15 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

15 Tkimciteşrm. SON POSTA Millet mümessilleri dün Mecliste Türk milletinin duyduğu derin acıya tercüman oldular (Baştarafı İ inci sayfada) İmarak tercihan ve müstacelen müza- temiş ve bu taleb kabul eği-| lerek kanunun müzakeresine geçilmiş- üzerinde açılan müzakere, Büyük Şef Atatürkün ziyaı ebedisi Karşısında bütün Türk milletinin duyduğu tees illeri tarafndan le oldu. eden hatib- eren sahneler ya: bağlılığını teyid ettile — Ru heyecanlı celsede ilk söz alan ha- th, Ali Muzaffer Göker (Konya) ol- du. Arkadaşlar, büyük bir matem için - deyiz. Atatürkü kaybetmekten büyük keder olur mu?» diye söze başlıyan Konya meb'usu, Atatürkün ve onun seri etrafında demir bir çember gibi toplanmış olan Türk milletinin, onu arasında görmemekten mütevellid hu- Andsuz acılarını ifade ederek demiştir ki: Türk inkılâbı, Atatürk inkılâbı, her gün daha kuvvetli ve daha geniş, daha 88'im bir şekilde inkişaf edecek ve is - tikbal Türk milletine büyük saadetler temin edecektir. Atatürkü bundan zi- Yade memnun edecek ve onu bundan Zzİvade emin kılacak bir şey olamaz - dı. Varolsun Atatürk. Varolsun onun çok sevdiği Türk milleti, Rasih Kavlan (Antalya) o «Atatürk ne mutlu sana, mutlu olar#k doğdun, Mutlu olarak taheti hayatımı arkadaş- ların arasında miimtaz olarak b hayata, millet hizmetine böylece gir - din» diye söze başlamış ve Alatürkün Ölümü karsısında Türk milletinin acı-İy tıra iştirek için bütün dünyanın gös - i kanin, Türk milleti - n yüksek değerini Böstermekte olduğunu işaret ve onun kurduğu büyük eserin ebediyen yaşa- Yacağını ilâve eyliyerek demiştir ki: «Milletin genci, ihtiyarı, çocuğu, anne- 8. babası, okumuşu, okumamışı, en Ücra köşelerden tutunuz da en büyük şehirlere Belinciye kadar günlerdenberi Alasmın Matemile yaşıyor. Kendisine tâzimlerimi. Xi, minnet hislerimizi duyurmak için ne lar, ne kadar ağlasak, sızlansak yeri - . Söyliyeceğim şudur: Ata, biz Türk Milleti ve Türk ulusu hepimiz senden ra- yız, sen bize hiç kimsenin yapamadığı VE yapamıyacağı hizmetleri yaptın, Allah 4 senden Tazı olsun.» Atatürkün ölümü karşısında küçükten * büyüğe kadar milletçe duyulan arıyı Sanlı sahnelerle yaşatan Muhiddin Baha “8 (Kars). — Ölüm demiştir, hiç bir zaman bu ka- Gr zalim, bu kadar muzlim olmadı. Ö - Küm, hiç bir zaman gözlerden akan kanlı SÖZ yaşlarında bu kadar birlik vücude ges| Ürmedi. 17 milyon Türkün, vatanın her atından yükselen ıçkırığı duyulan Yük acıyı gösterdi. 9 Kadar Büyük Adama, büyük mille - de mertebesi bu kadar azametli olabilir- Biz Atatürk, Türk olduğu için iftihar va yoruz insan olduğu için de dönya if - Ayar St Biz Babamız, Şefimizi, Ala üüzü kaybettik. Dünya da en bü - Yük adamını...» aç Sn Sazak (Eskişehir) Atatürkün yük Tuhu önünde hürmetle ve tızimle gilin diye söze başlamış ve demiştir di; O Türk milletini yetiştirmiş, gide - Yür açmış ve millet açtığı yoldan tn, ve yürüyecektir. Ruhu şad ol - Yapa