30 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Fransa Almanya ile uzlaşmak istiyor Bone söylediği nutukta: “Fransa ile Almanyanın samimi 'bir teşriki mesaide bulunmalarını istiyoruz,, dedi Marsilya 29 (A.A.) — Bu sabah ra - dikal - gsosyalist kongresinde söylediği nulukta hariciye nazırı Bone, Daladye kabinesinin diplomatik faaliyetinden bah setmiş, bundan sonra partinin harici sie yasetini anlatmıştır. Nazır radikal - sosyalist partisinin 33 senedenberi Fransız - İngiliz dostluğunun en hararetli taraftarı olduğunu hatırlat - mıştır. Bone, demiştir ki: «Biz ne harbin, ne de sulhün mukad - der olduğuna inanıyoruz.» Südet meselesine temas eden hatib, bu- nun eski bir kavga olduğunu söylemiştir. 1919 da Versay muahedesi müzakere - leri cereyan ettiği esnada Avusturyanın sosyal - demokrat başvekili Renner' hu- dudun yeni şekline itiraz ederek «Bir Al- man ekalliyetinin hiç bir zaman Çek ekseriyetinin tahakkümü altına girmiye- ceğini> beyan etmişti. Anşlustan sonra müşkülât vahimleşmiştir. Fransa hükü - meti fhtilâfı halletmek için Çekoslovak- yaya yardım etmeğe gayret etmiştir. Münih sulhunu müteskıb Avrupada' Sulhü, Çemberlayn değil, eski Çek Gumhurreisi Beneş kurtarmış İngiliz amele partisi Çemberlayn hükümetini tenkid eden mühim bir beyanname neşretti Londra 29 (A.A.) — Amele partisi|çu sözler ilâve edilmektedir: bugün mühim bir beyanname neşre 1 sahada başardığı işleri tenkid etmekte ve Başvekilin çekilmesini istemekte - dir. Beyannamede sulhün Çemberlayn tarafından kurtarıldığı inkâr ve bu hu- susta Benes'in hizmeti sebkat ettiği id- dia edilmektedir. Amele partisinin beyannamesinde silâhlanma sahasında hükümet tara - fından kâfi derecede faaliyet gösteril- mediği kaydedilmekle berabar mecbu- ri hizmet aleyhinde bulunulmakta ve gerginliğin zail olmasile hâsıl olan va- ziyetten bahseden hatib demiştir ki: «Fransa ile komşu memleketler ara- sırda normal münasebetler toessüs et- mesini arzu ediyoruz. Fransa ile Al - manyanın samimi bir teşriki mesaide bulunmalarını istiyoruz. Fransa ve Al- manyanın bu kadar gayret sarfederek vücude getirdikleri eserleri az zaman zarfında mahvedecek olan ihtilâf kor- kusunun bertaraf edilmesi taraftarı - yız. Fransa ile İtalya arasında tekrar normal münasebetler teessüs etmiştir. Biz, bundan dolayı memnunuz. Çün - kü iki memleket arasındaki an'anevi dostluk bağlarının kuvvetlenmesini bi- zim kadar kimse arzu edemez.» İspanya meselesi İspanya —meselesi hakkında şöyle demiştir: « Ecnebi gönüllüleri tamamile geri alındıktan sonra, İspanyollar başbaşa kaldıkları zaman komşularımızı ayı - ran ihtilâfin halledileceğine eminiz. O zaman yapılacak bir tavassutun mücs- sir olacağına ve sulhun medud bir şekilde teessüs edeceğine kaniiz.» Bonne, |kabul edilmiş, öğleden sonra da b |bir resmi kabul yapılmıştır. | Cumhuriyet bayramı hariçte de parlak bir surette kutlulandı Tokyo 29 (A.A.) — Türkiye büyük elçisi ve Bayan Gerede Cumhuriyetin 15 inci yıldönümü münasebetile