19 Eylül 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

2 Sayfa - eli Hülkin” 88 yoforerin Şikâyetleri ş Neymiş ? *Son günlerde, gazele sütumlarine da, sık sıik goförlerin yikâyetleri mevsuubahsoluyor. Bu arada bir- birlerile münakaşalara giriştikleri ni de okuyoruz. Dün bir muharririmiz, testgeldiği golörlerle görüşmüş, ve — gezete SON POSTA DAHİLİ HABERLER Türkcülük Akışı Canlı| Bir Edebiyat Doğuracak Türk Dili Kurulu Genel Sekreteri 1935 Genel Nüfus Sayı- mı 201İlkteş- rin Pazar Eakiden devletler ulua için de- Bil uluslar devlet için kaidesi hâkim Ğ ha Eyllül 19_ Günün Tarihi Bir İki Satırla Sağlık Bakanı Şehrimizde bulunan Sağlık ve Soysal —Yardım Bakanı Refik Soydam, bazı tetkiklerde bulu- 'e M Tramvay Tarifesi sayfalarına kadar aksedan ihtilâf- ların mahiyetini öğrenmek — iste- miştir. Aşağıda, sorgularına top- ladığı cevapları balacaksımız: 665 No.lı otomobil şoförü 1 — Şoförlerin belediyeden istemiye baklı oldukları birçok Şşeyler var. Cemiyetin, bu isteklerin tahakkukuna çalışması lâzım. Halbuki — cemiyet, nedense buna vaklt, imkân bulamı- yor. Ve goförler, asıl dertlerini bıra- kıp biribirlerile uğrapıyorlar. * 2300 No.hı takal Ahmetı — Buğgüa için şoförlerin aml dert- lerini — size — kasaca ve — açıkça söyleyivereyim bayım. Bizim aramızde, on beş, yirmi, hatta otuz. otomobili olan büyük sermayodarlar var. Bu sermayedarların bütün niyetleri bütün emelleri, İstanbul şoförlüğünü İnbisar altına almak. Bu emelin tahakkuka için de, kendi — başlarına çalışan — göförlere, azami müşkülâti çıkarmıya uğraşı- yorlar. Paraları ve para sahibl bulunduk- Tarından itibarları olduğu için, buna aramra muvaffak da oluyorlar. Şoförlerin bütün İstekleri de iyi kötü bir araba sahipliginden, günde- likçi uşak mevkiine düşmemektir. Boyoğlu Evlenme Memuru İşe Başladı Bir müddet evvel işten el çektirilen Beyoğlu evlenme me- muru İsmetin, muhakeme netice- sinde suçu olmadığı anlaşılmıştır. şoförü lamet tekrar vazifesine başlamıştır. Bir Otomobil Devrildi, 4 Kişi Yaralandı Üsküdarda Ümrâniye köyü ile Çakmak karakolu arasında ( 39 Kartal) plâkalı ve şoför Alinin idaresindeki otomobil devrilmiş, içinde bulunanlardan Aslan, Ali Avni, Hâmit, gümrük — kâtibi Osman yaralanmışlardır. Ali Avni Önemli Şeyler Anlattı Türk dili kurumu genel sek- reteri B. İbrahim Necmi Dilmen klavuz, yazı diline giren kelime- ler, büyük sözlük ilmiğ kısım için çalışmalar hakkında Ülus gazete- sine söylediklerini alıyoruz: Klavuzun Osmanlıcadan Türk- çeye olan kısmı basılmıştır. Çok yakında satışa da çıkacaktır. Türkçeden Osmanlıca olan kısmı basılmaktadır, Dil bayramına ka- dar.bunun da satışa çıkacağını umuyorum. Klavuza giren kellmelere ge- lince, klavuzda 7500- 8000 kadar kelime vardır. Bu kelimelerle yazı ve konuşma diline kaç yeni keli- menin girdiği ezberden söylenemez. Fakat, bu 8000 kadar kelime üç katagoriye ayrılabilir: 1 — Ötedenberi söyleyip yaz- dığımız gözler. Herkesin öteden- beri bilip kullandığı bundan sonra da kullanacağı sözlerdir. 