va Atatürk, -en büyük vazifesini Y iştır, müsterih olerek yatsın...» almız Türk tarihi için değil, dünya ta- tata a de yeni bir devir açmış olan A - istibdad ve meşrutiyet ve Bü- Harb devirlerindeki mücadelelerini 3 işaret ederek söze başlıyan Ma - Ma Hikmet- (Bayur), brndan Seviye, satürn mütareke ve mücadele ve indeki Türk milletini kurtarmak ima devletini kurmak yolundaki ça- Öiyey ından, onun yüksek insanlık me- z ediy ihden bahsederek, gene anun söy- ii Bibi demiştir kiz Tük ba, Dira «Bu millet dalma kuvvetli olacak, git- gide daha kuvvetleşecektir. O, bunu gör- müş ve söylemiştir. Eser yaşıyacaktır. A- Fk ölürse ne olacak» bu idare kalacak , düşünen kimseler var- ta mıdır, diye i İdi. Bir kaç gündür bunun cevabını mil - let vermektedir. Meclis te birkaç gün ev- vel bunun cevabın: burada verdi. Ön - derlerimizin arkasında toplu durursak A- ekân eserleri dünya durdukça yaşı- acak, atmış olduğu tohum ve büyüttüğü ağaç dünyalar durdukça yaşıyacaktır Ya- rattığı bu yeni ahlâk, kültür nelere ka - dir olmaz?” Benal Arıman (İzmir): «Kayıbımiz bü. yük, kederimiz büyüktür» onun »iyama dar yansak, ne kadar göz yaşı dök- gene azdır. Atafürkün dünyayı ay - dınlatan eşsiz adı, asırların kanatları 4 - zerinde ebediyete; kadar gidecektir. Arkadaşlarım, bügün kalblerimizde Ka- nayan bu büyük yaranın yegâne şifası, döktüğümüz bu sıcak göz yaşlarının en büyük tesellisi Atatürkün kıymetli arka. daşı aziz İnönünü başımızda görmekten duyduğumuz sonsuz inan, onun kuvvetli iradesinin ve kıymetli arkadaşlarının kalblerimize doldurduğu çok büyük it -| minandır.» Varol aziz Önder... Müsterih ol Büyük Atam, senin eserin ebediyen yürüyecektir.» Fuad Gökbudak (Konya): Atatürkü ve! Türk milletinin derin acısını anlattıktan sonra demiştir ki; «— Şimdi, Atatürkün ölmez bayrağı «Zafer» parolasile İsmet İnönünün mübs- rek elindedir. İsmet İnönü ki, Atatürkün sağ kolu ve Atatürkün bu memlekete en başta ve en büyük verimi ve nimetidiz.» Selim Sırr: Tarcan (Ordu) Atatür- kün şahsiyet tan bir tasvi 7 uş ve Atatürk öl merli ve ölmiyecek. Çünkü onun gönülde bir heykeli var» demiştir. Süleyman Sırrı İçöz (Yozgad), bü- k ölüye aid tahassüslerini ifade e - ken sağlığında Atatürkü başında şıyan halkın onu daima başın üstün- de görmek istediğini söylemiş ve de - miştir ki: « Onun büyük mezarının Ankara - nn hiçbir noktasından aşağıda yapıl- masına razı değiliz.» Sük ı bundan sonra, Mec- onunda riyaset makamı arkasına Atatürkün bir büstünün ko - nulmasını ve mezarının bütün vilâ - yetlerden getirilecek birer parça top - raklarla örtülmesini istemiş ve bu ta - leblerini ihtiva eden bir takrir vermiş- tir. Süleyman Sırrı İçözün sözlerini mü- teakıb içlimaa 15 dakika süren bir fa- sıla verilmiş ve gene Fikret Sıjayın başkanlığında yapılan ikinci celsede de Büyük Şefin aziz hatırasının tazizine devam edilmiştir. Naşid Hakkı Uluğ, Atatürkün mil let yolunda mücadele ile geçmiş haya- tmın kısa bir tarihçesini