13 Ağustos 1930 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
13» Ağustos z SON POSTA Sayfa 7 İttihatçılar ii Âlide Hesap Veriyorlar. BORSA Müller Raporu Devam Ediyor “Talât Pş. Âdeti Üzere, İşi Gene Alaya Vurmak Yolunu Tutmuştu!, Canım “ Batum ,, İle “ Çürüksu y yu Alırız!, Dün, öğleden sonra ikindi Yapmak mecburiyetinde kak taş, İşin “İttihatçılar, tefri- 10 itıkarmak © mecburiyeti tadi Birçok karilerimizin | mızda okuyamamış olma” an dolayı bugün, bu kısmi Sar ediyoruz, * a rükeulu © Mahmut Paşa sinin en mühim noktasına mist, S9 Karadenizde mühim bir © çıktığın öğrendikten Sağ *ve gitmekten vaz geç- Babıâliye döndüm. görmek istiyordum. ii, “© Halil Beylerden başka m kişi “daha vardı. İşit- İİ anlattım. Ve rivayetin olup olmadığını sordum. emşEYet, böyle bir haber > Peki, fakat neden beni Si haberdar etmediniz? Sualime garip bir şekil- de mukabele ettiler; — Haber çok müphemdi de ondan, dediler, Canımı sıkıldı: — Ruslar ile muharebe et > İngilizle kavgaya tutuş B demektir, Çanakkaleden raya kadar: bütün sahille- izin açık olduğunu düşün- Ea musunuz? Dedim. elât B. işi mutadı veçhile a boğdu: — Canım merak etme, (Ba- de) e (Çürüksu) yö” aliriz, — Temenni ederim, dedim yekat (Batum) ile (Çürüksu) t alacağız, diye, asıl vatanı Verdi” koymıyalım, cevabini aramızda (oldukça kidekli bir münakaşa başladı, EN Üzerine nezarette daha düm, kalmıyarak evime dön- beni ,o£ geçmeden İzzet Ps, Mele geldi, oda harp vinde idi. Bana sordu: edijg stopolun bombardıman diğinden haberiniz var mı? bal Yır, haberim yoktu. Der- —. Mdrazam paşaya telefon Ege Gemisi Çarşamba Günü Bekleniyor A isefain idaresi tarafından Wrupa'dan yeni alınan “Ege, Cülcemal - süvarisi Cemal, Gülcemal © vapuruna deniz süvarisi Murat, Ka- niz Yapuruna, Çümhuriyet We Aziz, o Cümhuriyet ağ zuma Mahmutşevketpaşa erisi Nezir, Mahmutşevket Disaya da evvelce e başar Akdeniz süvarisi Faik <r tayin edilmiştir. —- Urfa'da Elektrik VI (Hususi) — Elek- | M. Reisi A. Rıza B. | ederek sordum, sadrazam: — Malümatım yok. Dedi. Gene telefonla Talât Bey- den sordum. O da: — Haberim yok. Cevabını verdi ve ilâve etti: — Maamafih belki (Soşon) böyle bir şey yapmıştır. Sonra (Cemal) paşayı ara- dım. Kulüste olduğunu öğren- dim. (Enver) paşaya gelince onu aramadım. Reis sordu: — Bunun üzerine istifa mı ettiniz ? Çürüksulu Mahmut paşa: — Bu vak'anm cereyan et-" tiği günün ferdası bayramdı. Muayede resminde bulunmıya gittim. Nazırların hemen hepsi de oradaydı. Bir odada topla- narak konuştuk, meselenin ga- yet Mühim olduğunu söyledim ve teklif ettim: — Hadiseden (şeyhülislâm ile Süleyman Elbüstani ve Os- kan efendilerin haberleri yok- tur. Kendilerine haber gön derelim, gelsinler. Derhal top- lanarak konuşalım. Sadrazam muayede resmine gelmemişti. Talât Bey: — Saat üçte Sadrazamı tebrike gider ve fırsattan ii 14 Ağustos Bu tarihi unutmayın Müsabakalı, mükâfatl hikâye serisine sit cevaplar “14, ağustos günü akşamına kadar