan departmanlara izam edilmiş olduğum söylemiştir. | Sıhhiye trenleri, önümüzdeki günler çinde ağır yaralıları memleket dahili- ne nakiadeceklerdir. Mülteciler için hu dudun 10 kilometre kadar gerisinde bir sıhhiye kordonu tesis edilmiştir. Şiddetli muharebeler Madrid 2 (A.A) — Milli müdafaa >, Savfa 1 İspanyada harb tekrar şiddetlendi 1 Cümhuriyetciler İtalya, A'manyadan silâh alıyorlarmış nezaretinin bir tebliğine göre, Kata « lonya cephesinde çok şiddetli muha « rebeler olmakta ve Cümhuriyetçiley | büyük bir mukavemet göstermektedir. Düşman Magrat mıntakasında anca hafifçe ilerliyebilmiştir. Diğer bütün mıntakalarda düşman durdurulmuş 4 tur, Burgas 2 (AA) Frankistler, Vich'i işgal etmişlerdir. Bu kuvvetler, Katalonyanım diğer mıntakalarında da ilerlemişlerdir. Bombardımanlar Valansiya 2 (A.A.) — Bu sabahki $ hava bombardımanı neticesinde 1! kişi ölmüş ve 29 kişi yaralanmıştır. Saat 1,30 da beş tayyare limana bombalar atmışlar ve ticaret vapurları Üzerinde hasarat husule getirmişlerdir. Saat 9 da 28 tayyare şehre 80 bom | ba atmıştır. 9,40 ta beş tayyare Etagre şehrinin iç taraflarına bombalar atarali Vİ binayı tahrib etmişlerdir. Eski Kral, Franko'yu tebrik etti Iondra 2 (Husust) — Eski İspanya Kralı Afons, General Frankoya bir tef graf çekerek son muvaffakiyetinded dolayı kendisini tebrik etmiştir. Franko, bu telgrafa mukabelede bow Yunarak teşekkürlerini bildirmiştir. Son harb vaziyeti . Perpişman 2 (A.A.) — Hududdan ge len haberlere (— göre, İspanyol ordusa kendini toplamışa benziyor. Bu ordu Franko kıtaatının taarrıddlarıma karşı yeniden tesis ettiği müdafaa hattından dayanmağa başlamıştır. Bu hat, Low retten baslıyarak hafifçe Santacolma, Viş ve Borganın şimalinden geçmekte ve Oruananın cenubuna müntehi ol « maktadır. Nafia Vekâleti İstanbul tramvay şebekesini ıslah İçi (Baştarafı 1 inci sayfada) Tramvay ve tünel işinin bir müddet hükümet tarafından idaresi ve #leride Belediyeye devri mutasavverdir. Bu meksadla Nafıa Vekâleti şebekenin ısla- hı ve halkın istirahatinin temini gayesi- le alınacak yeni tedbirler hakkında bazı tetkikler yaptırtmıştır. Tramvay biletle- rifin tünelde de muteber tutulması dü- şünülmektedir. Bundan başka tünelin Gelatadaki gi- tiş kısmında geniş bir meydan açılması ve tramvay arabalarının tünelin ağzına kadar yanaşması mevzuubahstir. Bu su- retle Beyoğlundan tünel ile Galataya # (Baştarafı 1 inci sayfada) Deni/bankın 939 bütçesi henüz tasdik edilmemiştir. Denizbankta tetkiklerde bulunan üç | müfettişe ilâveten Ankaradan üç müfettiş daha gelmiştir. Bu müfettişler tetkikleri. nin neticesinde Umum Müdür Yusuf Zi- İya Erzin ve İktısad Vekili Hüsnü Çakır lile temaslarda bulunacaklar ve halen tet- kikat ile meşgul olan müfettişlerin me. saisine yardım edeceklerdir. Gerek mevcud ve gerek yeni gelen | müfettişler bilhassa Satle ve İmpeks şir. keti meselelerile meşgul olacaklardır. | Satie meselesi etrafında yaptığımız tahkikata nazaran, Elektrik İdaresi U- mum Müdürlüğü, Satie binasını mevcud Edime (Hususi) — Geçen sene dört vilâyetin ve bir de İnanlı aygır depo - sunun damızlıklarının iyi neticeler ver diğini bildirmiştim. Aşım durakları Dahiliye Vekâletinin dahi tasvibile ve Ziraat * Vekâletinin verdiği tipler üzerinden daha 18 tane yaptırılacak ve bunların sayısı 41 mer- kezi bulacaktır. En az 6 merkezde de veterinerlere sun'i tohumlama yaptırı- lacaktır. Bu sene İnanlı aygır deposu « nun at ve inek kadrosu artacağı gibi ya ve Çeko-Slovakyayı ele almak için muvafakatile tahkim etmekte clduğuna |liği açılacaktır. müracaat etmiş olduğu usulleri hatırlı- tarak Hitlerin son nutkuna itimad edil dair mevsuk haberler almıs olduğunu bildirmiştir. Umumi Müfettişliğin üç sene evvel açtığı ve idare etmekte olduğu boğa ve 7 .. .. .. n neler düşünüyor ? İnen bir yolcu Beşiktaş, Bebek veya Fw tihe gidecekse tramvay arabasına bur da ve tünelden çıkar çıkmaz binebile cektir. Tünelin Beyoğlu kısmına tesadüf edes meydanın da genişletilmesi mukarrerdir, Galatasaraydan Köprüye inen tramvay hattının güzergâhının değiştirilmesi ve birçok kazalara sebebiyet veren Şişhane yokuşu ile Bankalar caddesi gibi dar biz ceddenin tramvay seyrüseforinden kun tarılması esas düşüncedir. Hattın eski İngiliz sefarethanesi yanın. daki yoldan ve yeni açılan caddeden As zabkapısına indirilmesi ve buradan Ga lataya geçmesi üzerinde durulan ve tet kik edilen cazib bir fikirdir. OOO DOÜLA,AA L A u,amAİılllııjco..İİİ. a Denizbenkta yapılan tetkikler ilerliyor istimlâk kanunu ahkâmına tevfikan, ka- Jnuni değerine göre yanl 106.000 liraya sa- İtin alacaktır. Fakat bu hususta henüz | i Nafıa Vekâletinden gelmiş bir emir mev. | cud değildir. Bâyrâm münasebetile resmi dairelerin tatil olması, bu huğustaki tahkikatı kısa bir müddet için durdurlmuştur. 11 Vapur siparişi hakkındaki tahkikat Deniz Ticareti Müdürlüğünde; Deniz bank için ısmarlanacak olan il vapur hakkındaki tahkikatı idare eden müfef- tişler arife günü de çalışmalarına devam etmişler ve İktısad Vekili Hüsnü Çokır- dan talimat almışlardır. Müfettişler me- sallerine, Bayram dolayısile, gelecek Pa- *zartesi günü tekrar başlıyacaklardır Trakyada hoyvancılık İnkişaf ediyor İtay büyütme çiftlikleri en az 350 baş damızlık ve yetişmiş tay vermiştir. Bu pratik ve çok verimli sistem devam «- decektir. Eneme mıntakaları dördüncü yılgprogramına (devam edecektir. Bu boğalar bu mıntâka köylerine tercih «- diliyor. Hayven gıdalarına ve hele boğa ye « tiştirme işlerine çok ehemmiyet veril mektedir. Kavakcılık ve fidancılık da ayrıca yürümektedir. Kollektif fidanlıklara bu sene tesvik faslından permi verilecektir. Diğer ta- raftan hayvan sergilerine bu sene ve « tişmiş esterler dah! sokulacak ve prim verilecektir.