27 Ağustos 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

GİBALI ZİNDANLARI Son Posta'nın — Âlâ. teşekkür ederim. Fakat, bir patla... — Ne gibi, şart?.. zabıta romanı: 52 riler zabıta kuvvetlerinin etrafını çe - virirler; yaygaralar ve tehditlerle on- ların vazifelerini işkâl ederlerdi. Onun — Ben vaktile, sizinle bir çok işler|için zabıtanın buradaki başlıca vazife- gördüm. Siz de bana, sz yardımda bu-İsi, sekiz on zaptiyenin toplu bir halde lunmadınız... Karı, koca ağzınızın ne| (kol) gezmesinden ibaretti, kadar siki olduğunu bilirim. Fakat bu) Eğlenmek için buraya gelen kendi sefer daha sıkı davranmanızı.. benim | halinde ve ağır başlı adamlar, ikindiden burada kaldığımı kiç kimseye duyur - mamanızı rica ederim. Karı koca, teminat verdiler, — Hiç merak etme, Mehmet ağa... Kafamizi kesseler, ağzimizdan senin için bir tek söz alamazlar. Dediler. Gâvur Mehmet, gerek eskici Samu- el'e ve gerek karısına; hakikaten emin- di. Eski elbise alıp satmak; ve bilhas- yatsı vaktine kadar Hiristiyan kıptile- rin çalgılarını dinliyerek rakılarını, şa- raplarını içerler; biraz da Tatavlanın, Papaz köprüsünün çapkın dilberlerile eğlenirler; yatsı ezanı okunurken, ar- tık buralardan çekilirlerdi. e Yatsıdan sonra, ortada dolaşanların hemen bep- sini, ancak bıçaklarına ve yumrukla - nna güvenen kabadayılar ve şerirler teşkil ederlerdi . sa, ucuz antikalar topliyarak bunları) Bu haşarat yatağının en mühim yüksek fiatlarla budala ccnebilere yut-|merkezi, (Kanlı Meyhane) idi. Bu turmak suretile oldukça mühim bir|meyhanenin sahibine (Küpeli Peko) servet sahibi olan bu karı koca; Gâ -İdenilirdi. Ve bu adam, bütün burayı vur Mehmedin muhtelif zamanlarda |dolduran bu şerirler arasında, çok bü- büyük iyiliklerini gördükleri için kalp-| Yük bir nüfuza malikti, Şimdiye ka « lerinde ona karşı büyük bir hürmet ve |dar kendisine kalkan bıçakların hiç bi- muhabbet beslerler; âdeta onu bir hâ-|risine, bıçakla mukabele © etmemişti. mi bilirlerdi. şte Gâvur Mehmet, şim-| Sadece o bıçakları sahibinin elinden a- di eski münasebet ve dostluktan istifa |larak kırıp atmakla iktifa etmiş; ve bu de etmek istemişti. yüzden de büyük bir kabadayılık şöh- O gününü ve gecesini tamamile iş-İreti iktisab eylemişti, tirahate terkederek kaç gündenberil Kanlı meyhane, hemen hemen en çektiği meşekkat ve yorgunluğunulazılı şerirlerin toplanma merkezi idi. dinlendirmek isteyen Gâvur Mehmet, |Şuradan buradan çalınan kıymetli eş- üst kattaki odalardan birine çekilmiş; | yalar, burada açıktan açığa müzayede tam, yirmi dört saat süren, fasılasız bir) edilirdi. uyku çekmişti. Ve bu uykudan uyan- dığı zaman vücudunda; artık her tür- lü mücadeleye girişecek kadar bir kuv- vet ve dinclik hissetmişti, * Meşhur büyük yangın, Beyoğlunun bir çok semtlerini geniş birer harabeye çevirmişti, Bu harabelerden biri de, Yenişehir ve civarı idi. Bu mahallenin ahşap evleri, kâmi » len mahvolmuştu. Şurada burada tek tük kalan kâgır evler arasında âdeta ada gibi bir yer görünüyordu. İşkenbeci yokuşunun başına tesadüf eden bu adaya, 4Paçavtacı Hanı) de- niliyordu. Bu büyük han, ancak Ga - İata