23 Eylül 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Hergün © İngiliz Buhranının Manası İngilterenin Bahri muhit fi- losu efradı, maaşlarının kesib Mmesini protesto etmek Üzere isyan ettiler. İngiliz Borsasında — panik başladı. İngiliz lirası düştü. Ve İngiltere Hükümeti borsayı kapamıya mecbur oldu. Bir hafta içinde biribirini takip eden bu iki va'ka İngiliz tarihinde misli görülmemiş iki mühim hâdisedir. İngiliz donanması ve İngiliz bahriyelileri, dünyanın en sa- dık askerleri olarak tanınmiş- ftar. ilk defa görülen bir hâdise- dir ve bu itibarla da gayet mühimdir. Keza İngiliz lirası, dünya- nn en kuvvetli parası olarak bilinir. Birçok memleketler borsalarını, birçokları para- larını İngiliz Dirasına istinat ettirmişlerdir. Dünyada kıy- metini kaybetmiyecek yegâne para, İngiliz lirası, tediye k biliyeti sarsılmıyacak yegâne banka, İngiliz Bankası adde- dilirdi. O halde İngiltereye ne Ünyanın — sarsılmaz zannedi bu iki kuvveti neden kuvvet ve kudretini kaybetti ? * İngiltere müthiş bir buhran içindedir. Bu buhran Alman buhranının arkasından patlak vermiş, gün geçtikçe genişle- miş, ve nihayet bugünkü teh- likeli vaziyet hâsıl olmuştur. İngiliz buhranının sebepleri şu süretle hulâsa edilebilir: 1 — İngiliz Bütçesinde bu sene 70 milyon İngiliz lirası açık zuhür etmiştir. Bu ıîııık gelecek sene 170 milyon giliz lirasına varacaktır. Hü- kümet bu açığı kapatmak için vergileri ağırlaştırmıya, masrafları indirmiye ve bu meyanda ordu ve donanmanın da tahsisatını kısmıya mec- bur olmuştur. İngiliz. donam- masındaki — isyan buradan gçıkmıştır. 2 — İngilterenin — tediye muvazenesi çok — bozüktür. Geçen sene İngilterenin itha- Iâtı ihracatına nisbetle 700 milyon İngiliz lirası fazla idi, Bu büyük açık İngiltereyi mütemadiyen dışarıya para karmıya mecbur bırakmış, âllSvîıîniy bozmuş, ve banka- larını zayıflatmıştır. — 3 — İngiltere şimdiye ka- dar Amerika ve Fransadan *63 faizle para alır. Kısa vadeli ikrazlar halinde bu parayı yüzde (8-10) - faizle Almanyaya ve diğer fakir memleketlere verirdi. Alman- ya kısa vadeli borçlarını öde- yemiyecek hâle gelince, giltere Almanyadaki alacağımı alamadı, borçlarını ödiyemedi. Bunun üzerine lı:ıfiüı Banka- larında paraları bi u?“'"v ak tınlarını geri çekmiye mec- bur oldular. Bu çekiş, bütün tedbirlere rağmen devam etti ve İngiliz Bankası bir ay için- de alacaklılarına 700 milyon giliz lirası altın ödedi. Bu vaziyet İngiliz bankala- rını ve İngiliz maliyesini sar- Bınca Fransa ve Amerika İn- gilterenin yardımına koştular. Ona 400 milyon dolarlık bir kredi açtılar. Fakat kredi de &z zaman içinde tükendi gitti. İşte İngiliz Bankasının vazi- eti bundan dolayı sarsıldı. ngiliz parası bundan dolayı düştü ve İntiliı Borsası bun- dan dolayı kapandı. Şimdi ne olacak? İngiltere bu buhrandan nasıl çıkacak? Bu da ayrıca tetkike d bir meseledir. ki, diğer (AZIDI İngiliz askerinin isyanı | lSon Posta' nın Resimli Makal, * Temiz Kalp » | 1 — Filozof bir dostum - var. diyen araştırır, soruşturur, okur ve yazar. Mütema- | | geçinirler. Onları her SON POSTA 2 — Bu adam mes'ut bir yava kurmuş- | tur. Karım onu, oş karsını anlar. Gayet iyi görüşte kıskanırım. Yirmi Milyü inlilâ Başma | 3 — Sordüm, evlenirken karını niçi | tin? Cevap verdir. Çünki tanıdığım kalbi en tamiz olan o ldi, Bir meziyetlerinden biri temlx kalpli ve a kadı: BUGÜNÜN TELGRAF HABERLERİ Harbin