23 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2651 Sahip vvi Bami'harriri \ r YUNUS rvjÂDİ İDAREHANESİ: Oinunuuıııuıi!İ\f lars>wnda d»jm malısasa Telgraf: Utanbul r.umhurivet Posta kutusu: N° 246 Başmuharrlr : 22366 Tahrir müdürU 2 3 2 3 6 Idare müdürU 22365. Matbaa ^'20472 Türk Parasınin Yeni Esası: Fransız Franm!. Işe IstanbuPdan Başlıyabiliriz!.. m h u riye ÇARŞAMBA 23 EYLUL 1931 4BO1VE ŞERAtTI « h0DDET: İTÜRKİY E İÇİN HA8İÇ İÇİN'] : 1400 Kr.' 2700 Kr. ! :' 6 Aylığı î 750 Kr. : 1450 Kr..: * [ 3 Aylığı : 400 Kr.! 800 Kr.ij £ NUshası her yerrfe 5 Kuruştnr =• Bir lira "12,06,, Frank L Gazetelerimizi temsil etmek üzere Atina'ya giden muharrir arkcdaşı mız İhsan Beyin dünkü Cumhuriyet'te intişar eden ilk mektubunda bi zim dikkat gözümüzü esbak Yunan İaşe Nazırı M. Embirikos'un İıtanbul hakkındaki sözleri çekti. Bu M. Embirikos madamile beraber bir sydanberi fstanbul'da imiş. Evvelâ Perapalâs'ta oturmuş, sonra Ayaspaşa'daki yeni otele geçmiş ve bir ay zarfında bütün İstanbul'u gezerek hayran kalmış. Muharririmizle beraber Patris vapurunda Yunanistan'a döİngiliz lirasınm sukutu, Türk li nen M. Embirikos İstanbul'dan ay rası bu para ile ölçüldüğü için, ti rıldığından çok müteessif gibidir. carî mehafilde bir iki gündür endi Burasını o kadar begenmiş ki met şeleri mucip oluyordu. Düne kadar hede ede bitiremiyor. Filhakika İs devam eden bu karışık vaziyet dün tanbul her yabancı üzerinde işte bu verilen bir kararla hali tabiisine girkadar sihirli tesir yapacak bir yer mış, Türk parasının kıymeti için sterdir. Dünyada tabiatin bütün güzel ling esası terkedilerek Fransız frangı liklerini nefsinde bu bollukla top esas ittihaz olunmuştur. Bu husus Iamış başka bir diyar yoktur diyebitaki resmî tebliğ şudur: liriz. Ankara 22 (A.A.) Borsa Dün Borsada Sterling üzerinde hiç bir muamele cereyan etmedi Meclis Reisi Kâzım Pşaıın^beyanatları Millet Meclisinin mesai zamanlarının değişeceği haberi doğru değildir Bütün muamelât frank üzerine cereyan ettiSterling bizim paramızla «875« kuruşa kadar düşmüstür Paramîzın vazıyeti sabit ve gayet sağlamdır İş bilir bir adam gözile M. Embirikos derhal bu güzel İstanbul'un neden ecnebi seyahat ve ikametini kendisine celbetmediği noktasına dik kat etmiş. Ona göre İstanbul belki Paris'ten ziyade ecnebi ziyaret ve ikametini celbedebilecek bir yerdir. Ancak bunun için bazı şeraitin ye rine getirilmesi lâzımdır. Bu hususta sözü M. Embirikos'a bırakıyoruz. Diyor ki: « Eğer biraz himmet edilse, Belediye ile Turizm külüpleri fazla alâkadar olsalar İstanbul dünyamn en fazla seyyah celbedecek bir mcuıtrf» keti olur. Abidatı, kiliseleri, cami leri, boğazı, menazırı lâtifesi, ha vası ve her yeri seyyah celbetmek için başka memleketlerde bulunmıyao şeylerdir. Bugün Paris'in bu yüzden kazandığı para bütün Fransa'nın ziraî ve sınaî istihsalâtının kazan • dığından fazladır. İstanbul'un insan eli sayesinde göreceği himmetle Paris'in fevkinde bir rağbete mazhar olacağına benim hiç şüphem yoktur. Bu, memleket için büyük bir servet membaıdır. Fakat dediğim gibi in san himmeti