1 Ağustos 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

31 Ağıstos Dumlupınarda Şehit asker âbidesinde heyecanlı merasim yapıldı (Baş tarafı 1 önci sayfada) Eryalaz Dumlupınar için yazdığı şiirini okudu. Dumlupınar — kö; Ahmed Parlak adlı bir genç çiftçi de bi halk şiiri okudu, sonra Cevdet Kerim İncedayı bir nutuk söyledi ve çak alkış- landı. General İzzettinin nutku Örgeneral İzzettin şu nutku süyle — Sayın ve sevgili yurddaştarım, he- pinizin bugünkü ulu zafer bayramını tebrik ederim. Milletin özü olan Türk ör- ve mühlerem iplerin gösterdikleri samimi — tevec- cühlere ve ifade ettikleri ! namına teşekkür edecim. Gençlik bu gi- bi büyük tarihi günleri ciddi bir h canla kutlulamak, büyüklerini ve ordu- sunu sevgi ve takdirle anmak, yaşaması- tiyen ve k bir tarihe malik ©- lan Türk milletinin şiarıdır. Sayın yurddaşlarım, şu karşımızda gö- zümüzü kamaştıran yerler çetin istiklâl muharebelerinin en canlı ve en parlak sonucunu verdiği — yerlerdir. Şu müzdeki ermeydanları 'Tü: kahramanlı, , Türk şeref ve asaletini bir daha dünyaya tanıttıran başkuman- efsanevi danlık zaferinin meydanıdır. Bu büyük |te Ata- |r zaferi millete kazandıran Kemal türkü sıcak ve sevgilerle ve kut- sal bir hüşu ile anarım ve takdis edetim. Arkadaşlar, bir an için Mondros mü- göz atar- İr sak tak; li impara- torluğu manzarası yıkılmakta o- lan bir Türk Şurdu, esaret - zincirlerii bağlanmak istenen bir Türk ulusu gi rüz. Yani Türkiyenin coğrafyası yor, tarihi karanlıklara gömülüyor, va- tan denecek bir yer kalmıyordu. İşte bu feci ve elim durumdan, bu derir ikaran- hktan Atatürkün. bü —ermeydanlarında ordularıma kazandırdığı zafer sayı kurtulmuştuk. Bu kurtuluşun büt sönü- halarını tuzun uzadıya burada «i bütün bir milli mücadelenin ve bütün bir istiklâl savaşının tarihini söylemekle kabildir. Bu tarihi onu yaratanın, Ata- türkün nutkundan okumalıdır. Ge her sene bir defa 30 ağuslos gününde bu nutku baştanbaşa okumak bir vazif« ha- Hne gelmelidir. Her yaşta ve her seviye- deki yurddaşlar en yüksek milli ve vata- ni terbiyeyi onun içinden almalıdır. Bü- tün Türkler © nutku ezberlemeli, yeni nesil Atatürk tarihinin hafı yelişe melidir. Sayın yurddaşlarım, ben muharebe- lerde İ düşmanın üzerinde bir kin lmaz askerlik düsturlarının tatbikini düşünürüm diyen Büyük Baş- buğumuz Atatürk bu düsturla ve yük« sek dehasiyle sevk ve idare ettiği Türk ordularına işe bu bulunduğumuz yerde tihan tarihinde emsalsiz bir imha mey- dan muharebesini 30 ağustos 333 de ka- zandırdı ve gördüğünüz mukaddes İstik- lâl zaferi abidesini kurdu. Bugünkü- ra- ferle 'Türkün asırlarca evvel Viyanada başlıyan maküs tarihi ve menfi harcket noktası değiştirildi ve Atatürkün k retli pazusunun kullandığı manivelâ il: 'Türkün tarihi yeniden müsbet istikame- tini aldı. Bugünkü zafer diğer bütün in- kılâb zaferlerini ve milli hudud'arı için- de feyyaz bir Türk vatanı doğurdu. Arkadaşlarım, Atatürkün bu — büyük ve milli duygusu istiklâl güneinin A- nadoluda parlamağa başladığı 19 ma yıs 335 de başlamış değildir. Mustafa Kemal daha çok evvelden Ata! ru- hunu ve canlılığını taşıyordu. Her za. man ve her yerde bütün muhitini ze - kâsi ve şefkatile de leshir — etmiştir. Onu her tanımış olaa, onua varlığın - dan bu memlekete ve bu millere çak büyük iyilikler geleceğini sezmekte di. O memleket içindek: fenalıkları çok iyi temyiz ederek ruhan ve manen feveran halinde idi. Bir gün her işi yap mağa muktedir olan temiz Türk mille- tini bir araya toplıyarak anavatam bu yerlerde şimdi