5 Ocak 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

— S G S a AA A AA N K G K R a İ . Hergün İkisinin Ortası Nasıl Bulunur ? M. ZEKERİYA Başvekil İsmet Paşa, per- şembe günü — Mecliste — irat ettiği nutukta matbuat hürri- yetine temas etti ve açık, dürüst —bir devlet adamına akışan bir lisanla matbuat ğün'iycfıı'l zararlarından — ve faydalarından bahsetti. Başvekil Pş. diyor ki: “Rizlm çektiğimiz sıkıntı, muhale- fette, neşriyatta, tenkidatin memleket alınganlığının — sul istimal edilmesidir. Nasıl mevkli iktidar sahihi, mamlaketin tahammülü yoktur vesilesini siper Htti- haz ederek kendisini lâyuhti mevklinde göstermiye İat kse, tenkit vaziye- Hinl takınmış olan adam da, bültün şahalyetleri ayak altma slınak için hudut tanımamaktadır. Mesele bunün ortasını bulmaktadır. Banun örtası zamanla ve tocrübe ile bulunacak, Yani bir vatandaş herhangi Bir meseleye devleti muhatap tutarak © hususta fikirlerini söylerken hangi hududa kodar momlekete tarar olmyan gerçeve içinde kalablilr? Bunu kendk «ine bir taraftan hududu tecavür ettiği zaman kanunlar, diğer taraftan hadise- ler gösterecektir. Temenal edelim ki bu. dersleri süretle almş ol taşkınlıklardan memleket mümkün ol duğu kadar az zarar görsün.,, İsmet Paşanın bu beyanatı bize matbuat hürriyetinin hu- duduünu çizmiş oluyor. Kendi- sine şiddet gösterilmesini tav- siye eden arkadaşlarının ısrarlarına rağmen, Başvekilin tam bir Cümhuriyet recülü gi matbuatın hürriyetinden metle bahsetmesi, matbuat içinde de mukabeleten hürmet ve takdir uyandırmıştır. * İsmet Paşanın bu açık ve dürüst beyanatı karşısında biz de va açıkça — izah etmek ve — düşündüklerimizi iyetimizi açıkça söylemek istiyoruz. Halk - fırkasının ve İsmet Paşa hükümetinin prensip ve programile birleştiğimiz nok- talar vardır. Bu noktaları şu suretle hülâsa edebiliriz : | — Halk fırkası ve İsmet Pş. hükümeti dahili siyasette inkılâpçıdır ve devletçidir. İn- kılâpçılığını — Cümhuriyetçilik, demokrasi ve lâyiklik şeklinde anlıyoruz. Bu prensiplerde biz Halk fırkası ve hükümetile beraberiz. Yalnız devletçiliği anlayışımızda ufak bir fark vardır. 2 — Halk fırkası ve İsmet Pş. hükümeti harici siyasette antiemperyalisttir. Bu prem- sipte de biz İsmet Pş. ile bir- leşiyoruz. 3 — Biz poletikacı değiliz. Mevkü iktidar hırsımız yoktur. Bütün tenkitlerimizi yukardaki prensipleri ve memleket men- featini korumak — endişesile yaparız. Netekim irtica tehli« kesi karşısında derhal vazife- mizi yapmıya çalışmışızdır. Şu halde — tenkitlerimizde esaslara hücum etmiyoruz. Te- ferruatta ve icraatta görllen hatalara karşı yapılan hücum- lar için de Rus matbuatını kendimize bir nümune olurak alıyoruz. Rusyada bütün matbuat re- fime bücum etmemek şartile icraatı tenkitte serbesttir. Bizde bazı muhalif matbu- atın hatası şuradadır: Rus matbuatı tenkitlerinde şuurlu- dur. Hücumlarını, rejimi yıka- tak şekilde değil, ona kuvvet verecek şekilde yapar. Bizde bu kabil muhalif matbuat ise Huursuzdur; tenkitlerinin vara- bileceği hududu düşünmez. Rus matbuatmın