Şidâertlene"cğğî Anlaşılıyor, Çinliler Bir Karış Toprak Bile Feda (Baş tarafı 1 inci sayfada ) bozmıya kalkan Çin askerle- rile Cenubi Mançuri Demir- yolunun Japon — memurları mda çıkan ihtilâf ve bu Rus - Japon itilâfı nce, Mukdende bulu- nan Japon askerlerile Çin kıtaatının — karışmasıdır. Bu, Japonların noktai na- zarıdır. Çinlilere gelince: On- lar, bu hâdiseyi addetmektedirler, Demiryolu köprüsünü kendilerinin bozup sonra Çinlileri itham ettik- lerini söylüyorlar.: — Bundan başka, asıl mesele, Mançurideki Japon kıt'alarının Tokyoyakarşı kızgın olmalarından çıkıyor. Bunlar, ğpon Hükümet mer- kezini Çin işlerinde zayıf hareket etmekle itham edi- yorlar ve bu kızgınlığın sev- kiledir ki çıkan ihtilâfı ganimet bilen — Japon kumandanları meseleyi büyüterek bir harp şekline sokmuşlardır. Cenevre Cemiyeti Akvam mehafili de hâdisenin, saydığı- mız bu son sebepten dolayı büyümüş — olduğunu kabule meylediyorlar . Ve Japonyanm, buna se- bebiyet veren kumandanı ce- zalandırmasile — vaziyetin ilk safhasının — tasfiye edileceği kanaatini — besliyorlar. Buna mukabil Rus Sovyet gazete- lerinden İzvestiya, bu hareketin, bazı devletlerin muvafakati ile yapıldığına kanidir. Ve Cemiyeti Âkvamın protesto- sunu icap ettirmiyecektir. Rus Pravda gazetesi ise bu hâdisenin menfaatleri Çinde ihtilâflı bulunan devletler ara- sında bir hâdise doğux:ı;ıle- eği mütaleasındadır. ve Rus- yanın, vaziyeti dikkatle takip ttiğini söylüyor. ni Sîın geylzn telgraflar ise Jardır: şux'î'okyn—- Vaziyet ciddileştiği takdirde Koredeki Japonkıt'aları Mançuriye sevkedileceklerdir. Bu karar Girnideki Çin asker- Gazi Hazretleri evvelki gece oto- mobille Eyüp, Rami ve Metris çiftliğini teşrif buyurmuşl;ı:, sonra Yeşilköyden trene bDi- nerek halk arasında Sirkeciye elmişler, oradan _otoınfılıılle ğırıyı avdet etmişlerdir. Reisicümhur Hz. dün akşam da Sakarya motörile Boğazda bir tenezzüh icra buyurmuş- Gazi Hz. mürettep | lerinin Çingtanva doğru ilerledik- leri haberi üzerine verilmiştir. Koranın şimalinde karargâh kuran Çin askerleri ise Pe- kinden emir beklemekte ve harekete geçmek Üzere bü- lunmaktadırlar. İşgal altındaki bazı yerlerde kargaşalıklar çıkmıştır. Katliamlar Mı ? Pekin — Japon — askerleri ileriledikleri mıntakalarda yığ- malar yapıyorlar. Bazı yerlerde katliamlar icra edilmiştir. Muharebe . Şiddetleniyor Londra, 22 (A. A.) — Bir fırka Japon askerinin Herbine doğru ilerlemek için —emir almış olduğu Tokiodan gelen haberlere teyit edilmektedir. Böyle bir ilerlemenin Ja- on askerleri tarafından ya- pılan askeri hareketlerin da- iresini pek ziyade genişlete- ceği sölenmektedir. — hanghai — mahafilinde ya> pılan bazı imalara göre Ja- ponlar takriben yüz elli bin metre murabbaı mesahasında bir araziyi askert işgal altına almak maksadını gütmektedir. Bugün saat 18,40 da Tok- yodan gönderilen bir telgrafa nazaran Japon kabinesi evvel- ce işgal edilen Mukden $e rine doğru takviye kıt'atı sevketmiş olan Japon c mandanının bu — hareketini tasvip etmiş, bununla berâ- ber yeniden asker gönde rilmemesine karar vermiştir. inde harp arzusu art* maktadır. Nankindeki mümtaz politi- kacılar Çin Mançuriyi elden çıkarmaktan ise 20 miylon kişiyi fedaya hazır bulundu- ğunu açıktan açığa söylemek- tedir. Japon Kabinesinde - İhtilâf Londra, 22 (A. A.) — Japonya ve Mançurinin muhtelif merkez- letinden verilen haberlere göre vaziyetin sükün