tebcil ettiğimiz gibi kurtaracağına ve şimdı gördüğümüz gi bi yükselteceğine iman getirmişti. İş- te bu iman kuvvetise batmak için uçu- rum kenarına gelen memleketi tuttu ve kurtardı. Bu kurtuluş zaferini yara- tan Atatürk'e en derin bağlılıklarım - Zi ve sevgilerimizi sunmak ve bu uğur. da canlarını, kanlarını feda eden şehit Mehmetciklerimizi eğilerek - ihtiramla anmak isterim. Ulu şehitler, bütün gelecek nesiller sizi tebcil edecektir, Siz milli ülkünün ve şecaatin kaynağı kalacaksınız. Ne mutlu sizin yüksek tarihinizi yazacak Jolanlâra. Millet zaferin istiklâlini si - zin temiz kanlarınıza sizin Atatürkün kutsal dehası uğruna — can vermenize medyundur. Yaşasın Türk milleti, ya- şasın Atatürk. Bu nutuktan sonra Afyon Halkevi Baâşkanı Galip Demirer kısa bir söylev- le Atatürke ve diğer büyüklerimize bağlılık telgrafları çekilmesini — teklif etti. Bu teklif sürekli alkışlarla kar - şılandı ve Örgeneral tarafından, tren - de bulunan bütün halkmm coşkun his - lerinin Atatürke ve büyüklerimize ib. lâğı kararlaştırıldı. Nutku müteakıp yapılan resmi ge- |çit çok güzel oldu. Bu resmi geçitte yade, süvari — ve topçu kıt'alarından başka izciler, yüksek mektepler ve ü- niversite talebesinden bir grup ve. köy- lü atlarla iştirak ettiler. Abideye elli - ye yakın çelenk konulmuş, 17 v $- tirak için mümessiller gel- sim başlarken topçu a- ve bir hava filosu iştirak | etmiştir. Ankarada Ankara 30 (ALA.) — Zafer bayra - 15 inci — yıldönümü ve tayy bugün memleketi n her — yanında — olduğu — gibi An- karada da emsalsiz tezahüratla kutlu « Tanmıştır. 'Törene istiklâl marşile başlanmış, Tüm Komutanı kıt'aları yerlerinde göz den geçirdikten sonra ordunun en genç subayı sıfatile Enver “Özhakan, parti namına doktor Ragıp Tüzün, hava ku- bayramı rak Kemal Gökçe tarafından 30 Ağustas zaler ve tayyare bayramlarının mutad şumulü etrafında nutuklar söylenmiş ve niüte- akıben başta harbiye bandosu ve har- biyenin bu yıl mezun olan subayları olmak üzere bir piyade alayı, bir mu yı, jandarma bölüğü ve topçu Tüm kuma ı Genet pılmış ve kahraman askerin geç bünleri dolduran on binlerce halk tara fından şiddetle aikışlanmıştır. Geçit resminden sonra harbiyeden bu sene mezun olanlar zafer übidesi - ne törenle bir çelenk koymuşlardır. Bu gece de askerlerimiz tarafından muaz- zam bir fener alayı tertip edilmiştir. Trakya büyük manevralarında bu- Tünmuş ve dün şehrimize gelmiş olan |Efgap genel kurmay başkanı General Abdüllah hân bügün yapılan zafer ve tayyare bayramı töreninde hazır bu - lunmuşlardır. Edirnede Edirne 30 (Hususi) — 30 ağustos za- fer bayramı büyük tezahürat ve gşenlik- lerle kutlulanmıştır. Bütün şehir baştan- başa bayraklar, yeşillikler, fenerler ve elektriklerle dönatılmıştır. Saat 830 dan 930 a kadar komutanlık dairesinde tebrikât yapılmış, kıtaat, mektepler talebesi, sporcular, esnaf ce- miyetleri ve halk, Karaağaç yolundaki şehidler abidesi önünde toplanmışlardır. İstiklâl marşile merasime başlamışlardır. En kıdemsiz subay tarafından 30 ağus- tos Başkumandanlık muharebesi ve bu- günün ululuğu anlatılmıştır. Abideye 0: du, umumi müfettişlik ve birçok daire ve makamlar, müesseseler — tarafından çelenkler konmuş, geçid resmi yapılmış- tır. Gece de fener alayları ve — şenlikler yapılmıştır. Havacılık haftası münasebe- le de, Hava Kurumu namına müsame- reler tertib edilmiştir. 