de lâzım, ve bu yapıl malıdır..» Hep kendimiz söyliyip hep ken • dimiz dinliyoruz olmasın diyedir ki muhabirimizin mektubundan M. Embirikos'un bu sözlerini aynen nakletmiş bulunuyoruz. Simdi M. Embirikos Atina'dadır, ve İstanbul seyahatini her dostuna hikâye ederken ayni sözleri tekrar etmekte olacağında şüphemiz olmamahdır. İyi yerlerin en iyi propagandası orasını görüp gidenlerin yaptıkları hikâyelerdir. Ne yazık ki M. Embirikos'un hikâyeleri içinde İstanbul'un güzellikleri yanına insan elinin noksanları da karışmış bulunacakhr. Fakat bunun böyle olmasından da fazla teessüre mahal yoktur. Çünkü bu şeklile hi kâye hakikatin aynen ifadesinden başka bir şey değildir. Sözün doğrusu şudur ki şimdiye kadar biz İstanbul'u turizme bir cazibe merkezi olması noktasından henüz ciddiyetle mütalea etmiş değiliz. Bunun başlı başına bir iş olduğunu kabul etmek lâzımdır. mızda Türk parasının kıymeti için sterling esası terkedilmi&tir. Bir frangı itibarile bugünden itifaren frang esasına göre muameleye başlanmıştır. Keyfiyet Borsa komiserliğinden banka ve mües sesata bildirilmiştir. Dün Fransız frangı üzerinde muamele yaptlan Borsa dairesi ve Komiser Adil B. Karar nasıl verildi Evvelki gün Musevilerin bayramı olduğu için ecnebi bankaları kapalı idi. Buna rağmen Borsa Komiserliği müteaddit müracaatler karşısında kalmıştır. Borsa Komiseri Adil B. vaziyeti sür'atle tetkik etmiş, lâzım gelen tedbirlerin ittihazı için Maliye Vekile tile temaslara başlamıştır. Vekâlet ile Borsa Komiserliği arasında telefonla cereyan eden müzakerat ne ticesinde Türk parasının İngiliz li rasile olan rabıtasının fekki, Ame • (Mabadi 5inci saifede) Kâzım Pş. Hz. nin dün aldığımız resimleri (Rei, Pş. Hz. evvelki gün hitan cemiyeti yapılan oğullan Teoman'la..) IMeclis Reisimizin oğlu küçük Teoman evvelki gün sünnet edılmıştır. Gazi Hz. ameliyeden sonra Kâzım Paşamn dairelerini teşrif buyurarak Teoman'tn hattrmt .ormuşlar, kendisine kıymettar bir altm saatle bir kalem hedıye buyurmuşlardır.] Yeni matbuat kanunu ve Kâzım Pş. Hz. M. Meclisi şimdiye kadar 1 teşrinisanide toplanır, 8, 9 ay fasılasız çalışırdı. Dünkü safcah refiklerimizden biri bu mesai tarzında tadilât ya Londra'dan haberler... M» Snovden, sterlinge itimat edenler inkisarı hayale uğramıyacaklardır, diyor Altın esasını kaldıran smda 107 frank idi. kanun kabul edilirken.. Avam kamarasındaki müzakerat Londra 21 (A.A.) Altın mikyasmın terkini takip eden ilk gün malî merkez de hiç bir hâdise olmadan geçmistir. Yeni vaziyet her tarafta filozofça karsılanmıs ve kabul edilmiş tir. Banka muameleleri tamamile tabiî zatnanlarda olduğu gibi cereyan etmiştir. Hal kın bankalardaki mevdua • tını külliyetli miktarda ola • rak geri çekmeğe lüzum görmemesi malî İngihz Maliye Nazırı vaziyetin kuvM. Snovden barî fiatı dört dolar ve Paris borsaLondra 21 Avam Kamarası dün altın mikyasının terkine dair olan kanun lâyihasını müzakere ve kabul etmiştir. Bu münasebetle parlâmen tonun bugünkü celsesi pek heyecanlı olmuştur. M. Snowdcn dinî bir sükut içinde olarak «altın mikyasının» talikina