yapmış ve demiştir ki; — Arkadaşlar, Atatürk eserini, genç- liğe emanet ederken hiçbir şartın gö- ze alınmıyarak bunun müdafaasını İs- temiştir. Gözleri zaferden kararmış bir cihanın önünde bu vatan: esaretten kurtaran Atatörkün manevi huzurun- da yemin ediyor ve and içiyoruz ki on- dan daha korkunç istilâlar karşısında dahi Türk Cümhuriyetinin istiklâli pa- yidar olacaktır, Ve onu kimse kıya - mıyacaklır, Afyon meb'usu Berç Türkerin Bü - yük Şefin ölümü karşısında bütün mil - letin düştüğü derin teessürü ifade eden sözlerinden sonra Mehmed Uğur (S- vas) da derin bir heyecan içinde şun - Jarı söylemiştir: «Büyük Atam. Asırlardanberi garib, fakir, öksüz, yetim, iç döken, köylüle- ri elimizden tuttun bağrına bastın. Bi- 7i yetimlikten, fakirlikten, hâmisizlik- ten kurtardın. Bize insanlığı öğrettin, ah Atatürk. Bizim benzimizi sararttın, boynumuzu eğri koydun. Gene bizi ye- tim ettin büyük Atam. Seni unutmı - yacağız. Milyonlarla köylü kadın be - şikteki çocuğunu ırgdlarken Atatürk yavrusu diyecekler.. Esma Nayman (Seyhan), uğrunda hayatımızı #edaya her zaman hazır ok duğümuz yurdun aziz Atatürkü için ne i canlandıran ve yaşa -| heri” tüketsek gönlümüze az görünür. Çün- kü teessürümüz o kadar büyüktür, de - rindir, diye başladığı sözlerini şöyle bitirmiştir; «— Sırası gelmişken şunu da söyliye - Kim: Lâyik olduğu hakları Atatürkün bü- yük dehâsı ile kazanmış olanı Türk ka «| dımı» bütün milli ödevlerini ifa için ha - #ırdır, Bundan zerre kadar şüphe edilme- sin Cavid Ural (Niğde): Atatürkün ölü - müne bir türlü İnanamıyoruz diye söze| başlamış ve demiştir ki; «Alalürk ölmemiştir. Atatürk ölmez ve ölmiyecektir. O bizim varlığımızdır. bediyete kadar yaşıyacaktır. O bizim milli bir mabedimizdir. Kıyamete kadar| kulacaktır, Onun eşsiz eseri, büyük va -| tan, büyük inkulâb, bütünlüğü, sağlamlı-| ğı, azametile onun fikir ve iş arkadaşı o- lan, kardeşi olan Büyük İnönünün elin- de ve biz onun etrafında, arkasında içi - mizdeki sarsılmaz, sönmez silinmez in « kılâb inancı ve sevgisile daha çok yükse- lecek daha çok parlıyacak ve daha çok güzel olacaktır. Müsterih olsun Atam, varolsun Türk milleti, yarolsun İnönümüz.» Ziya Karamürsel (İstanbul): Biz o gü- | neşin nurundan, kuvvetinden daima müs- tefid olacağız. Onun rejiminin bekçisi millettir, detmiştir.s Refik İnce (Manisa): Atatürkün yap » tıklarını anlatarak şöyle demiştir: «— Biz her vasıta ile Atatürkten almış olduğumuz mirasın hakiki sahibleri ol - duğumuz davasını isbat etmiş olacağız. Atatürk, emanetini bizlere teslim etti. İ5- bat edeceğiz ki, tarih yazacak ki biz bu emaneti hüsnü muhafaza ve teslim etti - ğinden daha iyi yapmağa lâyik ehilleriz.» İbrahim Necmi Dilmen (Burdur): A - kün ziya: karşısmdaki tahassüsle - $ şöyle ifade eylemiştir: «O, daha senelerce evvel söylemişti: İkı Mustafa Kemal vardır. Biri ben, fani Mustafa Kemal Öteki, miiletin dalma içinde yaşattığı Mustafa Kemaller idea » lidir, Ben onu temsil