yaptığı gibi 1 — Adamın biri şöhret temin etmek girerek kendisini Niyagara — şelâlelerinden aşağı attı ve tabii için bir fıçının içine öldü. 2 — Yine adamın biri ötedenberi bilinen ve medeniyet dünyasında çoktan beri isti- fade edilen birşeyi yeniden keşfe - çalışıyor ve tabil mükâfatını göremiyor. Fakat Siz zekâ $— Bunlar zeki, cesur, azimli kimselerdir. zekâ, yanlış istikametlerde israf etmişlerdir. cesaret ve — kabiliyetlerini ve kabiliyetinizi israf etmeyiniz. BUGÜNÜN TELGRAF HABERLERİ Mali Kanunlar . Maliye Müfettişleri Tetkikat Yapıyorlar Ankara, 4 (H.M.) — Maliye müfettişleri dün ihzari mahi- yelte toplandılar. Bugün müsakkafat, kazanç, muamele vergilerinde yapılan tadilât projelerini tetkik için komisyonlar ayrılacaktır. Ka- nunlar komisyonların tetkikin- den sonra heyeti umumiyeye arzedilecektir. Sanayi Primi Ankara, 4(H.M) — İktısat Vekâletinin sanayi erbabına tahsis ettiği bir milyon İiralık prim — fabrikalar arasında 'de- recelerine göre tevzi- edile- cektir. Muallimler Abidesi Ankara, 3 (H. M. ) — Bazı meb'usların, Cümhuriyete mer- butiyetlerini ispat etmiş olan muallimler namına Ankarada bir abide dikilmesini teklif edecekleri söylenmektedir. Lâğvedilen Bir Mahkeme Ankara, 4 (H. M) — Bit lis vilâyeti ağır cezası lâğve- dildi. Müsakkafat Tahrirleri Ankara, 4 (H.M) — İlgin, Eermenak, Seydişehir, Terme müsakkafat tahrirleri bitmiştir. Cemiyeti Akvamın Muhtrası Cinevre, 3 (A.A.) — Cemi- yeti akvam, bütün avrupa dev- letlerine bir muhtara gönde- rerek Cemiyeti akvamın Av- rupadaki iktisadi, transit, sıh- hat işleri hakkındaki faaliyetin- den — bahsetmiştir. Bu muhtıra pazartesi günü Ceaevrede neş- redilecektir. Kara Ali Çetesi Tutuldu Gebze, Darıca ve civarında cinayetler ika eden 8 kişilik bir çete yakalanarak İstanbula getirilmiştir. Çetenin ismi “Ka- ra Ali,, çetesidir. şuurlu bir mubalefet Tazımdır. | ve faydalıdır. Zannediyorum ki İsmet Pa- şanın matbuattan beklediği de budur. O haldeo hükümet Sovyet hükümetinin matbuata karşı aldıği vaziyeti şuurlu bir şekilde takip eder, biz de Rus matbuatının şuurlu hare- ketini taklit edebilirsek, mat- buat hürriyetinin hududu ken- diliğinden taayyün etmiş olur. | dına Şeyh NeSöylemiş? -:se'zü ke'kamciz 1 SON DAKİKA —— İzmirde Bçş Tevkif Daha.. Tekkeye Kapatılan Ka- ** İzmir, 4 (Hususi) — Akhisarda gizli surette tekke hayatı yaşatmıya çalışanlardan Kömürcülü Şeyh Sadık ta tevkif edilmiştir. Akhbisarda nakşi tarikine mensup Ahmet, Hasip, Hayati ve Haydar mamında dört kişinin genç kadınları bir. tekkeye kapayarak gayri ahlâkı telkinatta bulundukları de tesbit edil- miştir. Bunlardan Haydar, Nuriye adlı Hanıma: — Artık ebediyen benim oldun, hükümeti biz. alacağız, şe- riat bayrağı burada hâkim olacaktır!,, demiştir. Bu serseriler tevkif edilmişler ve menemene gönderilmişler- dir. Dün gece (Araste) camii imamı,Aptullah Ef. de tutlmuştur. Zabıt Kâtipleri Kimlerdir? Divanıharp kâtipliklerine asliye mahkemesinden hsan, ağır ceza kaleminden Ahmet Kemal, üçüncü müstan- tiklikten Reşat, hukuk