10 Şubat 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
ı"."î"İ örten «as *trar»perdesi »perdesi "Ynlıp kaldırıldı. Lâkin harbin gene gizli kalmış “,_',.':'ı tarafları var ki, çeyrek asra bir zaman geçmiş olmasına “Ömen, bir türlü ortaya atılamadı "n."imıpr. Çünkü insanlar bir .__ohın o gizl' ve esrarlı çarelere Nl:.rrmal mecburiyetinde ka & t hesap ediyorlar da tıpkı | bağnunu meydana vurmak istemi - Tnr t"'hlı bir kumarbaz gibi ızıbl:- a. izli. , örtbas .*N'“hn'". çlıkla gizliyorlar, | Fakat bunların da bir kısmı gün Beçtikçe meydana çıkıyor ve bunla- ri'î;“'fnda birçokları var ki biz deeileri çok yakından alâkadar e- ,,ü"'— gözlerim'zi dört açacak ma- iheggrdir. Memleketindeki büyük ezki 'den sonra Fransaya sığınmış, Ruş Çarlık bahriyesine mensup bir deniz zabitinin «Paris» te rusça Tn bir gazetede « Karodenizde *rle nasıl döğüşmüstük ir seri ilşaatı, bizlerce .'.h_; Bıxpi moktaları aydınlatma Tak arile Türk okuyucularının me- n'_"ı: heyecanla ve hattâ biraz da b süzecekleri bir mevzudur. hi y Smanlar, Çarlık Rusyasında - Si ;ııııı_ı korkusu başta olmak ü- topça Ktt işgali altına giren Türk Hleye laki ve hariçteki Mos -| hağlte faaliyetine kadar, şimd'- leri m“ &izli kalan, birçok hakiket Tün _U'YC atan bu ifşaatına birkaç bralargçı kısaca temas etmiştik. Hâ, "Voı.:' Bugün de başka bir parça Ş Gizli vazife &, gğidobot muhribinin tarafın- hn,_aT"m alınmasına nezaret eden G a’— fakat tavırlarından zabit ol Ya tlaşılan delikanlı eliyle bir işa- Bir Pt ve muhribin derınlikierinde Miz ı *Bi üç defa öttü. Demek ki de-| Heng, *dilmiş, apiko id'. | AYağpı ” Yeni havuzdan çıkmış olan Köpriee, Mühribinin şimal kumanda S & muhteif emirer aksediyı kq(_s“qk makine yarım yol ileri! w yarım yol geri!... Makine labı başında duran serdü-| a dairesine, süvarinin bu e- İ l*l'li. telgraf makinesinin kolunu tekrapi İ8rek bildirirken yüksek ses e a Nl!s;:::: Makine yarım yol ileri ça- ğ “tle makine yarım yol geri ça- Y Ruz işçi Mühribi sancak künderinde| B Uçurarak kırmızı ihtilâl bandıra Tüyo> yavaş yavaş iskeleye dö lam ünîı%' Himanının ölgün su- Üvir yande yağ gibi kayarak tam bir Te Tanın ve keskin pervanesi li- Yer, doğru sür'atle döndürü - — İski he 2—. Sancak! makineler istop!.. vaî,e a 5 mhu_ “Rele, sancak makineser istop et- İi haj & L*[:n devir hareketi yavaşl'yor.. eçi “Sle, sancak makineler tam yol S İrkeei Tei nt Ve ,yttlar... Bildir, Ütkis e Yor; / tum» İimanına vardı. Doğu « komutanı Kaptan «Makalinskı» nin em Eski bir Rus deniz subayının hatıraları Büyük harpte Karadenizde Türklerle nasıl d Rus donanması büy ük harpte Karadeni: köpürdeterek süzülüyor, küçülüyor Ve biraz sonra ufukta gittikçe silinen duman tabakası bırakarak gözden kay* boluyor... * 1917 senesi Martında Ru: eden ihtilâl birçok şeyleri yıkmış, fakat donanmamızı henüz aşıla yamamıştı (|) Karadeniz filomuzun bü tün gemilerinde askeri intizam bat muhafaza olunabilmişti. Den kerleri tarafından yapılan mitinglerde: — «Nihal zafere kadi harbe de - vam'» kararı verilmişti. Ve tersaneler- de doklarda amele arasında çıkan kari şıklıklara rağimen Mayıs ortalarında ha vuza