Em - perial otelinde parlak bir kabul resmi verdiler. S. M. İmparatorun kardeşi Prens Takamatu ve Prenses bu kabulü huzurlarile şereflendirdiler. Hükümet, ordu, donanma, matbuat, maliye, kül- tür ve müesseseler erkânile kürdiplo- matik kâmilen merasimde bulunmüş ve Atasürkün sağlığına, Türkiyenin yük- selmesine içilmiştir. Sofyada Sofya 29 (ALA.) — Hususi muhabi- rimizden: Cumhuriyetin 15 inci yıldönümü evvel Türk vatandaşlarının tebhrikleri k Başvekil, kabine azası, saray erkâ -| nı, Sobranya meclisi reisi ve meb'us- lar, askeri ümera ve sübaylar, ecnebi sefir ve sefaret mensubları, yerli ve ecnebi matbuat erkânı, eski Bulgar nazır, kumandan ve gefirleri, Bulgar münevver ve sosyete mensubları resmi kabule iştirak etmişlerdir. Merasim, neş'e ve samimiyet hava- sı içinde geçmiş ve davetlil kün sağlığına ve Türkiye Cumhurive tinin saadetine içmişler ve uzun müd- ÂALEMİNDE © Uzakşark davasının inkişaf seyri anton ile Hankeu'yu işgal eden Japonların bununla başlıca Çin Roma 29 (Hususi) — Müssolini, Kont | merkezlerinin fiili kontrolünü ellerine âlk Ciano ve Alman hariciye nazırı ln!ı Ri - mış oldukları bir vâkısdır. Mares bentrop arasında cereyan eden müzake- | (| çi L L e tindeki millt reler sona ermiştir. w aş |'Çin hükümeti, şimdilik, hâdisatın inki - Bu müzakereler esnasında tedkik edi -| “.fına intizaren memleketin dahiline çe- len bütün meseleler etrafında, iki devlet| Kikmiş bulunuyor. Çin ülkesinin şayant arasında tam bir fikir birliği mevcud ol- hayret olan vüs'ati sayesinde bu hükü duğu ınlııılmı_ıhr— z metin mahalli bir mahiyotte, fakat müs. - Alî“n hâ'e'_”h:e Baa ıi:“ Ribentrop |/ Ki olarak yaşamakta devam edebile - u akşam Berline hareket etmiştir. — | vi gen çübhe edilemez. Maamafih, Ja « 1; gündenberi “";:L_W"b:“'“î ponların koskoca Çin ülkesini ilânihaye reler hakkında — gaztleclere De aa a| AM Eber bir Ordu ile işgalde devam et bulunan Kont Ciano, Çek - Macar ihti « ç - i lâfını halletmek üzere İtalya ve Alman-| Ttleri de maddeten mümkün olamıya * yaya yapılan hakemlik teklifinin kabul| *Ona €öre belki Şang-Kay-Şekin teslşi edildiğini söylemiştir. ve şahsiyeti haricinde bıx Çin teşekkülü Diğer taraftan İtalya ve Almanyanın, | le Japonya arasında bir 'm yü j bir Leh - Macar müşterek hududunun vü- | Pilabilmesi ihtimalden uzak deııl.d.ix Şu cüde getirilmesine muvafakat etmiş ol-|Sartla ki Şang-Kay-Şek kendiliğinden duklarına dair verilen haberlerin doğru | OTtalıktan silinmeyi ihtiyar etsin. Aksl olmadığı bildirilmektedir. takdirde bu zatın elinde kuvvet bulun - Almanyanm, Çekleri siyanet etmek is-|dukça ve bu kuvvetlerin ihtiyacı olabi « tediği anlaşılmaktadır. lecekleri mevaddı tedarik etmek müm « Alman - Çek kün oldukça, Çin mukavemet hareketi Prag 29 (Hususi) — Almanya ile Çe-|nin devamı beklenebilir. Bu da gösteri « koslovakya arasında üç yeni anlaşma| yor ki vaziyetin inkişafı Çindeki fiili du«. yapılmıştır. Bu anlaşmalar mucibince|ruma tâbi bulunuyor. Maamafih bunun demiryolu