kabul edi- Süme zmn İf lecektir. Ertesi gün, doğru neti- €8i beklenmektedir. (Ege) | eeler neşredileceği için sonra gelecek cevaplar nazarı itibara tifade ederek bu meseleyi de konuşuruz. (Görüyorsunuz ya, tebrik resmini hayati mesele hakkında Okonuşmıya (tercih e&iyorlardı. Her ne ise, muayyen saatte sadrazamın yalısına gittik. Herkes gelmişti.Fakat tam mec- | isi aktedeceğimiz sırada Fran- sız, İngiliz ve Rus sefirleri geldiler. o Sadrazam (Paşayı görmek istediler, Sefirler (o hadiseyi (o mevzu- bahis etmiye gelmişlerdi. Bina- enaleyh sadrazam, yalnız ka- ıp ta meclis aktedildiği za- man bu bahsi açtı ve anlattı ki; — Sefirler hayatlarının teh- likeye girmesinden korkmak. tadırlar, Bu endişenin zail olması için (derhal icap edenlere emirler verildi. Bunu mütea- kip Karadenizde vukua gelen hadiseyi tetkike ve bu hadise hakkında gelen raporları oku- mıya başladık. Talât B.: — Yirmi dört saat düşü. nelim dedi. Fakat hâdise nin üzerinden esasen 24 saat geçmişti. Binaenaleyh verilecek kararın 24 saat daha tehiri caiz olamazdı. — Derhal karar verilmeli, dedim ve heme raporları okumıya başladım. Bu rapor. larda kullanılan lisana bakı- hrsa vak'anın mürettep olduğu anlaşılır gibidi. Reis sordu: — Raporu -donanma ku- mandanlıği mı verdi?” — Evet! — Mesele hakkında başka birşey söylenmedi mi? Mahmut paşa cevap verdi: — Tabii müzakerey&'de- yam ettik ve neticede Rüslara bir nola vermiye Kârar verdik. Bu notada “donanmamız taarruz etmiş, fakat biz emir verdik, filo geri gelecektir. Siz de kuv- vetlerinize ayni emri verin, ve hadise de sulhen tesviye edilmiş olsun,, denilecekti. Cavit B. donanma Alman- ların elinden alınmadıkça suk hün muhafazası kabil olmiya- cağı mütaleasında bulundu. ( Arkası var) İkisi de Memnun Emanet Te Evkaf Ta Hakkını Aldı... İstanbul Evkaf idaresi Üs- küdar - Kısıklı - Alemdağ hattı tramvay işletme hakkını (492970) liraya Şehremanetine devretti, i Emanet bu aş 15) senede taksitle #diyecek. şlice) maneti de bu hattın işletme im- tiyazını o Üsküdar - Kısıklı Alemdağı Tramvay hattı Türk anonim şirketine ciro eyledi. Bu hal arada bir ihtilâf çıkmasına sebep oldu. Evkaf, Emanetin devir hak” kını tanımak istemedi, Ayrıca ödenmiyen taksitleri de istedi. Bu mesele iki tarafında ak, at bitmiştir dün ge- İf her taraf nur İsimden, banbul 1 Arts © | Ziyai İhracat Vaziyeti — Kapanan fiatlar — NUKUT —— Kuraş 1 Altm —m— 1 Mecidiye — 59 1 Rankomet 240,50 1 İsterlin o 1037— İ Dolar © 1120 79 Franz fr. 18 — 78 Liret Ta— 1 Belen fr. 117.50 1) Drahemi 46— 199 İsvişre fn 80,— Kuraş Ml 1 Florin Korn op, TAvusturya şi 31, 1 Pezsta 24,50 1 Mark snsn 1 Zi ys) 1 Pengo m Lsy 25,50 120 Biner La 1 Çermoveş | — ÇEK Kurra İstertin © 10352 1 Geç ORA | TEL Florin 17 w Ley 10Olı,, Korn 1588 Adet Sa. | 3 |, ŞitimAs, 125. erd m İn Pereta 4,2225 Tw pi 899— in, Mark 197,50 İnn Bir. 34850 iy £ 1 pimin 1 mn Zloti4NIS, izl fr. 24225 | ww Penge 26887 İn Leva 64, 85 Adet Sa İlm, Diner 