çekilmiş olan «Yutki» muhr bimi zin tamiri bitirilmiş ve bu muhrip Â- nadolu kıyılarında gizli bir vazile al- mak üzere «Sivastopol» dan «Batumsa yollanmıştı. «Yutki» muhribi «28> Kay: rine girdi. Ben de bu muhribin kuman da heyeti arasında bulunuyardum. Haziranın ikisinde «Yu! muhribi |Batum limanını terkettiği zaman ara - mızda Kafkasya ordusu karargâhı umu meisi istihbarat şubesinin şefi olan Mi- ralay «Smirnof» ta vardı. Gemide bu zattan ve süvariden başka pek mâahrem olan vazifemiz hakkında hiç birimiz bir şey bilmiyorduk. Bildiğim!z tek bir şe: varsa «Yutki» nin mühim ve Türkler karşı harpte devam eden Kafkasya o: dumuzun faaliyetile alâkadar mahrem bir vazife almış olduğu idi. * İstihbarat şefi «Smirnofe muhribe yalnız yerleşmişti. Müddeti â İlk defa olmak üzere bir harp gemisi- ne binmiş olduklarında şüphe caiz el- mıyan bu Çerkeslerin hepsi vahşi, kör kunç adamlardı. Başlarında da Mavridi isminde bir Rum vardı. Mavtidinin ipten, kazıktan kurtul - rmuş; birinci sınıf bir haydua: olduğu her | , halinden belli idi. İşte <Yutki» muhribi bir Rum şaki- nin idaresi altındaki 29 Çerkesten ret, acaip hamulesile düşmar. sahilleri ne doğru koşuyondu. Aldığımız emirde bu eşkiya çetesini «Ünyes civarında ka raya çıkaracaktık. Bu adamlar Türk or dusu gerisindeki casuslarımızla karar- gâhı umumimiz arasında irtibat vazife si göreceklermiş... Hava güzel, deniz sakind:. Gece saat 11 e doğru «Yutki» sessiz, sadasız; bü- tün ışıkları söndürülmüş bir balde düş bütün tedbirler alınmıştı. Esasen seferimiz müslümanların Ra- maza nayına tesadüf etmiş ahtluğundan bu aya mahsus gece eğlencelerine dal- mış olması çok tabil olan düşmanın sa | koruma işini bir hayli gevşetmiş bu lunması çok muhtemeldi. Sahile gittik z Y adai (1) Bahsedilen tarih, Rusvada evve- ü Kadet Partisinin önayak olduğu ihtilâlin Kerenski tarafları olan Sosyal Demokratlar eline geçtiği devce tesadüf eder, Bunlar Sosvalizmin kır- Bancak makineler tam yol | yızı bayrağını kullanmakla beraber hıh#ldıdn_—ıy-?-,_* tam yolla Himanın ağzına ğ milli fikri muhalaza ğ zamı Vi a Yeni boyanmış tekne suları ::k':;ı:w. (.&ııı Posta) löğüştük? ÜNgeye Çerk;lâğh mürekkep bir çete çıkaran Rus muhribi “ Jutki , nin macerası bir | bu flikaya atladılar ve biraz sonra “|lona girerek Türklerin ateş açmış olduk Zavall SUO 'POLLA |— ) Numara : 6 çe yaklaşıyorduk. Biraz sonra «Yut- ki> muhribı iskele tarafımızdakı kaya- hkların hemen men tâ dibine kadar sokulmuş — bulunu- yordu. Sancak bor - damızdan, Ünye ka- sabasının bazı evle - rinde yanan ışıklar görünüyordu. Müm kün mertebe gürül tü etmemeğe çalışa- zde rak denize bir fli- ka mayna ettik. Çerkeslerden 10 ki Çar, Puşkini Mîskwaya Ş;;'.' N Gd 4 l cenin koyu karanlığı içinde eridi oldular. Bu 10 Çörke mba çayının denize dök gdüğü yerin yakininde karaya çıkacak, çayın mansabımı tetkik ettikten sonra | kendisince malüm bir taşın altında bu lunacak bir mektubu âalacak ve bunu gemide kendisini bekliyen Miralay Smirnofa getirip teslim eyliyecekti. Di ğer 9 Çerkes ise flika ile lımandaki ka-| yıkların arasına gizlenecekler ve taş al tından mektubu alıp getirecek