münakalâtı, hudud tashihi ve|alacağı şekli yalnız Çinin vazı ve hare mübadele meseleleri tanzim edilmiştir. |ketinden beklemek te yanlıştır. Bu hu « Diğer taraftan Pitlerin «Mein Kompf>,| susta ve iki taraflı bir anlaşmaya varabil (Kavgam) kitabının Çekoslovakyada sa- | mek için Japon siyasetinin geniş Çin küt. Çek - Macar ihtilâfı Almanya ve İtalya hakemliği kabul ettiler AImanIar!;—Çîcîer arasında 3 anlaşmg_imza!andı det kalmışlardır. | Elçilik binası, haricen projektörier- le tenvir edilmiştir. Bükreşte Bükreş 29 (ALA.) — Anadolu Ajan- sının husust muhabiri bildiriyor: Bükreş elçiliğinde Cumhuriyetin 15 | idönümü vesilesile saat 17 de bir kabul yapılmış. ve buna Türk kolonisine mensub dlanllarla Türkiye muhibleri iştirak etmişlerdir. Nazırlar, eski Başvekiller ve nazırlar, kordi» -| lomatik azası elçiliğe milli bayramımız dblayıstle fbrikâtta bulunmuşlardır. Bu gece Bükreş radyosu ayrıca Cum-| huriyetimizin yıldönümü münasebeti- | le Türk musikisi parçaları çalmıştır. Matbuat ve bugün Cumhuriyet devrin- de Türkiyenin her sahada vâsıl oldu- ğu inkişafatı takdir eden makaleler neşretmiştir. «İngiltere şimdi tecavüzü kabul et- meyen buna mukabil Milletler Cemi- yetinin Ihyasını ve müşterek emniyet ve hakemlik sistemini kabul eden bü - tün milletlerle müzakereye hazır bu - lunmalıdır.» Beyannamede netice olarak şöyle de- nilmektedir: «Yakın bir istikbalde İngiltere tari- hinin şimdiye kadar kaydetmediği fe- lâketlerin önünü almak istiyorsak, şimdiden milletin yüksek bir gayret Bgöstermesini temin etmeliyiz.» Atinada Atina 29 (A.A.) — Türkiye orta el- çisi ve Bayan Eşref, Türkiye Cumhu - tılmasına müsaade edilmiştir. İdhali Çekoslovakyada yasak edilen dokuz Alman gâzetesi de bundan sonra serbesiçe salılacaklır. Romada neşredilen tebliğ Roma 29 (A.A.) — İtalyan - Alman |müzakereleri hakkında aşağıdaki teh- liğ neşredilmiştir: «Duçe, saat 18 de Kont Ciano hazır olduğu halde von Ribentrop'u kabul etmiştir, İki saat süren bu mülâka mimi olmuşlur. Cumartlesi günü ikin- ci bir mülâkat daha yapılacaktır.» Bu görüşme hakkında büyük bir ke- tumiyet gösterilmektedir. Bununla be- raber Macar - Çekoslovak meselesi hakkında henüz bir karar ittihaz edil- mediği zannedilmektedir.» Budapeşte 29 (ALA.) — Macar ajan- sı bildiriyor: Çekoslovak hükümetinin cevabi no- tası dün akşam geç vakit buraya gel- miş ve derhal Macar hükümeti tara -| fından tetkike başlanmıştır. Macar hükümeti, bu notaya pek muhtemel olarak bugün cevab vere - lelerinin müzabheretini kazanabilecek uy. sal bir teşriki mesai programını kabul etmesi de şarttır. Bundan dolayıdır ki U. — zakşark hâdiselerinin nihal inkişaf seyri Japon devletinin neşretmiye karar ver diği beyannameden sonra taayyün ede - bilecektir. Bu beyanname, Japonyanın Çin üzerindeki müddealarının ana hat larını ihtiva eden bir program mahiyeti ni,haiz olacağı için vaziyetin tasfiyesi ü zerinde büyük tesiri haiz olacaktır. Uzak. şark davasının müstakbel inkişafı — için bu