20,30 da Halkevi salonunda Yavuzspor klübü tarafından bir de temsil verilmiştir. Çorluda | Çorlu 30 (Hususi) — 30 ağustos zafer bayramı münasobetile bugün kasaba baştanbaşa donanmış, daha sabahtan iti- baren halk orta mektep karşısındaki mey danda toplanmaya başlamıştır. Piyade ve topçu kıt'aları ile diğer müfrezeler ve teşekküller ve Halkevi bandosunun işti- rakile bir geçid resmi yapılmış, Korge. neral Salih Omurtak maiyeti ile birlikte rumu namına Salâhattin ve en son ola-| SON POSTA Beyazıd meydanında daha güneş doğ- madan önce, iğne atılacak yer kalma- mıştı. Geçid resmini görmek arzusunu yene- miyenler, sade koca meydanı değil, ci- var kahvelerin damlarını, hattâ camiin şerefelerini bile doldurmuşlardı. Saat tam dokuzda, askeri kıt'alar, mekteplerimiz, cemiyetlerimiz ve mem- leketin bütün resmi, hususi teşekkülleri meydandaki yerlerini almış bulunuyor- Hardı. Korgeneral Cemil Cahid, G1 inci tüm komutanı Tümgeneral Osman Tufan, ve refakatlerinde bulunan merkez kuman- danı General İhsan, deniz harb okulu komutanı deniz albayı Ertuğrul kıt'ala- T teftiş ettiler. Müdafasi Milliye Vekili General Kâ- zım Özalp büyük resmi üniformasını giymiş bulunuyordu. Teftişi müteakip kürsünün bulunduğu yere gelindi ve arada, ordu namına kür- süye çıkan en kıdemsiz subay Nureddi- nin verdiği söylev dinlenildi. Ordunun bu en kıdemsiz zabiti, yürekleri tatlı bir höyecanla Ürperten gür sesile, nutkuna: — Yüce Türk ulusu... Kahraman aor- |du... — hitabile girdi, ve —mütare- |ke devrinin kara günlerinde katlandığı- mız felâketleri, maddi manevi yoksul- lukları kudretli bir belâgatle tasvir etti ve sözlerini şü cümlelerle tamamladı: — Bugün ise, mükemmel bir ordu ile, yurdumuzun, ulusumuzüun — selâmetini gerçekleşlirmeye azmetmiş - bulunuyo- ruz! Bugün yüreklerimizdeki bu azmi bir defa daha perçinlerken, yurdun Büyük Atasına, Tanrıdan uzun ömürler dileriz! Asteğmen Nureddini müteakip kürsü- ye, Üniversite namına Tıb Fakültesin- den Zeki Erataman geldi. Onun uzun al- kışlar arasında nihayetlenen nutkunu, Şehir Meclisi namına söz söyliyen Adalı Avninin söylevi takib etti. Ve Adalı gğrniyi müteakip kürsüyü, İstanbul komutanı Korgeneral Cemil Ca. hid işgal etti. Cemil Cahidin en az bir edebi eser değerinde olan özlü, heye- canlı nutkunu aynen koyuyoruz: «— Arkadaşlar... Az evvel genç subay arkadaşımın des- tanını heyecanla anlattığı büyük Türk zaferi, bugün kutladığımız bayramın ve çok kuüdretli varlığımızm başlangıcıdır. O gün, Türk ordusu, kaskoca dünya ta- rihinin dik ve yalçın alnına, top ateşle- |rile ve süngü darbel gü darbelerile şu nurlu, şu rTefli damgayı vurdu: (30 ağustos: Türk zaferi...) Bu itibarladır ki, 6 zafer, ve bu zafer bayramı, yüce Türk milletinin hilkati beşerle başlıyan şerefli ve muzaffer ta- rihinin en nurlu sayfasıdır. O nur; bütün bir husumet dünyasına, can çeki; söylenen Türkün sahib bu- lunduğu küdretin sonsuzluğunu, bütün gözleri kamaştırarak ilân etti. Türk olmanın bahtiyarlığı içinde bu ıbı)nmı duyan bugünün ve yarının çağ- ları, o büyük zafer |ları, iyül Nurunu yaratan de- hanın önünde, © zafer uğurunda can ver- miş büyük şehidlerin manevi huzurların. da kıyamete kadar heyecan içinde baş eğeceklerdir. askeri teftiş etmiş, İstiklâl marşı dinlen. dikten sonra mutad.nutuklar söylenmiş, kolardu karargâhı önündeki geçid Tet minden sonra da merasime nihayet ve- rilmiştir. Gece fener alayları tertib edil- miş, Halkevinde müsamere ve — konfe- rans verilmiştir. İzmitte yapılan tezahürat İzmit 30 (Hususi) — Zafer ve tayyare bayramları, parlak ve emsalsiz tezahü- ratla kutlulanmıştır. Şehrin her tarafı, zafer taklarile, defne dallarile, bayrak- larla süslenmiş, yollar