ediyorum, Çok defa tekrar etti. Her hangi bir tehlike anında ben zuhur ettimse beni bir Türk anası dö Burmadı mi? Türk analar daha Mustafa Kemaller doğurmıyacak mı? Feyiz mil - letindir, benim değildir» Alâeddin Tiritoğlu (Maraş): Atatürk bir zihniyettir, bir devlet zihniyetidir. Bütün efhanlara bir tarih zihniyeti olan bu adam Türk milletinden gelmiştir. Ve Türk milletinin gürurudur. Atatürk bü - tün Türk milletinin kalbinde, tıpkı ba - gımızda dalgalanan bir mil bayrak gibi daima yaşıyacaktır. İlyas Sami Muş (Çoruh): Büyük Şefin yüksek hatırasını taziz etmiş ve onu ta- kiben kürsüye gelmiş olan Besim Ata - Yolda ve (Baştarafı 1 inci sayfada) rette defne dallarile tezyin edilmiş ©- lacaktır. Cenazeye refakat edecek olan zevat bu trene bineceklerdir. İzmitten Ankaraya nakli esnasında altı sübay cenazeyi bekliyecektir. Cenazeyi nakledecek plan katarın gece geçeceği istasyonlarda meşaleler yakılacak, kater kasaba ve köylere ya- kın olan istasyonlardan geçerken, ma- hallin en büyük mülkiye memüru bu- Yunduğu halde, kasaba ve köy halkı ta- rafından selâmlanacaktır. Cenazeyi hâmil trenin Eskişehire muvasalatında askerf merasim yapıla- cak ve bir ihtiram kıt'ası selâm resmi- ni ifa esderken bandosu da matem ha- valarını çalacaktır. Bu törene vilâyet askeri ve mülk! erkân iştirak eyi cektir. İstasyon peronunun münasib mahallerinde meşdleler bufumdurulas caktır, 'Tren Polatlı ile Ankara arasındaki fstasyonlardan gündüz geçeceğinden mahalli köy ve kasaba mektebleri ta - lebesi de istasyonlarda treni selâmlı - yacaklardır. (Ankara programının metni yarın ve - rilecektir.) Programm Ankaraya âid kısmı Ankara (Hususi) — Nâşı ihtiva eden sanduka Ankara garından merasimle iyük Millet Meclisine getirilecek ve Meclis binasının üst katında merasim | salonuna konacaktır. Tedfin merasimine pazartesi günü Büyük Millet Meclisi binasından baş- lanacak ve cehaze önü takib edecek heyetlerle ve askeri kıt'alarla cadde- yi takiben Ethoğrafya Müzesinin bu - lunduğu mahalle götürülecektir. Yapılan bir hesaba göre Millet Mec- Isi binssile müze arasındaki mesafe 1200 metredir." Halbuki cenazeyi ta - Dünya gazeteleri Ondan (Baş tarafı $ inci sayfada) Osmanlı İmparatorluğunun orta çağ devrine mahsus mutlakiyet rejimi ye- rine Türkiyede bir Cümhuriyet reji- mi tesis edilmiştir. Adı Türk milletinin mili? İstiklâl Mücadelesine ve Türkiyenin siyasi sa- hada yeniden teşkilâtlandırılmasına ga- yet sıkı bir surette bağlı olan Kemal Atatürkün ölümü gerek Türkiye için ve gerek bütün dostları için derinliği ölçülemez bir kayıbdır. Türk milletinin en samimi dostları meyanmda bulunan Sovyet umumi mahfelleri zamanımızın bu misilsiz devlet adamının ölümünden dolayı de- rin bir teessür içindedirler. İsmet İnönü 'Türkiye Cümbhuriyeti reisliğine seçilmiştir. Bu, Türkiyenin reislik makamına Kemal Atatürke ha- Tay (Kütahya), Türk milletine baş sağlığı | lef olmağa lâyık bir adama sahib bu - dilemiş ve gene Türk milletinin İsmet İn- önü gibi ikinci büyük bir adama, büyük bir öndere malik olmasından dolayı kut- Julamıştır. Doktor Taptas (Ankara): Rum vatan « daşların elim ziya karşısındaki duygu » larına tercüman olmuş ve Atatürk ölme- di, O, hepimizin kalbinde ebediyen ya - şıyacaktır, demiştir. 