noktai nazarın bilinmesi şarttır ve 6 zamana kadar da beklemek zaruridir, — Selim Ragıp Emeç Japonlar Çinde ilerliyorlar Tokyo 29 (A A.) — Alınan son ha - berlere göre Japonlar Tajien sırtlarında bulunan Çinlilerin son müdafaa hattını zorlıyarak Hankeunun 30 kilometre şi mali şarktsinde kâtin Pusingisi'yi işgal . “Türkiyenin kuvveti sulh için lâzımdır ,, Dün radyoda Hariciye Vekâleti adına genel sekreter muavini tarafından bir konuşma yapıldı Ankara 29 (Hususi) — Bugün radyoda Hariciye Vekâleti adına genel sekreter muavini Nebil Batı harict siyasetimiz hakkında bir kanuşma yapmıştır. Hatib on beş yılda harici siyaset sahasında al - dığımız neticelerin hakikf manasını an - latmağa başlıyarak: — Bu hasbihalimin mevzuu eTürkiyenin kuvveti umum! sulh için lâzımdır. dava- sı olacaktır, demiştir. Nebil Batı konuşmıya şu suretle ni - hayet vermiştir. Görülüyor ki Türkiyenin kuvvetli bu- lunması kendisi için okluğu kadar u - müumi sulh için dahi çok faydalıdır. Biz, kimseye âlet olmıyarak, Türk milletinin menafiini salim bir görüşle imüdafaa edebilecek kudretli vaziyette bulundukça umumi sulhun muhafaza Ve idame imkânları artmış olur. Biz, etrafımızda teessüs eden kuv - vetli sulh çemberinin içinde kendi mil- fetlerimizin inkişafı gayesini, altmış milyon nüfusun kıskaç süngülerine da- yadıkça, bu sulh ve asayiş mıntakası - ni eski kanlı haline döndürmek ve bundan yalnız bizim zararımıza ve ya- panların kârına olarak istifade etmek mümkün olamaz. İşte, umumi sulh için, kendimizin ve müttefik ve dostlarımızın kuvveti e - Baslı bir âmil olduğunu gösteren haki- katler. Bu hakikatlerden gene müda- faa ettiğim tezin en kuvvetli delilini çıkararak söyliyebilirim ki, Türk kuv- veti olmasa bu ittifak ve dostluk çem- berleri fteessüs edemez. hıl'irımı, men- faatsiz sulhseverlikte Türkiye ve o - nun kuvveti bir battı fasıldır, kuvveti- miz, müttefik ve dostlarımız için bir garantidir ve onun idamesinde bütün sulh istiyenler için umumi menfaat mündemiçtir. İngiliz kabinesinde değişiklikler Londra 29 (A.A.) — Röyter ajansı bil- diriyor: Siyasi İngiliz mahfelleni, Lord Rünci - manın tekrar İngiliz kabinesine girmesi- ni pek muhtemel addetmektedirler.Mu- maileyhin kabineye mührühâs lozdu sı - fatile mi, yoksa dominyonlar nazırı ola- rah mı gireceği, veyahud ihdas edilecek bir nezaretin başına mı getirileceği henüz malüm değildir. Çemberlayn tarafından derpiş edilen kabine tebeddülâtının daha geniş mik - yasta yapılıp yapılmıyacağı henüz ma - lüm değildir. Gelecek hafta başında bu hususta bir karar verilmesi kuvvetle muhtemeldir riyetinin 15 inci yıldönümü münase- betile elçilikte bir resepsiyon vermiş - lerdir. Fransız radyoları hakkımızda dostane neşriyatta bulundular Paris 29 — Türkiye Cumhuriyetinin | 15 inci yıldönümü münasebetile Fran - sız radyosunun muhtelif — postaları Fransa saatile saat on dokuzdan itiba- ren Türkiye ve Cumhuriyetin başar - dığı işler hakkında dostane — mesajlar neşretmişlerdir. Bu meyanda