temizlenip sulan- mış, halk; feve feve sokaklara Gükülmüş- tür. Tüm komutanlığında kabul resmi yapılmış, bundan sonra, bütün kıtaatın ve sporcuların bulunduğu tersanede, va- H, amiral ve Tüm komutanı, askeri tef- tiş etmişlerdir. En genç zabitle Hava Kurumu namına bir zat nutuklar söylemişlerdir. Bunu müteakiben de Tüm komutanı bir nutuk söylemiştir. Cumhuriyet meydanındaki — Atatürk heykeline ve şehidler mezarlığına çelenk- ler konmuştur. Parlak ve mühteşem bir geçid Tesmi yapılmıştır. | Evvelâ Kâzım Özalp, komutan vekili | Deniz mektebi Çünkü o zafer, önünde her bağı eğdi- recek kadar büyüktür arkadaşlar... Biz, bu büyük zaferin eşsiz men lerini nesilden nesle, ruhtan ruha anla- tahm. Benliğimize sindirelim. Çünkü bu zafer bizim hayat ve istiklâl kaynağımız, hayat ve istiklâl bayrağımızdıc. Eğer bugünün büyük Türkiyesi, ke- ranlıklar içinden söken parlak şafak gibi her sabah yepyeni bir hızla biraz daha nurlanıyorsa, ve bütün dünyayı imrendiren bir saadete hergün biraz de- ha yaklaşıyorsa, bütün bunlar hep o bü- yük zaferin meyvalarıdır. Ne mutlu size gençler... Ne mutlu size kahraman askerler... Siz, Büyük Başbuğumuzdan büyük Cumhuriyeti emanet alan gençler... He- piniz, aziz Türkiyenin istikbal tarihine, her sahada dahâ birçok zaferier kayde. debilecek kahramanlarsınız.. Büyük Başbuğun açtığı zafer medeni- yet yolunda, yani Büyük Başbuğun pe- şinde, izinde yürüyen sizler, yurdumu- zun güvendiği en kudretli varlık, en tü- kenmez servet, en sarsılmaz desteksiniz. Sizler; bu biricik yurdu, hes şeyden üstün, ve her tehblikeden uzak bulundu racak vatanperverlersiniz... - Bahliyarsı- naz... Bahtiyar olun.. Kumandanın kürsüden inmesini müte- akip 61 inci tüm bandosunun marşile bir- likte resmi geçid de başladı. Kıt'aların en önünde, tümkomutanı tümgeneral Osman Tufan yürüyordu. Onu erkânıharbiyesi takib ediyordu. Erkânıharbiyenin arkasından sıra ile, yedek subay mektebi taburları, deniz harb mektebi, deniz lisesi, gedikli erbaş mektebi, Kuleli, Mültepe liseleri, 61 inci » Bayfa 11 talebesi geçiyor tüm piyade kıt'aları, motörlü kıt'alar, süvari böl motörlü toplar, ve tayyas re defi bölüğü geçtiler.. Bu askeri kıta'ları, esnaf cemiyetleri ve siyil mekteplerimiz takib ettiler. Alay, Beyazıddan, Divanyolı tanahmed, Sirkeci, Köprü, Karaköy ve Şişhane yolile Taksime vardı. Orada evvelâ, deniz mızıkasının çaldi. ği İstiklâl marşı dinlenildi, a sırada da, |şanlı bayrağımız merasim direğine çe kildi. Abide, vilâyet, belediye, parti, yarsubayları, bankalar ve daha birçoli teşekküller tarafından gönderilmiş çe« lenklerden görünmüyordu. Kutlulama merasimi, Teksim meydanında bu — süs retle nihayetlendi. Gece tertib olunan iki büyük fener a- layı da çok güzel oldu. Zafer bayramı ve donanmamız deniz mız, başta Yavuz olduğu halde, gündüz bayraklarla gece de elektriklerle donane mıştır. Havacılık haftası başladı Havacılık 1 da, dün, zafer bayra- mile beraber başlamıştır. Hafta, 5 eylü- le kadar devam edecektir. Dün, Hava Kurumu menfaatine, nakil vasıtalarının bilet ücretlerile beraber teberrü pulları ile de onar para alınmıştır. Hava Kuru« mu menfaatine rozetler dağıtılmış, he yetler, evlere müracaat ederek halkı te. berrüe davet etmeğe başlamışlardır. Hava Kurumu Kartal kaza şubesi dün gece, Kartal, Pendik ve Maltepede tem- siller vermiştir. Eyüp kaza şubesi de, Eyüp orta mek- tebi bahçesinde hususi ve güzide bir he yete saz çaldırmıştır. Suks, Zafer Bayramı şehrimizde de coşkun tezahüratla kutlulandı Haybeli önlerinde bulunan donanmas —