ve Beyoğlu tulumbacılarının gös- terdikleri şahsi fedakârlıklarla kurtuk muştu. Çünkü, bu han senelerdenbe- ri, Galata ve Beyoğlu (Böcekbaşı) la- rinin merkezi addolunuyordu. Ortasında geniş bir avlu bulunan bu han, iki kattan ibaretti. Hanın alt katını, yüzleri muhtelif sokaklara açıl mış olan bir takım kahveler ve mey « haneler teşkil ederdi. Üst kattaki oda- larda da, kasa hırsızları, yankesiciler ve oldukça şöhret kazanmış şerirler i- kamet ederlerdi. Böyle olmasına rağmen, o tarihte (Yenişehir), Beyoğlunun oldukça mü- Arkadaşlarına ihanet eden hırsızlar, yankesiciler, burada (Lonca) denilen! heyet tarafından o imuhakeme edilir; hakkında (racon) kesilirdi. Bu racon o devrin hükümet kanunlarından çok kuvvetli idi. Çünkü; ceza, derhal tat- bik edilir; müessir bir ibret dersi ve- rilirdi. Lonca heyeti; (o (Kazak Andon - Kaz Ligor - Zeybek Sotiri - Dingo - Gem almaz Niko - Sarhoş Kasbar) is - mindeki böcekbaşılardan ibaretti. Bu adamlar ayni zamanda (Kard « ya) ismindeki gizli bir çeteyi de idare etmektelerdi. Ve, kanlı meybanenin müşterilerinden bir kısmı da, bu çete- nin efradından mürekkepti. a Son aylar zarfında, kanlı meyhane çok ehemmiyet kesbetmişti. Üç ay ka- dar evvel Romanyadan gelen seyyar bir çalgıcı takımı, buraya bir hayli müşteri celbeylemişti. Hattâ bu müş teriler yüzünden, âdeta meyhanenin şekli ve vaziyeti değişmişti... Bütün o serseri gürühunun sıralandığı masa - lar ve peykeler arasında, üstü başı te- miz ve ağır başlı bir takım adamların da ağır ağır içkilerini içerek çalgı din- ledikleri görülmekte idi. * SON POSTA İttihatçılar Devrinde 3 M Nasıl doğ Son Posta'nın siyast tefrikası * UHALEFET ©“ du, Nasıl yaşadı, Nasıl öldü? —39— Yazan: Ziya Şakir Dahiliye Nezareti, Sadarete, Sadaret de Harbiye Nezaretine müracaat etmiş Nezareti birbirine girmiş Nezaret dairesinde bulunan beşyüz mevcutlu (Birinci |* nişancı taburu) derhal silâhbaşı edilmişti Ben bu cahil ve mutaassıp halkın ö- nüne geçmeye muktedir değilim. Oyu- nu derhal menettiriniz. Aksi takdirde bir hâdise zuhur ederse, hiç bir mes'ü- liyet kabul etmem. Demişti. Hüseyin Lütfü bey, bu nâzik ve müşkül vaziyet karşısında düşünmek mecburiyetini hissetmişti. Polis mü « dürünün izhar ettiği bu aciz karşısın- da, cemyietin de bir adım geri çekil « mesi elzemdi. Çünkü; hakikaten bir vak'a zuhur ederse, artık zaruri bir şe- kilde askerlerden yardım istenilecek.. ve bu suretle halk ile asker arasına kan düşürülecekti. Vaziyet, tatlılıkla idare edilmiş; &- vamın birdenbire kaboran hissiyatı, teskin edilebilmişti, Fakat bu hâdise, meşrutiyetin seyrin; dikketie takip den ağır başlı zümreye ciddi bir endişe Vetmişti. Meşrutiyet tarihinin ilk (irtica hare: keti) olan bu hâdise; başlıca şu sebep- lerden ileri gelmişti: 1 — İstibdat ve hükümet mensup - larının (caka) ve (tahakküm) İerin- den nefret eden avam gürübunun; meşrutiyetin ilânından sonra da ce - miyet erkânından bazılarının (ceka) ve (tahakküm) lerile karşılaşmaları. 2 — İstanbulda çıkan bazı gazete lerin (şeriat - hilâfet - meşrutiyet) ke- limeleri etrafında yaptıkları münaka- şalarda, ($eriat ve hilâfet) kuvvetleri- ni (meşrutiyet) den üstün tutmaları. 