ait kanun projesinin müzakeresini îs • tedi. Mumaileyh lüzumlu olan bu karar ı okur okumaz amele fırkasmın sol cenahından olan meb'us M. Campbell Stephen takip edilen bu usule derhal itiraz ve protesto etti. Diğer bir çok müf ritler de nazırdan istizahlarda bulunmağa başladılar. Fakat bu istizah taleplerinin kabul edilemiyeceğini bildiren reisin mü dahalesi üzerine 10 dakika kadar sözünü kesmeğe mecbur kalan M. Snowden tekrar beyanatma devam ile mevzuu bahis projenin üç tâli kısımdan mürekkep tek bir madde olduğunu izah etti. M. Snovrden, bu kanun projesinin Londra'nın serbest altın piyasasım kat'iyyen müteessir etmiyeceğini i zah etmiş ve piyasanın hakikî fiatının kaydedecek olan bu kıymetli madenin satışa çıkarılması hareket M. Çaldaris # Yunan Muhalefet Rei, sinin muharririmize beyanatı Atina 22 (Sureti mahsusa da gönderdiğimiz muharriri mizden) Bugün Yunanis tan'daki muhalefet partisinin en büyük lideri M. Çaldaris'i ziyaret ettim. M. Çaldaris sorduğum suallere cevaben dedi ki: « Yunanistan'daki Türk dostluğu siyaseti yalnız hüku7 metin değil bütün fırkaların " S müşterek siyasetidir. Artık es ki hesaplar kapandı. Emri va kii kabul ettik. Türkiye ile dost yaşamak ve bu dostluğu inki « şaf ettirmek bütün fırkaların m emelleridir.» pılacağını haber veriyor, toplanma zamanlarının muayyen fasılalarla yıhn iki mevsimine dağıtılacağını, bunun şekli hakkında üç noktai nazar bulunduğunu yazıyordu. Meclis Reisi Kâzım Pş. Hz. dün kabul ettikleri bir muharririmize bu (Mabadi 5incı saifede) Zeki niçin gitmiyor ? Sofya'ya gidecek millî takım en mühim uzvundan mahrum kaldı Ne yapılıp yapılmalı, «Zeki» götürülmeli idi Sofya'daki Balkanyat müsabakalarına iştirak edecek olan millî ta kımımız yarın yola çıkacaktır. Futbol federasyonu, millî takıma girecek oyuncuları tesbit etmiş ve bunların isimlerini ilân eylemiştir. Sofya'ya gidecek millî takımın kadrosu on beş oyuncudan mürekkeptir. Sofya'ya gidecek futbol kafilesine Fethi Tahsin B. riyaset edecek, antrenör de beraber gidecektir. Futbol federasyonunun, millî ta (Mabadi 4 üncu sahıfede) Turk futbolculuğunun goz bebeği Zeki ı ı ı ı ı i f i i M ı ı ı ı ı ı ı ı v ı ı ı ı r ı ı ı r ı ı ı i ı i M i i f i ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı « ı * B i B > ı •• ı ı ı ı ı ı n ı ı ı ı ı •••!••••••••••••••• • ı ı t i M i ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı v ı t ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı m ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı Ismet Pş. Bugün geliyor Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. geldi Ankara 22 (Telefonla) İsmet Paşa Hz. refakatlerinde Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, eski Maliye Vekili Saraç oğlu Sükrü Beyler bulunduğu halde 6,5 trenile İstanbul'a hareket ettiler. İstasyonda Erkâni Harbiyei Umumiye Reisi müşir Fevzi Paşa Hz. ile vekiller, meb'uslar, erkâni hükumet, Tıp kongresi azaları hazır bulunuyorlardı. Paşa Hz. saat 6 yı on geçe istas yonu teşrif ettiler. Teşyie gelenlerin ellerinî sıktılar, herkese iltifatta bulundular. Müteakıben