bulmaktan uzak olduğu anlaşılmaktadır. Sovyetler, Niançurinin şima- finde Japonlara karşı olan mem- nuniyetsizliklerini — şiddetli - bir İ surette göstermektedirler. — Çin kuvvetleri 40 kadar Japonyalıyı ponlar — Mük- ur göndermişlerdir. Tokyo kabinesi içinde şiddetli bir noktai nazar ihtilâfı hüküm #ürmektedir. Dünkü şiddetli mü- makaşalar hiçbir neticeye varma- Japonya bariciye nezareti bu hâdiselerden dolayı endişe için- dedir. Bu nezaretin resmi bir memuru, — Japon — kuvvetlerinin vaziyeti müsait bulunur bulunmaz pimendifer batlının - berisine çe- ilmiye hazır bulunduğunu beyan etmiştir. Mukden şekri süküneti muha- faza etmektedir. Çin hükümet memurları $ terketmişlerdir. Firarilerle dolu olan katarlar cenuba doğru mühacirleri - taşı- maktadır. Japon takviye kıt'aları dün Koreden buraya gelmişlerdir. Evvelki —vaziyete dönülmek ihtimali bek şüphelidir. Mukden tophane dairesile tayyare karar- | gâhı tamamen tahrip edilmiştir. îehrlıı zaptı bilâmukavemet ve saatten az bir zaman zarfında ikmal olunmuştur. 5; Japonlar ilerliyor Pekin, 28 ( A.A, ) — Japon bahriye İs[er İnan, fster İnanma! Japonlar, hiç kimseye hL'Po vermeksizin, — bir i oltimatoma bile — lüzum | görmeksizin Çin sahille- rine asker çıkardılar. Öyle bir zamanda Çin daha Kenüz birkaç yüz bin nüfusunun haya- tına mal olan semavi bir âfetten çıkmıştır. Top- raklarının bir. kısmında dahili muharebe ile meş- uldür. Memleketin bir :ısııımdı açlık ve kıtlık vardır. Ş Fakat Japonya zâhiren, | vaklile öldürülmüş bıı' zabitinin intikamını almak için sellemehüsselâm Çine girivermiştir. Halbuki güya milletler arasında bu kabil ihtilâf- ları halletmek — için bir Cemiyeti Akvam vardır. Japonya ve Çin bu cemi- yetin azalarıdır. Yine bua sırada bu Ce- miyeti Akvam milletlerin silâhlarını tahdit için tet- kikat yapmakla — meş- güuldür. Fakat hiçbir taraftan ses çıkmıyor. Kuvvetlinin hakkı — kabul — ediliyor. Zayıfa ezilmenin mukad- der olduğu gösteriliyor. Artık bu vaziyet kar- şısında Cemiyeti Akva- mın vazifesi bakkında cid- diyet fikri uyanabileceğine ve dünyadan barbi kaldı- rabileceğine; İster İnan İster İnanmal! | villerle askerler Etmiyecekler erkânı, iki fırka le 12 Yung * Çe ye ü dar geminin Cin in fapo edilmesinin. muhtemel — bulundu bahsetmektedirler. Mukdende Panik Londra, 22 (A.A.) — Muk- dende panik hüküm sür: tedir. Çinli abali ile mem yerlerini terketmişlerdir. Si- perişan bir halde cenuba doğru kaçmak- tadırlar. Akvam Cemiyetinde Çenevre, 22 (A.ÂA) — Cemiye- H akvam meclisi, aaat 10,30 da toplanmıştır. donarm tebhiri - için masal #sarfedilmişse de hiç bir n yermemiştir. Çin murahhası, Statüko'ya rücu edilmesini ve Japonya tarafından tamirat bedeli te- diye edilmesini istemiştir. Japon murahhası, /— Çinlilerin vukuat hakkındaki rivayetlerini tekzip etmiştir. Mumaileyh, bu vakayiden mütevellit mes'uliyetin. Çine raci olduğunu beyan menfeatleri olduğunu ehem- miyetle kaydetmiş ve Çin — murahhasının - tamirat bedeli “namile — Japonyanın tediyatta bulunması sureti deki talebini reddeylemiştir. Çin murahhası, $ olduğu malümatın sıhhatini tahıkik husu- sunda bitaraf bir komisyona tev- di edilmesine âmade olduğu ce- wabında bulunmuştur. Mümalleyh, “Harbe yek yakın bulur buşoraz, demiştir. meclisin bütün a tevfiki hareket 1000 Esir Cenevre, 2? (A. A.) — Çin mümessilinin Cemiyeti — Akvam meclisinde okuduğa Nankin tel- grzfinda — Japonların / yaptıkları iya ve mur edeceklir. ombardımandan en çok Chang- | tehou şehrinin — tarar gördüğü | bildirilmektedir. Bu tolgraha mezkör şehrin yarı yarıya harap olduğu, ülevler: içindelakliği. * Aekek ve sivil 600 kişinin öldüğü ve Japonların binden fazla esir aldıkları anlaşılmaktadır. Başvekil Geldi. Başvekil İsmet Paşa dün | akşam Ankaradan, Dahiliye | Vekili ve eski Maliye Vekili Saraçoğlu Şükrü Beyle bir- likte hareket etmiş, bu sabah şehrimize gelmiştir. Başvekil Haydarpaşada trenden inince istasyonda Hariciye Vekili, meb'uslar ve hükümet erkânı tarafından istikbal olunmuş- tur. Cumartesiye tekrar An- | açılışında İagi ve Ja- | | ponyanın Mançurjde mühim | dostluğu siyaseti yalmız bükür Sözün Kısası | Münderecatımızın çok- ı luğundan dercedileme- | miştir, İsterlingin Son Vaziyeti fayllin Hezei belistler GÜ Bab mühim — Merkezlerden — aldığ tolgrafları yazıyoruz. “Newyork, 22 (A.A.) — | İngiliz lirasının fiatında sa- bahleyin küçük bir tenezzül — vukubulmuştur. İngiliz lirasına |" tayin —edilen — itibarl — fiat | rettir. Binaenaleyh vukubulan tenezzül 21 sent raddesinde- | dir. Kanada doları 92 W2 | sente düşmüştür. Londra, 22 (A. A.) — Es- — ham borsası yarın açılacaktır. — Paris, 22 (A. A.) — Açılış saatlerinde borsa açıktan açığa — daha mükavemetli görünmüştür. ,Birçok muamelelerde yeni ve mühim inkişaflar vukubulmuştur. — Resmi kambiyo piyasasının — giliz Nrasına —yüz dört, y beş frank fiat tayin t 22 (ALA) — M. Prieta e bir. emir vererek — İngil) çeklerin — kabul bildirmiştir. Madrit, 22 (A.A) — İspan- nkası müdürünün bir pe kambiyo bor kapanmıştır. Paris, 22 (A. A.) — Borsada elektrik, kimyevi eera, madeni sanayi muamelâtı ve maden kös — mürü ocakları eshamında çolı © mahsös bir inkişaf ve tereflü — hareketi görülmüştür. Berlin, 22 (A. A.) — Gazele. — ler İngiliz buhranı — dolayısile neşrettikleri yazılarda yer yü- zünde mevcut altının — hepsli Amerika ile birlikte — elinda bulunduran — Fransanın — küvvetli — vaziyetini ehemmiyetle kaydet- — mektedir. Bombay, 22 (ALA) — Pazar. edilmemesini  hbüküm — sürmektedir. Şehirda, rubya fiatinin İngiliz lirası fiatis — le mütenasip olarak indirileces gine dir bir şayia Gdeveran ete — miştir. 4 Brükreş, 22 (A. A.) — Baş- vekil M. Renkin, dün öğleden — sonra büyük banka teşekkül — leri mümessillerini nezdine kabul — etmiş ve — bunl ğ İngiliz bulranımdan mütevel- — lit vaziyetin icabı — olarak — alınması lâzım tedbirler hak- — | kında görüşmüştür. f Dostluk Buna Taraftar.. Atina, 22 — Bugün Yunas — en büyük Jlideri M ziyaret ettim, M. Çaldaris sorduğum su- allere cevaben dedi ki; “ — Yunanistandaki Türk Çaldarisi — metin değil, bütün fırkaların müşterek — siyasetidir. —Artık eski heşaplar kapandı. Emri- vakü kabul ettik. Türkiye ile inkişaf ettirmek bütün fırka- ların emelleridir.,, ü (Cümhuriyet ) Türk Ve Rum Mübadilleri B Atina, 22 — Lozan muahedesl mucibince Türk ve Rum müba- diller Türkiye ve Yunanlstanda ikamet hakkına malik değillerdir. dört dolar on bir sentten ibas — Ç Ki irasile verilen — dost yaşamak ve bu dosiluğu — Sayfa 3 ! M larda büyük heyecan ve glw 4 Bütün Yunan Fırkalân nistandaki muhalefet partisinin — Başvekil İsmet Pş. Hazretler — rinin Atinayı ziyaretinde bu me- min görüşüleceği, Türk ve Rum mübadillerin ikamet hakları — olmasa bi's, snda gidip gelmelerine mü: edilmesi İhtimali ç li eT iki memleket ara- — | n )