olan ar kadaşlarını bekleyecekler, onu flikaya alıp muhribe nakledeceklerdi. Bir düşman limanında ve kıyıya bu'm kadar yakın bir mesafede bulunmaklı: | p." ğ uhribin mürettebatını dâimi du, Bütün Puşkin devrinde Neva neh Puşkin Mihaylofskda bulunduğu es> nalarda 1825 senesi 14 birinci kânunun smile şöhret bulan eketi meydana geldi. Harekete öi pacak kadar ge müş, Fransa inkılâbını yakından ta - k kesilmiş etrafı d $ V * Vü Puskii 4 bidobot muhribinir Ai ErtRtFun rın çoğunu tanırdı girmemişti; fakat bir çok bakımlardan bu isyanın ideolojisini yapanlardan bi- ri de Puşkindi. Aleksandrın yerine geçen birinci Nikolâ dekabrist hareketini şiddetle bastırdı. İsyanın elebaşılarından beşi a- vari mürettebata bir metane miş olmak emeliyle kumanda köprü- sünden güv bitan salonuna zanarak bir vari yerine kumanda köprüsünde vardi | ya almış olan ikinci kaptana da küçük bir şeyin vukuu halinde hemen kendi-| . sine haber gönderilmesini tenbik et- meyi de ihmal eylı Süvari si; İsıldı. 120 kişi sürgüne gönderildi. Bu , n üzerinde mü'kış bir te -| ”' «120> ir yal Puşkin 120 kardeşi tamıyordu. 1826 arkadaşın, ü mi? bilmiyorum. Yalnız 4, vaktin yarı geceyi bir k. birden kopuverdi. | i koşa koşa sa- | l n şairi beraberine alarak Moskovaya götürdü. Puşkin de, dadısı Arina da bu «egrarengiz» ziyaretten, bu «beklenmedik seyahats len çok ürk- Tactür Bibee Zavallı zabit heye- mîiî;:: TÜ yit öi 8 ey .;ın ve halecandan âdeta Ürtir titriyor| , Moskovaya vardılar. Puşkin 'elân u. | , n imie V c demak . , kMoskovaya miçin getirildiğinin farkın - bi Sıgunhıs(ı(mı BÜÇ DAĞ SY da değildi.. Tıraş olmasına bile vakit d wvırla : l ğ — Pekâlâ, alsınlar; istedikleri kadar :*Ğ:d“; uâ;ğ;'u)k?;i""gu?:m?“ - dğf;’ı::,'ğ:;,î“" kumanda| karşıladı. Puşkinle Çar arasında şöyle l e ban Z bir muhavere geçti: ) /.ıbııîî—ıııncs—. k::::ıı hayrr Di Puqkln-.ı_s!r'- _Sm Futüberilü AT T ae 'aylr Bdİy d olsaydın 14 birincikâman isyanma iş - y Ü ğ tirak eder mi idin?. ag;:“:"î;:“:f:nn L Puşkin çekimmeksizin cevap vgdi y eli ortasında| — Muhakkak haşmetmeap. Çünkü dıfrdu M FP"-B:;"- Böğsü -Ekenim bütün dostlarım komploya da - nün üzerinde kavştackniz. — — İhildiler, Ber de bana iştirak ötrmemez- Düşman bize aleş etmiyor. Ramalyık edemezdim. Beni kurtaran şey, be- 'zan. değape'i elt .mı;nıd'? T dedi Vel y oruda bulunmayışımdır. usbıun h'“:' :küdı—l aei — Şimdi sen ne yazıyorsun?. klığı diğer zabitlere ve cfrada da sira- yet etmişti. Şimdi berkes küpeşteye d yanmış, atılan silâhların ge- cenin karanlığı içinde yanıp sönüveren alazalarını bi Ramazanın zevk ve safasına dalmış olan Ünye kasabası ve Ünyeliler ise burunlarının ucunda, Himanda yatan düşman muhribinden ve karada âdeta aralarında dolaşan casuslaraan haber- siz-şehriâyin y:pryuı!._'ı.rdı. Ünye limanına girdiğimiz andan ta - mam (ki srat sonradır ki fiikamız bord mıza yanaşmış bulün du. Karaya çıkmış olan haydut, a hut mektebu bulmuş ve biti Snirnafa getirip testim etmişti. Mektubun içindekiler Miralayı çok memnun etti. Filvaki mektupta karaya çıkarılacak olan casus kafesi için hiç bir engel olmadığı bidiri'iyordu. Bu sırada zabitlerden