3 — Bir kısım züppe ve idrâksiz gençlerin, (hürriyet var.) diye; kenüz taassup kefenini yırtmamış olan - hal. kın asırlardanberi devam edegelen mu- kaddesatını ve ailelerinden mevrüs his- siyatını o hirpalıyacak şımarıklıklarda bulunmaları, 4 — Meşrutiyetten menfaatleri sek- tedar olanların, cahil ve mutaassıp halkı el altından tahrike koyulmaları. İşte bunlar, (meşrutiyet ve hürri - yet) i henüz hazmetmemiş olan avamı şımarıklığa sevketmişti. Nitekim; ayni sebeplerden dolayi, Bursada da şöyle bir vak'a zuhura gel- mişti: Ağustos ayının 10 uncu günü, Bur- isa (İttihat - Terakki) o merkezinden, gerek Selânik'deki merkezi umuniiye ve gerek İstanbul merkezine şu meal de birer telgraf çekilmişti: (Ademi iktidar ile şuihâli malüm rin scrian Müdanyaya sevki lâzım gel-|durmuşlar; şehrin kapalı çarşısı if mekle, dakika fevtedilmeden bir va-len büyük ticaret merkezi olan (Ko purun ihzarı ile Kumkapı açıklarına|hanını) ve fabrikaları yağma gönderilmesi; ve askeri karadan va -İteşebbüs eylemişlerdi. pura nakledecek vasıtaların da ihzar| Üçüncü bir rivayete nazaran edilmesi, ehemmiyetle rica olunur | | halkın mütaasıp gürühu, hükt Herkesin kulakları kirişte olduğu!hücum etmişler: Ni bir zamanda, bu havadis çarçabuk her) — Ortada koskoca (şeriat) dü tarafa intişar etmişti. Bâhusus, gece|dururken, (meşrutiyet) e ne lü saat üç buçukta askerin marşmarşla|var, Biz, böyle gâvur icadı şeyler Harbiye ( Nezaretinden || çıkarılarak | meyiz. Kumkapıya indirilmesi; oradan da ro- mörkörler ve mavnalarla vapura bin - dirilmesi; ertesi gün İstanbulda bir ta- kım korkulu şâyiaların çıkmasına se - bebiyet vermişti. İşin garibi şudur ki, hakikt vaziyet» ten; Dahiliye Nezareti bile haberdar ideğildi, Çünkü Bursa valisi, sadece bir (irtica) dan bahsetmekte; bu irtizam esbabı hakkında derin bir ketümiyet İemekis idi. Nişancı alayı kumandanı miralay Celâl ve tabur kumandanı binbaşı Ha- lil beylerin kumandası altında bulu - İnan birinci nişancı taburu o (Girid) İ vapuru ile Müdanya iskelesine çıktığı zaman, hakikaten Bursa şebri galeyan Demişlerdi. Bu rivayetler karşısında kalan kumandanı Celâl bey, derhal $. İ başına geçerek talimat istemişti. F' kat, Dahiliye Nâzırı Hakkı bey, o ©“ rada İngiltere sefarethanesinde bir “4 mi kabulde bulunduğundan bu tali | tb almaya imkân görülememişti. : Bursadan gelen haberler ise, bil rini nakzeden korkunç şâyialardan tetti, Bu rivayetlere nazaran, isyan den halk, hükümet dairesinin & rını kırıp indirmişlerdi. Ayni da, valiye ve sâir büyük m da tecavüz etmişlerdi. Bu hâdise nasinda, kırk elli kişi Lİ içinde idi. Fakat bu galeyanın sebepleri | Asilerin hiç biri yakalanamamıştı. İ etrafında bir takim garip rivayetler de-| Kumandan Celâl bey, artık vaziy*'$5 veran etmekte idi. göre harekte e ertesi #İ ir rivayete nazarar, halk is: et-| bah herkes uyi iken Bursaya e İn Mğin il miş; büyük cadde ve sokaklara pe — Hürriyet var. Vergi vermeyiz. İlar ve devriyeler koyarak derhal Demislerdi. .. Diğer bir rivayete na-|re hâkim bir vaziyete gelmişti. dl zaran da; hürriyetin ilânını müteâkip,| o