mahkemesinden İsmail, Menemen mah- kemesinden ayih - edilmişlerdir. Na Vangeios İmzalı Mektupta Ne Var? Manisa, (Hususi) — Menemen irticd hadisesile alakadar gö- rülerek tevkif edilenlerden birinde 'bir mektup bulunduğu ha- ber verilmişti. Mektup eski Rumca' ile ve büyük bir kâğıda yazılmıştır. İmzası Vangelostur. Mektup burada eski Rumca bilen Memleket hastanesi imamı Giritli Hakkı Efendiye tercüme ettirilmiştir. Mektubun muhte atı hakkında sıkı bir ketumiyet gösterilmektedir. r aldığıma göre bu mektupta şu satırlar varmış: — “Marikaya 100 dirahmi veriniz. İ kalmıştır, Koyunlarımız da fanliyettedir. ,, İşin çoğu gitmiş, azı Mektup 929 senesinde yazılmıştır, Kime ait olduğu henüz belli değildir. Aymı imza ile bir de 922 senesinde yazılmış bir mektup ele geçmiştir ki bu, çok eskidir. Manisa zabitasi bu husus'a tahkil kata devam etmektedir, İster?İnan,. İster: İnanma! Dün Devlet matbaa- | Fakat doğrusu birşey sından. bir tamim aldık. | anlıyamadık. Çıkan bül- Maarif Vekâleti talim ve | ten nümune olmak üzere terbiye heyeti memleket | mi gönderilmiştir, yoksa neşriyatını umuma tamıt- muayyen buür zamandaki mak maksadile “Bibliyo ' neşriyatı mı gösteriyor ? grafiya,, isimli bir neşri-| Bunu anlamak mümkün yat — bülteni çkarmıya ' değil. Meselâ son zaman- karar vermiş. Bu bülten- | larda de Türkçe her nevi eser, çıkan — gazeteler eden | ârasında Hür Gazetenin mecmua | bile isşmi var da SON ve gazete makalelerinin | POSTA nın yok. Mecmu- icmalleri yapılmak — süre- | * ar içinde “ Muhit ,, in tile Ookuyucuların dikkati | *Mi var da Resimli Ayın celbedilecekmiş. Bu teşebbüsü ettik. Ve tamim ile bir- likte takdir | dediler. gönderilen — bülteni | çıkacaksa, tetkik ettik. isler inan, İster | yok. Devlet matbaasına Usorduk; “biz bilmiyoruz, Eğer — çıkacak olan bültenler bu şekilde artık sen bu | teşebbüsün — ciddiyetine : inanmal TT R A Ç NK E A N S A Sır Olan Taş Elması Muayene Ettiren Garbis Efendi Acaba Düşürdü — Mü? Fenerde Kiremit sokağında deki bir elmas yüzük taşını bir kâğıda sararak cebine koy- muş. Kapalı Çarşıda Çuhacı hamnda 8 numarada kuyum- culuk yapan Dikran Ef.ye göz- termiş: Bir müşteri bul da şu taşı satalım, demiş. Dik- ran Ef. taşı elinde evirip çe virdikten sonra: — “Bugün kalsın da yarın bakarız! , demiş, Garbis Ef.ye kâğıdı uzatmış. Biraz ilerle- dikten sonra kâğdı açan Gar- bis Ef. içinde taşın bulunma- dığını görünce derhal kendisi- ne müracaat etmiş, — fakat “ben almadım,, cevabını almış. Şimdi hadise ile müstantiklik meşgul olmaktadır. Seyyar Bir Tersane! Evelki akşam Galatada, Topçular caddesinde Holivot birahanesinde bir vak'a olmuş, bir arkadaşı ile beraber rakı içen çolak Hayri isminde biri, hanende Necdet hanımı masa- sına davet etmiş, ret cevabı almış; fakat bir vak'a çıkma- sından korkan garson polise haber vermiş. Bir arabede olmuş, çolak Hayri bir kurşun atmış, fakat boşa îmişür. bu adamın üzerinde iki tabanca Yaralanan Doktor Ağır Vaziyette Geçenlerde Beyoğlunda Ban- kalar önünde şoför Zihni Ef- nin idare ettiği