2 — Katagoride yeniden ya- pılan Türkçe sözler vardır. Şurada kullanacağımız - zorağ - zaruret -, * yerindelik - isabet - sözleri gibi içlerinde çok sevimli ve çok ko- lay anlaşılacak karşılıklar çoktur. Bu yeni yapılan kelimeler içinde bir takım önekla yapılmış sözler de vardır. Yad, yantı, as.. gibi sözlerle yapılan bu yeni keli- melerin k dilini şivesini hiç de bozmadığını, bozmak şöyle dur- sun dile yeni bir tat verdiği duy- gusundayım. Türk dilinde önek olamaz diyenlere yalmiz şunu söylemek İsterim: Eski ve ilkin dillerin hiçbirinde önek yoktur. Hattâ Hint - Avrupa dillerinin ana dili diye bilgin'erin yaptıkları teorik dilde bile önek görülmiyor. Dil bilginleri önekle- rin birleşik kelimelerdeki llk par- çanın kaynaşıp ktiçülmesiyle mey- dana geldiğini oybirliği ile söyler- ler.. Türk dilinde de birleşik keli- melerden böyle önekler çıkabil- mesi çok tabitdir. $ — Bu katagoride, Türk diline yabancı dillerden gelmiş ile Hâmidin yaraları ağırcadır. | gamlan sözler vardır. Bu katago- Plâkanın — usülsüz — konulduğu, | rideki — sözler dil İşinin —en şoförün ehliyetnamesiz — çalıştığı | can — alacak — noktasıdır. — Biz Tanlaşılmış, takibata başlanılmıştır. Eski Eserler Temizleniyor - Ayasofya müzesi avlusundak! Üçüncü Selim türbesinin pence- relerinde fidanlar yetiştiğini ve dalları camları parçalayarak dışa- rıya çıktığını yazmıştık, Müzeler Direktörlüğü yazımızı — dikkate almış ve derhal bu ağaçları sök- türmüştür. Türbelerin temizliğine itina etmiyen bekçilere de ceza verilmiştir. yabanı — dillere Türk — kökün- den geçtiği anlaşılan ve son- radan bayağıladlıarak — dilimize geri dönen bütün kelmeleri kla- voza Türkçe kökünden diye ol- duğu gibi aldık. Bugüne kadar edindiğimiz — sarsılmaz — kanaat odur. ki, Hindu - Ömpoıı ve Semitik denilen dillerin şimdiye kadar bir türlü bulunamamış olan ana kaynağı Türkçenin koynunda. saklıdır. Blt;ı yabancı sanılan dillerin dahi Türkçenin zengin varlığın Ibrahim Necmi Dilmen dan kaynamış olduğu meydana çıkacaktır. Ancak böyle bir buluş yüksek ıl::ıı ökeliğin (dehânın) verimi ola- ir, Bizim dil çalışmamızın İki ayrı amacı vardır : Biri, yukarda söy- lediğim gibl yüksek ilim davası- dır. Bunu bütün varlığımız ve araştırma gücümüzle kovalayoruz. Öteki daha fazla _rı;nük bir Iştir. Biz, 18 milyon rkü kısa bir zamanda okur, yazar ve okudu- ğonu anlar bir hale getirmek istiyoruz. Bu da ancak herkes için yazılan yazıların herkesçe, kolaylıkla anlaşılabilecek temiz, srde ve alışılmış bir. dil ile ya- zılmasına bağlıdır. Türkçecilik akışı bir kere yer- leştikten sonra bunun temiz, canlı bir. edebiyalı doğacaktır. Bu edebiyat bize daha birçok kelime verecektir. Bunun İiçin klavuzla dilin tabit evrimini durdurmuş olamıyacağız Klavuzun rolü bir aözü yadırgayan fakat karşılığımı bulamıyan yazara yardım et mektir. Büyük sözlüğe gelince, kla- vuzla karşılık arama — İşi sona ermiş sayılabilir. Bundan sonra hazırlanacak şey büyük Türk söz- löğüdür. İlmi kısım için çalışmamıza gelince, bu iş bir yandan Türk- en eskilerine — varıncaya kadar bütün lehçelerini araşlır- mak, öte yandan da başka dil. leri etmolojilerini yaparak - onları Türkçe ile karıştırmak Işidir. Dil araştırmaları durmadan dinlenmeden yukarda İşaret etti- ğim büyük hedefe doğru sürüp g decektir. Nesiller, çalışacaklar. Yaşayan ulusun yaşayan — dili elbette verimini de sürüp götü- recektir.,, iken, devletler sayıma önem ver- mezlerdi. Kaziye lersine döndüğü zamandan beri davletler sayım gibi ulusa iyi hizmet yollarını gösteren işlere başvurmağa başlamışlardır. 