bi z an ateş sör çok merhametsiz. yazıyorsun?.. de etmiyor. â. Bundan sörün Ben olacağım. Bütün yazdıkları- nı barra gönder!. İmparator Poşkini efinden tutta. Biz- zat dışarıya kodar geçirdi. Orada birt - ken saray halkına döncrek: — Baylar, işte size yeni Ptahin.. Ar- tık eskisini onutalım, dedi.» (*) Bu tarihlen itibaren imparator Puş- kini «himaye> sine aldı. Bu «himaye» Puşkinin Rayatının sonunma kadar sür- dü; şajre bir dakika olsun vahat nefes aldırtmadı. edebiyatır Sahife 22. Hasan Âlfa. yak olanlar, bilhassa, Avrımayı gör -|4 nimış genç subaylardı. Puşkin bunla -| ların mensup olduğu gizli cemiyetlere! — Hemen hemen hiç bir şey. San -|ti — Sansörün müszsade etmediği şey- sansör en masam şeylere| bir haber aldı. Natalya ile rş senin san “| miştiler. Bunu öğrendiği zan: (*) «Aleksandır Puşkin ve Klâsik Rus| detini şöyle anlatıyordu: Yazan ; M Çar Puşkinin yazılarını bizzat sansür etmeğe karar verdi çağırtlı. .ğair hükümdarın suallerine pervasızca şu cevabı verdi: “ 14 Birinci kânunda ben de Petersbugda olsaydım, ben de komploya dahil olur, isyan ederdim., ri üzerinde bir eğlence Puşkin âşık: Puşkin tekrar Mosko - vaya kavuşmuştu. Altı sene evvel Mos- kov rılırken toy bir delikanlı idi. her bakımdan yetişken olarak buraya dönüyordu. Puşkini çılgın bir sevinçle karşıladı. Moskovanın en mühim, en gözde adamı Puşkin olmuştu. Nereye itse bütün gözler Puşkinde idi. Şimdi Puşkin nekahat dev eçiren — bir hasta gibidir. Her şeyde ayf bir gü - gellik buluyor, her şeyden derin bir zevk alıyordu. Uzun senelerin mahru- çıkarmak istiyormuş gibi dür- ön altısını vücutlu, solgun bot |leri iri ve ,hafif şehi lâ idi. Esasen şairi meftun eden de Natalyanın gözleridir. N__:ulya tam bir salon kızı Pürüz - süz fransızca konuşur, iyi dansetmesi * ni bi 8 ve okumuş bir kız sa- yılamazdı. Alâyişe, süse fazla düşkün - , İlk zamanlar ne kendisi, ne.de an- nesi Puşkine yüz vermediler. Puşkin )Onî:rl sokulmak, onlarla — ahbaplık yapmak istediği nisbette onlar Puşkin- den kaçlılar. Puşkin âvâre ve serseri hayattan bik- mıştı. Evlenmek — istediğim mwuahtelif vesilelerle bir çok dostlarına söylemiş- ti. Resmen Natalyaya talip oldu. Na - talyanın ebeveymi kızın küçüklüğün - den bahsederek Puşkinin isteğimi red- dettiler. Puşkin böyle bir cevap ala - cağını zamnetmiyordu. Camı sıkildı. A- vunmak için Kafkasyaya kadar bir se“ yahat yaptı. O sırada Rusya ile Tür - kiye arasında o bitmek tükenmek bil « miyen harplerden birt otuyordu. Puş * kin hareket halindeki orduyg itihak et- Kafkasyanım her tarafımı dolaştı. ge- yahatini Erzaruma kadar üzatiı. Puşkin evleniyor: Puşkin Kafkasya - da bulunduğu esnada Moskovadan iyi arinesi Puş- kini sormuşlar, ona selâm bili sevindi. Bu haber, Gonçaroi ail Puşkine karşı derin bir tafta kua geld terişorder. F | yahatini yarıda birakarak hemen Mos- kkovaya döndü. Evlenme isteğimi tek - “ar etli. Bu defa Puşkimi reddetmedi - ej pler 1830 semesi 6 mayısında Puskinle Natalya resmen mişanlandılar. 1891 se- İnesi 48 şubatında da düğünleri yapıl « di Püşkin ilk zamanlar çok mes'utta. Dostlarına yazdığı mektuplarda bu saa- (Arkası var)