otömobilin altında kalarak tehlikeli suret- te yaralanan Dr. kaymakam Abdülhakim Hikmet bey hâlâ Sen Jozf hastanesinde yatmak- tadır. Bir haftadanberi kendi- sine gelemiyen Hikmet beyin ifadesi dün de alınamamıştır. Vaziyeti ağırdır. Menemen Müddei Umumlliği Ankara, 4 ( H.M ) — Kara- burun müddei umumisi Salâ- hatlin Bey Menemen müddei gmumisinin yerine tayin edildi. İnhisar çeleri Ankara, 4 (H.M.) — Maliye vekâleti bütçelerini | hazırlamaktadır. Yakında mec- lise sevkedecektir. Vekâlet umum inbisarlara mürakipler | tayin — edecektir. inhisar Kararname _—_—_——]ğ heyeti vekilededir. Yine Edebiyat Meselesi Bir muharrir, bundan o1t beş yirmi gün evvel, “Edebi- yat çölü, diye bir yazı yaz- mıştı. Muharrir, bu yazısında, yeai nesillerin eskiler kadar güzel edebi mahsuller verme- diğinden esefle buhsediyor , ve bir nevi bedii irtica alâ- metleri gösteriyordu. Biz, edebiyatta muhafazı- kâr olan bu meslekdaşin bir gözel san'at divamı harbine getirilmesine taraftar değildik. Sadece, yeni nesillerin eskiler- den kemmiyet ve keyfiyet ola- rak daha yüksek eserler ver- diğini iddia etmek suretile,ede- bi tekâmülün pek tabil neti- celerinden birine işaret etmiş olduk. Ayni muharrir, dün, ayni gazetede ve ayni sütunda bize dalgınlık isnat ediyor. Çünkü biz yılbaşı ilâvemizde, 1930 senesi zarfındaki ilmi? ve edebi mahsul kıtlığımndan bahsetmiş- tik. Muharrir evvelki iddiamız- la bu yazımız arasında bir te- nakuz bulunduğuna kanidir. Böyle bir tenakuz yoktur. 1930 senesi ilim ve san'at ha- yatı başka, bütün bir neslin ilim ve san'at hayatı başkadır. 1930 senesi zarfında, eski nesiller de, yeni nesiller de, malüm birçok sebeplerden ve iktısadi — buhrandan — dolayı, bereketli bir zekâ , maheulü verememişlerdir. Bunu söyle- mek, “ senelerdenberi yen! nesiller hiç birşey yapmamış- lardır, eski nesillere yeti: memişlerdir , demek değildir.! O Muharrir “Edebiyat çölü,, diye yazdığı yazıyı bir kere daha okusa görecektirki, o- rada, maziye hasretini ilân etmekten başka birşey yap- mış değildir: Halit Ziya roma-. nına, Tevfik Fikret — şürine hasret ve yeni mesil edebi- yatından nefret. Bizde ne o hasret, ne de © nefret var. İlim ve edebiyatın yeni nesiller elinde büyük bir tekâmül merhalesi geçirdiğine kanüz. 1930 senesinin latlığı, 1918 denberi, her sene, iftihar edilecek yeni eserler ve san'at- kârlar doğuran neslin umumi akametine delil değildir. ve geçici bir buhrandan ibarettir. Ben dalgın değilim, muarı- zım kendi yazdığım uautmuş- tur. İkimizin hafızalarımızı ka- riler önünde imtihan etmek muharrirlerin yazdıkları maka- leleri ezberlemelerini tavsiye ederim. Bununla beraber eski neslin bu avukatına herhançi bir hafıza durgunluğunu mazur görürüm. Hep yaş meselesi ! NAKŞİLİK Ve TARİKATLER Son irtica — hadisesi üzerine karilerimiz,Nak- şilik ve diğer tarikat- lerin hakiki mahiyetle- riai öğrenmek istiyorlar. Biz, bu tarikatlerin yal zız mahiyetlerini deği siyasi hayatımız üzerü deki — tesirlerini de açık, temiz bir dille anlatan tefrikamıza iki güne kadar başlıyoruz.