200000 Liralık Kazanç Vergisi Soğuk Hava Depoları İşi DevletŞürasına Verilecek Finans bakanlığı belediyenin soğuk bava depolarından 200 bin lira kazanç vergisi istemiş, Bele- diye buna itiraz etmişti. Tetiki itraz komisyonu belediyenin iti- razını varit görmüş ve soğuk har va depolarından vergi alınamıya- cağına karar vermiştir. Fakat finans bakanlığı da bu karara itiraz etmiş, Şurayı devlete gitmiştir. Şimdi iş Devlet şürasın da tetik edilecektir. Bir Delikanlı Pen- ceredenDüştü Öldü Vasil adlı yirmi ikl yaşında bir delikanlı dün Beyoğlundaki evlerinin Üçüncü kat penceresin- den düşmüş ve karnı patlamıştır. Yaralı Beyoğlu hastanesine kal- dırılmışsa da biraz sonra ölmüş tür. Tabibi Adit Salih Haşim ce- sedi muayene ettikten sonra gö mülmesine müsaade etmiştir. Ölümle Neticelenen Bir Tramvay Kazası Cumartesi günü akşamı Tak- simde Şehit Muhtar bey caddesi Üzerinde — bir tramvay kazası olmus ve tramvaya ters atlryan Mişel İsminde biri, bir aralık tramvayın altına — giderek iki bacağı birden kesilmişti. Mişel, yapılan bütün tedavilere rağmen hayatı kurtarılamamış dün ölmlüş- tür. Köfteci Dükkânında Bir Kadın Yaralandı Beşiktaş Hasanpaşa caddesin- de oturan Leman adında bir kar dın kutucularda bir köfteci dük- kânında oturüurken dostu Kâmil dükkândan İçeri girmiş ve sebebi ne olduğu anlaşılamiyan bir hırsla biçağını çekerek Lemanın muhte- lif yerlerine saplamış, kadıncağızı Aağır surette yaralamıştır. Yaralı tedavi altına alınmıştır. Tramvay tarifesi tetkik edilmiş, 3 ay daha bugünkü tarifenin muteber olmasına r verilmiştir. O taa y 8 Tramvaylarda Otomatik Kapi Tramvayların otomatik kapılı olmaları, Üsküdar tramvaylarında olduğu gibi hareket esnasında kapıların açılmaması ve tramvay durduğu zaman vatman tarafından idare edilen bir manivelâ ile açılması için — şirketle temasa başlanılmıştır. * * * Yeni! Ders Senesi Dün Lise Direktörleri, Kültür Direktör vekili Mehmet Eminin başkanlığında bir toplantı yapa- rak, yeni ders senesi hakkında görüşmüşlerdir. * N * Açıkta Kalan Telebe hrimizde, buyıl açıkta kalan 1 talebenin yerleştirilmesi işi bitmek üzeredir. Bu işi en kısa zamanda bitirmek için çalışan Kültür Bakanı, dün de Direktöre lüğe gelerek genel müfettişlerle blr toplantı yapmış ve durumun son safhalarını incelemiştir. #0 — Anneler Birliğinde Toplantı Anneler Birliği idare heyeti dün saat on beşte toplanarale bazı mühim meseleler üzerinde görüşmüşlerdir. #a * “Eczacı Mektebinde Eczacı mektebine getirilmek üzere kendisile muhaboeratta bu- lunulan Budendorf İle konturat yapılmıştır. Profesör, bir yardım« cısı ile bugünlerde gelecektir. * * * Biçki Ve Dikiş Sergisi Veznecilerde on senedenberi büyük bir gayretle çalışan biçki ve dikiş yurdunun onuncu senesl dün kutlulanmış ve güzel bir da Bergi açılmıştır. Bu yıl mektebi bitirenler 14 genç kızdır. * * * Doğu İllerinde Tetkikler Tapu ve Kadastro Genel Direktörü de yakında doğu ille- rinde tetkik gezisine çıkacaktır, ”. *ğe V CğR Balkan Festivall Balkan festivaline İştirak eden Bulgar, Yunan, Yugoslav ve Romen heyetleri dün sabah Ya- lovaya — gitmişlerdir. Misafirler, akşam dönmüşlerdir. * DA * Mozaiklerin Üstleri Kapatıldı Sultanahmette Arasta sokae ğında bulunan mozaiklerin kapa- ma İşinin mum kâğıt kısmı bitmiş, dün de Hükümet Komlseri Nec- detin nezareti altında bunların sütlerine çimento dökülmüştür. — Fayanların yeni şapka — modası, çok fena, Hasan Bey! Pazar Ola Hasan B. Diyor Ki: »« Sonra, birdenbire uğrayoru . İnsan, boyuna, bosuna, endamına aldanıp, bir kadının . peçine düşüyor.. p Üetta ' v e Bdi Haşan B, — Fena mı? Yeni şapka ar, sosyal terbiyemizi arttırmak hususunda 2 ua ht