0 Reşid Tangut (Muş): demiştir «Atatürk büyük bir Türk babası sıfa - tile milletini bağrına basmış ve vatan aş- kını ona vermiş bir varlıklı... Kâmil Dursun (İzmir): Dünya yaratıl- dığı gündenberi talihleri tersine çevir - miş olan tek insan Atatürktür, demiştir. Örge Evren (Balıkesir): Atatürkün ö- lümünün bütün dünyada husule getirdi. ği akislere tercüman olmuş ve demiştir. kiz «Ulu Önder, biz Türk çocukları sana ve senin Önderliğine lâyik Türk olarak kalacağız. Ahdimiz budur» İstemat Özdamar (Eskişehir): Atatür. kün ölümü yalnız kendisinin yarattığı Türk milletini değil bütün dünyayı yasa düşürmüştür demiştir. Hamdi Ongun (İçel): Arkadaşlar de - miştir; kayıbımız ve bundan doğan acı- mız; teessürümüz; ölçü kabul etmez de- recede büyük ve derindir. orakağara gösterir, İsmet İnönü, Milf Mücadele kahra- manlarından biri olduğu gibi Türkiye- nin dahili ve harici idaresindeki mu - yatfakiyetlerin âmili bulunan Kemal dan biridir. Bu vaziyet ayni zâmanda Atatürkün en yakın silâh arkadaşların- Türkiyenin samimi dostları bulunan hakikf sulh dostlarının | muavenetile Türkiyeyi müdafaa için Kemal Ata - türk tarafından sarfedilen verimli faa- Myellerin ona lâyık bir şekilde devam edeceğine delâlet eder.» Ivan gazeteleri Ront 14 (A.A) — İtalyan matbuafı, A- tatürkün vefatından teessürle bahsede - Jan Türkiye; Türkiyemiz yaşıyor. Niğde meb'usu Dr. Abravaya da şunları söylemiştir” « Arkadaşlar, şimdiye kadar, son da-| kikaya kadar huzurunuza çıkmak şe - refine mazhar olup da söz söyliyeceği- mi kat'iyyen bilmiyordum. Fakat son dakikada, kırılacak derecede çarpan kalbimin heyecanı beni buraya sevket t, Atatürkün büyüklüğü, Atatürkün eseri hakkında neler söylendi, neler yazıldı... Kütübhaneler dolusu kitab - lar mevcud. Radyoda neler dinledik. Bunlara ilâve edecek söz bulmak şim- dilik benim için kabil değildir. Esa - sen maksadım bunlardan bahsetmek Sayfa 11 Ankarada kib edecek kafilenin uzunluğu 1500 metreyi bulacaktır. Yani kafilenin baş kısmı müze mevkiine vardığı zaman son kısmı henüz Meclisin önünden has reket etmemiş olacaktır. Maamafih he- yetler müzenin etrafındaki meydanda yer almak suretile merasime iştirak € decekler ve askeri kıt'alar kısa za“ manda bu meydanda toplanabilecek * lerdir. Meydanın tanzimine başlanmış- tır. İngiltere ve Fransa da cenaze mera” simine asker yolluyorlar Ankara 14 (Hususi) — Büyük Britans ya hükümeti evvelce isimleri yazılan hes yet Azalarından maada Akdeniz donan « ması komutanı amirali cenaze merasimin» de bulunmağa memur etmiştir. Amiral İstanbula bir kruvazörle gelecektir. 