büyük el- | çimizin de bir mesajı yapılmıştır. Akşam gazeteleri uzun makaleler neşrederek Büyük Halâskârım:z Ata - türk'ün Türk milletine ve bütün cihan sulhuna yaptığı büyük iyilikleri kay - detmekte ve Atatürk'ün yüksek adını çok saygılarla anmaktadır. Marsilya yangınının kurbanları | Slovakya arazisi dahilinde bulunan asz- Marsilya 29 (A.A.) — Tesbit edilen son rakamlara göre, Marsilya yangı - nında 6 kişi ölmüş, 49 kişi kaybolmuş- tur. Tamir edilmekte olan ilk katta başlayan yangının neden çıktığı he- nüz anlaşılamamıştır. Enkazın kaldı - Tılmasına devam edilmektedir. Ak - şamdan evvel facia kurbanlarının ce - sedlerinin enkaz arasından çıkarılabi- leceği zannedilmemektedir, cektir. etmişlerdir. Çinlilerin zayiatı 40,000 ki « şidir, Japonlar ayni zamanda Matçeng yo - lunun 20 kilometre- şarkında bulunan. Palkuo'yu da işgal etmişlerdir, Çinlilerin buradaki zayiatı 5000 kişidir. Yeni Hariciye Nazırı 'Tokyo 29 (A.A.) — Şimdiye kadar ha riciye nazırlığında bulunan Ugaki'nin yerine Haşiro Arita getirilmiştir. Bu de. Bişiklik beklenilmiyen bir sırada yapılı dığı için büyük bir heyecan tevlid et « miştir. Slovakyada Prag 29 (A.A.) — Slovak hüküme - ti, bugün neşrettiği bir kararname ile keri mahiyette bütün teşekkülleri lâğ- i vetmiştir. Bratislava 29 (ALA.) — Slovak Ma- arif Nazırı Matus Ceruak, Slovak ga- zetesinde bir makale neşrederek Bra- tislava Üniversitesinde tensikat ya - pılacağını bildirmiştir. 'Tensikat bilhassa farmason ve mark- sisi profesörleri alâkadar etmektedir. Sılııl'ıtın sabaha : . . Bir kitab — Matbuat Umum Müdürlüğü Cumhuüriyet Türkiyesi hakkında Avrupalı fikli ve siyaset adamlarının mütalealarını bir araya topladı ve bunları «Yabancı Gözile Cumhuriyet Türkiyesi» ismi altında, büyük bir cilâ halınde neşretti. Büyük zaferden başlıyarak yaptığımız siyasi ve içtimaf inkılâb öyle eserdir ki bitaraf ve samım! olmak şartile hiçbir fikir adamı bu temiz yüksek eseri takdir etmekten varesto kalamaz. Biz bu Inkılâbı yaptığımız ve yaşadığımız için ne şahsan, ne mill! hüviyeti-. miz noktasından bitaraf olamayız. Fakat bir eser ki tarihin seyrini değiştire miştir, bir eser ki en müşkül şartlar içinde meyldlana gelmiştir, bir eser ki ruhlara işlemiş ve akideler yıkıp yaratmıştır, böyle bir milletin hayatıma değil, bütün bir şark dünyasına yolunu değiştirimiş İnkılâbı hangi ilim ada mı inkâr edebilir? Büyük dehaları çok defa yıkıcı birer felâket unsuru © rak kaydeden tarihe yapıcı ve kurtarıcı Atatürk inkılâbını müsbet. vesikaları la hazırlamak için beynelmilel şöhretlerin hakkımızdaki bitaraf fikirlerini bir araya toplamak elbet te değerli ve yerinde bir hizmetlir. Bana öyle geliyor ki Matbuat Umum Müdürlüğü (Ayın Tarihi) diye bü« yük külfetlerle neşrettiği halde ciddi bir kıymet göstermiyen esere nihayet Worerek arasıra mühim siyasi ve içtimet hâdiseler vesilesile salâhiyet sahib beynelmilel şöhretlerin yazılarını toplayıp neşretse duha müsbet ve faydalı bi ip geei olur Bürhan Cahid »