Halbuki şehir, sükün içinde idi. İsadrâzam Sait paşanın emrile hapisha-|yan) denilen hâdise, bir kaç . jneden çıkarılan rmahkümlar, bir takım (palavra) sından ibaretti. ar. ç işsiz, güçsüz serserileri kendilerine uy- (Arkasi i Geçen Bilmecemizde Kazananlar SULU BOYA mara 164 Yaşar Er gisi İstanbul kız Hinesi 3/A dan 1345 Zü - maballesi Necati Bey 80) numara hal, Fatih Yenibahçe caddesi No. 32 de |Emir Behiç, Ankara Çocuk Saray Hürmüz, Süleymaniye 8 inci mektep 4 den si Çankaya Şekercisi Oğlu Cevat, 252 Necmeddin, Konya kız muallim mek» karahisar Hastane caddesi Mecidiye tebi cad. 82 de Huriye oğlu Hikmet, Çan- | hallesi N. 235 de askeri talebe karı H. P. bandosu şefi oğlu Yavuz. Çi Li Di hükimi LOSYON ri İstanbul 2 nci mektep Mehlika, İstan - KART bul erkek lisesi 728 Ö. Engin, Divanyolu| || İstanbul Samatya Etyemez doktor Emin Paşa sokak 14 de Muam *İsokak numara 10 da Şükriye, : mer, orta mektebi sınıf B/3 de 174 Fahri, tanbul Erkek Hisesinde 303 Nihad, 43 üncü ilk mektep 173 Merbide, DP. paşa orta mektebi A/3 de 219 da F* İstanbul 44 üncü ilk mektep 267 Samatya 43 üncü ilk mektep 274 yi) BÜYÜK SULU BOYA Vefa caddesi Molla Şemseddin sokak | de Nureddin, Samatya 43 üncü mektep | den 274 Hidayet, Karagümrük Keçeciler 18 de Vedat, Adana inhisarlar veznedar him sefahat merkezlerinden birini teş-| Ortalık kararmaya başlamıştı, Kan- kil etmekte idi. lı meyhanede, hemen hemen boş ma- İknididen sonra başlıyan | eğlenme |8â kalmamıştı. Kıvrak bir (Romen hayatı, sabahlara kadar devam eder - |Longası) nın şakrak âhengi sokaklara .di... Sıra sıra meyhanelerden ve ekse-|kadar taşıyor.. keskin nâra sesleri, risinin arka taraflarında estar içilen camları sarsıyordu. gazino ve kahvehanelerden çalgı ses-| o Meyhanenin kapısından, kalın bas- leri, nâra sedaları, şakrak kadın kah -İtonuna dayanan yaşlıca bir adam içeri kahaları, bazan da kulakları parçalı -)bakıyor; gözlerini etrafa gezdirerek, o- yan acı feryatlar yükselirdi. sİturacak bir masa arıyordu. Galatada olduğu gibi burada da, â-| Oldukça temiz giyinmiş olan bu a- sâyiş ve emniyet, tam değildi. Kan dö- dam, artık işden çekilmiş bir şarap tüc- külmeyen gün, hemen hemen yok gi-|carına benziyordu, Geniş kenarlı siyah bi idi. şapkasının altından ,beyaz saçlarının Katiller ve câniler, burada kolaylık. |bir kısmı ile koyu esmer çehresinin - la ele geçmezdi. Her hangi bir vak'aya |üstünde, leke gibi duran beyaz bıyık- zabıta resmen müdahale edecek olur-İları görünüyordu. sa, derhal bir takım şerirler ve serse - — Öteki da morfinle uyuttum.. Öteki yaralı, yarası — Evet. pek tehlikeli değil amma, hiç bir hareket — Aman doktor kendinizi sakınınız, | yapamıyacak kadar bitkin! çok tehlikeli haydutlardır. Bu akşam müt-| (Sesi gitgide daha alçalıyordu. hiş bir cinayet oldu. Yapanin onlar oldü-) — Sizin geldiğiniz zaman ben de uyu: Bunu kuvvetle tahmin ediyorduk. Şimdi en Sen yk LLM Bekreriğ. Polisler, doktorun evine geldikleri za- ii gi man onu telefonun başında uyür buldu - — TA kendileri. Fakat artık sakınmıya İla. Yüzünde vazifesini yapmış insanların (Arkası var) ri bir adam mı? ve mütevatir