2660 HİSSE SENETLERİ İş Bankası Anadolu D.Y. 9,65 . Terkos 39,50 Çimento Ars, 25,— Ünyon — Şark değirme, 1 Balya K.A, 40 Şark merkezEc, 3,25 Telefon 25 Reji 610 Şir. Hayriye 16,9 Osmanlı B, Tramvay Umum! Sigorta10,15 Bomonti “ İSTİKRAZLAR | Dahili gümrükler Saydı mali o — | Amade Bağdat 18 $1,— ağ Techi, Askeriye - ey TİCARET ve ZAHİRE BORSASI Yukarı fiatler Un Fkstira B. yumişak 960 B. sert m , İHRAÇ EŞYASI mlm Afyon J Karahisar | Tiik Ank. İ Adana Pamuk — Fındık iç Gi Bugday Kr. Para m— #0— Kr. Para Yumuşak Kımica Sünter Sert 0 ZAHİRE Çavdar — Arpa Mısır Nohut Kuş yemi Sa Sergisinde Nazarı dikkatı cel- beden ( paviyonlar Sanayi sergisi dün binlerce kişi tarafda $ ziyaret edildi, her dairesi ayrı aynı gezildi ve beğenildi. Fakat bütün bu beğenilen dairelerin arasında bir tanesi vardır ki bilhassa nazarı dik- kati cel iştir. Bu daire sergisinin solunda ve heme methelindedir. Üze- rinde Bioks ismini | taşıyan maazzam bir lâvha vardır. Bioks müessesesi bu dâireyi sağlı sollu fanuslarla süslemiş iki tarafına Bioks paketlerinin Üzerinde birer çocuk heykeli koymuş, orta yere de şık bir fanus asmıştır. Bioksun dairesinde kendi (Tüp) fabrikası da teşhir edil- miştir, Filhakika memlekette Tüp fabrikasına malik olan yegâne fabrika ( Bioks ) tır ve rakiplerine bile Tüp tedarik etmektedir. Kâzım Paşa bu dairenin önünde durmuş ve geçen sene olduğu gibi bu sene de mües- sislerini tebrik etmiştir. Tayyareci Kadın 1000 ,— İcra vasıtası dail olarak | üzere Fransız hastanesine yar tarılmıştır. alınan para (24750) liradır. Hakkındaki Şayialar Neşeli Değildir... İhracat mahsulâtı vaziyeti- nin de bir sene evvelme ma- zaran dada gayri müsait bu- lunduğu söylenmektedir. Muh- tacı inkişaf bir halde bulunan Türk ziraatinin en kuvvetli tarafı dalma istihsalâtlaki te- mevvüü idi. Filhakika ihracat maddele- rinin tetkiki bunu teyit eder. Fakat bu yoldaki mukayeseli bir tetki. 5yni zamanda baş- ca ihracat emtiasınm duçarı tenakus olduğunu göstermek- tedir. Hemen her kalemde mahsus ve devamlı tenakusla müşahe- | de edilmektedir. Tütün ihra- racatının 926 senesi zarfındaki tezayüdü de rasyonel bir istih- salin neticesi olmaktan ziyade tütün zeriyalının ihtiyatsız bir surette ve gayri müsait mm- takalara teşmil edilmek sure- | tiyle tevessöünden mütevellit- tir. Bu tarzdaki geniş istihsal ! mahsulün keyfiyetini ihmal et- #ği gibi, Türk tütünlerinin şöhretine de müessir olmuştur. ZİRAİ İHRACAT Türkiye zirai, ihracat emti- asının bu seneki vaziyeti hak- kında deveran eden şayialar ise hiç te ferah ve neşe ve- rir mahiyette değildir. Mühim tütün istahsal mın- | takalarında (tütün (mahsulü bir sene evveline nazaran mah- dut kalmış olduğu gibi hasta- lıklardan da müteessir olmuştur.' Memleketin yegâne ferah menbaı olan ihracattan bek- | e lediği döviz miktan calibi endişedir. Memleketin iktisadi ve mali kuvvetini tehdit eden bu gayri | müsait vaziyetler şüphesiz ki ewel emirde iklim mn bir