Fevzi Paşa Hz. ile bir müddet görüştüler. İsmet Paşa Hz. ve Dahiliye Vekili cumartesi günü Ankara'ya avdet edecekledir. Hariciye Vekili Tevf ik Rüştü Bey dünkü trenle Ankara'dan şahrimize gelmiştir. Tevfik Rüştü Bey Haydarpaşa istasyonunda bir çok meb'uslarla Ef(Mabadı 4 uncu sahıfede) Tıp kongresi açıldı mühim birer nutuk söylediler Başvekil İsmet Pş. ve Sıhhat Vekili vet ve metanetini lâyıkı veçhile takrir ettiğini göstermektedir. Nevyork borsasmda İngiliz lira(Mabadi 4 üncü sahifede) Bütün Türkiye turizmden çok ka sının öğleden sonra kaydedilen iti zanabilir. Biz bu kazancı maddî bir IIIHIMIIIIIIIIllllllMnilllMMnillMMMMIIIIIMIPIIIIIIIIinilllllllllllllllllllllPIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIFIIIIIIIIIIIMIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIM bul'da yapılabilecek şeyleri söyli rakam ile ifade etmek için onun şim yolunda bir çahşma usulü olabilir. yecek bu memlekette dahi adamlar diki haricî ticaretimiz miktarından Eğer bu usul umumen muvafık gö vardır. Tetkik en ufak şüpheye maasla az olmıyacağını söylemiştik. Sim rülürse işi İstanbul Vilâyet ve Belehal bırakmıyacak bir mükemmeli diki haricî ticaretimiz miktarı 200 diyesinin ele alması icap edecektir. yetle tam olsun dersek bu işi çok iyi milyon lira raddesinde bir şeydir, ve Eğer bu mes'elenin filiyatta tahakbilen bir iki ecnebi mütehassısı da bu haricî ticaret bu miktarı bula kuku için hükumetin, yani devletin celbedebiliriz. bilmek için bütün bir milletin bütün de yardımı lâzımsa İstanbul Vilâyet Böyle bir heyetin ortaya koyacağı bir sene istihsal sahasmda çektiği ve Belediyesinin gösterecekleri icap emek malumdur. Halbuki turizmin üzerine bu cihetlerin de nazari dik rapordan iki netice çıkacaktır: 1 : Çok mamur bir İstanbul ve memlekete getireceği para taş atıpta kate alınabileceğine şüphe yoktur. hinterlândı, kolumuz yorulmıyacak bir paradır. İstanbul ve hinterlândı turizmi 2 : Nüfusu kadar ecnebi ziyakendisine celbetmek için neler yaBütün Türkîye turizmden çok kapılmak lâzım olduğunu izaha biz ça ret ve ikameti yüzünden faaliyet ve zanabilir, fakat ecnebi seyyahı cel betmekte İstanbul bütün vatanın ba hşmıyacağız. Biz bu işin salâhiyet serveti şimdikinin yüz misline çıka cak bir İstanbul ve hinterlândı. şındadır. Binaenaleyh bu işe İstan • tar, yaoi az çok bu işte miitehassıs Bu kadar parlak neticeli bir ihti bir heyete tetkik ettirilmesini teklif bul'dan başlamak, onu her yerden ediyoruz.îstanbul Vilâyet ve Bele mal hiç tahkik ve tecrübeye değmez evvel İstanbul'da tahakkuk ettirmeğe bakmak bu mes'elede takip edi diyesi bunu yaptıramaz mı? mı; YUNUS NADİ lecek metot itibarile pek yerinde ve Turizm noktai nazarından İstan Hariciye Vekili geldi Tıp kongresıne ıstırak eden hanım doktorlartmtz ve bir tez hazırlıyan Dr. Sabahat H. Ankara 22 (Telefonla) Dördüncü Türk millî Tıp kongresi bugün saat 10 da Başvekil İsmet Paşa Hazretlerinin bir nutku ile açılmış tır. Açılma merasiminde Dahiliye, Millî Müdafaa. Maarif, Maliye Vekillerile sehrimizde bulunan meb'{ Mabadı 5 inci sahıfede ) i