olan bir çok memurlara Sayar oğlu Necdet, Adana çınkograf Ah- bugün vilâyetce yol verilmiş; ve yer:| yet Rifat vastasile Sabahaddin Özgen. lerine erbâbı namus ve iktidardan ve- MUHTIRA DEFTERİ ri a Berâyi malümat, rl De 3 & N. 56 Fazilet, Divanyolu N. 67 de AÖz- Gerek merkezi umumi ve gerek İs- emel, Samatya 43 üncü mektep 4 üncü tanbul merkezindeki (Selânik merkezi | anıftan 52 Ömer Faruk, Süleymaniye © umumi mürahhasları) bu mesele hak-| Güleç, Kalecik nüfus memuru kardeşi kında Bursaya ne cevap vereceklerini! İsmail Erkan, Tarsus eski İrgat pazarında düşünürlerken, Bursa valisinden Da-| manav Ömer, İzmirde Mat. Mv. inşaat kâ- hiliye Nezaretine şu şifreli telgraf gel-|tibi Nazif kızı Nermin Uz, Adana OKale mişti: kapısında manav Nuri vasıtasile M. Us tur, Fevkalâde müstaceldir. BOYA KALEMİ Şifre Beylerbeyi Çamlıca caddesinde 58 nu- (Bazı eşhasın teşvikile, balk Çiti -İ aras a resi İstanbul “ Vala: leesi"B/ ca) etmiştir. Elde mevcut kuvvet, va-|4 den 833 Fethi Yıldırım, İstanbul Cağal- ziyeti islâha kâfi değildir. İrtica eden|oğlu Himeyei etfal sokak (numara | de halkın adedi, beş bini mütecavizdir. En | Şüküfe Türkân, Tarsus Postahane | karşı” sür'atli vasıta ile asker kuvveti gönde-İsnda kahveci Ahmet oğlu Abdüsselâm, rilmesini rica ederim.) Konya Devler mahallesi Şemsi sokak çık- Dahiliye Nezareti, sadarete, sadaret|mazı 12 numarada Mehmet kızı Sermet. de, Harbiye Nezaretine müracaat et - LASTİK TOP Pınardağ, Samatya Sultançeşme mara 16 da Leman Osman, Burası ye Fırın sokak 8 numaralı evde Yel, Ayvalık Vehbi Bey mahallesi caddesi numara 25 de Ali kızı Havran Cumhuriyet caddesi de berber Mehmet çırağı Mehmet Bİ Arnavutköy Sekbanlar sokak muma” de Rezan Adnan Palan döken ki Çamlıca Kısıklı Hanımseti sokak 5 de Süreyya Meriç, Adana Hacib. mahallesi Hükümet caddesi numara * Sevim, Eskişehir Cevadiye mahallesi luk sokağı | numarada Zehra Sarp” nkkale Çelik fabrikasında 224 mii ocakçı Ali oğlu Ahmet, Eskişehir ilk mektebi karşısında numara 7 d* veyda, Büyükada Nevres mevkii 17 de Mihrünnisa, İstanbul kız 1663 Yıldız. Burun Mareşal Fevzi enddesi 101 de Şefkat Billür, Kütebi” 4 san Şerif Cemal Şefik, Akçadağ Fit P miş.. Harbiye Nezareti birbirine gir - miş.. nezaret dairesinde bulunan beş yüz mevcutlu (birinci nişancı taburu) derhal silâh başı edilmişti . Ayni zamanda, Bahriye Nezaretine şu haber gönderilmişti (Hükümetce görülen lüzum üzeri- sak isi oğlu Orhan, Beyoğlu terzilik mek”, stanbul 27 inci ilk mektep B/5 den s halleri 657 Fehmi, İstanbul 44 üncü ilk mektep |4e 3. Uyar. Konya Pürçüklü j 433 Hasepin Dümirei; * De âdi mara 27 de Samahat, Tarsus posta” Si z i gısı numara 101 de kahveci Ahmet mektebi D/I den 315 Faruk Deniz. eş se ahli numaralı evde Sarraf Mustafa 5 Adana çinkoyraf Ahmet Rifat eliyle, i bahattin Örgen, Gerede tuhafiye © Davutpaşa orta okul D/I den 575 Muammer, — İstanbul 2 inci ilk mektep A/5den Zafer Tarhan, Vefa hisesi 275 Ta- mahal kalmadı. Bir tanesini fazla miktar-| yüzlerindeki keyifli gülümseme vardı. — |ne dolgunca mevcutlu bir tabur aske-|çık Erman, İstanbul 2 inci ilk mektep ne|Sevim, |,o0â0â$â©