neticesidir. Ziraat fen- ninin bugünkü merlalesi bazı tahaffuz mekle beraber iklim tağyir Oo mümkün leğildir . Fakat vaziyet üzerinde bu gibi anasır haricinde diğer bazı esbabın da müessir ok duğu — anlaşılıyor. e Senelerce Bugünün (Baş tarafı 1 inci sayfada) Tesadüfen motörler deniz or- tasında kaçakçı motörleri tara- fından arkadan ateşe alınacak olurlarsa, ineli (tüfekler devvar (olmadıkları cihetle, batmıya Omankümdur. Bu sebepten bahriyenin de işine yaramaz. Cükü bu motörlerin harpte hiç olmazsa deniz kuvvtlerine yardım etmeleri icap eder. 6 — Ak ve Kara denizde depoları ımgelen ii Bum Ki her iki de- nizde benzin depoları bulun motörleri şöyle yepmalıdır: 1 — Gemilerin makinelerini imkânlarını o bahşet- | | süren harpler neticesinde hâdis olmuş bulunan iktisadi. teşki- | Jâtımızın bozulduğu ve iktisat intibak fıkdanı, nüfusun tena- | kusu ve nüfus terekkübündeki | tahevvüller bu meyanda ken- İ dini daima daha ziyade hisset- tiren sebeplerdir. Böyle olmakla beraber, 1s- lahat (tedbirlerine (nereden başlanması lâzım geldiği mes elesi de sarahat siheteekiş ve kükümet içinde zirat bütün vasıta ve imkânlarile plânlı ve devamlı surette himaye etmek lüzumu © tebarüz” etmektedir. Hükümet bu zarureti idrak gimiştir. Ecnebi mekteplerine Türk ziraat talebesi gönderil- mektedir. Münferit ban tec rübe istasyonları, nü ite likler tesis edilmiği ©“ MÜTEHASSISLAR Ziraati teşvik yolunda hükü- | meti istişari mahiyette tenvir etmek maksadile Almanyadan İ bir ziraat mütehassısları heyeti celbedilmiştir. Hususile Nafia Vekâletinin büyük faali, gramına ithal edilmiş olan (i00) milyon liralık tahsisatla ziraat hayatı mütin imkânlara malik olacaktır, Bu (100) milyon tah- sisatın beklenen faydayı temin hususunda iktisadi cepheden kâfi derecede tetkik edilip | edilmemiş olduğu malüm değil- idir. Bataklıklarn kurutulması ve kurak havalinin iskası me- selesi o fevkalâde © mühimdir. Harbi Owmumiden pek az evvel Konya ovasının iska tesisatı ikmal edilmişti. Mühim miktara baliğ olan sarfiyalın beklenen fayda ile tamamen telâfi edileceği ümit edili; du. Filince çok sübanidi olan tesisattan pek mahdut . mikyasta istifade edilmiştir. Köylüler bu tesisatı diledikleri ibi kullanmakta ve tabri Sekili Alâkadar ie bu tahribat ve sui istimalâtın önünü alarak vaziyeti ıslah Şili imkânlarına malik de- TArkas var) Meseleleri İtalyanların son ve Amerika hattında işliyen (Stella d'İtalya) gemisi kömür sarfiyatına göre (© 34) nok- sanma mâzut yakmakta ve kömüre nazaran (6 15) nisbe- tinde fazla sürat temin etmek- tedir. İngilizler bile bahri sürat ve iktısat hesaplarında kömür- den mazuta dönmüşlerdir. Şayet 1,200,000 lira Seyri- İ sefaine verilmiş olsaydı (10) motör yerine (3) tane (5000 tonluk İM yen ? satın alınırdı. 2 — Motörlerin (o makineli tüfeklerini çıkarmalı, yerlerine mavzer fişeği atan mitralyöz- ler konmalıdır. Çünkü bunla- rn yedek arı vardır, Tamirleri daha kolay, kullan- desi erke barik e