290 erden mürekkeb bir deniz kıt'ası ve 59 kişilik bir bendo İngiliz ordusunu tören- de temsil edecektir. Fransa hükümeti törene Genera! Go « ronun relsliğinde bir heyet göndermek « tedir. Misafir askeri kıt'alara yer hazırlanıyor Jandarma mektebi ve Polis Enstitüsü binaları ile diğer bazi mektebler tahliye #dilmektedir. Buraları şehrimize gelerek misafir askeri kıt'alara tahsis olunacak tır. Amanullah Han da geliyor Ankara 14 (Hususi) — Atatürkün şahst destlarından Amanullah Hanın cenaze töreninde bulunmak Üzere Ankarays ge leceği haber verilmektedir. Ankara 14 (Hususi) — Atatürk için n. rafya bulunduğu şehre hâkim te sı kerarlaşmıştır. ânun ayının yirmi birine kadar resmi matem devâm edecek, bay raklar yarıya inmiş olarak asılı kalas caktır. bahse devam ediyorlar rek Yeni Türkiyenin Yaralıcısı serlev - bası altında büyük devlet adamının ha - yatına ve vücude getirdiği harikulâde e- serlere uzun makaleler tahsis etmekte « dirler. Polonya gazeteleri Varşova 14 (A.A) — Pat ajansı tebliğ ediyor: Hariciye nazırı B. Beck yeni Türkiye Reisicümhurunun #intihabını Polonya hü- kümetine bildirmek üzere bilhassa ken - disini ziyarete gelmiş olan Türkiye bü - yük elçisi B. Ferid Teki kabul etmiştir. Iastrowany Kurjer Codzienny *49yl0 yazıyor: Atatürk Türkiyeyi silâh kuvvetile kur» tarmış ve Vaşingtonun Birleşik Ameri « kayı yaratması gibi yeni Türkiyeyi ya « rutmıştır. Atatürkün eseri hattâ beynelmilel bii - yük işlerde de tesirini göstermiştir. Gazete Polska İstanbuldan almış ol « duğu şu malümafı yazıyor: Atatürk yeni Türkiyeyi kılıcı ide meys dana getirmiş ve dehası ile tensik etmiş- tir. Onun yaratıcı ruhunun ve hararetli vatarseverliğinin barekele geçmemiş ol duğu hiç bir saha yoktur. Eski Türkiye « nin bütün felâketlerinin kaynağı Os « manlı devletinin dahili işlerine ecnebi devletlerin müdahale etmelerine cevaa veren sultanlar rejimi olduğunu anlıyan ilk adam olmuştur. Atatürk Türki hi. captan ve taksime uğramaktan kurlar « mıştır, huzurunuzda - huzurunuz Çünkü huzurunuz doğruya Atat demektir - e; diyorura, demek doğrudan in huzuru manevisi ek ve milyonlarca de- fa el ayağını öpmek için buraya İ geldim. Sağ olsun Türk milleti Hatiblerin bu coşkun ve heyecanlı beyanatından sonra, heyeti umumiye- $i üzerindeki müzakere kâfi görülerek Atatürkün cenaze merasimi için yapır İlacak sarfiyata aid kanun, mevcudün ittifakile tasvib edilmiştir. Meclisin bugünkü toplantısında Ce- 141 Mengililörü (Antalya), Mustafa Sezef (Burdur) ve General Kânm İ - nanç (İzmir) In vefatlarını bildiren Başvekâlet tezkeresi okunmuş ve ha Fazıl Ahmed Aykaç (Elâzığ): Önder değildir. Gözümün önünde hazin ve €-| tıralarına hürmeten bir dakika #ağa öldü. Şüphe yok. Bunun yanında "Türki -İlim tabloyu gördüğüm zaman elini, â-İ kalelarak süküt edilmişti ye şerefli, muzaffer, kahraman 'Dirkiye, yağmı seve seve öptüm. Fakat bu da- Ar, Meclis çarşamba günü toplanacak - kadar göz yaşı döksek, nekadar yürek) Atatürk Türkiyesi, edebiyete namzed o-|kikada o. arru gene bende uyandı veler, aileni - ak Rİ m